| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ទីឃនិកាយ • Dīghanikāya |
៤. អគ្គញ្ញសុត្តំ
4. Aggaññasuttaṃ
វាសេដ្ឋភារទ្វាជា
Vāseṭṭhabhāradvājā
១១១. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា សាវត្ថិយំ វិហរតិ បុព្ពារាមេ មិគារមាតុបាសាទេ។ តេន ខោ បន សមយេន វាសេដ្ឋភារទ្វាជា ភិក្ខូសុ បរិវសន្តិ ភិក្ខុភាវំ អាកង្ខមានា។ អថ ខោ ភគវា សាយន្ហសមយំ បដិសល្លានា វុដ្ឋិតោ បាសាទា ឱរោហិត្វា បាសាទបច្ឆាយាយំ 1 អព្ភោកាសេ ចង្កមតិ។
111. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde. Tena kho pana samayena vāseṭṭhabhāradvājā bhikkhūsu parivasanti bhikkhubhāvaṃ ākaṅkhamānā. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito pāsādā orohitvā pāsādapacchāyāyaṃ 2 abbhokāse caṅkamati.
១១២. អទ្ទសា ខោ វាសេដ្ឋោ ភគវន្តំ សាយន្ហសមយំ បដិសល្លានា វុដ្ឋិតំ បាសាទា ឱរោហិត្វា បាសាទបច្ឆាយាយំ អព្ភោកាសេ ចង្កមន្តំ។ ទិស្វាន ភារទ្វាជំ អាមន្តេសិ – ‘‘អយំ, អាវុសោ ភារទ្វាជ, ភគវា សាយន្ហសមយំ បដិសល្លានា វុដ្ឋិតោ បាសាទា ឱរោហិត្វា បាសាទបច្ឆាយាយំ អព្ភោកាសេ ចង្កមតិ។ អាយាមាវុសោ ភារទ្វាជ, យេន ភគវា តេនុបសង្កមិស្សាម; អប្បេវ នាម លភេយ្យាម ភគវតោ សន្តិកា 3 ធម្មិំ កថំ សវនាយា’’តិ។ ‘‘ឯវមាវុសោ’’តិ ខោ ភារទ្វាជោ វាសេដ្ឋស្ស បច្ចស្សោសិ។
112. Addasā kho vāseṭṭho bhagavantaṃ sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhitaṃ pāsādā orohitvā pāsādapacchāyāyaṃ abbhokāse caṅkamantaṃ. Disvāna bhāradvājaṃ āmantesi – ‘‘ayaṃ, āvuso bhāradvāja, bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito pāsādā orohitvā pāsādapacchāyāyaṃ abbhokāse caṅkamati. Āyāmāvuso bhāradvāja, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; appeva nāma labheyyāma bhagavato santikā 4 dhammiṃ kathaṃ savanāyā’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho bhāradvājo vāseṭṭhassa paccassosi.
១១៣. អថ ខោ វាសេដ្ឋភារទ្វាជា យេន ភគវា តេនុបសង្កមិំសុ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ភគវន្តំ ចង្កមន្តំ អនុចង្កមិំសុ។ អថ ខោ ភគវា វាសេដ្ឋំ អាមន្តេសិ – ‘‘តុម្ហេ ខ្វត្ថ, វាសេដ្ឋ, ព្រាហ្មណជច្ចា ព្រាហ្មណកុលីនា ព្រាហ្មណកុលា អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជិតា, កច្ចិ វោ, វាសេដ្ឋ, ព្រាហ្មណា ន អក្កោសន្តិ ន បរិភាសន្តី’’តិ? ‘‘តគ្ឃ នោ, ភន្តេ, ព្រាហ្មណា អក្កោសន្តិ បរិភាសន្តិ អត្តរូបាយ បរិភាសាយ បរិបុណ្ណាយ, នោ អបរិបុណ្ណាយា’’តិ។ ‘‘យថា កថំ បន វោ, វាសេដ្ឋ, ព្រាហ្មណា អក្កោសន្តិ បរិភាសន្តិ អត្តរូបាយ បរិភាសាយ បរិបុណ្ណាយ, នោ អបរិបុណ្ណាយា’’តិ? ‘‘ព្រាហ្មណា, ភន្តេ, ឯវមាហំសុ – ‘ព្រាហ្មណោវ សេដ្ឋោ វណ្ណោ, ហីនា អញ្ញេ វណ្ណា 5។ ព្រាហ្មណោវ សុក្កោ វណ្ណោ , កណ្ហា អញ្ញេ វណ្ណា 6។ ព្រាហ្មណាវ សុជ្ឈន្តិ, នោ អព្រាហ្មណា។ ព្រាហ្មណាវ 7 ព្រហ្មុនោ បុត្តា ឱរសា មុខតោ ជាតា ព្រហ្មជា ព្រហ្មនិម្មិតា ព្រហ្មទាយាទា។ តេ តុម្ហេ សេដ្ឋំ វណ្ណំ ហិត្វា ហីនមត្ថ វណ្ណំ អជ្ឈុបគតា, យទិទំ មុណ្ឌកេ សមណកេ ឥព្ភេ កណ្ហេ ពន្ធុបាទាបច្ចេ។ តយិទំ ន សាធុ, តយិទំ នប្បតិរូបំ, យំ តុម្ហេ សេដ្ឋំ វណ្ណំ ហិត្វា ហីនមត្ថ វណ្ណំ អជ្ឈុបគតា យទិទំ មុណ្ឌកេ សមណកេ ឥព្ភេ កណ្ហេ ពន្ធុបាទាបច្ចេ’តិ។ ឯវំ ខោ នោ, ភន្តេ, ព្រាហ្មណា អក្កោសន្តិ បរិភាសន្តិ អត្តរូបាយ បរិភាសាយ បរិបុណ្ណាយ, នោ អបរិបុណ្ណាយា’’តិ។
113. Atha kho vāseṭṭhabhāradvājā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā bhagavantaṃ caṅkamantaṃ anucaṅkamiṃsu. Atha kho bhagavā vāseṭṭhaṃ āmantesi – ‘‘tumhe khvattha, vāseṭṭha, brāhmaṇajaccā brāhmaṇakulīnā brāhmaṇakulā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā, kacci vo, vāseṭṭha, brāhmaṇā na akkosanti na paribhāsantī’’ti? ‘‘Taggha no, bhante, brāhmaṇā akkosanti paribhāsanti attarūpāya paribhāsāya paripuṇṇāya, no aparipuṇṇāyā’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana vo, vāseṭṭha, brāhmaṇā akkosanti paribhāsanti attarūpāya paribhāsāya paripuṇṇāya, no aparipuṇṇāyā’’ti? ‘‘Brāhmaṇā, bhante, evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīnā aññe vaṇṇā 8. Brāhmaṇova sukko vaṇṇo , kaṇhā aññe vaṇṇā 9. Brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā. Brāhmaṇāva 10 brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā. Te tumhe seṭṭhaṃ vaṇṇaṃ hitvā hīnamattha vaṇṇaṃ ajjhupagatā, yadidaṃ muṇḍake samaṇake ibbhe kaṇhe bandhupādāpacce. Tayidaṃ na sādhu, tayidaṃ nappatirūpaṃ, yaṃ tumhe seṭṭhaṃ vaṇṇaṃ hitvā hīnamattha vaṇṇaṃ ajjhupagatā yadidaṃ muṇḍake samaṇake ibbhe kaṇhe bandhupādāpacce’ti. Evaṃ kho no, bhante, brāhmaṇā akkosanti paribhāsanti attarūpāya paribhāsāya paripuṇṇāya, no aparipuṇṇāyā’’ti.
១១៤. ‘‘តគ្ឃ វោ, វាសេដ្ឋ, ព្រាហ្មណា បោរាណំ អស្សរន្តា ឯវមាហំសុ – ‘ព្រាហ្មណោវ សេដ្ឋោ វណ្ណោ, ហីនា អញ្ញេ វណ្ណា; ព្រាហ្មណោវ សុក្កោ វណ្ណោ, កណ្ហា អញ្ញេ វណ្ណា; ព្រាហ្មណាវ សុជ្ឈន្តិ, នោ អព្រាហ្មណា; ព្រាហ្មណាវ ព្រហ្មុនោ បុត្តា ឱរសា មុខតោ ជាតា ព្រហ្មជា ព្រហ្មនិម្មិតា ព្រហ្មទាយាទា’តិ។ ទិស្សន្តិ ខោ បន, វាសេដ្ឋ, ព្រាហ្មណានំ ព្រាហ្មណិយោ ឧតុនិយោបិ គព្ភិនិយោបិ វិជាយមានាបិ បាយមានាបិ។ តេ ច ព្រាហ្មណា យោនិជាវ សមានា ឯវមាហំសុ – ‘ព្រាហ្មណោវ សេដ្ឋោ វណ្ណោ, ហីនា អញ្ញេ វណ្ណា; ព្រាហ្មណោវ សុក្កោ វណ្ណោ, កណ្ហា អញ្ញេ វណ្ណា; ព្រាហ្មណាវ សុជ្ឈន្តិ, នោ អព្រាហ្មណា; ព្រាហ្មណាវ ព្រហ្មុនោ បុត្តា ឱរសា មុខតោ ជាតា ព្រហ្មជា ព្រហ្មនិម្មិតា ព្រហ្មទាយាទា’តិ។ តេ 11 ព្រហ្មានញ្ចេវ អព្ភាចិក្ខន្តិ, មុសា ច ភាសន្តិ, ពហុញ្ច អបុញ្ញំ បសវន្តិ។
114. ‘‘Taggha vo, vāseṭṭha, brāhmaṇā porāṇaṃ assarantā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīnā aññe vaṇṇā; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇhā aññe vaṇṇā; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. Dissanti kho pana, vāseṭṭha, brāhmaṇānaṃ brāhmaṇiyo utuniyopi gabbhiniyopi vijāyamānāpi pāyamānāpi. Te ca brāhmaṇā yonijāva samānā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīnā aññe vaṇṇā; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇhā aññe vaṇṇā; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. Te 12 brahmānañceva abbhācikkhanti, musā ca bhāsanti, bahuñca apuññaṃ pasavanti.
