| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationදීඝ නිකාය 27
Long Discourses 27
අග්ගඤ්ඤසුත්ත
What Came First
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති පුබ්බාරාමේ මිගාරමාතුපාසාදේ.
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in the Eastern Monastery, in the stilt longhouse of Migāra’s mother.
තේන ඛෝ පන සමයේන වාසේට්ඨභාරද්වාජා භික්ඛූසු පරිවසන්ති භික්ඛුභාවං ආකඞ්ඛමානා. අථ ඛෝ භගවා සායන්හසමයං පටිසල්ලානා වුට්ඨිතෝ පාසාදා ඕරෝහිත්වා පාසාදපච්ඡායායං අබ්භෝකාසේ චඞ්කමති.
Now at that time Vāseṭṭha and Bhāradvāja were living on probation among the bhikkhus in hopes of being ordained. Then in the late afternoon, the Buddha came downstairs from the longhouse and was walking mindfully in the open air, beneath the shade of the longhouse.
අද්දසා ඛෝ වාසේට්ඨෝ භගවන්තං සායන්හසමයං පටිසල්ලානා වුට්ඨිතං පාසාදා ඕරෝහිත්වා පාසාදපච්ඡායායං අබ්භෝකාසේ චඞ්කමන්තං. දිස්වාන භාරද්වාජං ආමන්තේසි: “අයං, ආවුසෝ භාරද්වාජ, භගවා සායන්හසමයං පටිසල්ලානා වුට්ඨිතෝ පාසාදා ඕරෝහිත්වා පාසාදපච්ඡායායං අබ්භෝකාසේ චඞ්කමති. ආයාමාවුසෝ භාරද්වාජ, යේන භගවා තේනුපසඞ්කමිස්සාම; අප්පේව නාම ලභේය්‍යාම භගවතෝ සන්තිකා ධම්මිං කථං සවනායා”ති.
Vāseṭṭha saw him and said to Bhāradvāja, “Friend Bhāradvāja, the Buddha is walking mindfully in the open air, beneath the shade of the longhouse. Come, friend, let’s go to the Buddha. Hopefully we’ll get to hear a Dhamma talk from him.”
“ඒවමාවුසෝ”ති ඛෝ භාරද්වාජෝ වාසේට්ඨස්ස පච්චස්සෝසි.
“Yes, friend,” replied Bhāradvāja.
අථ ඛෝ වාසේට්ඨභාරද්වාජා යේන භගවා තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදේත්වා භගවන්තං චඞ්කමන්තං අනුචඞ්කමිංසු.
So they went to the Buddha, bowed, and walked beside him.
අථ ඛෝ භගවා වාසේට්ඨං ආමන්තේසි: “තුම්හේ ඛ්වත්ථ, වාසේට්ඨ, බ්‍රාහ්මණජච්චා බ්‍රාහ්මණකුලීනා බ්‍රාහ්මණකුලා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතා, කච්චි වෝ, වාසේට්ඨ, බ්‍රාහ්මණා න අක්කෝසන්ති න පරිභාසන්තී”ති?
Then the Buddha said to Vāseṭṭha, “Vāseṭṭha, you are both brahmins by birth and clan, and have gone forth from the lay life to homelessness from a brahmin family. I hope you don’t have to suffer abuse and insults from the brahmins.”
“තග්ඝ නෝ, භන්තේ, බ්‍රාහ්මණා අක්කෝසන්ති පරිභාසන්ති අත්තරූපාය පරිභාසාය පරිපුණ්ණාය, නෝ අපරිපුණ්ණායා”ති.
“Actually, sir, the brahmins do insult and abuse us with their typical insults to the fullest extent.”
“යථා කථං පන වෝ, වාසේට්ඨ, බ්‍රාහ්මණා අක්කෝසන්ති පරිභාසන්ති අත්තරූපාය පරිභාසාය පරිපුණ්ණාය, නෝ අපරිපුණ්ණායා”ති?
“But how do the brahmins insult you?”
“බ්‍රාහ්මණා, භන්තේ, ඒවමාහංසු: ‘බ්‍රාහ්මණෝව සේට්ඨෝ වණ්ණෝ, හීනා අඤ්ඤේ වණ්ණා. බ්‍රාහ්මණෝව සුක්කෝ වණ්ණෝ, කණ්හා අඤ්ඤේ වණ්ණා. බ්‍රාහ්මණාව සුජ්ඣන්ති, නෝ අබ්‍රාහ්මණා. බ්‍රාහ්මණාව බ්‍රහ්මුනෝ පුත්තා ඕරසා මුඛතෝ ජාතා බ්‍රහ්මජා බ්‍රහ්මනිම්මිතා බ්‍රහ්මදායාදා. තේ තුම්හේ සේට්ඨං වණ්ණං හිත්වා හීනමත්ථ වණ්ණං අජ්ඣුපගතා, යදිදං මුණ්ඩකේ සමණකේ ඉබ්භේ කණ්හේ බන්ධුපාදාපච්චේ. තයිදං න සාධු, තයිදං නප්පතිරූපං, යං තුම්හේ සේට්ඨං වණ්ණං හිත්වා හීනමත්ථ වණ්ණං අජ්ඣුපගතා යදිදං මුණ්ඩකේ සමණකේ ඉබ්භේ කණ්හේ බන්ධුපාදාපච්චේ(අ)ති. ඒවං ඛෝ නෝ, භන්තේ, බ්‍රාහ්මණා අක්කෝසන්ති පරිභාසන්ති අත්තරූපාය පරිභාසාය පරිපුණ්ණාය, නෝ අපරිපුණ්ණායා”ති.
“Sir, the brahmins say: ‘Only brahmins are the best caste; other castes are inferior. Only brahmins are the light caste; other castes are dark. Only brahmins are purified, not others. Only brahmins are Brahmā’s rightful sons, born of his mouth, born of Brahmā, created by Brahmā, heirs of Brahmā. You’ve both abandoned the best caste to join an inferior caste, namely these shavelings, fake ascetics, primitives, black spawn from the feet of our kinsman. This is not right, it’s not proper!’ That’s how the brahmins insult us.”
“තග්ඝ වෝ, වාසේට්ඨ, බ්‍රාහ්මණා පෝරාණං අස්සරන්තා ඒවමාහංසු: ‘බ්‍රාහ්මණෝව සේට්ඨෝ වණ්ණෝ, හීනා අඤ්ඤේ වණ්ණා; බ්‍රාහ්මණෝව සුක්කෝ වණ්ණෝ, කණ්හා අඤ්ඤේ වණ්ණා; බ්‍රාහ්මණාව සුජ්ඣන්ති, නෝ අබ්‍රාහ්මණා; බ්‍රාහ්මණාව බ්‍රහ්මුනෝ පුත්තා ඕරසා මුඛතෝ ජාතා බ්‍රහ්මජා බ්‍රහ්මනිම්මිතා බ්‍රහ්මදායාදා(අ)ති. දිස්සන්ති ඛෝ පන, වාසේට්ඨ, බ්‍රාහ්මණානං බ්‍රාහ්මණියෝ උතුනියෝපි ගබ්භිනියෝපි විජායමානාපි පායමානාපි. තේ ච බ්‍රාහ්මණා යෝනිජාව සමානා ඒවමාහංසු: ‘බ්‍රාහ්මණෝව සේට්ඨෝ වණ්ණෝ, හීනා අඤ්ඤේ වණ්ණා; බ්‍රාහ්මණෝව සුක්කෝ වණ්ණෝ, කණ්හා අඤ්ඤේ වණ්ණා; බ්‍රාහ්මණාව සුජ්ඣන්ති, නෝ අබ්‍රාහ්මණා; බ්‍රාහ්මණාව බ්‍රහ්මුනෝ පුත්තා ඕරසා මුඛතෝ ජාතා බ්‍රහ්මජා බ්‍රහ්මනිම්මිතා බ්‍රහ්මදායාදා(අ)ති. තේ බ්‍රහ්මානඤ්චේව අබ්භාචික්ඛන්ති, මුසා ච භාසන්ති, බහුඤ්ච අපුඤ්ඤං පසවන්ති.
“Actually, Vāseṭṭha, the brahmins are forgetting their tradition when they say this to you. For brahmin women are seen menstruating, being pregnant, giving birth, and breast-feeding. Yet even though they’re born from a brahmin womb they say: ‘Only brahmins are the best caste; other castes are inferior. Only brahmins are the light caste; other castes are dark. Only brahmins are purified, not others. Only brahmins are Brahmā’s rightful sons, born of his mouth, born of Brahmā, created by Brahmā, heirs of Brahmā.’ They misrepresent the brahmins, speak falsely, and make much bad karma.
