Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya |
൫. മുണ്ഡരാജവഗ്ഗോ
5. Muṇḍarājavaggo
൧. ആദിയസുത്തം
1. Ādiyasuttaṃ
൪൧. ഏകം സമയം ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. അഥ ഖോ അനാഥപിണ്ഡികോ ഗഹപതി യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നം ഖോ അനാഥപിണ്ഡികം ഗഹപതിം ഭഗവാ ഏതദവോച – ‘‘പഞ്ചിമേ, ഗഹപതി, ഭോഗാനം ആദിയാ. കതമേ പഞ്ച? ഇധ, ഗഹപതി, അരിയസാവകോ ഉട്ഠാനവീരിയാധിഗതേഹി ഭോഗേഹി ബാഹാബലപരിചിതേഹി സേദാവക്ഖിത്തേഹി ധമ്മികേഹി ധമ്മലദ്ധേഹി അത്താനം സുഖേതി പീണേതി സമ്മാ സുഖം പരിഹരതി; മാതാപിതരോ സുഖേതി പീണേതി സമ്മാ സുഖം പരിഹരതി; പുത്തദാരദാസകമ്മകരപോരിസേ സുഖേതി പീണേതി സമ്മാ സുഖം പരിഹരതി. അയം പഠമോ ഭോഗാനം ആദിയോ.
41. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ bhagavā etadavoca – ‘‘pañcime, gahapati, bhogānaṃ ādiyā. Katame pañca? Idha, gahapati, ariyasāvako uṭṭhānavīriyādhigatehi bhogehi bāhābalaparicitehi sedāvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi attānaṃ sukheti pīṇeti sammā sukhaṃ pariharati; mātāpitaro sukheti pīṇeti sammā sukhaṃ pariharati; puttadāradāsakammakaraporise sukheti pīṇeti sammā sukhaṃ pariharati. Ayaṃ paṭhamo bhogānaṃ ādiyo.
‘‘പുന ചപരം, ഗഹപതി, അരിയസാവകോ ഉട്ഠാനവീരിയാധിഗതേഹി ഭോഗേഹി ബാഹാബലപരിചിതേഹി സേദാവക്ഖിത്തേഹി ധമ്മികേഹി ധമ്മലദ്ധേഹി മിത്താമച്ചേ സുഖേതി പീണേതി സമ്മാ സുഖം പരിഹരതി. അയം ദുതിയോ ഭോഗാനം ആദിയോ.
‘‘Puna caparaṃ, gahapati, ariyasāvako uṭṭhānavīriyādhigatehi bhogehi bāhābalaparicitehi sedāvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi mittāmacce sukheti pīṇeti sammā sukhaṃ pariharati. Ayaṃ dutiyo bhogānaṃ ādiyo.
‘‘പുന ചപരം, ഗഹപതി, അരിയസാവകോ ഉട്ഠാനവീരിയാധിഗതേഹി ഭോഗേഹി ബാഹാബലപരിചിതേഹി സേദാവക്ഖിത്തേഹി ധമ്മികേഹി ധമ്മലദ്ധേഹി യാ താ ഹോന്തി ആപദാ – അഗ്ഗിതോ വാ ഉദകതോ വാ രാജതോ വാ ചോരതോ വാ അപ്പിയതോ വാ ദായാദതോ 1 – തഥാരൂപാസു ആപദാസു ഭോഗേഹി പരിയോധായ വത്തതി, സോത്ഥിം അത്താനം കരോതി. അയം തതിയോ ഭോഗാനം ആദിയോ.
‘‘Puna caparaṃ, gahapati, ariyasāvako uṭṭhānavīriyādhigatehi bhogehi bāhābalaparicitehi sedāvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi yā tā honti āpadā – aggito vā udakato vā rājato vā corato vā appiyato vā dāyādato 2 – tathārūpāsu āpadāsu bhogehi pariyodhāya vattati, sotthiṃ attānaṃ karoti. Ayaṃ tatiyo bhogānaṃ ādiyo.
‘‘പുന ചപരം, ഗഹപതി, അരിയസാവകോ ഉട്ഠാനവീരിയാധിഗതേഹി ഭോഗേഹി ബാഹാബലപരിചിതേഹി സേദാവക്ഖിത്തേഹി ധമ്മികേഹി ധമ്മലദ്ധേഹി പഞ്ചബലിം കത്താ ഹോതി. ഞാതിബലിം, അതിഥിബലിം, പുബ്ബപേതബലിം, രാജബലിം, ദേവതാബലിം – അയം ചതുത്ഥോ ഭോഗാനം ആദിയോ.
‘‘Puna caparaṃ, gahapati, ariyasāvako uṭṭhānavīriyādhigatehi bhogehi bāhābalaparicitehi sedāvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi pañcabaliṃ kattā hoti. Ñātibaliṃ, atithibaliṃ, pubbapetabaliṃ, rājabaliṃ, devatābaliṃ – ayaṃ catuttho bhogānaṃ ādiyo.