ចតុវណ្ណសុទ្ធិ
Catuvaṇṇasuddhi
១១៥. ‘‘ចត្តារោមេ, វាសេដ្ឋ, វណ្ណា – ខត្តិយា, ព្រាហ្មណា, វេស្សា, សុទ្ទា។ ខត្តិយោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ, ឥធេកច្ចោ បាណាតិបាតី ហោតិ អទិន្នាទាយី កាមេសុមិច្ឆាចារី មុសាវាទី បិសុណវាចោ ផរុសវាចោ សម្ផប្បលាបី អភិជ្ឈាលុ ព្យាបន្នចិត្តោ មិច្ឆាទិដ្ឋី។ ឥតិ ខោ, វាសេដ្ឋ, យេមេ ធម្មា អកុសលា អកុសលសង្ខាតា សាវជ្ជា សាវជ្ជសង្ខាតា អសេវិតព្ពា អសេវិតព្ពសង្ខាតា នអលមរិយា នអលមរិយសង្ខាតា កណ្ហា កណ្ហវិបាកា វិញ្ញុគរហិតា, ខត្តិយេបិ តេ 13 ឥធេកច្ចេ សន្ទិស្សន្តិ។ ព្រាហ្មណោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ…បេ.… វេស្សោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ…បេ.… សុទ្ទោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ, ឥធេកច្ចោ បាណាតិបាតី ហោតិ អទិន្នាទាយី កាមេសុមិច្ឆាចារី មុសាវាទី បិសុណវាចោ ផរុសវាចោ សម្ផប្បលាបី អភិជ្ឈាលុ ព្យាបន្នចិត្តោ មិច្ឆាទិដ្ឋី។ ឥតិ ខោ, វាសេដ្ឋ, យេមេ ធម្មា អកុសលា អកុសលសង្ខាតា…បេ.… កណ្ហា កណ្ហវិបាកា វិញ្ញុគរហិតា; សុទ្ទេបិ តេ ឥធេកច្ចេ សន្ទិស្សន្តិ។
115. ‘‘Cattārome, vāseṭṭha, vaṇṇā – khattiyā, brāhmaṇā, vessā, suddā. Khattiyopi kho, vāseṭṭha, idhekacco pāṇātipātī hoti adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavāco pharusavāco samphappalāpī abhijjhālu byāpannacitto micchādiṭṭhī. Iti kho, vāseṭṭha, yeme dhammā akusalā akusalasaṅkhātā sāvajjā sāvajjasaṅkhātā asevitabbā asevitabbasaṅkhātā naalamariyā naalamariyasaṅkhātā kaṇhā kaṇhavipākā viññugarahitā, khattiyepi te 14 idhekacce sandissanti. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha…pe… suddopi kho, vāseṭṭha, idhekacco pāṇātipātī hoti adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavāco pharusavāco samphappalāpī abhijjhālu byāpannacitto micchādiṭṭhī. Iti kho, vāseṭṭha, yeme dhammā akusalā akusalasaṅkhātā…pe… kaṇhā kaṇhavipākā viññugarahitā; suddepi te idhekacce sandissanti.
‘‘ខត្តិយោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ, ឥធេកច្ចោ បាណាតិបាតា បដិវិរតោ ហោតិ, អទិន្នាទានា បដិវិរតោ, កាមេសុមិច្ឆាចារា បដិវិរតោ, មុសាវាទា បដិវិរតោ, បិសុណាយ វាចាយ បដិវិរតោ, ផរុសាយ វាចាយ បដិវិរតោ, សម្ផប្បលាបា បដិវិរតោ, អនភិជ្ឈាលុ អព្យាបន្នចិត្តោ, សម្មាទិដ្ឋី។ ឥតិ ខោ, វាសេដ្ឋ, យេមេ ធម្មា កុសលា កុសលសង្ខាតា អនវជ្ជា អនវជ្ជសង្ខាតា សេវិតព្ពា សេវិតព្ពសង្ខាតា អលមរិយា អលមរិយសង្ខាតា សុក្កា សុក្កវិបាកា វិញ្ញុប្បសត្ថា, ខត្តិយេបិ តេ ឥធេកច្ចេ សន្ទិស្សន្តិ។ ព្រាហ្មណោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ…បេ.… វេស្សោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ…បេ.… សុទ្ទោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ, ឥធេកច្ចោ បាណាតិបាតា បដិវិរតោ ហោតិ…បេ.… អនភិជ្ឈាលុ , អព្យាបន្នចិត្តោ, សម្មាទិដ្ឋី។ ឥតិ ខោ, វាសេដ្ឋ, យេមេ ធម្មា កុសលា កុសលសង្ខាតា អនវជ្ជា អនវជ្ជសង្ខាតា សេវិតព្ពា សេវិតព្ពសង្ខាតា អលមរិយា អលមរិយសង្ខាតា សុក្កា សុក្កវិបាកា វិញ្ញុប្បសត្ថា; សុទ្ទេបិ តេ ឥធេកច្ចេ សន្ទិស្សន្តិ។
‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, idhekacco pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato, kāmesumicchācārā paṭivirato, musāvādā paṭivirato, pisuṇāya vācāya paṭivirato, pharusāya vācāya paṭivirato, samphappalāpā paṭivirato, anabhijjhālu abyāpannacitto, sammādiṭṭhī. Iti kho, vāseṭṭha, yeme dhammā kusalā kusalasaṅkhātā anavajjā anavajjasaṅkhātā sevitabbā sevitabbasaṅkhātā alamariyā alamariyasaṅkhātā sukkā sukkavipākā viññuppasatthā, khattiyepi te idhekacce sandissanti. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha…pe… suddopi kho, vāseṭṭha, idhekacco pāṇātipātā paṭivirato hoti…pe… anabhijjhālu , abyāpannacitto, sammādiṭṭhī. Iti kho, vāseṭṭha, yeme dhammā kusalā kusalasaṅkhātā anavajjā anavajjasaṅkhātā sevitabbā sevitabbasaṅkhātā alamariyā alamariyasaṅkhātā sukkā sukkavipākā viññuppasatthā; suddepi te idhekacce sandissanti.
១១៦. ‘‘ឥមេសុ ខោ, វាសេដ្ឋ, ចតូសុ វណ្ណេសុ ឯវំ ឧភយវោកិណ្ណេសុ វត្តមានេសុ កណ្ហសុក្កេសុ ធម្មេសុ វិញ្ញុគរហិតេសុ ចេវ វិញ្ញុប្បសត្ថេសុ ច យទេត្ថ ព្រាហ្មណា ឯវមាហំសុ – ‘ព្រាហ្មណោវ សេដ្ឋោ វណ្ណោ, ហីនា អញ្ញេ វណ្ណា; ព្រាហ្មណោវ សុក្កោ វណ្ណោ, កណ្ហា អញ្ញេ វណ្ណា; ព្រាហ្មណាវ សុជ្ឈន្តិ, នោ អព្រាហ្មណា; ព្រាហ្មណាវ ព្រហ្មុនោ បុត្តា ឱរសា មុខតោ ជាតា ព្រហ្មជា ព្រហ្មនិម្មិតា ព្រហ្មទាយាទា’តិ។ តំ តេសំ វិញ្ញូ នានុជានន្តិ។ តំ កិស្ស ហេតុ? ឥមេសញ្ហិ, វាសេដ្ឋ, ចតុន្នំ វណ្ណានំ យោ ហោតិ ភិក្ខុ អរហំ ខីណាសវោ វុសិតវា កតករណីយោ ឱហិតភារោ អនុប្បត្តសទត្ថោ បរិក្ខីណភវសំយោជនោ សម្មទញ្ញាវិមុត្តោ, សោ នេសំ អគ្គមក្ខាយតិ ធម្មេនេវ, នោ អធម្មេន។ ធម្មោ ហិ, វាសេដ្ឋ, សេដ្ឋោ ជនេតស្មិំ, ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ច ។
116. ‘‘Imesu kho, vāseṭṭha, catūsu vaṇṇesu evaṃ ubhayavokiṇṇesu vattamānesu kaṇhasukkesu dhammesu viññugarahitesu ceva viññuppasatthesu ca yadettha brāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīnā aññe vaṇṇā; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇhā aññe vaṇṇā; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. Taṃ tesaṃ viññū nānujānanti. Taṃ kissa hetu? Imesañhi, vāseṭṭha, catunnaṃ vaṇṇānaṃ yo hoti bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññāvimutto, so nesaṃ aggamakkhāyati dhammeneva, no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ, diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca .
១១៧. ‘‘តទមិនាបេតំ, វាសេដ្ឋ, បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា ធម្មោវ សេដ្ឋោ ជនេតស្មិំ, ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ច។
117. ‘‘Tadamināpetaṃ, vāseṭṭha, pariyāyena veditabbaṃ, yathā dhammova seṭṭho janetasmiṃ, diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
‘‘ជានាតិ ខោ 15, វាសេដ្ឋ, រាជា បសេនទិ កោសលោ – ‘សមណោ គោតមោ អនន្តរា 16 សក្យកុលា បព្ពជិតោ’តិ។ សក្យា ខោ បន, វាសេដ្ឋ, រញ្ញោ បសេនទិស្ស កោសលស្ស អនុយុត្តា 17 ភវន្តិ។ ករោន្តិ ខោ, វាសេដ្ឋ, សក្យា រញ្ញេ បសេនទិម្ហិ កោសលេ និបច្ចការំ អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ អញ្ជលិកម្មំ សាមីចិកម្មំ។ ឥតិ ខោ, វាសេដ្ឋ, យំ ករោន្តិ សក្យា រញ្ញេ បសេនទិម្ហិ កោសលេ និបច្ចការំ អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ អញ្ជលិកម្មំ សាមីចិកម្មំ, ករោតិ តំ រាជា បសេនទិ កោសលោ តថាគតេ និបច្ចការំ អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ អញ្ជលិកម្មំ សាមីចិកម្មំ, ន នំ 18 ‘សុជាតោ សមណោ គោតមោ, ទុជ្ជាតោហមស្មិ។ ពលវា សមណោ គោតមោ, ទុព្ពលោហមស្មិ។ បាសាទិកោ សមណោ គោតមោ, ទុព្ពណ្ណោហមស្មិ។ មហេសក្ខោ សមណោ គោតមោ, អប្បេសក្ខោហមស្មី’តិ។ អថ ខោ នំ ធម្មំយេវ សក្ករោន្តោ ធម្មំ គរុំ ករោន្តោ ធម្មំ មានេន្តោ ធម្មំ បូជេន្តោ ធម្មំ អបចាយមានោ ឯវំ រាជា បសេនទិ កោសលោ តថាគតេ និបច្ចការំ ករោតិ, អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ អញ្ជលិកម្មំ សាមីចិកម្មំ។ ឥមិនាបិ ខោ ឯតំ, វាសេដ្ឋ, បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា ធម្មោវ សេដ្ឋោ ជនេតស្មិំ, ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ច។
‘‘Jānāti kho 19, vāseṭṭha, rājā pasenadi kosalo – ‘samaṇo gotamo anantarā 20 sakyakulā pabbajito’ti. Sakyā kho pana, vāseṭṭha, rañño pasenadissa kosalassa anuyuttā 21 bhavanti. Karonti kho, vāseṭṭha, sakyā raññe pasenadimhi kosale nipaccakāraṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ. Iti kho, vāseṭṭha, yaṃ karonti sakyā raññe pasenadimhi kosale nipaccakāraṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ, karoti taṃ rājā pasenadi kosalo tathāgate nipaccakāraṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ, na naṃ 22 ‘sujāto samaṇo gotamo, dujjātohamasmi. Balavā samaṇo gotamo, dubbalohamasmi. Pāsādiko samaṇo gotamo, dubbaṇṇohamasmi. Mahesakkho samaṇo gotamo, appesakkhohamasmī’ti. Atha kho naṃ dhammaṃyeva sakkaronto dhammaṃ garuṃ karonto dhammaṃ mānento dhammaṃ pūjento dhammaṃ apacāyamāno evaṃ rājā pasenadi kosalo tathāgate nipaccakāraṃ karoti, abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ. Imināpi kho etaṃ, vāseṭṭha, pariyāyena veditabbaṃ, yathā dhammova seṭṭho janetasmiṃ, diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
១១៨. ‘‘តុម្ហេ ខ្វត្ថ, វាសេដ្ឋ, នានាជច្ចា នានានាមា នានាគោត្តា នានាកុលា អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជិតា។ ‘កេ តុម្ហេ’តិ – បុដ្ឋា សមានា ‘សមណា សក្យបុត្តិយាម្ហា’តិ – បដិជានាថ។ យស្ស ខោ បនស្ស, វាសេដ្ឋ, តថាគតេ សទ្ធា និវិដ្ឋា មូលជាតា បតិដ្ឋិតា ទឡ្ហា អសំហារិយា សមណេន វា ព្រាហ្មណេន វា ទេវេន វា មារេន វា ព្រហ្មុនា វា កេនចិ វា លោកស្មិំ, តស្សេតំ កល្លំ វចនាយ – ‘ភគវតោម្ហិ បុត្តោ ឱរសោ មុខតោ ជាតោ ធម្មជោ ធម្មនិម្មិតោ ធម្មទាយាទោ’តិ។ តំ កិស្ស ហេតុ? តថាគតស្ស ហេតំ, វាសេដ្ឋ, អធិវចនំ ‘ធម្មកាយោ’ ឥតិបិ, ‘ព្រហ្មកាយោ’ ឥតិបិ, ‘ធម្មភូតោ’ ឥតិបិ, ‘ព្រហ្មភូតោ’ ឥតិបិ។
118. ‘‘Tumhe khvattha, vāseṭṭha, nānājaccā nānānāmā nānāgottā nānākulā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā. ‘Ke tumhe’ti – puṭṭhā samānā ‘samaṇā sakyaputtiyāmhā’ti – paṭijānātha. Yassa kho panassa, vāseṭṭha, tathāgate saddhā niviṭṭhā mūlajātā patiṭṭhitā daḷhā asaṃhāriyā samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ, tassetaṃ kallaṃ vacanāya – ‘bhagavatomhi putto oraso mukhato jāto dhammajo dhammanimmito dhammadāyādo’ti. Taṃ kissa hetu? Tathāgatassa hetaṃ, vāseṭṭha, adhivacanaṃ ‘dhammakāyo’ itipi, ‘brahmakāyo’ itipi, ‘dhammabhūto’ itipi, ‘brahmabhūto’ itipi.
១១៩. ‘‘ហោតិ ខោ សោ, វាសេដ្ឋ, សមយោ យំ កទាចិ ករហចិ ទីឃស្ស អទ្ធុនោ អច្ចយេន អយំ លោកោ សំវដ្ដតិ។ សំវដ្ដមានេ លោកេ យេភុយ្យេន សត្តា អាភស្សរសំវត្តនិកា ហោន្តិ។ តេ តត្ថ ហោន្តិ មនោមយា បីតិភក្ខា សយំបភា អន្តលិក្ខចរា សុភដ្ឋាយិនោ ចិរំ ទីឃមទ្ធានំ តិដ្ឋន្តិ។
119. ‘‘Hoti kho so, vāseṭṭha, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena ayaṃ loko saṃvaṭṭati. Saṃvaṭṭamāne loke yebhuyyena sattā ābhassarasaṃvattanikā honti. Te tattha honti manomayā pītibhakkhā sayaṃpabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhanti.
‘‘ហោតិ ខោ សោ, វាសេដ្ឋ, សមយោ យំ កទាចិ ករហចិ ទីឃស្ស អទ្ធុនោ អច្ចយេន អយំ លោកោ វិវដ្ដតិ។ វិវដ្ដមានេ លោកេ យេភុយ្យេន សត្តា អាភស្សរកាយា ចវិត្វា ឥត្ថត្តំ អាគច្ឆន្តិ។ តេធ ហោន្តិ មនោមយា បីតិភក្ខា សយំបភា អន្តលិក្ខចរា សុភដ្ឋាយិនោ ចិរំ ទីឃមទ្ធានំ តិដ្ឋន្តិ។
‘‘Hoti kho so, vāseṭṭha, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena ayaṃ loko vivaṭṭati. Vivaṭṭamāne loke yebhuyyena sattā ābhassarakāyā cavitvā itthattaṃ āgacchanti. Tedha honti manomayā pītibhakkhā sayaṃpabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhanti.
រសបថវិបាតុភាវោ
Rasapathavipātubhāvo
១២០. ‘‘ឯកោទកីភូតំ ខោ បន, វាសេដ្ឋ, តេន សមយេន ហោតិ អន្ធការោ អន្ធការតិមិសា ។ ន ចន្ទិមសូរិយា បញ្ញាយន្តិ, ន នក្ខត្តានិ តារករូបានិ បញ្ញាយន្តិ, ន រត្តិន្ទិវា បញ្ញាយន្តិ, ន មាសឌ្ឍមាសា បញ្ញាយន្តិ, ន ឧតុសំវច្ឆរា បញ្ញាយន្តិ , ន ឥត្ថិបុមា បញ្ញាយន្តិ, សត្តា សត្តាត្វេវ សង្ខ្យំ គច្ឆន្តិ។ អថ ខោ តេសំ, វាសេដ្ឋ, សត្តានំ កទាចិ ករហចិ ទីឃស្ស អទ្ធុនោ អច្ចយេន រសបថវី ឧទកស្មិំ សមតនិ 23; សេយ្យថាបិ នាម បយសោ តត្តស្ស 24 និព្ពាយមានស្ស ឧបរិ សន្តានកំ ហោតិ, ឯវមេវ បាតុរហោសិ។ សា អហោសិ វណ្ណសម្បន្នា គន្ធសម្បន្នា រសសម្បន្នា, សេយ្យថាបិ នាម សម្បន្នំ វា សប្បិ សម្បន្នំ វា នវនីតំ ឯវំវណ្ណា អហោសិ។ សេយ្យថាបិ នាម ខុទ្ទមធុំ 25 អនេឡកំ 26, ឯវមស្សាទា អហោសិ។ អថ ខោ, វាសេដ្ឋ, អញ្ញតរោ សត្តោ លោលជាតិកោ – ‘អម្ភោ, កិមេវិទំ ភវិស្សតី’តិ រសបថវិំ អង្គុលិយា សាយិ។ តស្ស រសបថវិំ អង្គុលិយា សាយតោ អច្ឆាទេសិ, តណ្ហា ចស្ស ឱក្កមិ។ អញ្ញេបិ ខោ, វាសេដ្ឋ, សត្តា តស្ស សត្តស្ស ទិដ្ឋានុគតិំ អាបជ្ជមានា រសបថវិំ អង្គុលិយា សាយិំសុ។ តេសំ រសបថវិំ អង្គុលិយា សាយតំ អច្ឆាទេសិ, តណ្ហា ច តេសំ ឱក្កមិ។
120. ‘‘Ekodakībhūtaṃ kho pana, vāseṭṭha, tena samayena hoti andhakāro andhakāratimisā . Na candimasūriyā paññāyanti, na nakkhattāni tārakarūpāni paññāyanti, na rattindivā paññāyanti, na māsaḍḍhamāsā paññāyanti, na utusaṃvaccharā paññāyanti , na itthipumā paññāyanti, sattā sattātveva saṅkhyaṃ gacchanti. Atha kho tesaṃ, vāseṭṭha, sattānaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena rasapathavī udakasmiṃ samatani 27; seyyathāpi nāma payaso tattassa 28 nibbāyamānassa upari santānakaṃ hoti, evameva pāturahosi. Sā ahosi vaṇṇasampannā gandhasampannā rasasampannā, seyyathāpi nāma sampannaṃ vā sappi sampannaṃ vā navanītaṃ evaṃvaṇṇā ahosi. Seyyathāpi nāma khuddamadhuṃ 29 aneḷakaṃ 30, evamassādā ahosi. Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto lolajātiko – ‘ambho, kimevidaṃ bhavissatī’ti rasapathaviṃ aṅguliyā sāyi. Tassa rasapathaviṃ aṅguliyā sāyato acchādesi, taṇhā cassa okkami. Aññepi kho, vāseṭṭha, sattā tassa sattassa diṭṭhānugatiṃ āpajjamānā rasapathaviṃ aṅguliyā sāyiṃsu. Tesaṃ rasapathaviṃ aṅguliyā sāyataṃ acchādesi, taṇhā ca tesaṃ okkami.