1. චතුවණ්ණසුද්ධි
1. Purification in the Four Castes
චත්තාරෝමේ, වාසේට්ඨ, වණ්ණා—ඛත්තියා, බ්‍රාහ්මණා, වේස්සා, සුද්දා. ඛත්තියෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ, ඉධේකච්චෝ පාණාතිපාතී හෝති අදින්නාදායී කාමේසුමිච්ඡාචාරී මුසාවාදී පිසුණවාචෝ ඵරුසවාචෝ සම්ඵප්පලාපී අභිජ්ඣාලු බ්‍යාපන්නචිත්තෝ මිච්ඡාදිට්ඨී. ඉති ඛෝ, වාසේට්ඨ, යේමේ ධම්මා අකුසලා අකුසලසඞ්ඛාතා සාවජ්ජා සාවජ්ජසඞ්ඛාතා අසේවිතබ්බා අසේවිතබ්බසඞ්ඛාතා නඅලමරියා නඅලමරියසඞ්ඛාතා කණ්හා කණ්හවිපාකා විඤ්ඤුගරහිතා, ඛත්තියේපි තේ ඉධේකච්චේ සන්දිස්සන්ති. බ්‍රාහ්මණෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ …පේ… වේස්සෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ …පේ… සුද්දෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ, ඉධේකච්චෝ පාණාතිපාතී හෝති අදින්නාදායී කාමේසුමිච්ඡාචාරී මුසාවාදී පිසුණවාචෝ ඵරුසවාචෝ සම්ඵප්පලාපී අභිජ්ඣාලු බ්‍යාපන්නචිත්තෝ මිච්ඡාදිට්ඨී. ඉති ඛෝ, වාසේට්ඨ, යේමේ ධම්මා අකුසලා අකුසලසඞ්ඛාතා …පේ… කණ්හා කණ්හවිපාකා විඤ්ඤුගරහිතා; සුද්දේපි තේ ඉධේකච්චේ සන්දිස්සන්ති.
Vāseṭṭha, there are these four castes: aristocrats, brahmins, peasants, and menials. Some aristocrats kill living creatures, steal, and commit sexual misconduct. They use speech that’s false, divisive, harsh, and nonsensical. And they’re covetous, malicious, with wrong view. These things are unskillful, blameworthy, not to be cultivated, unworthy of the noble ones—and are reckoned as such. They are dark deeds with dark results, criticized by sensible people. Such things are exhibited in some aristocrats. And they are also seen among some brahmins, peasants, and menials.
ඛත්තියෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ, ඉධේකච්චෝ පාණාතිපාතා පටිවිරතෝ හෝති, අදින්නාදානා පටිවිරතෝ, කාමේසුමිච්ඡාචාරා පටිවිරතෝ, මුසාවාදා පටිවිරතෝ, පිසුණාය වාචාය පටිවිරතෝ, ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතෝ, සම්ඵප්පලාපා පටිවිරතෝ, අනභිජ්ඣාලු අබ්‍යාපන්නචිත්තෝ, සම්මාදිට්ඨී. ඉති ඛෝ, වාසේට්ඨ, යේමේ ධම්මා කුසලා කුසලසඞ්ඛාතා අනවජ්ජා අනවජ්ජසඞ්ඛාතා සේවිතබ්බා සේවිතබ්බසඞ්ඛාතා අලමරියා අලමරියසඞ්ඛාතා සුක්කා සුක්කවිපාකා විඤ්ඤුප්පසත්ථා, ඛත්තියේපි තේ ඉධේකච්චේ සන්දිස්සන්ති. බ්‍රාහ්මණෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ …පේ… වේස්සෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ …පේ… සුද්දෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ, ඉධේකච්චෝ පාණාතිපාතා පටිවිරතෝ හෝති …පේ… අනභිජ්ඣාලු, අබ්‍යාපන්නචිත්තෝ, සම්මාදිට්ඨී. ඉති ඛෝ, වාසේට්ඨ, යේමේ ධම්මා කුසලා කුසලසඞ්ඛාතා අනවජ්ජා අනවජ්ජසඞ්ඛාතා සේවිතබ්බා සේවිතබ්බසඞ්ඛාතා අලමරියා අලමරියසඞ්ඛාතා සුක්කා සුක්කවිපාකා විඤ්ඤුප්පසත්ථා; සුද්දේපි තේ ඉධේකච්චේ සන්දිස්සන්ති.
But some aristocrats refrain from killing living creatures, stealing, and committing sexual misconduct. They refrain from speech that’s false, divisive, harsh, and nonsensical. And they’re content, kind-hearted, with right view. These things are skillful, blameless, to be cultivated, worthy of the noble ones—and are reckoned as such. They are bright deeds with bright results, praised by sensible people. Such things are exhibited in some aristocrats. And they are also seen among some brahmins, peasants, and menials.
ඉමේසු ඛෝ, වාසේට්ඨ, චතූසු වණ්ණේසු ඒවං උභයවෝකිණ්ණේසු වත්තමානේසු කණ්හසුක්කේසු ධම්මේසු විඤ්ඤුගරහිතේසු චේව විඤ්ඤුප්පසත්ථේසු ච යදේත්ථ බ්‍රාහ්මණා ඒවමාහංසු: ‘බ්‍රාහ්මණෝව සේට්ඨෝ වණ්ණෝ, හීනා අඤ්ඤේ වණ්ණා; බ්‍රාහ්මණෝව සුක්කෝ වණ්ණෝ, කණ්හා අඤ්ඤේ වණ්ණා; බ්‍රාහ්මණාව සුජ්ඣන්ති, නෝ අබ්‍රාහ්මණා; බ්‍රාහ්මණාව බ්‍රහ්මුනෝ පුත්තා ඕරසා මුඛතෝ ජාතා බ්‍රහ්මජා බ්‍රහ්මනිම්මිතා බ්‍රහ්මදායාදා(අ)ති.
Both these things occur like this, mixed up in these four castes—the dark and the bright, that which is praised and that which is criticized by sensible people. Yet of this the brahmins say: ‘Only brahmins are the best caste; other castes are inferior. Only brahmins are the light caste; other castes are dark. Only brahmins are purified, not others. Only brahmins are Brahmā’s rightful sons, born of his mouth, born of Brahmā, created by Brahmā, heirs of Brahmā.’
තං තේසං විඤ්ඤූ නානුජානන්ති. තං කිස්ස හේතු? ඉමේසඤ්හි, වාසේට්ඨ, චතුන්නං වණ්ණානං යෝ හෝති භික්ඛු අරහං ඛීණාසවෝ වුසිතවා කතකරණීයෝ ඕහිතභාරෝ අනුප්පත්තසදත්ථෝ පරික්ඛීණභවසංයෝජනෝ සම්මදඤ්ඤාවිමුත්තෝ, සෝ නේසං අග්ගමක්ඛායති ධම්මේනේව, නෝ අධම්මේන. ධම්මෝ හි, වාසේට්ඨ, සේට්ඨෝ ජනේතස්මිං, දිට්ඨේ චේව ධම්මේ අභිසම්පරායඤ්ච.
Sensible people don’t acknowledge this. Why is that? Because any bhikkhu from these four castes who is perfected—with defilements ended, who has completed the spiritual journey, done what had to be done, laid down the burden, achieved their own true goal, utterly ended the fetters of rebirth, and is rightly freed through enlightenment—is said to be foremost by virtue of principle, not against principle. For principle, Vāseṭṭha, is the best thing for people in both this life and the next.
තදමිනාපේතං, වාසේට්ඨ, පරියායේන වේදිතබ්බං, යථා ධම්මෝව සේට්ඨෝ ජනේතස්මිං, දිට්ඨේ චේව ධම්මේ අභිසම්පරායඤ්ච.
And here’s a way to understand how this is so.
ජානාති ඛෝ, වාසේට්ඨ, රාජා පසේනදි කෝසලෝ: ‘සමණෝ ගෝතමෝ අනන්තරා සක්‍යකුලා පබ්බජිතෝ(අ)ති. සක්‍යා ඛෝ පන, වාසේට්ඨ, රඤ්ඤෝ පසේනදිස්ස කෝසලස්ස අනුයුත්තා භවන්ති. කරෝන්ති ඛෝ, වාසේට්ඨ, සක්‍යා රඤ්ඤේ පසේනදිම්හි කෝසලේ නිපච්චකාරං අභිවාදනං පච්චුට්ඨානං අඤ්ජලිකම්මං සාමීචිකම්මං. ඉති ඛෝ, වාසේට්ඨ, යං කරෝන්ති සක්‍යා රඤ්ඤේ පසේනදිම්හි කෝසලේ නිපච්චකාරං අභිවාදනං පච්චුට්ඨානං අඤ්ජලිකම්මං සාමීචිකම්මං, කරෝති තං රාජා පසේනදි කෝසලෝ තථාගතේ නිපච්චකාරං අභිවාදනං පච්චුට්ඨානං අඤ්ජලිකම්මං සාමීචිකම්මං, න නං ‘සුජාතෝ සමණෝ ගෝතමෝ, දුජ්ජාතෝහමස්මි. බලවා සමණෝ ගෝතමෝ, දුබ්බලෝහමස්මි. පාසාදිකෝ සමණෝ ගෝතමෝ, දුබ්බණ්ණෝහමස්මි. මහේසක්ඛෝ සමණෝ ගෝතමෝ, අප්පේසක්ඛෝහමස්මී(අ)ති. අථ ඛෝ නං ධම්මංයේව සක්කරෝන්තෝ ධම්මං ගරුං කරෝන්තෝ ධම්මං මානේන්තෝ ධම්මං පූජේන්තෝ ධම්මං අපචායමානෝ ඒවං රාජා පසේනදි කෝසලෝ තථාගතේ නිපච්චකාරං කරෝති, අභිවාදනං පච්චුට්ඨානං අඤ්ජලිකම්මං සාමීචිකම්මං. ඉමිනාපි ඛෝ ඒතං, වාසේට්ඨ, පරියායේන වේදිතබ්බං, යථා ධම්මෝව සේට්ඨෝ ජනේතස්මිං, දිට්ඨේ චේව ධම්මේ අභිසම්පරායඤ්ච.
King Pasenadi of Kosala knows that the ascetic Gotama has gone forth from the neighboring clan of the Sakyans. And the Sakyans are his vassals. The Sakyans show deference to King Pasenadi by bowing down, rising up, greeting him with joined palms, and observing proper etiquette for him. Now, King Pasenadi shows the same kind of deference to the Realized One. But he doesn’t think: ‘The ascetic Gotama is well-born, I am ill-born. He is powerful, I am weak. He is handsome, I am ugly. He is influential, I am insignificant.’ Rather, in showing such deference to the Realized One he is only honoring, respecting, and venerating principle. And here’s another way to understand how principle is the best thing for people in both this life and the next.
තුම්හේ ඛ්වත්ථ, වාසේට්ඨ, නානාජච්චා නානානාමා නානාගෝත්තා නානාකුලා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතා. ‘කේ තුම්හේ(අ)ති—පුට්ඨා සමානා ‘සමණා සක්‍යපුත්තියාම්හා(අ)ති—පටිජානාථ. යස්ස ඛෝ පනස්ස, වාසේට්ඨ, තථාගතේ සද්ධා නිවිට්ඨා මූලජාතා පතිට්ඨිතා දළ්හා අසංහාරියා සමණේන වා බ්‍රාහ්මණේන වා දේවේන වා මාරේන වා බ්‍රහ්මුනා වා කේනචි වා ලෝකස්මිං, තස්සේතං කල්ලං වචනාය: ‘භගවතෝම්හි පුත්තෝ ඕරසෝ මුඛතෝ ජාතෝ ධම්මජෝ ධම්මනිම්මිතෝ ධම්මදායාදෝ(අ)ති. තං කිස්ස හේතු? තථාගතස්ස හේතං, වාසේට්ඨ, අධිවචනං ‘ධම්මකායෝ(අ) ඉතිපි, ‘බ්‍රහ්මකායෝ(අ) ඉතිපි, ‘ධම්මභූතෝ(අ) ඉතිපි, ‘බ්‍රහ්මභූතෝ(අ) ඉතිපි.
Vāseṭṭha, you have different births, names, and clans, and have gone forth from the lay life to homelessness from different families. When they ask you what you are, you claim to be ascetics, followers of the Sakyan. But only when someone has faith in the Realized One—settled, rooted, and planted deep, strong, not to be shifted by any ascetic or brahmin or god or Māra or Brahmā or by anyone in the world—is it appropriate for them to say: ‘I am the Buddha’s rightful child, born from his mouth, born of principle, created by principle, heir to principle.’ Why is that? For these are terms for the Realized One: ‘the embodiment of principle’, and ‘the embodiment of divinity’, and ‘the manifestation of principle’, and ‘the manifestation of divinity’.
හෝති ඛෝ සෝ, වාසේට්ඨ, සමයෝ යං කදාචි කරහචි දීඝස්ස අද්ධුනෝ අච්චයේන අයං ලෝකෝ සංවට්ටති. සංවට්ටමානේ ලෝකේ යේභුය්‍යේන සත්තා ආභස්සරසංවත්තනිකා හෝන්ති. තේ තත්ථ හෝන්ති මනෝමයා පීතිභක්ඛා සයංපභා අන්තලික්ඛචරා සුභට්ඨායිනෝ චිරං දීඝමද්ධානං තිට්ඨන්ති.
There comes a time when, Vāseṭṭha, after a very long period has passed, this cosmos contracts. As the cosmos contracts, sentient beings are mostly headed for the realm of streaming radiance. There they are mind-made, feeding on rapture, self-luminous, moving through the sky, steadily glorious, and they remain like that for a very long time.
හෝති ඛෝ සෝ, වාසේට්ඨ, සමයෝ යං කදාචි කරහචි දීඝස්ස අද්ධුනෝ අච්චයේන අයං ලෝකෝ විවට්ටති. විවට්ටමානේ ලෝකේ යේභුය්‍යේන සත්තා ආභස්සරකායා චවිත්වා ඉත්ථත්තං ආගච්ඡන්ති. තේධ හෝන්ති මනෝමයා පීතිභක්ඛා සයංපභා අන්තලික්ඛචරා සුභට්ඨායිනෝ චිරං දීඝමද්ධානං තිට්ඨන්ති.
There comes a time when, after a very long period has passed, this cosmos expands. As the cosmos expands, sentient beings mostly pass away from that host of radiant deities and come back to this realm. Here they are mind-made, feeding on rapture, self-luminous, moving through the sky, steadily glorious, and they remain like that for a very long time.
2. රසපථවිපාතුභාව
2. The Earth’s Nectar Appears
ඒකෝදකීභූතං ඛෝ පන, වාසේට්ඨ, තේන සමයේන හෝති අන්ධකාරෝ අන්ධකාරතිමිසා. න චන්දිමසූරියා පඤ්ඤායන්ති, න නක්ඛත්තානි තාරකරූපානි පඤ්ඤායන්ති, න රත්තින්දිවා පඤ්ඤායන්ති, න මාසඩ්ඪමාසා පඤ්ඤායන්ති, න උතුසංවච්ඡරා පඤ්ඤායන්ති, න ඉත්ථිපුමා පඤ්ඤායන්ති, සත්තා සත්තාත්වේව සඞ්ඛ්‍යං ගච්ඡන්ති. අථ ඛෝ තේසං, වාසේට්ඨ, සත්තානං කදාචි කරහචි දීඝස්ස අද්ධුනෝ අච්චයේන රසපථවී උදකස්මිං සමතනි; සේය්‍යථාපි නාම පයසෝ තත්තස්ස නිබ්බායමානස්ස උපරි සන්තානකං හෝති; ඒවමේව පාතුරහෝසි. සා අහෝසි වණ්ණසම්පන්නා ගන්ධසම්පන්නා රසසම්පන්නා, සේය්‍යථාපි නාම සම්පන්නං වා සප්පි සම්පන්නං වා නවනීතං ඒවංවණ්ණා අහෝසි. සේය්‍යථාපි නාම ඛුද්දමධුං අනේළකං; ඒවමස්සාදා අහෝසි. අථ ඛෝ, වාසේට්ඨ, අඤ්ඤතරෝ සත්තෝ ලෝලජාතිකෝ: ‘අම්භෝ, කිමේවිදං භවිස්සතී(අ)ති රසපථවිං අඞ්ගුලියා සායි. තස්ස රසපථවිං අඞ්ගුලියා සායතෝ අච්ඡාදේසි, තණ්හා චස්ස ඕක්කමි. අඤ්ඤේපි ඛෝ, වාසේට්ඨ, සත්තා තස්ස සත්තස්ස දිට්ඨානුගතිං ආපජ්ජමානා රසපථවිං අඞ්ගුලියා සායිංසු. තේසං රසපථවිං අඞ්ගුලියා සායතං අච්ඡාදේසි, තණ්හා ච තේසං ඕක්කමි.
But the single mass of water at that time was utterly dark. The moon and sun were not found, nor were stars and constellations, day and night, months and fortnights, years and seasons, or male and female. Beings were simply known as ‘beings’. After a very long period had passed, the earth’s nectar curdled in the water. It appeared just like the curd on top of hot milk-rice as it cools. It was beautiful, fragrant, and delicious, like ghee or butter. And it was as sweet as pure dwarf-bee honey. Now, one of those beings was reckless. Thinking, ‘Oh my, what might this be?’ they tasted the earth’s nectar with their finger. They enjoyed it, and craving was born in them. And other beings, following that being’s example, tasted the earth’s nectar with their fingers. They too enjoyed it, and craving was born in them.
3. චන්දිමසූරියාදිපාතුභාව
3. The Moon and Sun Appear
අථ ඛෝ තේ, වාසේට්ඨ, සත්තා රසපථවිං හත්ථේහි ආලුප්පකාරකං උපක්කමිංසු පරිභුඤ්ජිතුං. යතෝ ඛෝ තේ, වාසේට්ඨ, සත්තා රසපථවිං හත්ථේහි ආලුප්පකාරකං උපක්කමිංසු පරිභුඤ්ජිතුං. අථ තේසං සත්තානං සයංපභා අන්තරධායි. සයංපභාය අන්තරහිතාය චන්දිමසූරියා පාතුරහේසුං. චන්දිමසූරියේසු පාතුභූතේසු නක්ඛත්තානි තාරකරූපානි පාතුරහේසුං. නක්ඛත්තේසු තාරකරූපේසු පාතුභූතේසු රත්තින්දිවා පඤ්ඤායිංසු. රත්තින්දිවේසු පඤ්ඤායමානේසු මාසඩ්ඪමාසා පඤ්ඤායිංසු. මාසඩ්ඪමාසේසු පඤ්ඤායමානේසු උතුසංවච්ඡරා පඤ්ඤායිංසු. ඒත්තාවතා ඛෝ, වාසේට්ඨ, අයං ලෝකෝ පුන විවට්ටෝ හෝති.
Then those beings started to eat the earth’s nectar, breaking it into lumps. But when they did this their luminosity vanished. And with the vanishing of their luminosity the moon and sun appeared, stars and constellations appeared, days and nights were distinguished, and so were months and fortnights, and years and seasons. So far had the world evolved once more.
අථ ඛෝ තේ, වාසේට්ඨ, සත්තා රසපථවිං පරිභුඤ්ජන්තා තම්භක්ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්ධානං අට්ඨංසු. යථා යථා ඛෝ තේ, වාසේට්ඨ, සත්තා රසපථවිං පරිභුඤ්ජන්තා තම්භක්ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්ධානං අට්ඨංසු තථා තථා තේසං සත්තානං රසපථවිං පරිභුඤ්ජන්තානං ඛරත්තඤ්චේව කායස්මිං ඕක්කමි, වණ්ණවේවණ්ණතා ච පඤ්ඤායිත්ථ. ඒකිදං සත්තා වණ්ණවන්තෝ හෝන්ති, ඒකිදං සත්තා දුබ්බණ්ණා. තත්ථ යේ තේ සත්තා වණ්ණවන්තෝ, තේ දුබ්බණ්ණේ සත්තේ අතිමඤ්ඤන්ති: ‘මයමේතේහි වණ්ණවන්තතරා, අම්හේහේතේ දුබ්බණ්ණතරා(අ)ති. තේසං වණ්ණාතිමානපච්චයා මානාතිමානජාතිකානං රසපථවී අන්තරධායි. රසාය පථවියා අන්තරහිතාය සන්නිපතිංසු. සන්නිපතිත්වා අනුත්ථුනිංසු: ‘අහෝ රසං, අහෝ රසන්(අ)ති. තදේතරහිපි මනුස්සා කඤ්චිදේව සුරසං ලභිත්වා ඒවමාහංසු: ‘අහෝ රසං, අහෝ රසන්(අ)ති. තදේව පෝරාණං අග්ගඤ්ඤං අක්ඛරං අනුසරන්ති, න ත්වේවස්ස අත්ථං ආජානන්ති.
Then those beings eating the earth’s nectar, with that as their food and nourishment, remained for a very long time. But so long as they ate that earth’s nectar, their bodies became more solid and they diverged in appearance; some beautiful, some ugly. And the beautiful beings looked down on the ugly ones: ‘We’re more beautiful, they’re the ugly ones!’ And the vanity of the beautiful ones made the earth’s nectar vanish. They gathered together and bemoaned, ‘Oh, what a taste! Oh, what a taste!’ And even today when people get something tasty they say: ‘Oh, what a taste! Oh, what a taste!’ They’re just remembering an ancient primordial saying, but they don’t understand what it means.
4. භූමිපප්පටකපාතුභාව
4. Ground-Fungus
අථ ඛෝ තේසං, වාසේට්ඨ, සත්තානං රසාය පථවියා අන්තරහිතාය භූමිපප්පටකෝ පාතුරහෝසි. සේය්‍යථාපි නාම අහිච්ඡත්තකෝ; ඒවමේව පාතුරහෝසි. සෝ අහෝසි වණ්ණසම්පන්නෝ ගන්ධසම්පන්නෝ රසසම්පන්නෝ, සේය්‍යථාපි නාම සම්පන්නං වා සප්පි සම්පන්නං වා නවනීතං ඒවංවණ්ණෝ අහෝසි. සේය්‍යථාපි නාම ඛුද්දමධුං අනේළකං; ඒවමස්සාදෝ අහෝසි.
When the earth’s nectar had vanished, ground-fungus appeared to those beings. It appeared just like a mushroom. It was beautiful, fragrant, and delicious, like ghee or butter. And it was as sweet as pure dwarf-bee honey.
අථ ඛෝ තේ, වාසේට්ඨ, සත්තා භූමිපප්පටකං උපක්කමිංසු පරිභුඤ්ජිතුං. තේ තං පරිභුඤ්ජන්තා තම්භක්ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්ධානං අට්ඨංසු. යථා යථා ඛෝ තේ, වාසේට්ඨ, සත්තා භූමිපප්පටකං පරිභුඤ්ජන්තා තම්භක්ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්ධානං අට්ඨංසු තථා තථා තේසං සත්තානං භිය්‍යෝසෝ මත්තාය ඛරත්තඤ්චේව කායස්මිං ඕක්කමි, වණ්ණවේවණ්ණතා ච පඤ්ඤායිත්ථ. ඒකිදං සත්තා වණ්ණවන්තෝ හෝන්ති, ඒකිදං සත්තා දුබ්බණ්ණා. තත්ථ යේ තේ සත්තා වණ්ණවන්තෝ, තේ දුබ්බණ්ණේ සත්තේ අතිමඤ්ඤන්ති: ‘මයමේතේහි වණ්ණවන්තතරා, අම්හේහේතේ දුබ්බණ්ණතරා(අ)ති. තේසං වණ්ණාතිමානපච්චයා මානාතිමානජාතිකානං භූමිපප්පටකෝ අන්තරධායි.
Then those beings started to eat the ground-fungus. With that as their food and nourishment, they remained for a very long time. But so long as they ate that ground-fungus, their bodies became more solid and they diverged in appearance; some beautiful, some ugly. And the beautiful beings looked down on the ugly ones: ‘We’re more beautiful, they’re the ugly ones!’ And the vanity of the beautiful ones made the ground-fungus vanish.
5. පදාලතාපාතුභාව
5. Bursting Pods
භූමිපප්පටකේ අන්තරහිතේ පදාලතා පාතුරහෝසි, සේය්‍යථාපි නාම කලම්බුකා; ඒවමේව පාතුරහෝසි. සා අහෝසි වණ්ණසම්පන්නා ගන්ධසම්පන්නා රසසම්පන්නා, සේය්‍යථාපි නාම සම්පන්නං වා සප්පි සම්පන්නං වා නවනීතං ඒවංවණ්ණා අහෝසි. සේය්‍යථාපි නාම ඛුද්දමධුං අනේළකං; ඒවමස්සාදා අහෝසි.
When the ground-fungus had vanished, bursting pods appeared, like the fruit of the kadam tree. They were beautiful, fragrant, and delicious, like ghee or butter. And they were as sweet as pure dwarf-bee honey.
අථ ඛෝ තේ, වාසේට්ඨ, සත්තා පදාලතං උපක්කමිංසු පරිභුඤ්ජිතුං. තේ තං පරිභුඤ්ජන්තා තම්භක්ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්ධානං අට්ඨංසු. යථා යථා ඛෝ තේ, වාසේට්ඨ, සත්තා පදාලතං පරිභුඤ්ජන්තා තම්භක්ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්ධානං අට්ඨංසු තථා තථා තේසං සත්තානං භිය්‍යෝසෝ මත්තාය ඛරත්තඤ්චේව කායස්මිං ඕක්කමි, වණ්ණවේවණ්ණතා ච පඤ්ඤායිත්ථ. ඒකිදං සත්තා වණ්ණවන්තෝ හෝන්ති, ඒකිදං සත්තා දුබ්බණ්ණා. තත්ථ යේ තේ සත්තා වණ්ණවන්තෝ, තේ දුබ්බණ්ණේ සත්තේ අතිමඤ්ඤන්ති: ‘මයමේතේහි වණ්ණවන්තතරා, අම්හේහේතේ දුබ්බණ්ණතරා(අ)ති. තේසං වණ්ණාතිමානපච්චයා මානාතිමානජාතිකානං පදාලතා අන්තරධායි.
Then those beings started to eat the bursting pods. With that as their food and nourishment, they remained for a very long time. But so long as they ate those bursting pods, their bodies became more solid and they diverged in appearance; some beautiful, some ugly. And the beautiful beings looked down on the ugly ones: ‘We’re more beautiful, they’re the ugly ones!’ And the vanity of the beautiful ones made the bursting pods vanish.
පදාලතාය අන්තරහිතාය සන්නිපතිංසු. සන්නිපතිත්වා අනුත්ථුනිංසු: ‘අහු වත නෝ, අහායි වත නෝ පදාලතා(අ)ති. තදේතරහිපි මනුස්සා කේනචි දුක්ඛධම්මේන ඵුට්ඨා ඒවමාහංසු: ‘අහු වත නෝ, අහායි වත නෝ(අ)ති. තදේව පෝරාණං අග්ගඤ්ඤං අක්ඛරං අනුසරන්ති, න ත්වේවස්ස අත්ථං ආජානන්ති.
They gathered together and bemoaned, ‘Oh, what we’ve lost! Oh, what we’ve lost—those bursting pods!’ And even today when people experience suffering they say: ‘Oh, what we’ve lost! Oh, what we’ve lost!’ They’re just remembering an ancient primordial saying, but they don’t understand what it means.
6. අකට්ඨපාකසාලිපාතුභාව
6. Ripe Untilled Rice
අථ ඛෝ තේසං, වාසේට්ඨ, සත්තානං පදාලතාය අන්තරහිතාය අකට්ඨපාකෝ සාලි පාතුරහෝසි අකණෝ අථුසෝ සුද්ධෝ සුගන්ධෝ තණ්ඩුලප්ඵලෝ. යං තං සායං සායමාසාය ආහරන්ති, පාතෝ තං හෝති පක්කං පටිවිරූළ්හං. යං තං පාතෝ පාතරාසාය ආහරන්ති, සායං තං හෝති පක්කං පටිවිරූළ්හං; නාපදානං පඤ්ඤායති. අථ ඛෝ තේ, වාසේට්ඨ, සත්තා අකට්ඨපාකං සාලිං පරිභුඤ්ජන්තා තම්භක්ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්ධානං අට්ඨංසු.
When the bursting pods had vanished, ripe untilled rice appeared to those beings. It had no powder or husk, pure and fragrant, with only the rice-grain. What they took for supper in the evening, by the morning had grown back and ripened. And what they took for breakfast in the morning had grown back and ripened by the evening, leaving no trace showing. Then those beings eating the ripe untilled rice, with that as their food and nourishment, remained for a very long time.
7. ඉත්ථිපුරිසලිඞ්ගපාතුභාව
7. Gender Appears
යථා යථා ඛෝ තේ, වාසේට්ඨ, සත්තා අකට්ඨපාකං සාලිං පරිභුඤ්ජන්තා තම්භක්ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්ධානං අට්ඨංසු තථා තථා තේසං සත්තානං භිය්‍යෝසෝ මත්තාය ඛරත්තඤ්චේව කායස්මිං ඕක්කමි, වණ්ණවේවණ්ණතා ච පඤ්ඤායිත්ථ, ඉත්ථියා ච ඉත්ථිලිඞ්ගං පාතුරහෝසි පුරිසස්ස ච පුරිසලිඞ්ගං. ඉත්ථී ච පුරිසං අතිවේලං උපනිජ්ඣායති පුරිසෝ ච ඉත්ථිං. තේසං අතිවේලං අඤ්ඤමඤ්ඤං උපනිජ්ඣායතං සාරාගෝ උදපාදි, පරිළාහෝ කායස්මිං ඕක්කමි. තේ පරිළාහපච්චයා මේථුනං ධම්මං පටිසේවිංසු.
But so long as they ate that ripe untilled rice, their bodies became more solid and they diverged in appearance. And female characteristics appeared on women, while male characteristics appeared on men. Women spent too much time gazing at men, and men at women. They became lustful, and their bodies burned with fever. Due to this fever they had sex with each other.
යේ ඛෝ පන තේ, වාසේට්ඨ, තේන සමයේන සත්තා පස්සන්ති මේථුනං ධම්මං පටිසේවන්තේ, අඤ්ඤේ පංසුං ඛිපන්ති, අඤ්ඤේ සේට්ඨිං ඛිපන්ති, අඤ්ඤේ ගෝමයං ඛිපන්ති: ‘නස්ස අසුචි, නස්ස අසුචී(අ)ති. ‘කථඤ්හි නාම සත්තෝ සත්තස්ස ඒවරූපං කරිස්සතී(අ)ති. තදේතරහිපි මනුස්සා ඒකච්චේසු ජනපදේසු වධුයා නිබ්බුය්හමානාය අඤ්ඤේ පංසුං ඛිපන්ති, අඤ්ඤේ සේට්ඨිං ඛිපන්ති, අඤ්ඤේ ගෝමයං ඛිපන්ති. තදේව පෝරාණං අග්ගඤ්ඤං අක්ඛරං අනුසරන්ති, න ත්වේවස්ස අත්ථං ආජානන්ති.
Those who saw them having sex pelted them with dirt, clods, or cow-dung, saying, ‘Get lost, filth! Get lost, filth! How on earth can one being do that to another?’ And even today people in some countries, when carrying a bride off, pelt her with dirt, clods, or cow-dung. They’re just remembering an ancient primordial saying, but they don’t understand what it means.
8. මේථුනධම්මසමාචාර
8. Sexual Intercourse
අධම්මසම්මතං ඛෝ පන, වාසේට්ඨ, තේන සමයේන හෝති, තදේතරහි ධම්මසම්මතං. යේ ඛෝ පන, වාසේට්ඨ, තේන සමයේන සත්තා මේථුනං ධම්මං පටිසේවන්ති, තේ මාසම්පි ද්වේමාසම්පි න ලභන්ති ගාමං වා නිගමං වා පවිසිතුං. යතෝ ඛෝ තේ, වාසේට්ඨ, සත්තා තස්මිං අසද්ධම්මේ අතිවේලං පාතබ්‍යතං ආපජ්ජිංසු. අථ අගාරානි උපක්කමිංසු කාතුං තස්සේව අසද්ධම්මස්ස පටිච්ඡාදනත්ථං. අථ ඛෝ, වාසේට්ඨ, අඤ්ඤතරස්ස සත්තස්ස අලසජාතිකස්ස ඒතදහෝසි: ‘අම්භෝ, කිමේවාහං විහඤ්ඤාමි සාලිං ආහරන්තෝ සායං සායමාසාය පාතෝ පාතරාසාය. යන්නූනාහං සාලිං ආහරේය්‍යං සකිදේව සායපාතරාසායා(අ)ති.
What was deemed as unprincipled at that time, these days is deemed as principled. The beings who had sex together weren’t allowed to enter a village or town for one or two months. Ever since they excessively threw themselves into immorality, they started to make buildings to hide their immoral deeds. Then one of those beings of idle disposition thought, ‘Hey now, why should I be bothered to gather rice in the evening for supper, and in the morning for breakfast? Why don’t I gather rice for supper and breakfast all at once?’
අථ ඛෝ සෝ, වාසේට්ඨ, සත්තෝ සාලිං ආහාසි සකිදේව සායපාතරාසාය. අථ ඛෝ, වාසේට්ඨ, අඤ්ඤතරෝ සත්තෝ යේන සෝ සත්තෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා තං සත්තං ඒතදවෝච: ‘ඒහි, භෝ සත්ත, සාලාහාරං ගමිස්සාමා(අ)ති. ‘අලං, භෝ සත්ත, ආහතෝ මේ සාලි සකිදේව සායපාතරාසායා(අ)ති. අථ ඛෝ සෝ, වාසේට්ඨ, සත්තෝ තස්ස සත්තස්ස දිට්ඨානුගතිං ආපජ්ජමානෝ සාලිං ආහාසි සකිදේව ද්වීහාය. ‘ඒවම්පි කිර, භෝ, සාධූ(අ)ති.
So that’s what he did. Then one of the other beings approached that being and said, ‘Come, good being, we shall go to gather rice.’ ‘There’s no need, good being! I gathered rice for supper and breakfast all at once.’ So that being, following their example, gathered rice for two days all at once, thinking: ‘This seems fine.’
අථ ඛෝ, වාසේට්ඨ, අඤ්ඤතරෝ සත්තෝ යේන සෝ සත්තෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා තං සත්තං ඒතදවෝච: ‘ඒහි, භෝ සත්ත, සාලාහාරං ගමිස්සාමා(අ)ති. ‘අලං, භෝ සත්ත, ආහතෝ මේ සාලි සකිදේව ද්වීහායා(අ)ති. අථ ඛෝ සෝ, වාසේට්ඨ, සත්තෝ තස්ස සත්තස්ස දිට්ඨානුගතිං ආපජ්ජමානෝ සාලිං ආහාසි සකිදේව චතූහාය, ‘ඒවම්පි කිර, භෝ, සාධූ(අ)ති.
Then one of the other beings approached that being and said, ‘Come, good being, we shall go to gather rice.’ ‘There’s no need, good being! I gathered rice for two days all at once.’ So that being, following their example, gathered rice for four days all at once, thinking: ‘This seems fine.’
අථ ඛෝ, වාසේට්ඨ, අඤ්ඤතරෝ සත්තෝ යේන සෝ සත්තෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා තං සත්තං ඒතදවෝච: ‘ඒහි, භෝ සත්ත, සාලාහාරං ගමිස්සාමා(අ)ති. ‘අලං, භෝ සත්ත, ආහතෝ මේ සාලි සකිදේව චතූහායා(අ)ති. අථ ඛෝ සෝ, වාසේට්ඨ, සත්තෝ තස්ස සත්තස්ස දිට්ඨානුගතිං ආපජ්ජමානෝ සාලිං ආහාසි සකිදේව අට්ඨාහාය, ‘ඒවම්පි කිර, භෝ, සාධූ(අ)ති.
Then one of the other beings approached that being and said, ‘Come, good being, we shall go to gather rice.’ ‘There’s no need, good being! I gathered rice for four days all at once.’ So that being, following their example, gathered rice for eight days all at once, thinking: ‘This seems fine.’
යතෝ ඛෝ තේ, වාසේට්ඨ, සත්තා සන්නිධිකාරකං සාලිං උපක්කමිංසු පරිභුඤ්ජිතුං. අථ කණෝපි තණ්ඩුලං පරියෝනන්ධි, ථුසෝපි තණ්ඩුලං පරියෝනන්ධි; ලූනම්පි නප්පටිවිරූළ්හං, අපදානං පඤ්ඤායිත්ථ, සණ්ඩසණ්ඩා සාලයෝ අට්ඨංසු.
But when they started to store up rice to eat, the rice grains became wrapped in powder and husk, it didn’t grow back after reaping, leaving a trace showing, and the rice stood in clumps.