‘‘പുന ചപരം, ഗഹപതി, അരിയസാവകോ ഉട്ഠാനവീരിയാധിഗതേഹി ഭോഗേഹി ബാഹാബലപരിചിതേഹി സേദാവക്ഖിത്തേഹി ധമ്മികേഹി ധമ്മലദ്ധേഹി യേ തേ സമണബ്രാഹ്മണാ മദപ്പമാദാ പടിവിരതാ ഖന്തിസോരച്ചേ നിവിട്ഠാ ഏകമത്താനം ദമേന്തി ഏകമത്താനം സമേന്തി ഏകമത്താനം പരിനിബ്ബാപേന്തി, തഥാരൂപേസു സമണബ്രാഹ്മണേസു ഉദ്ധഗ്ഗികം ദക്ഖിണം പതിട്ഠാപേതി സോവഗ്ഗികം സുഖവിപാകം സഗ്ഗസംവത്തനികം. അയം പഞ്ചമോ ഭോഗാനം ആദിയോ. ഇമേ ഖോ, ഗഹപതി, പഞ്ച ഭോഗാനം ആദിയാ.
‘‘Puna caparaṃ, gahapati, ariyasāvako uṭṭhānavīriyādhigatehi bhogehi bāhābalaparicitehi sedāvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi ye te samaṇabrāhmaṇā madappamādā paṭiviratā khantisoracce niviṭṭhā ekamattānaṃ damenti ekamattānaṃ samenti ekamattānaṃ parinibbāpenti, tathārūpesu samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhāpeti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ. Ayaṃ pañcamo bhogānaṃ ādiyo. Ime kho, gahapati, pañca bhogānaṃ ādiyā.
‘‘തസ്സ ചേ, ഗഹപതി, അരിയസാവകസ്സ ഇമേ പഞ്ച ഭോഗാനം ആദിയേ ആദിയതോ ഭോഗാ പരിക്ഖയം ഗച്ഛന്തി, തസ്സ ഏവം ഹോതി – ‘യേ വത ഭോഗാനം ആദിയാ തേ ചാഹം ആദിയാമി ഭോഗാ ച മേ പരിക്ഖയം ഗച്ഛന്തീ’തി. ഇതിസ്സ ഹോതി അവിപ്പടിസാരോ. തസ്സ ചേ, ഗഹപതി, അരിയസാവകസ്സ ഇമേ പഞ്ച ഭോഗാനം ആദിയേ ആദിയതോ ഭോഗാ അഭിവഡ്ഢന്തി , തസ്സ ഏവം ഹോതി – ‘യേ വത ഭോഗാനം ആദിയാ തേ ചാഹം ആദിയാമി ഭോഗാ ച മേ അഭിവഡ്ഢന്തീ’തി. ഇതിസ്സ ഹോതി 3 ഉഭയേനേവ അവിപ്പടിസാരോ’’തി.
‘‘Tassa ce, gahapati, ariyasāvakassa ime pañca bhogānaṃ ādiye ādiyato bhogā parikkhayaṃ gacchanti, tassa evaṃ hoti – ‘ye vata bhogānaṃ ādiyā te cāhaṃ ādiyāmi bhogā ca me parikkhayaṃ gacchantī’ti. Itissa hoti avippaṭisāro. Tassa ce, gahapati, ariyasāvakassa ime pañca bhogānaṃ ādiye ādiyato bhogā abhivaḍḍhanti , tassa evaṃ hoti – ‘ye vata bhogānaṃ ādiyā te cāhaṃ ādiyāmi bhogā ca me abhivaḍḍhantī’ti. Itissa hoti 4 ubhayeneva avippaṭisāro’’ti.
ഉദ്ധഗ്ഗാ ദക്ഖിണാ ദിന്നാ, അഥോ പഞ്ചബലീകതാ;
Uddhaggā dakkhiṇā dinnā, atho pañcabalīkatā;
ഉപട്ഠിതാ സീലവന്തോ, സഞ്ഞതാ ബ്രഹ്മചാരയോ.
Upaṭṭhitā sīlavanto, saññatā brahmacārayo.
‘‘യദത്ഥം ഭോഗം ഇച്ഛേയ്യ, പണ്ഡിതോ ഘരമാവസം;
‘‘Yadatthaṃ bhogaṃ iccheyya, paṇḍito gharamāvasaṃ;
സോ മേ അത്ഥോ അനുപ്പത്തോ, കതം അനനുതാപിയം.
So me attho anuppatto, kataṃ ananutāpiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൧. ആദിയസുത്തവണ്ണനാ • 1. Ādiyasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൧-൨. ആദിയസുത്താദിവണ്ണനാ • 1-2. Ādiyasuttādivaṇṇanā