ចន្ទិមសូរិយាទិបាតុភាវោ
Candimasūriyādipātubhāvo
១២១. ‘‘អថ ខោ តេ, វាសេដ្ឋ, សត្តា រសបថវិំ ហត្ថេហិ អាលុប្បការកំ ឧបក្កមិំសុ បរិភុញ្ជិតុំ។ យតោ ខោ តេ 31, វាសេដ្ឋ, សត្តា រសបថវិំ ហត្ថេហិ អាលុប្បការកំ ឧបក្កមិំសុ បរិភុញ្ជិតុំ។ អថ តេសំ សត្តានំ សយំបភា អន្តរធាយិ។ សយំបភាយ អន្តរហិតាយ ចន្ទិមសូរិយា បាតុរហេសុំ។ ចន្ទិមសូរិយេសុ បាតុភូតេសុ នក្ខត្តានិ តារករូបានិ បាតុរហេសុំ។ នក្ខត្តេសុ តារករូបេសុ បាតុភូតេសុ រត្តិន្ទិវា បញ្ញាយិំសុ។ រត្តិន្ទិវេសុ បញ្ញាយមានេសុ មាសឌ្ឍមាសា បញ្ញាយិំសុ។ មាសឌ្ឍមាសេសុ បញ្ញាយមានេសុ ឧតុសំវច្ឆរា បញ្ញាយិំសុ។ ឯត្តាវតា ខោ , វាសេដ្ឋ, អយំ លោកោ បុន វិវដ្ដោ ហោតិ។
121. ‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā rasapathaviṃ hatthehi āluppakārakaṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Yato kho te 32, vāseṭṭha, sattā rasapathaviṃ hatthehi āluppakārakaṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Atha tesaṃ sattānaṃ sayaṃpabhā antaradhāyi. Sayaṃpabhāya antarahitāya candimasūriyā pāturahesuṃ. Candimasūriyesu pātubhūtesu nakkhattāni tārakarūpāni pāturahesuṃ. Nakkhattesu tārakarūpesu pātubhūtesu rattindivā paññāyiṃsu. Rattindivesu paññāyamānesu māsaḍḍhamāsā paññāyiṃsu. Māsaḍḍhamāsesu paññāyamānesu utusaṃvaccharā paññāyiṃsu. Ettāvatā kho , vāseṭṭha, ayaṃ loko puna vivaṭṭo hoti.
១២២. ‘‘អថ ខោ តេ, វាសេដ្ឋ, សត្តា រសបថវិំ បរិភុញ្ជន្តា តំភក្ខា 33 តទាហារា ចិរំ ទីឃមទ្ធានំ អដ្ឋំសុ។ យថា យថា ខោ តេ, វាសេដ្ឋ, សត្តា រសបថវិំ បរិភុញ្ជន្តា តំភក្ខា តទាហារា ចិរំ ទីឃមទ្ធានំ អដ្ឋំសុ, តថា តថា តេសំ សត្តានំ (រសបថវិំ បរិភុញ្ជន្តានំ) 34 ខរត្តញ្ចេវ កាយស្មិំ ឱក្កមិ, វណ្ណវេវណ្ណតា 35 ច បញ្ញាយិត្ថ។ ឯកិទំ សត្តា វណ្ណវន្តោ ហោន្តិ, ឯកិទំ សត្តា ទុព្ពណ្ណា។ តត្ថ យេ តេ សត្តា វណ្ណវន្តោ, តេ ទុព្ពណ្ណេ សត្តេ អតិមញ្ញន្តិ – ‘មយមេតេហិ វណ្ណវន្តតរា, អម្ហេហេតេ ទុព្ពណ្ណតរា’តិ។ តេសំ វណ្ណាតិមានបច្ចយា មានាតិមានជាតិកានំ រសបថវី អន្តរធាយិ។ រសាយ បថវិយា អន្តរហិតាយ សន្និបតិំសុ។ សន្និបតិត្វា អនុត្ថុនិំសុ – ‘អហោ រសំ, អហោ រស’ន្តិ! តទេតរហិបិ មនុស្សា កញ្ចិទេវ សុរសំ 36 លភិត្វា ឯវមាហំសុ – ‘អហោ រសំ, អហោ រស’ន្តិ! តទេវ បោរាណំ អគ្គញ្ញំ អក្ខរំ អនុសរន្តិ, ន ត្វេវស្ស អត្ថំ អាជានន្តិ។
122. ‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā rasapathaviṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā 37 tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu. Yathā yathā kho te, vāseṭṭha, sattā rasapathaviṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu, tathā tathā tesaṃ sattānaṃ (rasapathaviṃ paribhuñjantānaṃ) 38 kharattañceva kāyasmiṃ okkami, vaṇṇavevaṇṇatā 39 ca paññāyittha. Ekidaṃ sattā vaṇṇavanto honti, ekidaṃ sattā dubbaṇṇā. Tattha ye te sattā vaṇṇavanto, te dubbaṇṇe satte atimaññanti – ‘mayametehi vaṇṇavantatarā, amhehete dubbaṇṇatarā’ti. Tesaṃ vaṇṇātimānapaccayā mānātimānajātikānaṃ rasapathavī antaradhāyi. Rasāya pathaviyā antarahitāya sannipatiṃsu. Sannipatitvā anutthuniṃsu – ‘aho rasaṃ, aho rasa’nti! Tadetarahipi manussā kañcideva surasaṃ 40 labhitvā evamāhaṃsu – ‘aho rasaṃ, aho rasa’nti! Tadeva porāṇaṃ aggaññaṃ akkharaṃ anusaranti, na tvevassa atthaṃ ājānanti.
ភូមិបប្បដកបាតុភាវោ
Bhūmipappaṭakapātubhāvo
១២៣. ‘‘អថ ខោ តេសំ, វាសេដ្ឋ, សត្តានំ រសាយ បថវិយា អន្តរហិតាយ ភូមិបប្បដកោ បាតុរហោសិ។ សេយ្យថាបិ នាម អហិច្ឆត្តកោ, ឯវមេវ បាតុរហោសិ។ សោ អហោសិ វណ្ណសម្បន្នោ គន្ធសម្បន្នោ រសសម្បន្នោ, សេយ្យថាបិ នាម សម្បន្នំ វា សប្បិ សម្បន្នំ វា នវនីតំ ឯវំវណ្ណោ អហោសិ។ សេយ្យថាបិ នាម ខុទ្ទមធុំ អនេឡកំ, ឯវមស្សាទោ អហោសិ។
123. ‘‘Atha kho tesaṃ, vāseṭṭha, sattānaṃ rasāya pathaviyā antarahitāya bhūmipappaṭako pāturahosi. Seyyathāpi nāma ahicchattako, evameva pāturahosi. So ahosi vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno, seyyathāpi nāma sampannaṃ vā sappi sampannaṃ vā navanītaṃ evaṃvaṇṇo ahosi. Seyyathāpi nāma khuddamadhuṃ aneḷakaṃ, evamassādo ahosi.
‘‘អថ ខោ តេ, វាសេដ្ឋ, សត្តា ភូមិបប្បដកំ ឧបក្កមិំសុ បរិភុញ្ជិតុំ។ តេ តំ បរិភុញ្ជន្តា តំភក្ខា តទាហារា ចិរំ ទីឃមទ្ធានំ អដ្ឋំសុ។ យថា យថា ខោ តេ, វាសេដ្ឋ, សត្តា ភូមិបប្បដកំ បរិភុញ្ជន្តា តំភក្ខា តទាហារា ចិរំ ទីឃមទ្ធានំ អដ្ឋំសុ, តថា តថា តេសំ សត្តានំ ភិយ្យោសោ មត្តាយ ខរត្តញ្ចេវ កាយស្មិំ ឱក្កមិ, វណ្ណវេវណ្ណតា ច បញ្ញាយិត្ថ។ ឯកិទំ សត្តា វណ្ណវន្តោ ហោន្តិ, ឯកិទំ សត្តា ទុព្ពណ្ណា។ តត្ថ យេ តេ សត្តា វណ្ណវន្តោ, តេ ទុព្ពណ្ណេ សត្តេ អតិមញ្ញន្តិ – ‘មយមេតេហិ វណ្ណវន្តតរា, អម្ហេហេតេ ទុព្ពណ្ណតរា’តិ។ តេសំ វណ្ណាតិមានបច្ចយា មានាតិមានជាតិកានំ ភូមិបប្បដកោ អន្តរធាយិ។
‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā bhūmipappaṭakaṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Te taṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu. Yathā yathā kho te, vāseṭṭha, sattā bhūmipappaṭakaṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu, tathā tathā tesaṃ sattānaṃ bhiyyoso mattāya kharattañceva kāyasmiṃ okkami, vaṇṇavevaṇṇatā ca paññāyittha. Ekidaṃ sattā vaṇṇavanto honti, ekidaṃ sattā dubbaṇṇā. Tattha ye te sattā vaṇṇavanto, te dubbaṇṇe satte atimaññanti – ‘mayametehi vaṇṇavantatarā, amhehete dubbaṇṇatarā’ti. Tesaṃ vaṇṇātimānapaccayā mānātimānajātikānaṃ bhūmipappaṭako antaradhāyi.
បទាលតាបាតុភាវោ
Padālatāpātubhāvo
‘‘អថ ខោ តេ, វាសេដ្ឋ, សត្តា បទាលតំ ឧបក្កមិំសុ បរិភុញ្ជិតុំ។ តេ តំ បរិភុញ្ជន្តា តំភក្ខា តទាហារា ចិរំ ទីឃមទ្ធានំ អដ្ឋំសុ។ យថា យថា ខោ តេ, វាសេដ្ឋ, សត្តា បទាលតំ បរិភុញ្ជន្តា តំភក្ខា តទាហារា ចិរំ ទីឃមទ្ធានំ អដ្ឋំសុ, តថា តថា តេសំ សត្តានំ ភិយ្យោសោមត្តាយ ខរត្តញ្ចេវ កាយស្មិំ ឱក្កមិ, វណ្ណវេវណ្ណតា ច បញ្ញាយិត្ថ។ ឯកិទំ សត្តា វណ្ណវន្តោ ហោន្តិ, ឯកិទំ សត្តា ទុព្ពណ្ណា។ តត្ថ យេ តេ សត្តា វណ្ណវន្តោ, តេ ទុព្ពណ្ណេ សត្តេ អតិមញ្ញន្តិ – ‘មយមេតេហិ វណ្ណវន្តតរា, អម្ហេហេតេ ទុព្ពណ្ណតរា’តិ។ តេសំ វណ្ណាតិមានបច្ចយា មានាតិមានជាតិកានំ បទាលតា អន្តរធាយិ។
‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā padālataṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Te taṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu. Yathā yathā kho te, vāseṭṭha, sattā padālataṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu, tathā tathā tesaṃ sattānaṃ bhiyyosomattāya kharattañceva kāyasmiṃ okkami, vaṇṇavevaṇṇatā ca paññāyittha. Ekidaṃ sattā vaṇṇavanto honti, ekidaṃ sattā dubbaṇṇā. Tattha ye te sattā vaṇṇavanto, te dubbaṇṇe satte atimaññanti – ‘mayametehi vaṇṇavantatarā, amhehete dubbaṇṇatarā’ti. Tesaṃ vaṇṇātimānapaccayā mānātimānajātikānaṃ padālatā antaradhāyi.