9. සාලිවිභාග
9. Dividing the Rice
අථ ඛෝ තේ, වාසේට්ඨ, සත්තා සන්නිපතිංසු, සන්නිපතිත්වා අනුත්ථුනිංසු: ‘පාපකා වත, භෝ, ධම්මා සත්තේසු පාතුභූතා. මයඤ්හි පුබ්බේ මනෝමයා අහුම්හා පීතිභක්ඛා සයංපභා අන්තලික්ඛචරා සුභට්ඨායිනෝ, චිරං දීඝමද්ධානං අට්ඨම්හා. තේසං නෝ අම්හාකං කදාචි කරහචි දීඝස්ස අද්ධුනෝ අච්චයේන රසපථවී උදකස්මිං සමතනි. සා අහෝසි වණ්ණසම්පන්නා ගන්ධසම්පන්නා රසසම්පන්නා. තේ මයං රසපථවිං හත්ථේහි ආලුප්පකාරකං උපක්කමිම්හ පරිභුඤ්ජිතුං, තේසං නෝ රසපථවිං හත්ථේහි ආලුප්පකාරකං උපක්කමතං පරිභුඤ්ජිතුං සයංපභා අන්තරධායි. සයංපභාය අන්තරහිතාය චන්දිමසූරියා පාතුරහේසුං, චන්දිමසූරියේසු පාතුභූතේසු නක්ඛත්තානි තාරකරූපානි පාතුරහේසුං, නක්ඛත්තේසු තාරකරූපේසු පාතුභූතේසු රත්තින්දිවා පඤ්ඤායිංසු, රත්තින්දිවේසු පඤ්ඤායමානේසු මාසඩ්ඪමාසා පඤ්ඤායිංසු. මාසඩ්ඪමාසේසු පඤ්ඤායමානේසු උතුසංවච්ඡරා පඤ්ඤායිංසු. තේ මයං රසපථවිං පරිභුඤ්ජන්තා තම්භක්ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්ධානං අට්ඨම්හා. තේසං නෝ පාපකානංයේව අකුසලානං ධම්මානං පාතුභාවා රසපථවී අන්තරධායි. රසපථවියා අන්තරහිතාය භූමිපප්පටකෝ පාතුරහෝසි. සෝ අහෝසි වණ්ණසම්පන්නෝ ගන්ධසම්පන්නෝ රසසම්පන්නෝ. තේ මයං භූමිපප්පටකං උපක්කමිම්හ පරිභුඤ්ජිතුං. තේ මයං තං පරිභුඤ්ජන්තා තම්භක්ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්ධානං අට්ඨම්හා. තේසං නෝ පාපකානංයේව අකුසලානං ධම්මානං පාතුභාවා භූමිපප්පටකෝ අන්තරධායි. භූමිපප්පටකේ අන්තරහිතේ පදාලතා පාතුරහෝසි. සා අහෝසි වණ්ණසම්පන්නා ගන්ධසම්පන්නා රසසම්පන්නා. තේ මයං පදාලතං උපක්කමිම්හ පරිභුඤ්ජිතුං. තේ මයං තං පරිභුඤ්ජන්තා තම්භක්ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්ධානං අට්ඨම්හා. තේසං නෝ පාපකානංයේව අකුසලානං ධම්මානං පාතුභාවා පදාලතා අන්තරධායි. පදාලතාය අන්තරහිතාය අකට්ඨපාකෝ සාලි පාතුරහෝසි අකණෝ අථුසෝ සුද්ධෝ සුගන්ධෝ තණ්ඩුලප්ඵලෝ. යං තං සායං සායමාසාය ආහරාම, පාතෝ තං හෝති පක්කං පටිවිරූළ්හං. යං තං පාතෝ පාතරාසාය ආහරාම, සායං තං හෝති පක්කං පටිවිරූළ්හං. නාපදානං පඤ්ඤායිත්ථ. තේ මයං අකට්ඨපාකං සාලිං පරිභුඤ්ජන්තා තම්භක්ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්ධානං අට්ඨම්හා. තේසං නෝ පාපකානංයේව අකුසලානං ධම්මානං පාතුභාවා කණෝපි තණ්ඩුලං පරියෝනන්ධි, ථුසෝපි තණ්ඩුලං පරියෝනන්ධි, ලූනම්පි නප්පටිවිරූළ්හං, අපදානං පඤ්ඤායිත්ථ, සණ්ඩසණ්ඩා සාලයෝ ඨිතා. යන්නූන මයං සාලිං විභජේය්‍යාම, මරියාදං ඨපේය්‍යාමා(අ)ති. අථ ඛෝ තේ, වාසේට්ඨ, සත්තා සාලිං විභජිංසු, මරියාදං ඨපේසුං.
Then those beings gathered together and bemoaned, ‘Oh, how wicked things have appeared among beings! For we used to be mind-made, feeding on rapture, self-luminous, moving through the sky, steadily glorious, and we remained like that for a very long time. After a very long period had passed, the earth’s nectar curdled in the water. But due to bad, unskillful things among us, the earth’s nectar vanished, then the ground-fungus vanished, the bursting pods vanished, and now the rice grains have become wrapped in powder and husk, it doesn’t grow back after reaping, traces are left showing, and the rice stands in clumps. We’d better divide up the rice and lay down boundaries.’ So that’s what they did.
අථ ඛෝ, වාසේට්ඨ, අඤ්ඤතරෝ සත්තෝ ලෝලජාතිකෝ සකං භාගං පරිරක්ඛන්තෝ අඤ්ඤතරං භාගං අදින්නං ආදියිත්වා පරිභුඤ්ජි.
Now, one of those beings was reckless. While guarding their own share they took another’s share without it being given, and ate it.
තමේනං අග්ගහේසුං, ගහේත්වා ඒතදවෝචුං: ‘පාපකං වත, භෝ සත්ත, කරෝසි, යත්‍ර හි නාම සකං භාගං පරිරක්ඛන්තෝ අඤ්ඤතරං භාගං අදින්නං ආදියිත්වා පරිභුඤ්ජසි. මාස්සු, භෝ සත්ත, පුනපි ඒවරූපමකාසී(අ)ති.
They grabbed the one who had done this and said, ‘You have done a bad thing, good being, in that while guarding your own share you took another’s share without it being given, and ate it. Do not do such a thing again.’
‘ඒවං, භෝ(අ)ති ඛෝ, වාසේට්ඨ, සෝ සත්තෝ තේසං සත්තානං පච්චස්සෝසි. දුතියම්පි ඛෝ, වාසේට්ඨ, සෝ සත්තෝ …පේ… තතියම්පි ඛෝ, වාසේට්ඨ, සෝ සත්තෝ සකං භාගං පරිරක්ඛන්තෝ අඤ්ඤතරං භාගං අදින්නං ආදියිත්වා පරිභුඤ්ජි. තමේනං අග්ගහේසුං, ගහේත්වා ඒතදවෝචුං: ‘පාපකං වත, භෝ සත්ත, කරෝසි, යත්‍ර හි නාම සකං භාගං පරිරක්ඛන්තෝ අඤ්ඤතරං භාගං අදින්නං ආදියිත්වා පරිභුඤ්ජසි. මාස්සු, භෝ සත්ත, පුනපි ඒවරූපමකාසී(අ)ති. අඤ්ඤේ පාණිනා පහරිංසු, අඤ්ඤේ ලේඩ්ඩුනා පහරිංසු, අඤ්ඤේ දණ්ඩේන පහරිංසු. තදග්ගේ ඛෝ, වාසේට්ඨ, අදින්නාදානං පඤ්ඤායති, ගරහා පඤ්ඤායති, මුසාවාදෝ පඤ්ඤායති, දණ්ඩාදානං පඤ්ඤායති.
‘Yes, sirs,’ replied that being. But for a second time, and a third time they did the same thing, and were told not to continue. And then they struck that being, some with fists, others with stones, and still others with rods. From that day on stealing was found, and blame, and lying, and the taking up of rods.
10. මහාසම්මතරාජා
10. The Elected King
අථ ඛෝ තේ, වාසේට්ඨ, සත්තා සන්නිපතිංසු, සන්නිපතිත්වා අනුත්ථුනිංසු: ‘පාපකා වත භෝ ධම්මා සත්තේසු පාතුභූතා, යත්‍ර හි නාම අදින්නාදානං පඤ්ඤායිස්සති, ගරහා පඤ්ඤායිස්සති, මුසාවාදෝ පඤ්ඤායිස්සති, දණ්ඩාදානං පඤ්ඤායිස්සති. යන්නූන මයං ඒකං සත්තං සම්මන්නේය්‍යාම, යෝ නෝ සම්මා ඛීයිතබ්බං ඛීයේය්‍ය, සම්මා ගරහිතබ්බං ගරහේය්‍ය, සම්මා පබ්බාජේතබ්බං පබ්බාජේය්‍ය. මයං පනස්ස සාලීනං භාගං අනුප්පදස්සාමා(අ)ති.
Then those beings gathered together and bemoaned, ‘Oh, how wicked things have appeared among beings, in that stealing is found, and blaming and lying and the taking up of rods! Why don’t we elect one being who would rightly accuse those who deserve it, blame those who deserve it, and expel those who deserve it? We shall pay them with a share of rice.’
අථ ඛෝ තේ, වාසේට්ඨ, සත්තා යෝ නේසං සත්තෝ අභිරූපතරෝ ච දස්සනීයතරෝ ච පාසාදිකතරෝ ච මහේසක්ඛතරෝ ච තං සත්තං උපසඞ්කමිත්වා ඒතදවෝචුං: ‘ඒහි, භෝ සත්ත, සම්මා ඛීයිතබ්බං ඛීය, සම්මා ගරහිතබ්බං ගරහ, සම්මා පබ්බාජේතබ්බං පබ්බාජේහි. මයං පන තේ සාලීනං භාගං අනුප්පදස්සාමා(අ)ති. ‘ඒවං, භෝ(අ)ති ඛෝ, වාසේට්ඨ, සෝ සත්තෝ තේසං සත්තානං පටිස්සුණිත්වා සම්මා ඛීයිතබ්බං ඛීයි, සම්මා ගරහිතබ්බං ගරහි, සම්මා පබ්බාජේතබ්බං පබ්බාජේසි. තේ පනස්ස සාලීනං භාගං අනුප්පදංසු.
Then those beings approached the being among them who was most attractive, good-looking, lovely, and illustrious, and said, ‘Come, good being, rightly accuse those who deserve it, blame those who deserve it, and banish those who deserve it. We shall pay you with a share of rice.’ ‘Yes, sirs,’ replied that being. They acted accordingly, and were paid with a share of rice.
මහාජනසම්මතෝති ඛෝ, වාසේට්ඨ, ‘මහාසම්මතෝ, මහාසම්මතෝ(අ) ත්වේව පඨමං අක්ඛරං උපනිබ්බත්තං.
‘Elected by the people’, Vāseṭṭha, is the meaning of ‘elected one’, the first term applied to them.
