Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya

    5. මුණ්‌ඩරාජවග්‌ගො

    5. Muṇḍarājavaggo

    1. ආදියසුත්‌තං

    1. Ādiyasuttaṃ

    41. එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. අථ ඛො අනාථපිණ්‌ඩිකො ගහපති යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නං ඛො අනාථපිණ්‌ඩිකං ගහපතිං භගවා එතදවොච – ‘‘පඤ්‌චිමෙ, ගහපති, භොගානං ආදියා. කතමෙ පඤ්‌ච? ඉධ, ගහපති, අරියසාවකො උට්‌ඨානවීරියාධිගතෙහි භොගෙහි බාහාබලපරිචිතෙහි සෙදාවක්‌ඛිත්‌තෙහි ධම්‌මිකෙහි ධම්‌මලද්‌ධෙහි අත්‌තානං සුඛෙති පීණෙති සම්‌මා සුඛං පරිහරති; මාතාපිතරො සුඛෙති පීණෙති සම්‌මා සුඛං පරිහරති; පුත්‌තදාරදාසකම්‌මකරපොරිසෙ සුඛෙති පීණෙති සම්‌මා සුඛං පරිහරති. අයං පඨමො භොගානං ආදියො.

    41. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ bhagavā etadavoca – ‘‘pañcime, gahapati, bhogānaṃ ādiyā. Katame pañca? Idha, gahapati, ariyasāvako uṭṭhānavīriyādhigatehi bhogehi bāhābalaparicitehi sedāvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi attānaṃ sukheti pīṇeti sammā sukhaṃ pariharati; mātāpitaro sukheti pīṇeti sammā sukhaṃ pariharati; puttadāradāsakammakaraporise sukheti pīṇeti sammā sukhaṃ pariharati. Ayaṃ paṭhamo bhogānaṃ ādiyo.

    ‘‘පුන චපරං, ගහපති, අරියසාවකො උට්‌ඨානවීරියාධිගතෙහි භොගෙහි බාහාබලපරිචිතෙහි සෙදාවක්‌ඛිත්‌තෙහි ධම්‌මිකෙහි ධම්‌මලද්‌ධෙහි මිත්‌තාමච්‌චෙ සුඛෙති පීණෙති සම්‌මා සුඛං පරිහරති. අයං දුතියො භොගානං ආදියො.

    ‘‘Puna caparaṃ, gahapati, ariyasāvako uṭṭhānavīriyādhigatehi bhogehi bāhābalaparicitehi sedāvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi mittāmacce sukheti pīṇeti sammā sukhaṃ pariharati. Ayaṃ dutiyo bhogānaṃ ādiyo.

    ‘‘පුන චපරං, ගහපති, අරියසාවකො උට්‌ඨානවීරියාධිගතෙහි භොගෙහි බාහාබලපරිචිතෙහි සෙදාවක්‌ඛිත්‌තෙහි ධම්‌මිකෙහි ධම්‌මලද්‌ධෙහි යා තා හොන්‌ති ආපදා – අග්‌ගිතො වා උදකතො වා රාජතො වා චොරතො වා අප්‌පියතො වා දායාදතො 1 – තථාරූපාසු ආපදාසු භොගෙහි පරියොධාය වත්‌තති, සොත්‌ථිං අත්‌තානං කරොති. අයං තතියො භොගානං ආදියො.

    ‘‘Puna caparaṃ, gahapati, ariyasāvako uṭṭhānavīriyādhigatehi bhogehi bāhābalaparicitehi sedāvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi yā tā honti āpadā – aggito vā udakato vā rājato vā corato vā appiyato vā dāyādato 2 – tathārūpāsu āpadāsu bhogehi pariyodhāya vattati, sotthiṃ attānaṃ karoti. Ayaṃ tatiyo bhogānaṃ ādiyo.

    ‘‘පුන චපරං, ගහපති, අරියසාවකො උට්‌ඨානවීරියාධිගතෙහි භොගෙහි බාහාබලපරිචිතෙහි සෙදාවක්‌ඛිත්‌තෙහි ධම්‌මිකෙහි ධම්‌මලද්‌ධෙහි පඤ්‌චබලිං කත්‌තා හොති. ඤාතිබලිං, අතිථිබලිං, පුබ්‌බපෙතබලිං, රාජබලිං, දෙවතාබලිං – අයං චතුත්‌ථො භොගානං ආදියො.

    ‘‘Puna caparaṃ, gahapati, ariyasāvako uṭṭhānavīriyādhigatehi bhogehi bāhābalaparicitehi sedāvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi pañcabaliṃ kattā hoti. Ñātibaliṃ, atithibaliṃ, pubbapetabaliṃ, rājabaliṃ, devatābaliṃ – ayaṃ catuttho bhogānaṃ ādiyo.

    ‘‘පුන චපරං, ගහපති, අරියසාවකො උට්‌ඨානවීරියාධිගතෙහි භොගෙහි බාහාබලපරිචිතෙහි සෙදාවක්‌ඛිත්‌තෙහි ධම්‌මිකෙහි ධම්‌මලද්‌ධෙහි යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා මදප්‌පමාදා පටිවිරතා ඛන්‌තිසොරච්‌චෙ නිවිට්‌ඨා එකමත්‌තානං දමෙන්‌ති එකමත්‌තානං සමෙන්‌ති එකමත්‌තානං පරිනිබ්‌බාපෙන්‌ති, තථාරූපෙසු සමණබ්‍රාහ්‌මණෙසු උද්‌ධග්‌ගිකං දක්‌ඛිණං පතිට්‌ඨාපෙති සොවග්‌ගිකං සුඛවිපාකං සග්‌ගසංවත්‌තනිකං. අයං පඤ්‌චමො භොගානං ආදියො. ඉමෙ ඛො, ගහපති, පඤ්‌ච භොගානං ආදියා.