‘‘បទាលតាយ អន្តរហិតាយ សន្និបតិំសុ។ សន្និបតិត្វា អនុត្ថុនិំសុ – ‘អហុ វត នោ, អហាយិ វត នោ បទាលតា’តិ! តទេតរហិបិ មនុស្សា កេនចិ 45 ទុក្ខធម្មេន ផុដ្ឋា ឯវមាហំសុ – ‘អហុ វត នោ, អហាយិ វត នោ’តិ! តទេវ បោរាណំ អគ្គញ្ញំ អក្ខរំ អនុសរន្តិ, ន ត្វេវស្ស អត្ថំ អាជានន្តិ។
‘‘Padālatāya antarahitāya sannipatiṃsu. Sannipatitvā anutthuniṃsu – ‘ahu vata no, ahāyi vata no padālatā’ti! Tadetarahipi manussā kenaci 46 dukkhadhammena phuṭṭhā evamāhaṃsu – ‘ahu vata no, ahāyi vata no’ti! Tadeva porāṇaṃ aggaññaṃ akkharaṃ anusaranti, na tvevassa atthaṃ ājānanti.
អកដ្ឋបាកសាលិបាតុភាវោ
Akaṭṭhapākasālipātubhāvo
១២៥. ‘‘អថ ខោ តេសំ, វាសេដ្ឋ, សត្តានំ បទាលតាយ អន្តរហិតាយ អកដ្ឋបាកោ សាលិ បាតុរហោសិ អកណោ អថុសោ សុទ្ធោ សុគន្ធោ តណ្ឌុលប្ផលោ។ យំ តំ សាយំ សាយមាសាយ អាហរន្តិ, បាតោ តំ ហោតិ បក្កំ បដិវិរូឡ្ហំ។ យំ តំ បាតោ បាតរាសាយ អាហរន្តិ, សាយំ តំ ហោតិ បក្កំ បដិវិរូឡ្ហំ; នាបទានំ បញ្ញាយតិ។ អថ ខោ តេ, វាសេដ្ឋ, សត្តា អកដ្ឋបាកំ សាលិំ បរិភុញ្ជន្តា តំភក្ខា តទាហារា ចិរំ ទីឃមទ្ធានំ អដ្ឋំសុ។
125. ‘‘Atha kho tesaṃ, vāseṭṭha, sattānaṃ padālatāya antarahitāya akaṭṭhapāko sāli pāturahosi akaṇo athuso suddho sugandho taṇḍulapphalo. Yaṃ taṃ sāyaṃ sāyamāsāya āharanti, pāto taṃ hoti pakkaṃ paṭivirūḷhaṃ. Yaṃ taṃ pāto pātarāsāya āharanti, sāyaṃ taṃ hoti pakkaṃ paṭivirūḷhaṃ; nāpadānaṃ paññāyati. Atha kho te, vāseṭṭha, sattā akaṭṭhapākaṃ sāliṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu.
ឥត្ថិបុរិសលិង្គបាតុភាវោ
Itthipurisaliṅgapātubhāvo
១២៦. ‘‘យថា យថា ខោ តេ, វាសេដ្ឋ, សត្តា អកដ្ឋបាកំ សាលិំ បរិភុញ្ជន្តា តំភក្ខា តទាហារា ចិរំ ទីឃមទ្ធានំ អដ្ឋំសុ, តថា តថា តេសំ សត្តានំ ភិយ្យោសោមត្តាយ ខរត្តញ្ចេវ កាយស្មិំ ឱក្កមិ, វណ្ណវេវណ្ណតា ច បញ្ញាយិត្ថ, ឥត្ថិយា ច ឥត្ថិលិង្គំ បាតុរហោសិ បុរិសស្ស ច បុរិសលិង្គំ។ ឥត្ថី ច បុរិសំ អតិវេលំ ឧបនិជ្ឈាយតិ បុរិសោ ច ឥត្ថិំ។ តេសំ អតិវេលំ អញ្ញមញ្ញំ ឧបនិជ្ឈាយតំ សារាគោ ឧទបាទិ, បរិឡាហោ កាយស្មិំ ឱក្កមិ។ តេ បរិឡាហបច្ចយា មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវិំសុ។
126. ‘‘Yathā yathā kho te, vāseṭṭha, sattā akaṭṭhapākaṃ sāliṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu, tathā tathā tesaṃ sattānaṃ bhiyyosomattāya kharattañceva kāyasmiṃ okkami, vaṇṇavevaṇṇatā ca paññāyittha, itthiyā ca itthiliṅgaṃ pāturahosi purisassa ca purisaliṅgaṃ. Itthī ca purisaṃ ativelaṃ upanijjhāyati puriso ca itthiṃ. Tesaṃ ativelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyataṃ sārāgo udapādi, pariḷāho kāyasmiṃ okkami. Te pariḷāhapaccayā methunaṃ dhammaṃ paṭiseviṃsu.
‘‘យេ ខោ បន តេ, វាសេដ្ឋ, តេន សមយេន សត្តា បស្សន្តិ មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវន្តេ, អញ្ញេ បំសុំ ខិបន្តិ, អញ្ញេ សេដ្ឋិំ ខិបន្តិ , អញ្ញេ គោមយំ ខិបន្តិ – ‘នស្ស អសុចិ 47, នស្ស អសុចី’តិ។ ‘កថញ្ហិ នាម សត្តោ សត្តស្ស ឯវរូបំ ករិស្សតី’តិ! តទេតរហិបិ មនុស្សា ឯកច្ចេសុ ជនបទេសុ វធុយា និព្ពុយ្ហមានាយ 48 អញ្ញេ បំសុំ ខិបន្តិ, អញ្ញេ សេដ្ឋិំ ខិបន្តិ, អញ្ញេ គោមយំ ខិបន្តិ។ តទេវ បោរាណំ អគ្គញ្ញំ អក្ខរំ អនុសរន្តិ, ន ត្វេវស្ស អត្ថំ អាជានន្តិ។
‘‘Ye kho pana te, vāseṭṭha, tena samayena sattā passanti methunaṃ dhammaṃ paṭisevante, aññe paṃsuṃ khipanti, aññe seṭṭhiṃ khipanti , aññe gomayaṃ khipanti – ‘nassa asuci 49, nassa asucī’ti. ‘Kathañhi nāma satto sattassa evarūpaṃ karissatī’ti! Tadetarahipi manussā ekaccesu janapadesu vadhuyā nibbuyhamānāya 50 aññe paṃsuṃ khipanti, aññe seṭṭhiṃ khipanti, aññe gomayaṃ khipanti. Tadeva porāṇaṃ aggaññaṃ akkharaṃ anusaranti, na tvevassa atthaṃ ājānanti.
មេថុនធម្មសមាចារោ
Methunadhammasamācāro
១២៧. ‘‘អធម្មសម្មតំ ខោ បន 51, វាសេដ្ឋ, តេន សមយេន ហោតិ, តទេតរហិ ធម្មសម្មតំ។ យេ ខោ បន, វាសេដ្ឋ, តេន សមយេន សត្តា មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវន្តិ, តេ មាសម្បិ ទ្វេមាសម្បិ ន លភន្តិ គាមំ វា និគមំ វា បវិសិតុំ។ យតោ ខោ តេ, វាសេដ្ឋ, សត្តា តស្មិំ អសទ្ធម្មេ អតិវេលំ បាតព្យតំ អាបជ្ជិំសុ។ អថ អគារានិ ឧបក្កមិំសុ កាតុំ តស្សេវ អសទ្ធម្មស្ស បដិច្ឆាទនត្ថំ។ អថ ខោ, វាសេដ្ឋ, អញ្ញតរស្ស សត្តស្ស អលសជាតិកស្ស ឯតទហោសិ – ‘អម្ភោ, កិមេវាហំ វិហញ្ញាមិ សាលិំ អាហរន្តោ សាយំ សាយមាសាយ បាតោ បាតរាសាយ! យំនូនាហំ សាលិំ អាហរេយ្យំ សកិំទេវ 52 សាយបាតរាសាយា’តិ !
127. ‘‘Adhammasammataṃ kho pana 53, vāseṭṭha, tena samayena hoti, tadetarahi dhammasammataṃ. Ye kho pana, vāseṭṭha, tena samayena sattā methunaṃ dhammaṃ paṭisevanti, te māsampi dvemāsampi na labhanti gāmaṃ vā nigamaṃ vā pavisituṃ. Yato kho te, vāseṭṭha, sattā tasmiṃ asaddhamme ativelaṃ pātabyataṃ āpajjiṃsu. Atha agārāni upakkamiṃsu kātuṃ tasseva asaddhammassa paṭicchādanatthaṃ. Atha kho, vāseṭṭha, aññatarassa sattassa alasajātikassa etadahosi – ‘ambho, kimevāhaṃ vihaññāmi sāliṃ āharanto sāyaṃ sāyamāsāya pāto pātarāsāya! Yaṃnūnāhaṃ sāliṃ āhareyyaṃ sakiṃdeva 54 sāyapātarāsāyā’ti !