ඛේත්තානං අධිපතීති ඛෝ, වාසේට්ඨ, ‘ඛත්තියෝ, ඛත්තියෝ(අ) ත්වේව දුතියං අක්ඛරං උපනිබ්බත්තං.
‘Lord of the fields’ is the meaning of ‘aristocrat’, the second term applied to them.
ධම්මේන පරේ රඤ්ජේතීති ඛෝ, වාසේට්ඨ, ‘රාජා, රාජා(අ) ත්වේව තතියං අක්ඛරං උපනිබ්බත්තං.
‘They please others with principle’ is the meaning of ‘king’, the third term applied to them.
ඉති ඛෝ, වාසේට්ඨ, ඒවමේතස්ස ඛත්තියමණ්ඩලස්ස පෝරාණේන අග්ගඤ්ඤේන අක්ඛරේන අභිනිබ්බත්ති අහෝසි තේසංයේව සත්තානං, අනඤ්ඤේසං. සදිසානංයේව, නෝ අසදිසානං. ධම්මේනේව, නෝ අධම්මේන. ධම්මෝ හි, වාසේට්ඨ, සේට්ඨෝ ජනේතස්මිං දිට්ඨේ චේව ධම්මේ අභිසම්පරායඤ්ච.
And that, Vāseṭṭha, is how the ancient primordial terms for the circle of aristocrats were created; for those very beings, not others; for those like them, not unlike; by virtue of principle, not against principle. For principle, Vāseṭṭha, is the best thing for people in both this life and the next.
11. බ්‍රාහ්මණමණ්ඩල
11. The Circle of Brahmins
අථ ඛෝ තේසං, වාසේට්ඨ, සත්තානංයේව ඒකච්චානං ඒතදහෝසි: ‘පාපකා වත, භෝ, ධම්මා සත්තේසු පාතුභූතා, යත්‍ර හි නාම අදින්නාදානං පඤ්ඤායිස්සති, ගරහා පඤ්ඤායිස්සති, මුසාවාදෝ පඤ්ඤායිස්සති, දණ්ඩාදානං පඤ්ඤායිස්සති, පබ්බාජනං පඤ්ඤායිස්සති. යන්නූන මයං පාපකේ අකුසලේ ධම්මේ වාහේය්‍යාමා(අ)ති. තේ පාපකේ අකුසලේ ධම්මේ වාහේසුං.
Then some of those same beings thought, ‘Oh, how wicked things have appeared among beings, in that stealing is found, and blaming and lying and the taking up of rods and banishment! Why don’t we set aside bad, unskillful things?’ So that’s what they did.
පාපකේ අකුසලේ ධම්මේ වාහේන්තීති ඛෝ, වාසේට්ඨ, ‘බ්‍රාහ්මණා, බ්‍රාහ්මණා(අ) ත්වේව පඨමං අක්ඛරං උපනිබ්බත්තං.
‘They set aside bad, unskillful things’ is the meaning of ‘brahmin’, the first term applied to them.
තේ අරඤ්ඤායතනේ පණ්ණකුටියෝ කරිත්වා පණ්ණකුටීසු ඣායන්ති වීතඞ්ගාරා වීතධූමා පන්නමුසලා සායං සායමාසාය පාතෝ පාතරාසාය ගාමනිගමරාජධානියෝ ඕසරන්ති ඝාසමේසමානා. තේ ඝාසං පටිලභිත්වා පුනදේව අරඤ්ඤායතනේ පණ්ණකුටීසු ඣායන්ති.
They built leaf huts in a wilderness region where they meditated pure and bright, without lighting cooking fires or digging the soil. They came down in the morning for breakfast and in the evening for supper to the village, town, or royal capital seeking a meal. When they had obtained food they continued to meditate in the leaf huts.
තමේනං මනුස්සා දිස්වා ඒවමාහංසු: ‘ඉමේ ඛෝ, භෝ, සත්තා අරඤ්ඤායතනේ පණ්ණකුටියෝ කරිත්වා පණ්ණකුටීසු ඣායන්ති, වීතඞ්ගාරා වීතධූමා පන්නමුසලා සායං සායමාසාය පාතෝ පාතරාසාය ගාමනිගමරාජධානියෝ ඕසරන්ති ඝාසමේසමානා. තේ ඝාසං පටිලභිත්වා පුනදේව අරඤ්ඤායතනේ පණ්ණකුටීසු ඣායන්තී(අ)ති,
When people noticed this they said, ‘These beings build leaf huts in a wilderness region where they meditate pure and bright, without lighting cooking fires or digging the soil. They come down in the morning for breakfast and in the evening for supper to the village, town, or royal capital seeking a meal. When they have obtained food they continue to meditate in the leaf huts.’
ඣායන්තීති ඛෝ, වාසේට්ඨ, ‘ඣායකා, ඣායකා(අ) ත්වේව දුතියං අක්ඛරං උපනිබ්බත්තං.
‘They meditate’ is the meaning of ‘meditator’, the second term applied to them.
තේසංයේව ඛෝ, වාසේට්ඨ, සත්තානං ඒකච්චේ සත්තා අරඤ්ඤායතනේ පණ්ණකුටීසු තං ඣානං අනභිසම්භුණමානා ගාමසාමන්තං නිගමසාමන්තං ඕසරිත්වා ගන්ථේ කරෝන්තා අච්ඡන්ති.
But some of those beings were unable to keep up with their meditation in the leaf huts in the wilderness. They came down to the neighborhood of a village or town where they dwelt compiling texts.
තමේනං මනුස්සා දිස්වා ඒවමාහංසු: ‘ඉමේ ඛෝ, භෝ, සත්තා අරඤ්ඤායතනේ පණ්ණකුටීසු තං ඣානං අනභිසම්භුණමානා ගාමසාමන්තං නිගමසාමන්තං ඕසරිත්වා ගන්ථේ කරෝන්තා අච්ඡන්ති, න දානිමේ ඣායන්තී(අ)ති.
When people noticed this they said, ‘These beings were unable to keep up with their meditation in the leaf huts in the wilderness. They came down to the neighborhood of a village or town where they dwelt compiling texts. Now they don’t meditate.’
න දානිමේ ඣායන්තීති ඛෝ, වාසේට්ඨ, ‘අජ්ඣායකා, අජ්ඣායකා(අ) ත්වේව තතියං අක්ඛරං උපනිබ්බත්තං. හීනසම්මතං ඛෝ පන, වාසේට්ඨ, තේන සමයේන හෝති, තදේතරහි සේට්ඨසම්මතං.
‘Now they don’t meditate’ is the meaning of ‘reciter’, the third term applied to them. What was deemed as worse at that time, these days is deemed as best.
ඉති ඛෝ, වාසේට්ඨ, ඒවමේතස්ස බ්‍රාහ්මණමණ්ඩලස්ස පෝරාණේන අග්ගඤ්ඤේන අක්ඛරේන අභිනිබ්බත්ති අහෝසි තේසංයේව සත්තානං, අනඤ්ඤේසං සදිසානංයේව නෝ අසදිසානං ධම්මේනේව, නෝ අධම්මේන. ධම්මෝ හි, වාසේට්ඨ, සේට්ඨෝ ජනේතස්මිං දිට්ඨේ චේව ධම්මේ අභිසම්පරායඤ්ච.
And that, Vāseṭṭha, is how the ancient primordial terms for the circle of brahmins were created; for those very beings, not others; for those like them, not unlike; by virtue of principle, not against principle. For principle, Vāseṭṭha, is the best thing for people in both this life and the next.
12. වේස්සමණ්ඩල
12. The Circle of Peasants
තේසංයේව ඛෝ, වාසේට්ඨ, සත්තානං ඒකච්චේ සත්තා මේථුනං ධම්මං සමාදාය විසුකම්මන්තේ පයෝජේසුං.
Some of those same beings, taking up an active sex life, applied themselves to various jobs.
මේථුනං ධම්මං සමාදාය විසුකම්මන්තේ පයෝජේන්තීති ඛෝ, වාසේට්ඨ, ‘වේස්සා, වේස්සා(අ) ත්වේව අක්ඛරං උපනිබ්බත්තං.
‘Having taken up an active sex life, they apply themselves to various jobs’ is the meaning of ‘peasant’, the term applied to them.
ඉති ඛෝ, වාසේට්ඨ, ඒවමේතස්ස වේස්සමණ්ඩලස්ස පෝරාණේන අග්ගඤ්ඤේන අක්ඛරේන අභිනිබ්බත්ති අහෝසි තේසඤ්ඤේව සත්තානං අනඤ්ඤේසං සදිසානංයේව, නෝ අසදිසානං, ධම්මේනේව නෝ අධම්මේන. ධම්මෝ හි, වාසේට්ඨ, සේට්ඨෝ ජනේතස්මිං දිට්ඨේ චේව ධම්මේ අභිසම්පරායඤ්ච.
And that, Vāseṭṭha, is how the ancient primordial term for the circle of peasants was created; for those very beings, not others; for those like them, not unlike; by virtue of principle, not against principle. For principle, Vāseṭṭha, is the best thing for people in both this life and the next.
13. සුද්දමණ්ඩල
13. The Circle of Menials
තේසඤ්ඤේව ඛෝ, වාසේට්ඨ, සත්තානං යේ තේ සත්තා අවසේසා තේ ලුද්දාචාරා ඛුද්දාචාරා අහේසුං.
The remaining beings lived by hunting and menial tasks.
ලුද්දාචාරා ඛුද්දාචාරාති ඛෝ, වාසේට්ඨ, ‘සුද්දා, සුද්දා(අ) ත්වේව අක්ඛරං උපනිබ්බත්තං.