    ‘‘Puna caparaṃ, gahapati, ariyasāvako uṭṭhānavīriyādhigatehi bhogehi bāhābalaparicitehi sedāvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi ye te samaṇabrāhmaṇā madappamādā paṭiviratā khantisoracce niviṭṭhā ekamattānaṃ damenti ekamattānaṃ samenti ekamattānaṃ parinibbāpenti, tathārūpesu samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhāpeti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ. Ayaṃ pañcamo bhogānaṃ ādiyo. Ime kho, gahapati, pañca bhogānaṃ ādiyā.

    ‘‘තස්‌ස චෙ, ගහපති, අරියසාවකස්‌ස ඉමෙ පඤ්‌ච භොගානං ආදියෙ ආදියතො භොගා පරික්‌ඛයං ගච්‌ඡන්‌ති, තස්‌ස එවං හොති – ‘යෙ වත භොගානං ආදියා තෙ චාහං ආදියාමි භොගා ච මෙ පරික්‌ඛයං ගච්‌ඡන්‌තී’ති. ඉතිස්‌ස හොති අවිප්‌පටිසාරො. තස්‌ස චෙ, ගහපති, අරියසාවකස්‌ස ඉමෙ පඤ්‌ච භොගානං ආදියෙ ආදියතො භොගා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති , තස්‌ස එවං හොති – ‘යෙ වත භොගානං ආදියා තෙ චාහං ආදියාමි භොගා ච මෙ අභිවඩ්‌ඪන්‌තී’ති. ඉතිස්‌ස හොති 3 උභයෙනෙව අවිප්‌පටිසාරො’’ති.

    ‘‘Tassa ce, gahapati, ariyasāvakassa ime pañca bhogānaṃ ādiye ādiyato bhogā parikkhayaṃ gacchanti, tassa evaṃ hoti – ‘ye vata bhogānaṃ ādiyā te cāhaṃ ādiyāmi bhogā ca me parikkhayaṃ gacchantī’ti. Itissa hoti avippaṭisāro. Tassa ce, gahapati, ariyasāvakassa ime pañca bhogānaṃ ādiye ādiyato bhogā abhivaḍḍhanti , tassa evaṃ hoti – ‘ye vata bhogānaṃ ādiyā te cāhaṃ ādiyāmi bhogā ca me abhivaḍḍhantī’ti. Itissa hoti 4 ubhayeneva avippaṭisāro’’ti.

    ‘‘භුත්‌තා භොගා භතා භච්‌චා 5, විතිණ්‌ණා ආපදාසු මෙ;

    ‘‘Bhuttā bhogā bhatā bhaccā 6, vitiṇṇā āpadāsu me;

    උද්‌ධග්‌ගා දක්‌ඛිණා දින්‌නා, අථො පඤ්‌චබලීකතා;

    Uddhaggā dakkhiṇā dinnā, atho pañcabalīkatā;

    උපට්‌ඨිතා සීලවන්‌තො, සඤ්‌ඤතා බ්‍රහ්‌මචාරයො.

    Upaṭṭhitā sīlavanto, saññatā brahmacārayo.

    ‘‘යදත්‌ථං භොගං ඉච්‌ඡෙය්‍ය, පණ්‌ඩිතො ඝරමාවසං;

    ‘‘Yadatthaṃ bhogaṃ iccheyya, paṇḍito gharamāvasaṃ;

    සො මෙ අත්‌ථො අනුප්‌පත්‌තො, කතං අනනුතාපියං.

    So me attho anuppatto, kataṃ ananutāpiyaṃ.

    ‘‘එතං 7 අනුස්‌සරං මච්‌චො, අරියධම්‌මෙ ඨිතො නරො;

    ‘‘Etaṃ 8 anussaraṃ macco, ariyadhamme ṭhito naro;

    ඉධෙව නං පසංසන්‌ති, පෙච්‌ච සග්‌ගෙ පමොදතී’’ති 9. පඨමං;

    Idheva naṃ pasaṃsanti, pecca sagge pamodatī’’ti 10. paṭhamaṃ;







    Footnotes:
    1. අප්‌පියතො වා දායාදතො වා (බහූසු) අ. නි. 4.61; 5.148
    2. appiyato vā dāyādato vā (bahūsu) a. ni. 4.61; 5.148
    3. ඉතිස්‌ස හොති අවිප්‌පටිසාරො, (සී. ස්‍යා.)
    4. itissa hoti avippaṭisāro, (sī. syā.)
    5. ගතා තච්‌ඡා (ක.)
    6. gatā tacchā (ka.)
    7. එවං (ක.)
    8. evaṃ (ka.)
    9. පෙච්‌ච සග්‌ගෙ ච මොදතීති (සී. ස්‍යා.)
    10. pecca sagge ca modatīti (sī. syā.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 1. ආදියසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Ādiyasuttavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 1-2. ආදියසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 1-2. Ādiyasuttādivaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact