| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationဒီဃ နိကာယ ၂၇
Long Discourses 27
အဂ္ဂညသုတ္တ
What Came First
ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ပုဗ္ဗာရာမေ မိဂါရမာတုပါသာဒေ၊
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in the Eastern Monastery, in the stilt longhouse of Migāra’s mother.
တေန ခေါ ပန သမယေန ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာ ဘိက္ခူသု ပရိဝသန္တိ ဘိက္ခုဘာဝံ အာကင်္ခမာနာ၊ အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ပါသာဒါ ဩရောဟိတွာ ပါသာဒပစ္ဆာယာယံ အဗ္ဘောကာသေ စင်္ကမတိ၊
Now at that time Vāseṭṭha and Bhāradvāja were living on probation among the bhikkhus in hopes of being ordained. Then in the late afternoon, the Buddha came downstairs from the longhouse and was walking mindfully in the open air, beneath the shade of the longhouse.
အဒ္ဒသာ ခေါ ဝါသေဋ္ဌော ဘဂဝန္တံ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတံ ပါသာဒါ ဩရောဟိတွာ ပါသာဒပစ္ဆာယာယံ အဗ္ဘောကာသေ စင်္ကမန္တံ၊ ဒိသွာန ဘာရဒွါဇံ အာမန္တေသိ: “အယံ, အာဝုသော ဘာရဒွါဇ, ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ပါသာဒါ ဩရောဟိတွာ ပါသာဒပစ္ဆာယာယံ အဗ္ဘောကာသေ စင်္ကမတိ၊ အာယာမာဝုသော ဘာရဒွါဇ, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိဿာမ; အပ္ပေဝ နာမ လဘေယျာမ ဘဂဝတော သန္တိကာ ဓမ္မိံ ကထံ သဝနာယာ”တိ၊
Vāseṭṭha saw him and said to Bhāradvāja, “Friend Bhāradvāja, the Buddha is walking mindfully in the open air, beneath the shade of the longhouse. Come, friend, let’s go to the Buddha. Hopefully we’ll get to hear a Dhamma talk from him.”
“ဧဝမာဝုသော”တိ ခေါ ဘာရဒွါဇော ဝါသေဋ္ဌဿ ပစ္စဿောသိ၊
“Yes, friend,” replied Bhāradvāja.
အထ ခေါ ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဘဂဝန္တံ စင်္ကမန္တံ အနုစင်္ကမိံသု၊
So they went to the Buddha, bowed, and walked beside him.
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝါသေဋ္ဌံ အာမန္တေသိ: “တုမှေ ခွတ္ထ, ဝါသေဋ္ဌ, ဗြာဟ္မဏဇစ္စာ ဗြာဟ္မဏကုလီနာ ဗြာဟ္မဏကုလာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ, ကစ္စိ ဝေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဗြာဟ္မဏာ န အက္ကောသန္တိ န ပရိဘာသန္တီ”တိ?
Then the Buddha said to Vāseṭṭha, “Vāseṭṭha, you are both brahmins by birth and clan, and have gone forth from the lay life to homelessness from a brahmin family. I hope you don’t have to suffer abuse and insults from the brahmins.”
“တဂ္ဃ နော, ဘန္တေ, ဗြာဟ္မဏာ အက္ကောသန္တိ ပရိဘာသန္တိ အတ္တရူပါယ ပရိဘာသာယ ပရိပုဏ္ဏာယ, နော အပရိပုဏ္ဏာယာ”တိ၊
“Actually, sir, the brahmins do insult and abuse us with their typical insults to the fullest extent.”
“ယထာ ကထံ ပန ဝေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဗြာဟ္မဏာ အက္ကောသန္တိ ပရိဘာသန္တိ အတ္တရူပါယ ပရိဘာသာယ ပရိပုဏ္ဏာယ, နော အပရိပုဏ္ဏာယာ”တိ?
“But how do the brahmins insult you?”
“ဗြာဟ္မဏာ, ဘန္တေ, ဧဝမာဟံသု: ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနာ အညေ ဝဏ္ဏာ၊ ဗြာဟ္မဏောဝ သုက္ကော ဝဏ္ဏော, ကဏှာ အညေ ဝဏ္ဏာ၊ ဗြာဟ္မဏာဝ သုဇ္ဈန္တိ, နော အဗြာဟ္မဏာ၊ ဗြာဟ္မဏာဝ ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ ဗြဟ္မဇာ ဗြဟ္မနိမ္မိတာ ဗြဟ္မဒါယာဒါ၊ တေ တုမှေ သေဋ္ဌံ ဝဏ္ဏံ ဟိတွာ ဟီနမတ္ထ ဝဏ္ဏံ အဇ္ဈုပဂတာ, ယဒိဒံ မုဏ္ဍကေ သမဏကေ ဣဗ္ဘေ ကဏှေ ဗန္ဓုပါဒါပစ္စေ၊ တယိဒံ န သာဓု, တယိဒံ နပ္ပတိရူပံ, ယံ တုမှေ သေဋ္ဌံ ဝဏ္ဏံ ဟိတွာ ဟီနမတ္ထ ဝဏ္ဏံ အဇ္ဈုပဂတာ ယဒိဒံ မုဏ္ဍကေ သမဏကေ ဣဗ္ဘေ ကဏှေ ဗန္ဓုပါဒါပစ္စေ'တိ၊ ဧဝံ ခေါ နော, ဘန္တေ, ဗြာဟ္မဏာ အက္ကောသန္တိ ပရိဘာသန္တိ အတ္တရူပါယ ပရိဘာသာယ ပရိပုဏ္ဏာယ, နော အပရိပုဏ္ဏာယာ”တိ၊
“Sir, the brahmins say: ‘Only brahmins are the best caste; other castes are inferior. Only brahmins are the light caste; other castes are dark. Only brahmins are purified, not others. Only brahmins are Brahmā’s rightful sons, born of his mouth, born of Brahmā, created by Brahmā, heirs of Brahmā. You’ve both abandoned the best caste to join an inferior caste, namely these shavelings, fake ascetics, primitives, black spawn from the feet of our kinsman. This is not right, it’s not proper!’ That’s how the brahmins insult us.”
“တဂ္ဃ ဝေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဗြာဟ္မဏာ ပေါရာဏံ အဿရန္တာ ဧဝမာဟံသု: ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနာ အညေ ဝဏ္ဏာ; ဗြာဟ္မဏောဝ သုက္ကော ဝဏ္ဏော, ကဏှာ အညေ ဝဏ္ဏာ; ဗြာဟ္မဏာဝ သုဇ္ဈန္တိ, နော အဗြာဟ္မဏာ; ဗြာဟ္မဏာဝ ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ ဗြဟ္မဇာ ဗြဟ္မနိမ္မိတာ ဗြဟ္မဒါယာဒါ'တိ၊ ဒိဿန္တိ ခေါ ပန, ဝါသေဋ္ဌ, ဗြာဟ္မဏာနံ ဗြာဟ္မဏိယော ဥတုနိယောပိ ဂဗ္ဘိနိယောပိ ဝိဇာယမာနာပိ ပါယမာနာပိ၊ တေ စ ဗြာဟ္မဏာ ယောနိဇာဝ သမာနာ ဧဝမာဟံသု: ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနာ အညေ ဝဏ္ဏာ; ဗြာဟ္မဏောဝ သုက္ကော ဝဏ္ဏော, ကဏှာ အညေ ဝဏ္ဏာ; ဗြာဟ္မဏာဝ သုဇ္ဈန္တိ, နော အဗြာဟ္မဏာ; ဗြာဟ္မဏာဝ ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ ဗြဟ္မဇာ ဗြဟ္မနိမ္မိတာ ဗြဟ္မဒါယာဒါ'တိ၊ တေ ဗြဟ္မာနဉ္စေဝ အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ, မုသာ စ ဘာသန္တိ, ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝန္တိ၊
“Actually, Vāseṭṭha, the brahmins are forgetting their tradition when they say this to you. For brahmin women are seen menstruating, being pregnant, giving birth, and breast-feeding. Yet even though they’re born from a brahmin womb they say: ‘Only brahmins are the best caste; other castes are inferior. Only brahmins are the light caste; other castes are dark. Only brahmins are purified, not others. Only brahmins are Brahmā’s rightful sons, born of his mouth, born of Brahmā, created by Brahmā, heirs of Brahmā.’ They misrepresent the brahmins, speak falsely, and make much bad karma.
၁၊ စတုဝဏ္ဏသုဒ္ဓိ
1. Purification in the Four Castes
စတ္တာရောမေ, ဝါသေဋ္ဌ, ဝဏ္ဏာ—ခတ္တိယာ, ဗြာဟ္မဏာ, ဝေဿာ, သုဒ္ဒါ၊ ခတ္တိယောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဣဓေကစ္စော ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ အဒိန္နာဒါယီ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ မုသာဝါဒီ ပိသုဏဝါစော ဖရုသဝါစော သမ္ဖပ္ပလာပီ အဘိဇ္ဈာလု ဗျာပန္နစိတ္တော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီ၊ ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ယေမေ ဓမ္မာ အကုသလာ အကုသလသင်္ခါတာ သာဝဇ္ဇာ သာဝဇ္ဇသင်္ခါတာ အသေဝိတဗ္ဗာ အသေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ နအလမရိယာ နအလမရိယသင်္ခါတာ ကဏှာ ကဏှဝိပါကာ ဝိညုဂရဟိတာ, ခတ္တိယေပိ တေ ဣဓေကစ္စေ သန္ဒိဿန္တိ၊ ဗြာဟ္မဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ …ပေ… ဝေဿောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ …ပေ… သုဒ္ဒေါပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဣဓေကစ္စော ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ အဒိန္နာဒါယီ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ မုသာဝါဒီ ပိသုဏဝါစော ဖရုသဝါစော သမ္ဖပ္ပလာပီ အဘိဇ္ဈာလု ဗျာပန္နစိတ္တော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီ၊ ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ယေမေ ဓမ္မာ အကုသလာ အကုသလသင်္ခါတာ …ပေ… ကဏှာ ကဏှဝိပါကာ ဝိညုဂရဟိတာ; သုဒ္ဒေပိ တေ ဣဓေကစ္စေ သန္ဒိဿန္တိ၊
Vāseṭṭha, there are these four castes: aristocrats, brahmins, peasants, and menials. Some aristocrats kill living creatures, steal, and commit sexual misconduct. They use speech that’s false, divisive, harsh, and nonsensical. And they’re covetous, malicious, with wrong view. These things are unskillful, blameworthy, not to be cultivated, unworthy of the noble ones—and are reckoned as such. They are dark deeds with dark results, criticized by sensible people. Such things are exhibited in some aristocrats. And they are also seen among some brahmins, peasants, and menials.
ခတ္တိယောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဣဓေကစ္စော ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော, မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော, ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော, သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော, အနဘိဇ္ဈာလု အဗျာပန္နစိတ္တော, သမ္မာဒိဋ္ဌီ၊ ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ယေမေ ဓမ္မာ ကုသလာ ကုသလသင်္ခါတာ အနဝဇ္ဇာ အနဝဇ္ဇသင်္ခါတာ သေဝိတဗ္ဗာ သေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ အလမရိယာ အလမရိယသင်္ခါတာ သုက္ကာ သုက္ကဝိပါကာ ဝိညုပ္ပသတ္ထာ, ခတ္တိယေပိ တေ ဣဓေကစ္စေ သန္ဒိဿန္တိ၊ ဗြာဟ္မဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ …ပေ… ဝေဿောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ …ပေ… သုဒ္ဒေါပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဣဓေကစ္စော ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ …ပေ… အနဘိဇ္ဈာလု, အဗျာပန္နစိတ္တော, သမ္မာဒိဋ္ဌီ၊ ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ယေမေ ဓမ္မာ ကုသလာ ကုသလသင်္ခါတာ အနဝဇ္ဇာ အနဝဇ္ဇသင်္ခါတာ သေဝိတဗ္ဗာ သေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ အလမရိယာ အလမရိယသင်္ခါတာ သုက္ကာ သုက္ကဝိပါကာ ဝိညုပ္ပသတ္ထာ; သုဒ္ဒေပိ တေ ဣဓေကစ္စေ သန္ဒိဿန္တိ၊
But some aristocrats refrain from killing living creatures, stealing, and committing sexual misconduct. They refrain from speech that’s false, divisive, harsh, and nonsensical. And they’re content, kind-hearted, with right view. These things are skillful, blameless, to be cultivated, worthy of the noble ones—and are reckoned as such. They are bright deeds with bright results, praised by sensible people. Such things are exhibited in some aristocrats. And they are also seen among some brahmins, peasants, and menials.
ဣမေသု ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, စတူသု ဝဏ္ဏေသု ဧဝံ ဥဘယဝေါကိဏ္ဏေသု ဝတ္တမာနေသု ကဏှသုက္ကေသု ဓမ္မေသု ဝိညုဂရဟိတေသု စေဝ ဝိညုပ္ပသတ္ထေသု စ ယဒေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမာဟံသု: ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနာ အညေ ဝဏ္ဏာ; ဗြာဟ္မဏောဝ သုက္ကော ဝဏ္ဏော, ကဏှာ အညေ ဝဏ္ဏာ; ဗြာဟ္မဏာဝ သုဇ္ဈန္တိ, နော အဗြာဟ္မဏာ; ဗြာဟ္မဏာဝ ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ ဗြဟ္မဇာ ဗြဟ္မနိမ္မိတာ ဗြဟ္မဒါယာဒါ'တိ၊
Both these things occur like this, mixed up in these four castes—the dark and the bright, that which is praised and that which is criticized by sensible people. Yet of this the brahmins say: ‘Only brahmins are the best caste; other castes are inferior. Only brahmins are the light caste; other castes are dark. Only brahmins are purified, not others. Only brahmins are Brahmā’s rightful sons, born of his mouth, born of Brahmā, created by Brahmā, heirs of Brahmā.’
တံ တေသံ ဝိညူ နာနုဇာနန္တိ၊ တံ ကိဿ ဟေတု? ဣမေသဉှိ, ဝါသေဋ္ဌ, စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ယော ဟောတိ ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာဝိမုတ္တော, သော နေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန၊ ဓမ္မော ဟိ, ဝါသေဋ္ဌ, သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ, ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊
Sensible people don’t acknowledge this. Why is that? Because any bhikkhu from these four castes who is perfected—with defilements ended, who has completed the spiritual journey, done what had to be done, laid down the burden, achieved their own true goal, utterly ended the fetters of rebirth, and is rightly freed through enlightenment—is said to be foremost by virtue of principle, not against principle. For principle, Vāseṭṭha, is the best thing for people in both this life and the next.
တဒမိနာပေတံ, ဝါသေဋ္ဌ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ ဓမ္မောဝ သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ, ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊
And here’s a way to understand how this is so.
ဇာနာတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော: ‘သမဏော ဂေါတမော အနန္တရာ သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော'တိ၊ သကျာ ခေါ ပန, ဝါသေဋ္ဌ, ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ အနုယုတ္တာ ဘဝန္တိ၊ ကရောန္တိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သကျာ ရညေ ပသေနဒိမှိ ကောသလေ နိပစ္စကာရံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ၊ ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ယံ ကရောန္တိ သကျာ ရညေ ပသေနဒိမှိ ကောသလေ နိပစ္စကာရံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ, ကရောတိ တံ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော တထာဂတေ နိပစ္စကာရံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ, န နံ ‘သုဇာတော သမဏော ဂေါတမော, ဒုဇ္ဇာတောဟမသ္မိ၊ ဗလဝါ သမဏော ဂေါတမော, ဒုဗ္ဗလောဟမသ္မိ၊ ပါသာဒိကော သမဏော ဂေါတမော, ဒုဗ္ဗဏ္ဏောဟမသ္မိ၊ မဟေသက္ခော သမဏော ဂေါတမော, အပ္ပေသက္ခောဟမသ္မီ'တိ၊ အထ ခေါ နံ ဓမ္မံယေဝ သက္ကရောန္တော ဓမ္မံ ဂရုံ ကရောန္တော ဓမ္မံ မာနေန္တော ဓမ္မံ ပူဇေန္တော ဓမ္မံ အပစာယမာနော ဧဝံ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော တထာဂတေ နိပစ္စကာရံ ကရောတိ, အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ၊ ဣမိနာပိ ခေါ ဧတံ, ဝါသေဋ္ဌ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ ဓမ္မောဝ သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ, ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊
King Pasenadi of Kosala knows that the ascetic Gotama has gone forth from the neighboring clan of the Sakyans. And the Sakyans are his vassals. The Sakyans show deference to King Pasenadi by bowing down, rising up, greeting him with joined palms, and observing proper etiquette for him. Now, King Pasenadi shows the same kind of deference to the Realized One. But he doesn’t think: ‘The ascetic Gotama is well-born, I am ill-born. He is powerful, I am weak. He is handsome, I am ugly. He is influential, I am insignificant.’ Rather, in showing such deference to the Realized One he is only honoring, respecting, and venerating principle. And here’s another way to understand how principle is the best thing for people in both this life and the next.
တုမှေ ခွတ္ထ, ဝါသေဋ္ဌ, နာနာဇစ္စာ နာနာနာမာ နာနာဂေါတ္တာ နာနာကုလာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ၊ ‘ကေ တုမှေ'တိ—ပုဋ္ဌာ သမာနာ ‘သမဏာ သကျပုတ္တိယာမှာ'တိ—ပဋိဇာနာထ၊ ယဿ ခေါ ပနဿ, ဝါသေဋ္ဌ, တထာဂတေ သဒ္ဓါ နိဝိဋ္ဌာ မူလဇာတာ ပတိဋ္ဌိတာ ဒဠှာ အသံဟာရိယာ သမဏေန ဝါ ဗြာဟ္မဏေန ဝါ ဒေဝေန ဝါ မာရေန ဝါ ဗြဟ္မုနာ ဝါ ကေနစိ ဝါ လောကသ္မိံ, တဿေတံ ကလ္လံ ဝစနာယ: ‘ဘဂဝတောမှိ ပုတ္တော ဩရသော မုခတော ဇာတော ဓမ္မဇော ဓမ္မနိမ္မိတော ဓမ္မဒါယာဒေါ'တိ၊ တံ ကိဿ ဟေတု? တထာဂတဿ ဟေတံ, ဝါသေဋ္ဌ, အဓိဝစနံ ‘ဓမ္မကာယော' ဣတိပိ, ‘ဗြဟ္မကာယော' ဣတိပိ, ‘ဓမ္မဘူတော' ဣတိပိ, ‘ဗြဟ္မဘူတော' ဣတိပိ၊
Vāseṭṭha, you have different births, names, and clans, and have gone forth from the lay life to homelessness from different families. When they ask you what you are, you claim to be ascetics, followers of the Sakyan. But only when someone has faith in the Realized One—settled, rooted, and planted deep, strong, not to be shifted by any ascetic or brahmin or god or Māra or Brahmā or by anyone in the world—is it appropriate for them to say: ‘I am the Buddha’s rightful child, born from his mouth, born of principle, created by principle, heir to principle.’ Why is that? For these are terms for the Realized One: ‘the embodiment of principle’, and ‘the embodiment of divinity’, and ‘the manifestation of principle’, and ‘the manifestation of divinity’.
ဟောတိ ခေါ သော, ဝါသေဋ္ဌ, သမယော ယံ ကဒါစိ ကရဟစိ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန အယံ လောကော သံဝဋ္ဋတိ၊ သံဝဋ္ဋမာနေ လောကေ ယေဘုယျေန သတ္တာ အာဘဿရသံဝတ္တနိကာ ဟောန္တိ၊ တေ တတ္ထ ဟောန္တိ မနောမယာ ပီတိဘက္ခာ သယံပဘာ အန္တလိက္ခစရာ သုဘဋ္ဌာယိနော စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ တိဋ္ဌန္တိ၊
There comes a time when, Vāseṭṭha, after a very long period has passed, this cosmos contracts. As the cosmos contracts, sentient beings are mostly headed for the realm of streaming radiance. There they are mind-made, feeding on rapture, self-luminous, moving through the sky, steadily glorious, and they remain like that for a very long time.
ဟောတိ ခေါ သော, ဝါသေဋ္ဌ, သမယော ယံ ကဒါစိ ကရဟစိ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန အယံ လောကော ဝိဝဋ္ဋတိ၊ ဝိဝဋ္ဋမာနေ လောကေ ယေဘုယျေန သတ္တာ အာဘဿရကာယာ စဝိတွာ ဣတ္ထတ္တံ အာဂစ္ဆန္တိ၊ တေဓ ဟောန္တိ မနောမယာ ပီတိဘက္ခာ သယံပဘာ အန္တလိက္ခစရာ သုဘဋ္ဌာယိနော စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ တိဋ္ဌန္တိ၊
There comes a time when, after a very long period has passed, this cosmos expands. As the cosmos expands, sentient beings mostly pass away from that host of radiant deities and come back to this realm. Here they are mind-made, feeding on rapture, self-luminous, moving through the sky, steadily glorious, and they remain like that for a very long time.
၂၊ ရသပထဝိပါတုဘာဝ
2. The Earth’s Nectar Appears
ဧကောဒကီဘူတံ ခေါ ပန, ဝါသေဋ္ဌ, တေန သမယေန ဟောတိ အန္ဓကာရော အန္ဓကာရတိမိသာ၊ န စန္ဒိမသူရိယာ ပညာယန္တိ, န နက္ခတ္တာနိ တာရကရူပါနိ ပညာယန္တိ, န ရတ္တိန္ဒိဝါ ပညာယန္တိ, န မာသဍ္ဎမာသာ ပညာယန္တိ, န ဥတုသံဝစ္ဆရာ ပညာယန္တိ, န ဣတ္ထိပုမာ ပညာယန္တိ, သတ္တာ သတ္တာတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆန္တိ၊ အထ ခေါ တေသံ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာနံ ကဒါစိ ကရဟစိ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန ရသပထဝီ ဥဒကသ္မိံ သမတနိ; သေယျထာပိ နာမ ပယသော တတ္တဿ နိဗ္ဗာယမာနဿ ဥပရိ သန္တာနကံ ဟောတိ; ဧဝမေဝ ပါတုရဟောသိ၊ သာ အဟောသိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နာ ဂန္ဓသမ္ပန္နာ ရသသမ္ပန္နာ, သေယျထာပိ နာမ သမ္ပန္နံ ဝါ သပ္ပိ သမ္ပန္နံ ဝါ နဝနီတံ ဧဝံဝဏ္ဏာ အဟောသိ၊ သေယျထာပိ နာမ ခုဒ္ဒမဓုံ အနေဠကံ; ဧဝမဿာဒါ အဟောသိ၊ အထ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, အညတရော သတ္တော လောလဇာတိကော: ‘အမ္ဘော, ကိမေဝိဒံ ဘဝိဿတီ'တိ ရသပထဝိံ အင်္ဂုလိယာ သာယိ၊ တဿ ရသပထဝိံ အင်္ဂုလိယာ သာယတော အစ္ဆာဒေသိ, တဏှာ စဿ ဩက္ကမိ၊ အညေပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ တဿ သတ္တဿ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇမာနာ ရသပထဝိံ အင်္ဂုလိယာ သာယိံသု၊ တေသံ ရသပထဝိံ အင်္ဂုလိယာ သာယတံ အစ္ဆာဒေသိ, တဏှာ စ တေသံ ဩက္ကမိ၊
But the single mass of water at that time was utterly dark. The moon and sun were not found, nor were stars and constellations, day and night, months and fortnights, years and seasons, or male and female. Beings were simply known as ‘beings’. After a very long period had passed, the earth’s nectar curdled in the water. It appeared just like the curd on top of hot milk-rice as it cools. It was beautiful, fragrant, and delicious, like ghee or butter. And it was as sweet as pure dwarf-bee honey. Now, one of those beings was reckless. Thinking, ‘Oh my, what might this be?’ they tasted the earth’s nectar with their finger. They enjoyed it, and craving was born in them. And other beings, following that being’s example, tasted the earth’s nectar with their fingers. They too enjoyed it, and craving was born in them.
၃၊ စန္ဒိမသူရိယာဒိပါတုဘာဝ
3. The Moon and Sun Appear
အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ ရသပထဝိံ ဟတ္ထေဟိ အာလုပ္ပကာရကံ ဥပက္ကမိံသု ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ ယတော ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ ရသပထဝိံ ဟတ္ထေဟိ အာလုပ္ပကာရကံ ဥပက္ကမိံသု ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ အထ တေသံ သတ္တာနံ သယံပဘာ အန္တရဓာယိ၊ သယံပဘာယ အန္တရဟိတာယ စန္ဒိမသူရိယာ ပါတုရဟေသုံ၊ စန္ဒိမသူရိယေသု ပါတုဘူတေသု နက္ခတ္တာနိ တာရကရူပါနိ ပါတုရဟေသုံ၊ နက္ခတ္တေသု တာရကရူပေသု ပါတုဘူတေသု ရတ္တိန္ဒိဝါ ပညာယိံသု၊ ရတ္တိန္ဒိဝေသု ပညာယမာနေသု မာသဍ္ဎမာသာ ပညာယိံသု၊ မာသဍ္ဎမာသေသု ပညာယမာနေသု ဥတုသံဝစ္ဆရာ ပညာယိံသု၊ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, အယံ လောကော ပုန ဝိဝဋ္ဋော ဟောတိ၊
Then those beings started to eat the earth’s nectar, breaking it into lumps. But when they did this their luminosity vanished. And with the vanishing of their luminosity the moon and sun appeared, stars and constellations appeared, days and nights were distinguished, and so were months and fortnights, and years and seasons. So far had the world evolved once more.
အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ ရသပထဝိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တမ္ဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌံသု၊ ယထာ ယထာ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ ရသပထဝိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တမ္ဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌံသု တထာ တထာ တေသံ သတ္တာနံ ရသပထဝိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာနံ ခရတ္တဉ္စေဝ ကာယသ္မိံ ဩက္ကမိ, ဝဏ္ဏဝေဝဏ္ဏတာ စ ပညာယိတ္ထ၊ ဧကိဒံ သတ္တာ ဝဏ္ဏဝန္တော ဟောန္တိ, ဧကိဒံ သတ္တာ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ၊ တတ္ထ ယေ တေ သတ္တာ ဝဏ္ဏဝန္တော, တေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သတ္တေ အတိမညန္တိ: ‘မယမေတေဟိ ဝဏ္ဏဝန္တတရာ, အမှေဟေတေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏတရာ'တိ၊ တေသံ ဝဏ္ဏာတိမာနပစ္စယာ မာနာတိမာနဇာတိကာနံ ရသပထဝီ အန္တရဓာယိ၊ ရသာယ ပထဝိယာ အန္တရဟိတာယ သန္နိပတိံသု၊ သန္နိပတိတွာ အနုတ္ထုနိံသု: ‘အဟော ရသံ, အဟော ရသန်'တိ၊ တဒေတရဟိပိ မနုဿာ ကဉ္စိဒေဝ သုရသံ လဘိတွာ ဧဝမာဟံသု: ‘အဟော ရသံ, အဟော ရသန်'တိ၊ တဒေဝ ပေါရာဏံ အဂ္ဂညံ အက္ခရံ အနုသရန္တိ, န တွေဝဿ အတ္ထံ အာဇာနန္တိ၊
Then those beings eating the earth’s nectar, with that as their food and nourishment, remained for a very long time. But so long as they ate that earth’s nectar, their bodies became more solid and they diverged in appearance; some beautiful, some ugly. And the beautiful beings looked down on the ugly ones: ‘We’re more beautiful, they’re the ugly ones!’ And the vanity of the beautiful ones made the earth’s nectar vanish. They gathered together and bemoaned, ‘Oh, what a taste! Oh, what a taste!’ And even today when people get something tasty they say: ‘Oh, what a taste! Oh, what a taste!’ They’re just remembering an ancient primordial saying, but they don’t understand what it means.
၄၊ ဘူမိပပ္ပဋကပါတုဘာဝ
4. Ground-Fungus
အထ ခေါ တေသံ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာနံ ရသာယ ပထဝိယာ အန္တရဟိတာယ ဘူမိပပ္ပဋကော ပါတုရဟောသိ၊ သေယျထာပိ နာမ အဟိစ္ဆတ္တကော; ဧဝမေဝ ပါတုရဟောသိ၊ သော အဟောသိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော ဂန္ဓသမ္ပန္နော ရသသမ္ပန္နော, သေယျထာပိ နာမ သမ္ပန္နံ ဝါ သပ္ပိ သမ္ပန္နံ ဝါ နဝနီတံ ဧဝံဝဏ္ဏော အဟောသိ၊ သေယျထာပိ နာမ ခုဒ္ဒမဓုံ အနေဠကံ; ဧဝမဿာဒေါ အဟောသိ၊
When the earth’s nectar had vanished, ground-fungus appeared to those beings. It appeared just like a mushroom. It was beautiful, fragrant, and delicious, like ghee or butter. And it was as sweet as pure dwarf-bee honey.
အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ ဘူမိပပ္ပဋကံ ဥပက္ကမိံသု ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ တေ တံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တမ္ဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌံသု၊ ယထာ ယထာ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ ဘူမိပပ္ပဋကံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တမ္ဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌံသု တထာ တထာ တေသံ သတ္တာနံ ဘိယျောသော မတ္တာယ ခရတ္တဉ္စေဝ ကာယသ္မိံ ဩက္ကမိ, ဝဏ္ဏဝေဝဏ္ဏတာ စ ပညာယိတ္ထ၊ ဧကိဒံ သတ္တာ ဝဏ္ဏဝန္တော ဟောန္တိ, ဧကိဒံ သတ္တာ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ၊ တတ္ထ ယေ တေ သတ္တာ ဝဏ္ဏဝန္တော, တေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သတ္တေ အတိမညန္တိ: ‘မယမေတေဟိ ဝဏ္ဏဝန္တတရာ, အမှေဟေတေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏတရာ'တိ၊ တေသံ ဝဏ္ဏာတိမာနပစ္စယာ မာနာတိမာနဇာတိကာနံ ဘူမိပပ္ပဋကော အန္တရဓာယိ၊
Then those beings started to eat the ground-fungus. With that as their food and nourishment, they remained for a very long time. But so long as they ate that ground-fungus, their bodies became more solid and they diverged in appearance; some beautiful, some ugly. And the beautiful beings looked down on the ugly ones: ‘We’re more beautiful, they’re the ugly ones!’ And the vanity of the beautiful ones made the ground-fungus vanish.
၅၊ ပဒါလတာပါတုဘာဝ
5. Bursting Pods
ဘူမိပပ္ပဋကေ အန္တရဟိတေ ပဒါလတာ ပါတုရဟောသိ, သေယျထာပိ နာမ ကလမ္ဗုကာ; ဧဝမေဝ ပါတုရဟောသိ၊ သာ အဟောသိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နာ ဂန္ဓသမ္ပန္နာ ရသသမ္ပန္နာ, သေယျထာပိ နာမ သမ္ပန္နံ ဝါ သပ္ပိ သမ္ပန္နံ ဝါ နဝနီတံ ဧဝံဝဏ္ဏာ အဟောသိ၊ သေယျထာပိ နာမ ခုဒ္ဒမဓုံ အနေဠကံ; ဧဝမဿာဒါ အဟောသိ၊
When the ground-fungus had vanished, bursting pods appeared, like the fruit of the kadam tree. They were beautiful, fragrant, and delicious, like ghee or butter. And they were as sweet as pure dwarf-bee honey.
အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ ပဒါလတံ ဥပက္ကမိံသု ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ တေ တံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တမ္ဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌံသု၊ ယထာ ယထာ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ ပဒါလတံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တမ္ဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌံသု တထာ တထာ တေသံ သတ္တာနံ ဘိယျောသော မတ္တာယ ခရတ္တဉ္စေဝ ကာယသ္မိံ ဩက္ကမိ, ဝဏ္ဏဝေဝဏ္ဏတာ စ ပညာယိတ္ထ၊ ဧကိဒံ သတ္တာ ဝဏ္ဏဝန္တော ဟောန္တိ, ဧကိဒံ သတ္တာ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ၊ တတ္ထ ယေ တေ သတ္တာ ဝဏ္ဏဝန္တော, တေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သတ္တေ အတိမညန္တိ: ‘မယမေတေဟိ ဝဏ္ဏဝန္တတရာ, အမှေဟေတေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏတရာ'တိ၊ တေသံ ဝဏ္ဏာတိမာနပစ္စယာ မာနာတိမာနဇာတိကာနံ ပဒါလတာ အန္တရဓာယိ၊
Then those beings started to eat the bursting pods. With that as their food and nourishment, they remained for a very long time. But so long as they ate those bursting pods, their bodies became more solid and they diverged in appearance; some beautiful, some ugly. And the beautiful beings looked down on the ugly ones: ‘We’re more beautiful, they’re the ugly ones!’ And the vanity of the beautiful ones made the bursting pods vanish.
ပဒါလတာယ အန္တရဟိတာယ သန္နိပတိံသု၊ သန္နိပတိတွာ အနုတ္ထုနိံသု: ‘အဟု ဝတ နော, အဟာယိ ဝတ နော ပဒါလတာ'တိ၊ တဒေတရဟိပိ မနုဿာ ကေနစိ ဒုက္ခဓမ္မေန ဖုဋ္ဌာ ဧဝမာဟံသု: ‘အဟု ဝတ နော, အဟာယိ ဝတ နော'တိ၊ တဒေဝ ပေါရာဏံ အဂ္ဂညံ အက္ခရံ အနုသရန္တိ, န တွေဝဿ အတ္ထံ အာဇာနန္တိ၊
They gathered together and bemoaned, ‘Oh, what we’ve lost! Oh, what we’ve lost—those bursting pods!’ And even today when people experience suffering they say: ‘Oh, what we’ve lost! Oh, what we’ve lost!’ They’re just remembering an ancient primordial saying, but they don’t understand what it means.
၆၊ အကဋ္ဌပါကသာလိပါတုဘာဝ
6. Ripe Untilled Rice
အထ ခေါ တေသံ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာနံ ပဒါလတာယ အန္တရဟိတာယ အကဋ္ဌပါကော သာလိ ပါတုရဟောသိ အကဏော အထုသော သုဒ္ဓေါ သုဂန္ဓော တဏ္ဍုလပ္ဖလော၊ ယံ တံ သာယံ သာယမာသာယ အာဟရန္တိ, ပါတော တံ ဟောတိ ပက္ကံ ပဋိဝိရူဠှံ၊ ယံ တံ ပါတော ပါတရာသာယ အာဟရန္တိ, သာယံ တံ ဟောတိ ပက္ကံ ပဋိဝိရူဠှံ; နာပဒါနံ ပညာယတိ၊ အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ အကဋ္ဌပါကံ သာလိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တမ္ဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌံသု၊
When the bursting pods had vanished, ripe untilled rice appeared to those beings. It had no powder or husk, pure and fragrant, with only the rice-grain. What they took for supper in the evening, by the morning had grown back and ripened. And what they took for breakfast in the morning had grown back and ripened by the evening, leaving no trace showing. Then those beings eating the ripe untilled rice, with that as their food and nourishment, remained for a very long time.
၇၊ ဣတ္ထိပုရိသလိင်္ဂပါတုဘာဝ
7. Gender Appears
ယထာ ယထာ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ အကဋ္ဌပါကံ သာလိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တမ္ဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌံသု တထာ တထာ တေသံ သတ္တာနံ ဘိယျောသော မတ္တာယ ခရတ္တဉ္စေဝ ကာယသ္မိံ ဩက္ကမိ, ဝဏ္ဏဝေဝဏ္ဏတာ စ ပညာယိတ္ထ, ဣတ္ထိယာ စ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ပါတုရဟောသိ ပုရိသဿ စ ပုရိသလိင်္ဂံ၊ ဣတ္ထီ စ ပုရိသံ အတိဝေလံ ဥပနိဇ္ဈာယတိ ပုရိသော စ ဣတ္ထိံ၊ တေသံ အတိဝေလံ အညမညံ ဥပနိဇ္ဈာယတံ သာရာဂေါ ဥဒပါဒိ, ပရိဠာဟော ကာယသ္မိံ ဩက္ကမိ၊ တေ ပရိဠာဟပစ္စယာ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝိံသု၊
But so long as they ate that ripe untilled rice, their bodies became more solid and they diverged in appearance. And female characteristics appeared on women, while male characteristics appeared on men. Women spent too much time gazing at men, and men at women. They became lustful, and their bodies burned with fever. Due to this fever they had sex with each other.
ယေ ခေါ ပန တေ, ဝါသေဋ္ဌ, တေန သမယေန သတ္တာ ပဿန္တိ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တေ, အညေ ပံသုံ ခိပန္တိ, အညေ သေဋ္ဌိံ ခိပန္တိ, အညေ ဂေါမယံ ခိပန္တိ: ‘နဿ အသုစိ, နဿ အသုစီ'တိ၊ ‘ကထဉှိ နာမ သတ္တော သတ္တဿ ဧဝရူပံ ကရိဿတီ'တိ၊ တဒေတရဟိပိ မနုဿာ ဧကစ္စေသု ဇနပဒေသု ဝဓုယာ နိဗ္ဗုယှမာနာယ အညေ ပံသုံ ခိပန္တိ, အညေ သေဋ္ဌိံ ခိပန္တိ, အညေ ဂေါမယံ ခိပန္တိ၊ တဒေဝ ပေါရာဏံ အဂ္ဂညံ အက္ခရံ အနုသရန္တိ, န တွေဝဿ အတ္ထံ အာဇာနန္တိ၊
Those who saw them having sex pelted them with dirt, clods, or cow-dung, saying, ‘Get lost, filth! Get lost, filth! How on earth can one being do that to another?’ And even today people in some countries, when carrying a bride off, pelt her with dirt, clods, or cow-dung. They’re just remembering an ancient primordial saying, but they don’t understand what it means.
၈၊ မေထုနဓမ္မသမာစာရ
8. Sexual Intercourse
အဓမ္မသမ္မတံ ခေါ ပန, ဝါသေဋ္ဌ, တေန သမယေန ဟောတိ, တဒေတရဟိ ဓမ္မသမ္မတံ၊ ယေ ခေါ ပန, ဝါသေဋ္ဌ, တေန သမယေန သတ္တာ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တိ, တေ မာသမ္ပိ ဒွေမာသမ္ပိ န လဘန္တိ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပဝိသိတုံ၊ ယတော ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ တသ္မိံ အသဒ္ဓမ္မေ အတိဝေလံ ပါတဗျတံ အာပဇ္ဇိံသု၊ အထ အဂါရာနိ ဥပက္ကမိံသု ကာတုံ တဿေဝ အသဒ္ဓမ္မဿ ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ၊ အထ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, အညတရဿ သတ္တဿ အလသဇာတိကဿ ဧတဒဟောသိ: ‘အမ္ဘော, ကိမေဝါဟံ ဝိဟညာမိ သာလိံ အာဟရန္တော သာယံ သာယမာသာယ ပါတော ပါတရာသာယ၊ ယန္နူနာဟံ သာလိံ အာဟရေယျံ သကိဒေဝ သာယပါတရာသာယာ'တိ၊
What was deemed as unprincipled at that time, these days is deemed as principled. The beings who had sex together weren’t allowed to enter a village or town for one or two months. Ever since they excessively threw themselves into immorality, they started to make buildings to hide their immoral deeds. Then one of those beings of idle disposition thought, ‘Hey now, why should I be bothered to gather rice in the evening for supper, and in the morning for breakfast? Why don’t I gather rice for supper and breakfast all at once?’
အထ ခေါ သော, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တော သာလိံ အာဟာသိ သကိဒေဝ သာယပါတရာသာယ၊ အထ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, အညတရော သတ္တော ယေန သော သတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ သတ္တံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဧဟိ, ဘော သတ္တ, သာလာဟာရံ ဂမိဿာမာ'တိ၊ ‘အလံ, ဘော သတ္တ, အာဟတော မေ သာလိ သကိဒေဝ သာယပါတရာသာယာ'တိ၊ အထ ခေါ သော, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တော တဿ သတ္တဿ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇမာနော သာလိံ အာဟာသိ သကိဒေဝ ဒွီဟာယ၊ ‘ဧဝမ္ပိ ကိရ, ဘော, သာဓူ'တိ၊
So that’s what he did. Then one of the other beings approached that being and said, ‘Come, good being, we shall go to gather rice.’ ‘There’s no need, good being! I gathered rice for supper and breakfast all at once.’ So that being, following their example, gathered rice for two days all at once, thinking: ‘This seems fine.’
အထ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, အညတရော သတ္တော ယေန သော သတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ သတ္တံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဧဟိ, ဘော သတ္တ, သာလာဟာရံ ဂမိဿာမာ'တိ၊ ‘အလံ, ဘော သတ္တ, အာဟတော မေ သာလိ သကိဒေဝ ဒွီဟာယာ'တိ၊ အထ ခေါ သော, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တော တဿ သတ္တဿ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇမာနော သာလိံ အာဟာသိ သကိဒေဝ စတူဟာယ, ‘ဧဝမ္ပိ ကိရ, ဘော, သာဓူ'တိ၊
Then one of the other beings approached that being and said, ‘Come, good being, we shall go to gather rice.’ ‘There’s no need, good being! I gathered rice for two days all at once.’ So that being, following their example, gathered rice for four days all at once, thinking: ‘This seems fine.’
အထ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, အညတရော သတ္တော ယေန သော သတ္တော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ တံ သတ္တံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဧဟိ, ဘော သတ္တ, သာလာဟာရံ ဂမိဿာမာ'တိ၊ ‘အလံ, ဘော သတ္တ, အာဟတော မေ သာလိ သကိဒေဝ စတူဟာယာ'တိ၊ အထ ခေါ သော, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တော တဿ သတ္တဿ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇမာနော သာလိံ အာဟာသိ သကိဒေဝ အဋ္ဌာဟာယ, ‘ဧဝမ္ပိ ကိရ, ဘော, သာဓူ'တိ၊
Then one of the other beings approached that being and said, ‘Come, good being, we shall go to gather rice.’ ‘There’s no need, good being! I gathered rice for four days all at once.’ So that being, following their example, gathered rice for eight days all at once, thinking: ‘This seems fine.’
ယတော ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ သန္နိဓိကာရကံ သာလိံ ဥပက္ကမိံသု ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ အထ ကဏောပိ တဏ္ဍုလံ ပရိယောနန္ဓိ, ထုသောပိ တဏ္ဍုလံ ပရိယောနန္ဓိ; လူနမ္ပိ နပ္ပဋိဝိရူဠှံ, အပဒါနံ ပညာယိတ္ထ, သဏ္ဍသဏ္ဍာ သာလယော အဋ္ဌံသု၊
But when they started to store up rice to eat, the rice grains became wrapped in powder and husk, it didn’t grow back after reaping, leaving a trace showing, and the rice stood in clumps.