‘They live by hunting and humble tasks’ is the meaning of ‘menial’, the term applied to them.
ඉති ඛෝ, වාසේට්ඨ, ඒවමේතස්ස සුද්දමණ්ඩලස්ස පෝරාණේන අග්ගඤ්ඤේන අක්ඛරේන අභිනිබ්බත්ති අහෝසි තේසංයේව සත්තානං අනඤ්ඤේසං, සදිසානංයේව නෝ අසදිසානං, ධම්මේනේව, නෝ අධම්මේන. ධම්මෝ හි, වාසේට්ඨ, සේට්ඨෝ ජනේතස්මිං දිට්ඨේ චේව ධම්මේ අභිසම්පරායඤ්ච.
And that, Vāseṭṭha, is how the ancient primordial term for the circle of menials was created; for those very beings, not others; for those like them, not unlike; by virtue of principle, not against principle. For principle, Vāseṭṭha, is the best thing for people in both this life and the next.
අහු ඛෝ සෝ, වාසේට්ඨ, සමයෝ, යං ඛත්තියෝපි සකං ධම්මං ගරහමානෝ අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජති: ‘සමණෝ භවිස්සාමී(අ)ති. බ්‍රාහ්මණෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ …පේ… වේස්සෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ …පේ… සුද්දෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ, සකං ධම්මං ගරහමානෝ අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජති: ‘සමණෝ භවිස්සාමී(අ)ති.
There came a time when an aristocrat, brahmin, peasant, or menial, deprecating their own vocation, went forth from the lay life to homelessness, thinking, ‘I will be an ascetic.’
ඉමේහි ඛෝ, වාසේට්ඨ, චතූහි මණ්ඩලේහි සමණමණ්ඩලස්ස අභිනිබ්බත්ති අහෝසි, තේසංයේව සත්තානං අනඤ්ඤේසං, සදිසානංයේව නෝ අසදිසානං, ධම්මේනේව නෝ අධම්මේන. ධම්මෝ හි, වාසේට්ඨ, සේට්ඨෝ ජනේතස්මිං දිට්ඨේ චේව ධම්මේ අභිසම්පරායඤ්ච.
From these four circles, Vāseṭṭha, the circle of ascetics was created; for those very beings, not others; for those like them, not unlike; by virtue of principle, not against principle. For principle, Vāseṭṭha, is the best thing for people in both this life and the next.
14. දුච්චරිතාදිකථා
14. On Bad Conduct
ඛත්තියෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ, කායේන දුච්චරිතං චරිත්වා වාචාය දුච්චරිතං චරිත්වා මනසා දුච්චරිතං චරිත්වා මිච්ඡාදිට්ඨිකෝ මිච්ඡාදිට්ඨිකම්මසමාදානෝ මිච්ඡාදිට්ඨිකම්මසමාදානහේතු කායස්ස භේදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්ජති. බ්‍රාහ්මණෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ …පේ… වේස්සෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ … සුද්දෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ … සමණෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ, කායේන දුච්චරිතං චරිත්වා වාචාය දුච්චරිතං චරිත්වා මනසා දුච්චරිතං චරිත්වා මිච්ඡාදිට්ඨිකෝ මිච්ඡාදිට්ඨිකම්මසමාදානෝ මිච්ඡාදිට්ඨිකම්මසමාදානහේතු කායස්ස භේදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්ජති.
An aristocrat, brahmin, peasant, menial, or ascetic may do bad things by way of body, speech, and mind. They have wrong view, and they act out of that wrong view. And because of that, when their body breaks up, after death, they’re reborn in a place of loss, a bad place, the underworld, hell.
ඛත්තියෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ, කායේන සුචරිතං චරිත්වා වාචාය සුචරිතං චරිත්වා මනසා සුචරිතං චරිත්වා සම්මාදිට්ඨිකෝ සම්මාදිට්ඨිකම්මසමාදානෝ සම්මාදිට්ඨිකම්මසමාදානහේතු කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපජ්ජති. බ්‍රාහ්මණෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ …පේ… වේස්සෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ … සුද්දෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ … සමණෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ, කායේන සුචරිතං චරිත්වා වාචාය සුචරිතං චරිත්වා මනසා සුචරිතං චරිත්වා සම්මාදිට්ඨිකෝ සම්මාදිට්ඨිකම්මසමාදානෝ සම්මාදිට්ඨිකම්මසමාදානහේතු කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපජ්ජති.
An aristocrat, brahmin, peasant, menial, or ascetic may do good things by way of body, speech, and mind. They have right view, and they act out of that right view. And because of that, when their body breaks up, after death, they’re reborn in a good place, a heavenly realm.
ඛත්තියෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ, කායේන ද්වයකාරී, වාචාය ද්වයකාරී, මනසා ද්වයකාරී, විමිස්සදිට්ඨිකෝ විමිස්සදිට්ඨිකම්මසමාදානෝ විමිස්සදිට්ඨිකම්මසමාදානහේතු කායස්ස භේදා පරං මරණා සුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී හෝති. බ්‍රාහ්මණෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ …පේ… වේස්සෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ … සුද්දෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ … සමණෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ, කායේන ද්වයකාරී, වාචාය ද්වයකාරී, මනසා ද්වයකාරී, විමිස්සදිට්ඨිකෝ විමිස්සදිට්ඨිකම්මසමාදානෝ විමිස්සදිට්ඨිකම්මසමාදානහේතු කායස්ස භේදා පරං මරණා සුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී හෝති.
An aristocrat, brahmin, peasant, menial, or ascetic may do mixed things by way of body, speech, and mind. They have mixed view, and they act out of that mixed view. And because of that, when their body breaks up, after death, they experience both pleasure and pain.
15. බෝධිපක්ඛියභාවනා
15. The Qualities That Lead to Awakening
ඛත්තියෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ, කායේන සංවුතෝ වාචාය සංවුතෝ මනසා සංවුතෝ සත්තන්නං බෝධිපක්ඛියානං ධම්මානං භාවනමන්වාය දිට්ඨේව ධම්මේ පරිනිබ්බායති. බ්‍රාහ්මණෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ …පේ… වේස්සෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ … සුද්දෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ … සමණෝපි ඛෝ, වාසේට්ඨ, කායේන සංවුතෝ වාචාය සංවුතෝ මනසා සංවුතෝ සත්තන්නං බෝධිපක්ඛියානං ධම්මානං භාවනමන්වාය දිට්ඨේව ධම්මේ පරිනිබ්බායති.
An aristocrat, brahmin, peasant, menial, or ascetic who is restrained in body, speech, and mind, and develops the seven qualities that lead to awakening, becomes extinguished in this very life.
ඉමේසඤ්හි, වාසේට්ඨ, චතුන්නං වණ්ණානං යෝ හෝති භික්ඛු අරහං ඛීණාසවෝ වුසිතවා කතකරණීයෝ ඕහිතභාරෝ අනුප්පත්තසදත්ථෝ පරික්ඛීණභවසංයෝජනෝ සම්මදඤ්ඤාවිමුත්තෝ, සෝ නේසං අග්ගමක්ඛායති ධම්මේනේව, නෝ අධම්මේන. ධම්මෝ හි, වාසේට්ඨ, සේට්ඨෝ ජනේතස්මිං දිට්ඨේ චේව ධම්මේ අභිසම්පරායඤ්ච.
Any bhikkhu from these four castes who is perfected—with defilements ended, who has completed the spiritual journey, done what had to be done, laid down the burden, achieved their own true goal, utterly ended the fetters of rebirth, and is rightly freed through enlightenment—is said to be the foremost by virtue of principle, not against principle. For principle, Vāseṭṭha, is the best thing for people in both this life and the next.
බ්‍රහ්මුනා පේසා, වාසේට්ඨ, සනඞ්කුමාරේන ගාථා භාසිතා:
Brahmā Sanaṅkumāra also spoke this verse:
‘ඛත්තියෝ සේට්ඨෝ ජනේතස්මිං, යේ ගෝත්තපටිසාරිනෝ; විජ්ජාචරණසම්පන්නෝ, සෝ සේට්ඨෝ දේවමානුසේ(අ)ති.
‘The aristocrat is best among people who take clan as the standard. But one accomplished in knowledge and conduct is first among gods and humans.’
සා ඛෝ පනේසා, වාසේට්ඨ, බ්‍රහ්මුනා සනඞ්කුමාරේන ගාථා සුගීතා, නෝ දුග්ගීතා. සුභාසිතා, නෝ දුබ්භාසිතා. අත්ථසංහිතා, නෝ අනත්ථසංහිතා. අනුමතා මයා. අහම්පි, වාසේට්ඨ, ඒවං වදාමි—
That verse was well sung by Brahmā Sanaṅkumāra, not poorly sung; well spoken, not poorly spoken; beneficial, not harmful, and I agree with it. I also say:
ඛත්තියෝ සේට්ඨෝ ජනේතස්මිං, යේ ගෝත්තපටිසාරිනෝ; විජ්ජාචරණසම්පන්නෝ, සෝ සේට්ඨෝ දේවමානුසේ”ති.
The aristocrat is best among people who take clan as the standard. But one accomplished in knowledge and conduct is first among gods and humans.”
ඉදමවෝච භගවා. අත්තමනා වාසේට්ඨභාරද්වාජා භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දුන්ති.
That is what the Buddha said. Satisfied, Vāseṭṭha and Bhāradvāja approved what the Buddha said.
අග්ගඤ්ඤසුත්තං නිට්ඨිතං චතුත්ථං.
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