‘‘អថ ខោ សោ, វាសេដ្ឋ, សត្តោ សាលិំ អាហាសិ សកិំទេវ សាយបាតរាសាយ។ អថ ខោ, វាសេដ្ឋ, អញ្ញតរោ សត្តោ យេន សោ សត្តោ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា តំ សត្តំ ឯតទវោច – ‘ឯហិ, ភោ សត្ត, សាលាហារំ គមិស្សាមា’តិ។ ‘អលំ, ភោ សត្ត, អាហតោ 55 មេ សាលិ សកិំទេវ សាយបាតរាសាយា’តិ។ អថ ខោ សោ, វាសេដ្ឋ, សត្តោ តស្ស សត្តស្ស ទិដ្ឋានុគតិំ អាបជ្ជមានោ សាលិំ អាហាសិ សកិំទេវ ទ្វីហាយ។ ‘ឯវម្បិ កិរ, ភោ, សាធូ’តិ។
‘‘Atha kho so, vāseṭṭha, satto sāliṃ āhāsi sakiṃdeva sāyapātarāsāya. Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto yena so satto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ sattaṃ etadavoca – ‘ehi, bho satta, sālāhāraṃ gamissāmā’ti. ‘Alaṃ, bho satta, āhato 56 me sāli sakiṃdeva sāyapātarāsāyā’ti. Atha kho so, vāseṭṭha, satto tassa sattassa diṭṭhānugatiṃ āpajjamāno sāliṃ āhāsi sakiṃdeva dvīhāya. ‘Evampi kira, bho, sādhū’ti.
‘‘អថ ខោ, វាសេដ្ឋ, អញ្ញតរោ សត្តោ យេន សោ សត្តោ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា តំ សត្តំ ឯតទវោច – ‘ឯហិ, ភោ សត្ត, សាលាហារំ គមិស្សាមា’តិ។ ‘អលំ, ភោ សត្ត, អាហតោ មេ សាលិ សកិំទេវ ទ្វីហាយា’តិ។ អថ ខោ សោ, វាសេដ្ឋ, សត្តោ តស្ស សត្តស្ស ទិដ្ឋានុគតិំ អាបជ្ជមានោ សាលិំ អាហាសិ សកិំទេវ ចតូហាយ, ‘ឯវម្បិ កិរ, ភោ, សាធូ’តិ។
‘‘Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto yena so satto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ sattaṃ etadavoca – ‘ehi, bho satta, sālāhāraṃ gamissāmā’ti. ‘Alaṃ, bho satta, āhato me sāli sakiṃdeva dvīhāyā’ti. Atha kho so, vāseṭṭha, satto tassa sattassa diṭṭhānugatiṃ āpajjamāno sāliṃ āhāsi sakiṃdeva catūhāya, ‘evampi kira, bho, sādhū’ti.
‘‘អថ ខោ, វាសេដ្ឋ, អញ្ញតរោ សត្តោ យេន សោ សត្តោ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា តំ សត្តំ ឯតទវោច – ‘ឯហិ, ភោ សត្ត, សាលាហារំ គមិស្សាមា’តិ។ ‘អលំ, ភោ សត្ត, អាហតោ មេ សាលិ សកិទេវ ចតូហាយា’តិ។ អថ ខោ សោ, វាសេដ្ឋ, សត្តោ តស្ស សត្តស្ស ទិដ្ឋានុគតិំ អាបជ្ជមានោ សាលិំ អាហាសិ សកិទេវ អដ្ឋាហាយ, ‘ឯវម្បិ កិរ, ភោ, សាធូ’តិ។
‘‘Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto yena so satto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ sattaṃ etadavoca – ‘ehi, bho satta, sālāhāraṃ gamissāmā’ti. ‘Alaṃ, bho satta, āhato me sāli sakideva catūhāyā’ti. Atha kho so, vāseṭṭha, satto tassa sattassa diṭṭhānugatiṃ āpajjamāno sāliṃ āhāsi sakideva aṭṭhāhāya, ‘evampi kira, bho, sādhū’ti.
‘‘យតោ ខោ តេ, វាសេដ្ឋ, សត្តា សន្និធិការកំ សាលិំ ឧបក្កមិំសុ បរិភុញ្ជិតុំ។ អថ កណោបិ តណ្ឌុលំ បរិយោនន្ធិ, ថុសោបិ តណ្ឌុលំ បរិយោនន្ធិ; លូនម្បិ នប្បដិវិរូឡ្ហំ , អបទានំ បញ្ញាយិត្ថ, សណ្ឌសណ្ឌា សាលយោ អដ្ឋំសុ។
‘‘Yato kho te, vāseṭṭha, sattā sannidhikārakaṃ sāliṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Atha kaṇopi taṇḍulaṃ pariyonandhi, thusopi taṇḍulaṃ pariyonandhi; lūnampi nappaṭivirūḷhaṃ , apadānaṃ paññāyittha, saṇḍasaṇḍā sālayo aṭṭhaṃsu.
សាលិវិភាគោ
Sālivibhāgo
១២៨. ‘‘អថ ខោ តេ, វាសេដ្ឋ, សត្តា សន្និបតិំសុ, សន្និបតិត្វា អនុត្ថុនិំសុ – ‘បាបកា វត, ភោ, ធម្មា សត្តេសុ បាតុភូតា។ មយញ្ហិ បុព្ពេ មនោមយា អហុម្ហា បីតិភក្ខា សយំបភា អន្តលិក្ខចរា សុភដ្ឋាយិនោ, ចិរំ ទីឃមទ្ធានំ អដ្ឋម្ហា។ តេសំ នោ អម្ហាកំ កទាចិ ករហចិ ទីឃស្ស អទ្ធុនោ អច្ចយេន រសបថវី ឧទកស្មិំ សមតនិ។ សា អហោសិ វណ្ណសម្បន្នា គន្ធសម្បន្នា រសសម្បន្នា។ តេ មយំ រសបថវិំ ហត្ថេហិ អាលុប្បការកំ ឧបក្កមិម្ហ បរិភុញ្ជិតុំ, តេសំ នោ រសបថវិំ ហត្ថេហិ អាលុប្បការកំ ឧបក្កមតំ បរិភុញ្ជិតុំ សយំបភា អន្តរធាយិ។ សយំបភាយ អន្តរហិតាយ ចន្ទិមសូរិយា បាតុរហេសុំ, ចន្ទិមសូរិយេសុ បាតុភូតេសុ នក្ខត្តានិ តារករូបានិ បាតុរហេសុំ, នក្ខត្តេសុ តារករូបេសុ បាតុភូតេសុ រត្តិន្ទិវា បញ្ញាយិំសុ, រត្តិន្ទិវេសុ បញ្ញាយមានេសុ មាសឌ្ឍមាសា បញ្ញាយិំសុ។ មាសឌ្ឍមាសេសុ បញ្ញាយមានេសុ ឧតុសំវច្ឆរា បញ្ញាយិំសុ។ តេ មយំ រសបថវិំ បរិភុញ្ជន្តា តំភក្ខា តទាហារា ចិរំ ទីឃមទ្ធានំ អដ្ឋម្ហា។ តេសំ នោ បាបកានំយេវ អកុសលានំ ធម្មានំ បាតុភាវា រសបថវី អន្តរធាយិ។ រសបថវិយា អន្តរហិតាយ ភូមិបប្បដកោ បាតុរហោសិ។ សោ អហោសិ វណ្ណសម្បន្នោ គន្ធសម្បន្នោ រសសម្បន្នោ។ តេ មយំ ភូមិបប្បដកំ ឧបក្កមិម្ហ បរិភុញ្ជិតុំ។ តេ មយំ តំ បរិភុញ្ជន្តា តំភក្ខា តទាហារា ចិរំ ទីឃមទ្ធានំ អដ្ឋម្ហា។ តេសំ នោ បាបកានំយេវ អកុសលានំ ធម្មានំ បាតុភាវា ភូមិបប្បដកោ អន្តរធាយិ។ ភូមិបប្បដកេ អន្តរហិតេ បទាលតា បាតុរហោសិ។ សា អហោសិ វណ្ណសម្បន្នា គន្ធសម្បន្នា រសសម្បន្នា។ តេ មយំ បទាលតំ ឧបក្កមិម្ហ បរិភុញ្ជិតុំ។ តេ មយំ តំ បរិភុញ្ជន្តា តំភក្ខា តទាហារា ចិរំ ទីឃមទ្ធានំ អដ្ឋម្ហា។ តេសំ នោ បាបកានំយេវ អកុសលានំ ធម្មានំ បាតុភាវា បទាលតា អន្តរធាយិ។ បទាលតាយ អន្តរហិតាយ អកដ្ឋបាកោ សាលិ បាតុរហោសិ អកណោ អថុសោ សុទ្ធោ សុគន្ធោ តណ្ឌុលប្ផលោ។ យំ តំ សាយំ សាយមាសាយ អាហរាម, បាតោ តំ ហោតិ បក្កំ បដិវិរូឡ្ហំ។ យំ តំ បាតោ បាតរាសាយ អាហរាម, សាយំ តំ ហោតិ បក្កំ បដិវិរូឡ្ហំ។ នាបទានំ បញ្ញាយិត្ថ។ តេ មយំ អកដ្ឋបាកំ សាលិំ បរិភុញ្ជន្តា តំភក្ខា តទាហារា ចិរំ ទីឃមទ្ធានំ អដ្ឋម្ហា។ តេសំ នោ បាបកានំយេវ អកុសលានំ ធម្មានំ បាតុភាវា កណោបិ តណ្ឌុលំ បរិយោនន្ធិ, ថុសោបិ តណ្ឌុលំ បរិយោនន្ធិ, លូនម្បិ នប្បដិវិរូឡ្ហំ, អបទានំ បញ្ញាយិត្ថ, សណ្ឌសណ្ឌា សាលយោ ឋិតា។ យំនូន មយំ សាលិំ វិភជេយ្យាម, មរិយាទំ ឋបេយ្យាមា’តិ! អថ ខោ តេ, វាសេដ្ឋ, សត្តា សាលិំ វិភជិំសុ, មរិយាទំ ឋបេសុំ។
128. ‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā sannipatiṃsu, sannipatitvā anutthuniṃsu – ‘pāpakā vata, bho, dhammā sattesu pātubhūtā. Mayañhi pubbe manomayā ahumhā pītibhakkhā sayaṃpabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino, ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no amhākaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena rasapathavī udakasmiṃ samatani. Sā ahosi vaṇṇasampannā gandhasampannā rasasampannā. Te mayaṃ rasapathaviṃ hatthehi āluppakārakaṃ upakkamimha paribhuñjituṃ, tesaṃ no rasapathaviṃ hatthehi āluppakārakaṃ upakkamataṃ paribhuñjituṃ sayaṃpabhā antaradhāyi. Sayaṃpabhāya antarahitāya candimasūriyā pāturahesuṃ, candimasūriyesu pātubhūtesu nakkhattāni tārakarūpāni pāturahesuṃ, nakkhattesu tārakarūpesu pātubhūtesu rattindivā paññāyiṃsu, rattindivesu paññāyamānesu māsaḍḍhamāsā paññāyiṃsu. Māsaḍḍhamāsesu paññāyamānesu utusaṃvaccharā paññāyiṃsu. Te mayaṃ rasapathaviṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no pāpakānaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pātubhāvā rasapathavī antaradhāyi. Rasapathaviyā antarahitāya bhūmipappaṭako pāturahosi. So ahosi vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno. Te mayaṃ bhūmipappaṭakaṃ upakkamimha paribhuñjituṃ. Te mayaṃ taṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no pāpakānaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pātubhāvā bhūmipappaṭako antaradhāyi. Bhūmipappaṭake antarahite padālatā pāturahosi. Sā ahosi vaṇṇasampannā gandhasampannā rasasampannā. Te mayaṃ padālataṃ upakkamimha paribhuñjituṃ. Te mayaṃ taṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no pāpakānaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pātubhāvā padālatā antaradhāyi. Padālatāya antarahitāya akaṭṭhapāko sāli pāturahosi akaṇo athuso suddho sugandho taṇḍulapphalo. Yaṃ taṃ sāyaṃ sāyamāsāya āharāma, pāto taṃ hoti pakkaṃ paṭivirūḷhaṃ. Yaṃ taṃ pāto pātarāsāya āharāma, sāyaṃ taṃ hoti pakkaṃ paṭivirūḷhaṃ. Nāpadānaṃ paññāyittha. Te mayaṃ akaṭṭhapākaṃ sāliṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no pāpakānaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pātubhāvā kaṇopi taṇḍulaṃ pariyonandhi, thusopi taṇḍulaṃ pariyonandhi, lūnampi nappaṭivirūḷhaṃ, apadānaṃ paññāyittha, saṇḍasaṇḍā sālayo ṭhitā. Yaṃnūna mayaṃ sāliṃ vibhajeyyāma, mariyādaṃ ṭhapeyyāmā’ti! Atha kho te, vāseṭṭha, sattā sāliṃ vibhajiṃsu, mariyādaṃ ṭhapesuṃ.