၉၊ သာလိဝိဘာဂ
9. Dividing the Rice
အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ သန္နိပတိံသု, သန္နိပတိတွာ အနုတ္ထုနိံသု: ‘ပါပကာ ဝတ, ဘော, ဓမ္မာ သတ္တေသု ပါတုဘူတာ၊ မယဉှိ ပုဗ္ဗေ မနောမယာ အဟုမှာ ပီတိဘက္ခာ သယံပဘာ အန္တလိက္ခစရာ သုဘဋ္ဌာယိနော, စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌမှာ၊ တေသံ နော အမှာကံ ကဒါစိ ကရဟစိ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန ရသပထဝီ ဥဒကသ္မိံ သမတနိ၊ သာ အဟောသိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နာ ဂန္ဓသမ္ပန္နာ ရသသမ္ပန္နာ၊ တေ မယံ ရသပထဝိံ ဟတ္ထေဟိ အာလုပ္ပကာရကံ ဥပက္ကမိမှ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ, တေသံ နော ရသပထဝိံ ဟတ္ထေဟိ အာလုပ္ပကာရကံ ဥပက္ကမတံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ သယံပဘာ အန္တရဓာယိ၊ သယံပဘာယ အန္တရဟိတာယ စန္ဒိမသူရိယာ ပါတုရဟေသုံ, စန္ဒိမသူရိယေသု ပါတုဘူတေသု နက္ခတ္တာနိ တာရကရူပါနိ ပါတုရဟေသုံ, နက္ခတ္တေသု တာရကရူပေသု ပါတုဘူတေသု ရတ္တိန္ဒိဝါ ပညာယိံသု, ရတ္တိန္ဒိဝေသု ပညာယမာနေသု မာသဍ္ဎမာသာ ပညာယိံသု၊ မာသဍ္ဎမာသေသု ပညာယမာနေသု ဥတုသံဝစ္ဆရာ ပညာယိံသု၊ တေ မယံ ရသပထဝိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တမ္ဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌမှာ၊ တေသံ နော ပါပကာနံယေဝ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပါတုဘာဝါ ရသပထဝီ အန္တရဓာယိ၊ ရသပထဝိယာ အန္တရဟိတာယ ဘူမိပပ္ပဋကော ပါတုရဟောသိ၊ သော အဟောသိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော ဂန္ဓသမ္ပန္နော ရသသမ္ပန္နော၊ တေ မယံ ဘူမိပပ္ပဋကံ ဥပက္ကမိမှ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ တေ မယံ တံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တမ္ဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌမှာ၊ တေသံ နော ပါပကာနံယေဝ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပါတုဘာဝါ ဘူမိပပ္ပဋကော အန္တရဓာယိ၊ ဘူမိပပ္ပဋကေ အန္တရဟိတေ ပဒါလတာ ပါတုရဟောသိ၊ သာ အဟောသိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နာ ဂန္ဓသမ္ပန္နာ ရသသမ္ပန္နာ၊ တေ မယံ ပဒါလတံ ဥပက္ကမိမှ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ တေ မယံ တံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တမ္ဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌမှာ၊ တေသံ နော ပါပကာနံယေဝ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပါတုဘာဝါ ပဒါလတာ အန္တရဓာယိ၊ ပဒါလတာယ အန္တရဟိတာယ အကဋ္ဌပါကော သာလိ ပါတုရဟောသိ အကဏော အထုသော သုဒ္ဓေါ သုဂန္ဓော တဏ္ဍုလပ္ဖလော၊ ယံ တံ သာယံ သာယမာသာယ အာဟရာမ, ပါတော တံ ဟောတိ ပက္ကံ ပဋိဝိရူဠှံ၊ ယံ တံ ပါတော ပါတရာသာယ အာဟရာမ, သာယံ တံ ဟောတိ ပက္ကံ ပဋိဝိရူဠှံ၊ နာပဒါနံ ပညာယိတ္ထ၊ တေ မယံ အကဋ္ဌပါကံ သာလိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တမ္ဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌမှာ၊ တေသံ နော ပါပကာနံယေဝ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပါတုဘာဝါ ကဏောပိ တဏ္ဍုလံ ပရိယောနန္ဓိ, ထုသောပိ တဏ္ဍုလံ ပရိယောနန္ဓိ, လူနမ္ပိ နပ္ပဋိဝိရူဠှံ, အပဒါနံ ပညာယိတ္ထ, သဏ္ဍသဏ္ဍာ သာလယော ဌိတာ၊ ယန္နူန မယံ သာလိံ ဝိဘဇေယျာမ, မရိယာဒံ ဌပေယျာမာ'တိ၊ အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ သာလိံ ဝိဘဇိံသု, မရိယာဒံ ဌပေသုံ၊
Then those beings gathered together and bemoaned, ‘Oh, how wicked things have appeared among beings! For we used to be mind-made, feeding on rapture, self-luminous, moving through the sky, steadily glorious, and we remained like that for a very long time. After a very long period had passed, the earth’s nectar curdled in the water. But due to bad, unskillful things among us, the earth’s nectar vanished, then the ground-fungus vanished, the bursting pods vanished, and now the rice grains have become wrapped in powder and husk, it doesn’t grow back after reaping, traces are left showing, and the rice stands in clumps. We’d better divide up the rice and lay down boundaries.’ So that’s what they did.
အထ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, အညတရော သတ္တော လောလဇာတိကော သကံ ဘာဂံ ပရိရက္ခန္တော အညတရံ ဘာဂံ အဒိန္နံ အာဒိယိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိ၊
Now, one of those beings was reckless. While guarding their own share they took another’s share without it being given, and ate it.
တမေနံ အဂ္ဂဟေသုံ, ဂဟေတွာ ဧတဒဝေါစုံ: ‘ပါပကံ ဝတ, ဘော သတ္တ, ကရောသိ, ယတြ ဟိ နာမ သကံ ဘာဂံ ပရိရက္ခန္တော အညတရံ ဘာဂံ အဒိန္နံ အာဒိယိတွာ ပရိဘုဉ္ဇသိ၊ မာဿု, ဘော သတ္တ, ပုနပိ ဧဝရူပမကာသီ'တိ၊
They grabbed the one who had done this and said, ‘You have done a bad thing, good being, in that while guarding your own share you took another’s share without it being given, and ate it. Do not do such a thing again.’
‘ဧဝံ, ဘော'တိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သော သတ္တော တေသံ သတ္တာနံ ပစ္စဿောသိ၊ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သော သတ္တော …ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သော သတ္တော သကံ ဘာဂံ ပရိရက္ခန္တော အညတရံ ဘာဂံ အဒိန္နံ အာဒိယိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိ၊ တမေနံ အဂ္ဂဟေသုံ, ဂဟေတွာ ဧတဒဝေါစုံ: ‘ပါပကံ ဝတ, ဘော သတ္တ, ကရောသိ, ယတြ ဟိ နာမ သကံ ဘာဂံ ပရိရက္ခန္တော အညတရံ ဘာဂံ အဒိန္နံ အာဒိယိတွာ ပရိဘုဉ္ဇသိ၊ မာဿု, ဘော သတ္တ, ပုနပိ ဧဝရူပမကာသီ'တိ၊ အညေ ပါဏိနာ ပဟရိံသု, အညေ လေဍ္ဍုနာ ပဟရိံသု, အညေ ဒဏ္ဍေန ပဟရိံသု၊ တဒဂ္ဂေ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, အဒိန္နာဒါနံ ပညာယတိ, ဂရဟာ ပညာယတိ, မုသာဝါဒေါ ပညာယတိ, ဒဏ္ဍာဒါနံ ပညာယတိ၊
‘Yes, sirs,’ replied that being. But for a second time, and a third time they did the same thing, and were told not to continue. And then they struck that being, some with fists, others with stones, and still others with rods. From that day on stealing was found, and blame, and lying, and the taking up of rods.
၁၀၊ မဟာသမ္မတရာဇာ
10. The Elected King
အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ သန္နိပတိံသု, သန္နိပတိတွာ အနုတ္ထုနိံသု: ‘ပါပကာ ဝတ ဘော ဓမ္မာ သတ္တေသု ပါတုဘူတာ, ယတြ ဟိ နာမ အဒိန္နာဒါနံ ပညာယိဿတိ, ဂရဟာ ပညာယိဿတိ, မုသာဝါဒေါ ပညာယိဿတိ, ဒဏ္ဍာဒါနံ ပညာယိဿတိ၊ ယန္နူန မယံ ဧကံ သတ္တံ သမ္မန္နေယျာမ, ယော နော သမ္မာ ခီယိတဗ္ဗံ ခီယေယျ, သမ္မာ ဂရဟိတဗ္ဗံ ဂရဟေယျ, သမ္မာ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗံ ပဗ္ဗာဇေယျ၊ မယံ ပနဿ သာလီနံ ဘာဂံ အနုပ္ပဒဿာမာ'တိ၊
Then those beings gathered together and bemoaned, ‘Oh, how wicked things have appeared among beings, in that stealing is found, and blaming and lying and the taking up of rods! Why don’t we elect one being who would rightly accuse those who deserve it, blame those who deserve it, and expel those who deserve it? We shall pay them with a share of rice.’
အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ ယော နေသံ သတ္တော အဘိရူပတရော စ ဒဿနီယတရော စ ပါသာဒိကတရော စ မဟေသက္ခတရော စ တံ သတ္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ: ‘ဧဟိ, ဘော သတ္တ, သမ္မာ ခီယိတဗ္ဗံ ခီယ, သမ္မာ ဂရဟိတဗ္ဗံ ဂရဟ, သမ္မာ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗံ ပဗ္ဗာဇေဟိ၊ မယံ ပန တေ သာလီနံ ဘာဂံ အနုပ္ပဒဿာမာ'တိ၊ ‘ဧဝံ, ဘော'တိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သော သတ္တော တေသံ သတ္တာနံ ပဋိဿုဏိတွာ သမ္မာ ခီယိတဗ္ဗံ ခီယိ, သမ္မာ ဂရဟိတဗ္ဗံ ဂရဟိ, သမ္မာ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗံ ပဗ္ဗာဇေသိ၊ တေ ပနဿ သာလီနံ ဘာဂံ အနုပ္ပဒံသု၊
Then those beings approached the being among them who was most attractive, good-looking, lovely, and illustrious, and said, ‘Come, good being, rightly accuse those who deserve it, blame those who deserve it, and banish those who deserve it. We shall pay you with a share of rice.’ ‘Yes, sirs,’ replied that being. They acted accordingly, and were paid with a share of rice.
မဟာဇနသမ္မတောတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ‘မဟာသမ္မတော, မဟာသမ္မတော' တွေဝ ပဌမံ အက္ခရံ ဥပနိဗ္ဗတ္တံ၊
‘Elected by the people’, Vāseṭṭha, is the meaning of ‘elected one’, the first term applied to them.
ခေတ္တာနံ အဓိပတီတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ‘ခတ္တိယော, ခတ္တိယော' တွေဝ ဒုတိယံ အက္ခရံ ဥပနိဗ္ဗတ္တံ၊
‘Lord of the fields’ is the meaning of ‘aristocrat’, the second term applied to them.
ဓမ္မေန ပရေ ရဉ္ဇေတီတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ‘ရာဇာ, ရာဇာ' တွေဝ တတိယံ အက္ခရံ ဥပနိဗ္ဗတ္တံ၊
‘They please others with principle’ is the meaning of ‘king’, the third term applied to them.
ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဧဝမေတဿ ခတ္တိယမဏ္ဍလဿ ပေါရာဏေန အဂ္ဂညေန အက္ခရေန အဘိနိဗ္ဗတ္တိ အဟောသိ တေသံယေဝ သတ္တာနံ, အနညေသံ၊ သဒိသာနံယေဝ, နော အသဒိသာနံ၊ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန၊ ဓမ္မော ဟိ, ဝါသေဋ္ဌ, သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊
And that, Vāseṭṭha, is how the ancient primordial terms for the circle of aristocrats were created; for those very beings, not others; for those like them, not unlike; by virtue of principle, not against principle. For principle, Vāseṭṭha, is the best thing for people in both this life and the next.
၁၁၊ ဗြာဟ္မဏမဏ္ဍလ
11. The Circle of Brahmins
အထ ခေါ တေသံ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာနံယေဝ ဧကစ္စာနံ ဧတဒဟောသိ: ‘ပါပကာ ဝတ, ဘော, ဓမ္မာ သတ္တေသု ပါတုဘူတာ, ယတြ ဟိ နာမ အဒိန္နာဒါနံ ပညာယိဿတိ, ဂရဟာ ပညာယိဿတိ, မုသာဝါဒေါ ပညာယိဿတိ, ဒဏ္ဍာဒါနံ ပညာယိဿတိ, ပဗ္ဗာဇနံ ပညာယိဿတိ၊ ယန္နူန မယံ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ ဝါဟေယျာမာ'တိ၊ တေ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ ဝါဟေသုံ၊
Then some of those same beings thought, ‘Oh, how wicked things have appeared among beings, in that stealing is found, and blaming and lying and the taking up of rods and banishment! Why don’t we set aside bad, unskillful things?’ So that’s what they did.
ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ ဝါဟေန္တီတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ‘ဗြာဟ္မဏာ, ဗြာဟ္မဏာ' တွေဝ ပဌမံ အက္ခရံ ဥပနိဗ္ဗတ္တံ၊
‘They set aside bad, unskillful things’ is the meaning of ‘brahmin’, the first term applied to them.
တေ အရညာယတနေ ပဏ္ဏကုဋိယော ကရိတွာ ပဏ္ဏကုဋီသု ဈာယန္တိ ဝီတင်္ဂါရာ ဝီတဓူမာ ပန္နမုသလာ သာယံ သာယမာသာယ ပါတော ပါတရာသာယ ဂါမနိဂမရာဇဓာနိယော ဩသရန္တိ ဃာသမေသမာနာ၊ တေ ဃာသံ ပဋိလဘိတွာ ပုနဒေဝ အရညာယတနေ ပဏ္ဏကုဋီသု ဈာယန္တိ၊
They built leaf huts in a wilderness region where they meditated pure and bright, without lighting cooking fires or digging the soil. They came down in the morning for breakfast and in the evening for supper to the village, town, or royal capital seeking a meal. When they had obtained food they continued to meditate in the leaf huts.
တမေနံ မနုဿာ ဒိသွာ ဧဝမာဟံသု: ‘ဣမေ ခေါ, ဘော, သတ္တာ အရညာယတနေ ပဏ္ဏကုဋိယော ကရိတွာ ပဏ္ဏကုဋီသု ဈာယန္တိ, ဝီတင်္ဂါရာ ဝီတဓူမာ ပန္နမုသလာ သာယံ သာယမာသာယ ပါတော ပါတရာသာယ ဂါမနိဂမရာဇဓာနိယော ဩသရန္တိ ဃာသမေသမာနာ၊ တေ ဃာသံ ပဋိလဘိတွာ ပုနဒေဝ အရညာယတနေ ပဏ္ဏကုဋီသု ဈာယန္တီ'တိ,
When people noticed this they said, ‘These beings build leaf huts in a wilderness region where they meditate pure and bright, without lighting cooking fires or digging the soil. They come down in the morning for breakfast and in the evening for supper to the village, town, or royal capital seeking a meal. When they have obtained food they continue to meditate in the leaf huts.’
ဈာယန္တီတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ‘ဈာယကာ, ဈာယကာ' တွေဝ ဒုတိယံ အက္ခရံ ဥပနိဗ္ဗတ္တံ၊
‘They meditate’ is the meaning of ‘meditator’, the second term applied to them.
တေသံယေဝ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာနံ ဧကစ္စေ သတ္တာ အရညာယတနေ ပဏ္ဏကုဋီသု တံ ဈာနံ အနဘိသမ္ဘုဏမာနာ ဂါမသာမန္တံ နိဂမသာမန္တံ ဩသရိတွာ ဂန္ထေ ကရောန္တာ အစ္ဆန္တိ၊
But some of those beings were unable to keep up with their meditation in the leaf huts in the wilderness. They came down to the neighborhood of a village or town where they dwelt compiling texts.
တမေနံ မနုဿာ ဒိသွာ ဧဝမာဟံသု: ‘ဣမေ ခေါ, ဘော, သတ္တာ အရညာယတနေ ပဏ္ဏကုဋီသု တံ ဈာနံ အနဘိသမ္ဘုဏမာနာ ဂါမသာမန္တံ နိဂမသာမန္တံ ဩသရိတွာ ဂန္ထေ ကရောန္တာ အစ္ဆန္တိ, န ဒါနိမေ ဈာယန္တီ'တိ၊
When people noticed this they said, ‘These beings were unable to keep up with their meditation in the leaf huts in the wilderness. They came down to the neighborhood of a village or town where they dwelt compiling texts. Now they don’t meditate.’
န ဒါနိမေ ဈာယန္တီတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ‘အဇ္ဈာယကာ, အဇ္ဈာယကာ' တွေဝ တတိယံ အက္ခရံ ဥပနိဗ္ဗတ္တံ၊ ဟီနသမ္မတံ ခေါ ပန, ဝါသေဋ္ဌ, တေန သမယေန ဟောတိ, တဒေတရဟိ သေဋ္ဌသမ္မတံ၊
‘Now they don’t meditate’ is the meaning of ‘reciter’, the third term applied to them. What was deemed as worse at that time, these days is deemed as best.
ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဧဝမေတဿ ဗြာဟ္မဏမဏ္ဍလဿ ပေါရာဏေန အဂ္ဂညေန အက္ခရေန အဘိနိဗ္ဗတ္တိ အဟောသိ တေသံယေဝ သတ္တာနံ, အနညေသံ သဒိသာနံယေဝ နော အသဒိသာနံ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန၊ ဓမ္မော ဟိ, ဝါသေဋ္ဌ, သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊
And that, Vāseṭṭha, is how the ancient primordial terms for the circle of brahmins were created; for those very beings, not others; for those like them, not unlike; by virtue of principle, not against principle. For principle, Vāseṭṭha, is the best thing for people in both this life and the next.
၁၂၊ ဝေဿမဏ္ဍလ
12. The Circle of Peasants
တေသံယေဝ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာနံ ဧကစ္စေ သတ္တာ မေထုနံ ဓမ္မံ သမာဒါယ ဝိသုကမ္မန္တေ ပယောဇေသုံ၊
Some of those same beings, taking up an active sex life, applied themselves to various jobs.
မေထုနံ ဓမ္မံ သမာဒါယ ဝိသုကမ္မန္တေ ပယောဇေန္တီတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ‘ဝေဿာ, ဝေဿာ' တွေဝ အက္ခရံ ဥပနိဗ္ဗတ္တံ၊
‘Having taken up an active sex life, they apply themselves to various jobs’ is the meaning of ‘peasant’, the term applied to them.
ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဧဝမေတဿ ဝေဿမဏ္ဍလဿ ပေါရာဏေန အဂ္ဂညေန အက္ခရေန အဘိနိဗ္ဗတ္တိ အဟောသိ တေသညေဝ သတ္တာနံ အနညေသံ သဒိသာနံယေဝ, နော အသဒိသာနံ, ဓမ္မေနေဝ နော အဓမ္မေန၊ ဓမ္မော ဟိ, ဝါသေဋ္ဌ, သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊
And that, Vāseṭṭha, is how the ancient primordial term for the circle of peasants was created; for those very beings, not others; for those like them, not unlike; by virtue of principle, not against principle. For principle, Vāseṭṭha, is the best thing for people in both this life and the next.
၁၃၊ သုဒ္ဒမဏ္ဍလ
13. The Circle of Menials
တေသညေဝ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာနံ ယေ တေ သတ္တာ အဝသေသာ တေ လုဒ္ဒါစာရာ ခုဒ္ဒါစာရာ အဟေသုံ၊
The remaining beings lived by hunting and menial tasks.
လုဒ္ဒါစာရာ ခုဒ္ဒါစာရာတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ‘သုဒ္ဒါ, သုဒ္ဒါ' တွေဝ အက္ခရံ ဥပနိဗ္ဗတ္တံ၊
‘They live by hunting and humble tasks’ is the meaning of ‘menial’, the term applied to them.
ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဧဝမေတဿ သုဒ္ဒမဏ္ဍလဿ ပေါရာဏေန အဂ္ဂညေန အက္ခရေန အဘိနိဗ္ဗတ္တိ အဟောသိ တေသံယေဝ သတ္တာနံ အနညေသံ, သဒိသာနံယေဝ နော အသဒိသာနံ, ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန၊ ဓမ္မော ဟိ, ဝါသေဋ္ဌ, သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊
And that, Vāseṭṭha, is how the ancient primordial term for the circle of menials was created; for those very beings, not others; for those like them, not unlike; by virtue of principle, not against principle. For principle, Vāseṭṭha, is the best thing for people in both this life and the next.
အဟု ခေါ သော, ဝါသေဋ္ဌ, သမယော, ယံ ခတ္တိယောပိ သကံ ဓမ္မံ ဂရဟမာနော အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ: ‘သမဏော ဘဝိဿာမီ'တိ၊ ဗြာဟ္မဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ …ပေ… ဝေဿောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ …ပေ… သုဒ္ဒေါပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သကံ ဓမ္မံ ဂရဟမာနော အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ: ‘သမဏော ဘဝိဿာမီ'တိ၊
There came a time when an aristocrat, brahmin, peasant, or menial, deprecating their own vocation, went forth from the lay life to homelessness, thinking, ‘I will be an ascetic.’
ဣမေဟိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, စတူဟိ မဏ္ဍလေဟိ သမဏမဏ္ဍလဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ အဟောသိ, တေသံယေဝ သတ္တာနံ အနညေသံ, သဒိသာနံယေဝ နော အသဒိသာနံ, ဓမ္မေနေဝ နော အဓမ္မေန၊ ဓမ္မော ဟိ, ဝါသေဋ္ဌ, သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊
From these four circles, Vāseṭṭha, the circle of ascetics was created; for those very beings, not others; for those like them, not unlike; by virtue of principle, not against principle. For principle, Vāseṭṭha, is the best thing for people in both this life and the next.
၁၄၊ ဒုစ္စရိတာဒိကထာ
14. On Bad Conduct
ခတ္တိယောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနဟေတု ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ၊ ဗြာဟ္မဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ …ပေ… ဝေဿောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ … သုဒ္ဒေါပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ … သမဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနဟေတု ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ၊
An aristocrat, brahmin, peasant, menial, or ascetic may do bad things by way of body, speech, and mind. They have wrong view, and they act out of that wrong view. And because of that, when their body breaks up, after death, they’re reborn in a place of loss, a bad place, the underworld, hell.
ခတ္တိယောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ကာယေန သုစရိတံ စရိတွာ ဝါစာယ သုစရိတံ စရိတွာ မနသာ သုစရိတံ စရိတွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကော သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနော သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနဟေတု ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ၊ ဗြာဟ္မဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ …ပေ… ဝေဿောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ … သုဒ္ဒေါပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ … သမဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ကာယေန သုစရိတံ စရိတွာ ဝါစာယ သုစရိတံ စရိတွာ မနသာ သုစရိတံ စရိတွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကော သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနော သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနဟေတု ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ၊
An aristocrat, brahmin, peasant, menial, or ascetic may do good things by way of body, speech, and mind. They have right view, and they act out of that right view. And because of that, when their body breaks up, after death, they’re reborn in a good place, a heavenly realm.
ခတ္တိယောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ကာယေန ဒွယကာရီ, ဝါစာယ ဒွယကာရီ, မနသာ ဒွယကာရီ, ဝိမိဿဒိဋ္ဌိကော ဝိမိဿဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနော ဝိမိဿဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနဟေတု ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဟောတိ၊ ဗြာဟ္မဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ …ပေ… ဝေဿောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ … သုဒ္ဒေါပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ … သမဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ကာယေန ဒွယကာရီ, ဝါစာယ ဒွယကာရီ, မနသာ ဒွယကာရီ, ဝိမိဿဒိဋ္ဌိကော ဝိမိဿဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနော ဝိမိဿဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနဟေတု ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဟောတိ၊
An aristocrat, brahmin, peasant, menial, or ascetic may do mixed things by way of body, speech, and mind. They have mixed view, and they act out of that mixed view. And because of that, when their body breaks up, after death, they experience both pleasure and pain.
၁၅၊ ဗောဓိပက္ခိယဘာဝနာ
15. The Qualities That Lead to Awakening
ခတ္တိယောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ကာယေန သံဝုတော ဝါစာယ သံဝုတော မနသာ သံဝုတော သတ္တန္နံ ဗောဓိပက္ခိယာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနမနွာယ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပရိနိဗ္ဗာယတိ၊ ဗြာဟ္မဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ …ပေ… ဝေဿောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ … သုဒ္ဒေါပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ … သမဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ကာယေန သံဝုတော ဝါစာယ သံဝုတော မနသာ သံဝုတော သတ္တန္နံ ဗောဓိပက္ခိယာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနမနွာယ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပရိနိဗ္ဗာယတိ၊
An aristocrat, brahmin, peasant, menial, or ascetic who is restrained in body, speech, and mind, and develops the seven qualities that lead to awakening, becomes extinguished in this very life.
ဣမေသဉှိ, ဝါသေဋ္ဌ, စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ယော ဟောတိ ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာဝိမုတ္တော, သော နေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန၊ ဓမ္မော ဟိ, ဝါသေဋ္ဌ, သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ၊
Any bhikkhu from these four castes who is perfected—with defilements ended, who has completed the spiritual journey, done what had to be done, laid down the burden, achieved their own true goal, utterly ended the fetters of rebirth, and is rightly freed through enlightenment—is said to be the foremost by virtue of principle, not against principle. For principle, Vāseṭṭha, is the best thing for people in both this life and the next.
ဗြဟ္မုနာ ပေသာ, ဝါသေဋ္ဌ, သနင်္ကုမာရေန ဂါထာ ဘာသိတာ:
Brahmā Sanaṅkumāra also spoke this verse:
‘ခတ္တိယော သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ, ယေ ဂေါတ္တပဋိသာရိနော; ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော, သော သေဋ္ဌော ဒေဝမာနုသေ'တိ၊
‘The aristocrat is best among people who take clan as the standard. But one accomplished in knowledge and conduct is first among gods and humans.’
သာ ခေါ ပနေသာ, ဝါသေဋ္ဌ, ဗြဟ္မုနာ သနင်္ကုမာရေန ဂါထာ သုဂီတာ, နော ဒုဂ္ဂီတာ၊ သုဘာသိတာ, နော ဒုဗ္ဘာသိတာ၊ အတ္ထသံဟိတာ, နော အနတ္ထသံဟိတာ၊ အနုမတာ မယာ၊ အဟမ္ပိ, ဝါသေဋ္ဌ, ဧဝံ ဝဒါမိ—
That verse was well sung by Brahmā Sanaṅkumāra, not poorly sung; well spoken, not poorly spoken; beneficial, not harmful, and I agree with it. I also say:
ခတ္တိယော သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ, ယေ ဂေါတ္တပဋိသာရိနော; ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော, သော သေဋ္ဌော ဒေဝမာနုသေ”တိ၊
The aristocrat is best among people who take clan as the standard. But one accomplished in knowledge and conduct is first among gods and humans.”
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ၊ အတ္တမနာ ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ၊
That is what the Buddha said. Satisfied, Vāseṭṭha and Bhāradvāja approved what the Buddha said.
အဂ္ဂညသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ၊
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