១២៩. ‘‘អថ ខោ, វាសេដ្ឋ, អញ្ញតរោ សត្តោ លោលជាតិកោ សកំ ភាគំ បរិរក្ខន្តោ អញ្ញតរំ 57 ភាគំ អទិន្នំ អាទិយិត្វា បរិភុញ្ជិ។ តមេនំ អគ្គហេសុំ, គហេត្វា ឯតទវោចុំ – ‘បាបកំ វត, ភោ សត្ត, ករោសិ, យត្រ ហិ នាម សកំ ភាគំ បរិរក្ខន្តោ អញ្ញតរំ ភាគំ អទិន្នំ អាទិយិត្វា បរិភុញ្ជសិ។ មាស្សុ, ភោ សត្ត, បុនបិ ឯវរូបមកាសី’តិ។ ‘ឯវំ, ភោ’តិ ខោ, វាសេដ្ឋ, សោ សត្តោ តេសំ សត្តានំ បច្ចស្សោសិ។ ទុតិយម្បិ ខោ, វាសេដ្ឋ, សោ សត្តោ…បេ.… តតិយម្បិ ខោ, វាសេដ្ឋ, សោ សត្តោ សកំ ភាគំ បរិរក្ខន្តោ អញ្ញតរំ ភាគំ អទិន្នំ អាទិយិត្វា បរិភុញ្ជិ។ តមេនំ អគ្គហេសុំ, គហេត្វា ឯតទវោចុំ – ‘បាបកំ វត, ភោ សត្ត, ករោសិ, យត្រ ហិ នាម សកំ ភាគំ បរិរក្ខន្តោ អញ្ញតរំ ភាគំ អទិន្នំ អាទិយិត្វា បរិភុញ្ជសិ។ មាស្សុ, ភោ សត្ត, បុនបិ ឯវរូបមកាសី’តិ។ អញ្ញេ បាណិនា បហរិំសុ, អញ្ញេ លេឌ្ឌុនា បហរិំសុ, អញ្ញេ ទណ្ឌេន បហរិំសុ។ តទគ្គេ ខោ, វាសេដ្ឋ, អទិន្នាទានំ បញ្ញាយតិ, គរហា បញ្ញាយតិ, មុសាវាទោ បញ្ញាយតិ, ទណ្ឌាទានំ បញ្ញាយតិ។
129. ‘‘Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto lolajātiko sakaṃ bhāgaṃ parirakkhanto aññataraṃ 58 bhāgaṃ adinnaṃ ādiyitvā paribhuñji. Tamenaṃ aggahesuṃ, gahetvā etadavocuṃ – ‘pāpakaṃ vata, bho satta, karosi, yatra hi nāma sakaṃ bhāgaṃ parirakkhanto aññataraṃ bhāgaṃ adinnaṃ ādiyitvā paribhuñjasi. Māssu, bho satta, punapi evarūpamakāsī’ti. ‘Evaṃ, bho’ti kho, vāseṭṭha, so satto tesaṃ sattānaṃ paccassosi. Dutiyampi kho, vāseṭṭha, so satto…pe… tatiyampi kho, vāseṭṭha, so satto sakaṃ bhāgaṃ parirakkhanto aññataraṃ bhāgaṃ adinnaṃ ādiyitvā paribhuñji. Tamenaṃ aggahesuṃ, gahetvā etadavocuṃ – ‘pāpakaṃ vata, bho satta, karosi, yatra hi nāma sakaṃ bhāgaṃ parirakkhanto aññataraṃ bhāgaṃ adinnaṃ ādiyitvā paribhuñjasi. Māssu, bho satta, punapi evarūpamakāsī’ti. Aññe pāṇinā pahariṃsu, aññe leḍḍunā pahariṃsu, aññe daṇḍena pahariṃsu. Tadagge kho, vāseṭṭha, adinnādānaṃ paññāyati, garahā paññāyati, musāvādo paññāyati, daṇḍādānaṃ paññāyati.
មហាសម្មតរាជា
Mahāsammatarājā
១៣០. ‘‘អថ ខោ តេ, វាសេដ្ឋ, សត្តា សន្និបតិំសុ, សន្និបតិត្វា អនុត្ថុនិំសុ – ‘បាបកា វត ភោ ធម្មា សត្តេសុ បាតុភូតា, យត្រ ហិ នាម អទិន្នាទានំ បញ្ញាយិស្សតិ, គរហា បញ្ញាយិស្សតិ, មុសាវាទោ បញ្ញាយិស្សតិ, ទណ្ឌាទានំ បញ្ញាយិស្សតិ។ យំនូន មយំ ឯកំ សត្តំ សម្មន្នេយ្យាម, យោ នោ សម្មា ខីយិតព្ពំ ខីយេយ្យ, សម្មា គរហិតព្ពំ គរហេយ្យ, សម្មា បព្ពាជេតព្ពំ បព្ពាជេយ្យ។ មយំ បនស្ស សាលីនំ ភាគំ អនុប្បទស្សាមា’តិ។
130. ‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā sannipatiṃsu, sannipatitvā anutthuniṃsu – ‘pāpakā vata bho dhammā sattesu pātubhūtā, yatra hi nāma adinnādānaṃ paññāyissati, garahā paññāyissati, musāvādo paññāyissati, daṇḍādānaṃ paññāyissati. Yaṃnūna mayaṃ ekaṃ sattaṃ sammanneyyāma, yo no sammā khīyitabbaṃ khīyeyya, sammā garahitabbaṃ garaheyya, sammā pabbājetabbaṃ pabbājeyya. Mayaṃ panassa sālīnaṃ bhāgaṃ anuppadassāmā’ti.
‘‘អថ ខោ តេ, វាសេដ្ឋ, សត្តា យោ នេសំ សត្តោ អភិរូបតរោ ច ទស្សនីយតរោ ច បាសាទិកតរោ ច មហេសក្ខតរោ ច តំ សត្តំ ឧបសង្កមិត្វា ឯតទវោចុំ – ‘ឯហិ, ភោ សត្ត, សម្មា ខីយិតព្ពំ ខីយ, សម្មា គរហិតព្ពំ គរហ, សម្មា បព្ពាជេតព្ពំ បព្ពាជេហិ។ មយំ បន តេ សាលីនំ ភាគំ អនុប្បទស្សាមា’តិ។ ‘ឯវំ, ភោ’តិ ខោ, វាសេដ្ឋ, សោ សត្តោ តេសំ សត្តានំ បដិស្សុណិត្វា សម្មា ខីយិតព្ពំ ខីយិ, សម្មា គរហិតព្ពំ គរហិ, សម្មា បព្ពាជេតព្ពំ បព្ពាជេសិ។ តេ បនស្ស សាលីនំ ភាគំ អនុប្បទំសុ។
‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā yo nesaṃ satto abhirūpataro ca dassanīyataro ca pāsādikataro ca mahesakkhataro ca taṃ sattaṃ upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘ehi, bho satta, sammā khīyitabbaṃ khīya, sammā garahitabbaṃ garaha, sammā pabbājetabbaṃ pabbājehi. Mayaṃ pana te sālīnaṃ bhāgaṃ anuppadassāmā’ti. ‘Evaṃ, bho’ti kho, vāseṭṭha, so satto tesaṃ sattānaṃ paṭissuṇitvā sammā khīyitabbaṃ khīyi, sammā garahitabbaṃ garahi, sammā pabbājetabbaṃ pabbājesi. Te panassa sālīnaṃ bhāgaṃ anuppadaṃsu.
១៣១. ‘‘មហាជនសម្មតោតិ ខោ, វាសេដ្ឋ, ‘មហាសម្មតោ, មហាសម្មតោ’ ត្វេវ បឋមំ អក្ខរំ ឧបនិព្ពត្តំ។ ខេត្តានំ អធិបតីតិ ខោ, វាសេដ្ឋ, ‘ខត្តិយោ, ខត្តិយោ’ ត្វេវ ទុតិយំ អក្ខរំ ឧបនិព្ពត្តំ។ ធម្មេន បរេ រញ្ជេតីតិ ខោ, វាសេដ្ឋ, ‘រាជា, រាជា’ ត្វេវ តតិយំ អក្ខរំ ឧបនិព្ពត្តំ។ ឥតិ ខោ, វាសេដ្ឋ, ឯវមេតស្ស ខត្តិយមណ្ឌលស្ស បោរាណេន អគ្គញ្ញេន អក្ខរេន អភិនិព្ពត្តិ អហោសិ តេសំយេវ សត្តានំ, អនញ្ញេសំ។ សទិសានំយេវ, នោ អសទិសានំ។ ធម្មេនេវ, នោ អធម្មេន។ ធម្មោ ហិ, វាសេដ្ឋ, សេដ្ឋោ ជនេតស្មិំ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ច។
131. ‘‘Mahājanasammatoti kho, vāseṭṭha, ‘mahāsammato, mahāsammato’ tveva paṭhamaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Khettānaṃ adhipatīti kho, vāseṭṭha, ‘khattiyo, khattiyo’ tveva dutiyaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Dhammena pare rañjetīti kho, vāseṭṭha, ‘rājā, rājā’ tveva tatiyaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Iti kho, vāseṭṭha, evametassa khattiyamaṇḍalassa porāṇena aggaññena akkharena abhinibbatti ahosi tesaṃyeva sattānaṃ, anaññesaṃ. Sadisānaṃyeva, no asadisānaṃ. Dhammeneva, no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
ព្រាហ្មណមណ្ឌលំ
Brāhmaṇamaṇḍalaṃ
១៣២. ‘‘អថ ខោ តេសំ, វាសេដ្ឋ, សត្តានំយេវ 59 ឯកច្ចានំ ឯតទហោសិ – ‘បាបកា វត, ភោ, ធម្មា សត្តេសុ បាតុភូតា, យត្រ ហិ នាម អទិន្នាទានំ បញ្ញាយិស្សតិ, គរហា បញ្ញាយិស្សតិ, មុសាវាទោ បញ្ញាយិស្សតិ, ទណ្ឌាទានំ បញ្ញាយិស្សតិ, បព្ពាជនំ បញ្ញាយិស្សតិ។ យំនូន មយំ បាបកេ អកុសលេ ធម្មេ វាហេយ្យាមា’តិ។ តេ បាបកេ អកុសលេ ធម្មេ វាហេសុំ ។ បាបកេ អកុសលេ ធម្មេ វាហេន្តីតិ ខោ, វាសេដ្ឋ, ‘ព្រាហ្មណា, ព្រាហ្មណា’ ត្វេវ បឋមំ អក្ខរំ ឧបនិព្ពត្តំ។ តេ អរញ្ញាយតនេ បណ្ណកុដិយោ ករិត្វា បណ្ណកុដីសុ ឈាយន្តិ វីតង្គារា វីតធូមា បន្នមុសលា សាយំ សាយមាសាយ បាតោ បាតរាសាយ គាមនិគមរាជធានិយោ ឱសរន្តិ ឃាសមេសមានា 60។ តេ ឃាសំ បដិលភិត្វា បុនទេវ អរញ្ញាយតនេ បណ្ណកុដីសុ ឈាយន្តិ។ តមេនំ មនុស្សា ទិស្វា ឯវមាហំសុ – ‘ឥមេ ខោ, ភោ, សត្តា អរញ្ញាយតនេ បណ្ណកុដិយោ ករិត្វា បណ្ណកុដីសុ ឈាយន្តិ, វីតង្គារា វីតធូមា បន្នមុសលា សាយំ សាយមាសាយ បាតោ បាតរាសាយ គាមនិគមរាជធានិយោ ឱសរន្តិ ឃាសមេសមានា។ តេ ឃាសំ បដិលភិត្វា បុនទេវ អរញ្ញាយតនេ បណ្ណកុដីសុ ឈាយន្តី’តិ, ឈាយន្តីតិ ខោ 61, វាសេដ្ឋ, ‘ឈាយកា, ឈាយកា’ ត្វេវ ទុតិយំ អក្ខរំ ឧបនិព្ពត្តំ។ តេសំយេវ ខោ, វាសេដ្ឋ, សត្តានំ ឯកច្ចេ សត្តា អរញ្ញាយតនេ បណ្ណកុដីសុ តំ ឈានំ អនភិសម្ភុណមានា 62 គាមសាមន្តំ និគមសាមន្តំ ឱសរិត្វា គន្ថេ ករោន្តា អច្ឆន្តិ។ តមេនំ មនុស្សា ទិស្វា ឯវមាហំសុ – ‘ឥមេ ខោ, ភោ, សត្តា អរញ្ញាយតនេ បណ្ណកុដីសុ តំ ឈានំ អនភិសម្ភុណមានា គាមសាមន្តំ និគមសាមន្តំ ឱសរិត្វា គន្ថេ ករោន្តា អច្ឆន្តិ, ន ទានិមេ ឈាយន្តី’តិ។ ន ទានិមេ 63 ឈាយន្តីតិ ខោ, វាសេដ្ឋ, ‘អជ្ឈាយកា អជ្ឈាយកា’ ត្វេវ តតិយំ អក្ខរំ ឧបនិព្ពត្តំ។ ហីនសម្មតំ ខោ បន, វាសេដ្ឋ, តេន សមយេន ហោតិ, តទេតរហិ សេដ្ឋសម្មតំ។ ឥតិ ខោ, វាសេដ្ឋ, ឯវមេតស្ស ព្រាហ្មណមណ្ឌលស្ស បោរាណេន អគ្គញ្ញេន អក្ខរេន អភិនិព្ពត្តិ អហោសិ តេសំយេវ សត្តានំ , អនញ្ញេសំ សទិសានំយេវ នោ អសទិសានំ ធម្មេនេវ , នោ អធម្មេន។ ធម្មោ ហិ, វាសេដ្ឋ, សេដ្ឋោ ជនេតស្មិំ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ច។
132. ‘‘Atha kho tesaṃ, vāseṭṭha, sattānaṃyeva 64 ekaccānaṃ etadahosi – ‘pāpakā vata, bho, dhammā sattesu pātubhūtā, yatra hi nāma adinnādānaṃ paññāyissati, garahā paññāyissati, musāvādo paññāyissati, daṇḍādānaṃ paññāyissati, pabbājanaṃ paññāyissati. Yaṃnūna mayaṃ pāpake akusale dhamme vāheyyāmā’ti. Te pāpake akusale dhamme vāhesuṃ . Pāpake akusale dhamme vāhentīti kho, vāseṭṭha, ‘brāhmaṇā, brāhmaṇā’ tveva paṭhamaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Te araññāyatane paṇṇakuṭiyo karitvā paṇṇakuṭīsu jhāyanti vītaṅgārā vītadhūmā pannamusalā sāyaṃ sāyamāsāya pāto pātarāsāya gāmanigamarājadhāniyo osaranti ghāsamesamānā 65. Te ghāsaṃ paṭilabhitvā punadeva araññāyatane paṇṇakuṭīsu jhāyanti. Tamenaṃ manussā disvā evamāhaṃsu – ‘ime kho, bho, sattā araññāyatane paṇṇakuṭiyo karitvā paṇṇakuṭīsu jhāyanti, vītaṅgārā vītadhūmā pannamusalā sāyaṃ sāyamāsāya pāto pātarāsāya gāmanigamarājadhāniyo osaranti ghāsamesamānā. Te ghāsaṃ paṭilabhitvā punadeva araññāyatane paṇṇakuṭīsu jhāyantī’ti, jhāyantīti kho 66, vāseṭṭha, ‘jhāyakā, jhāyakā’ tveva dutiyaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Tesaṃyeva kho, vāseṭṭha, sattānaṃ ekacce sattā araññāyatane paṇṇakuṭīsu taṃ jhānaṃ anabhisambhuṇamānā 67 gāmasāmantaṃ nigamasāmantaṃ osaritvā ganthe karontā acchanti. Tamenaṃ manussā disvā evamāhaṃsu – ‘ime kho, bho, sattā araññāyatane paṇṇakuṭīsu taṃ jhānaṃ anabhisambhuṇamānā gāmasāmantaṃ nigamasāmantaṃ osaritvā ganthe karontā acchanti, na dānime jhāyantī’ti. Na dānime 68 jhāyantīti kho, vāseṭṭha, ‘ajjhāyakā ajjhāyakā’ tveva tatiyaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Hīnasammataṃ kho pana, vāseṭṭha, tena samayena hoti, tadetarahi seṭṭhasammataṃ. Iti kho, vāseṭṭha, evametassa brāhmaṇamaṇḍalassa porāṇena aggaññena akkharena abhinibbatti ahosi tesaṃyeva sattānaṃ , anaññesaṃ sadisānaṃyeva no asadisānaṃ dhammeneva , no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
វេស្សមណ្ឌលំ
Vessamaṇḍalaṃ
១៣៣. ‘‘តេសំយេវ ខោ, វាសេដ្ឋ, សត្តានំ ឯកច្ចេ សត្តា មេថុនំ ធម្មំ សមាទាយ វិសុកម្មន្តេ 69 បយោជេសុំ។ មេថុនំ ធម្មំ សមាទាយ វិសុកម្មន្តេ បយោជេន្តីតិ ខោ, វាសេដ្ឋ, ‘វេស្សា, វេស្សា’ ត្វេវ អក្ខរំ ឧបនិព្ពត្តំ។ ឥតិ ខោ, វាសេដ្ឋ, ឯវមេតស្ស វេស្សមណ្ឌលស្ស បោរាណេន អគ្គញ្ញេន អក្ខរេន អភិនិព្ពត្តិ អហោសិ តេសញ្ញេវ សត្តានំ អនញ្ញេសំ សទិសានំយេវ , នោ អសទិសានំ, ធម្មេនេវ នោ អធម្មេន។ ធម្មោ ហិ, វាសេដ្ឋ, សេដ្ឋោ ជនេតស្មិំ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ច។
133. ‘‘Tesaṃyeva kho, vāseṭṭha, sattānaṃ ekacce sattā methunaṃ dhammaṃ samādāya visukammante 70 payojesuṃ. Methunaṃ dhammaṃ samādāya visukammante payojentīti kho, vāseṭṭha, ‘vessā, vessā’ tveva akkharaṃ upanibbattaṃ. Iti kho, vāseṭṭha, evametassa vessamaṇḍalassa porāṇena aggaññena akkharena abhinibbatti ahosi tesaññeva sattānaṃ anaññesaṃ sadisānaṃyeva , no asadisānaṃ, dhammeneva no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
សុទ្ទមណ្ឌលំ
Suddamaṇḍalaṃ
១៣៤. ‘‘តេសញ្ញេវ ខោ, វាសេដ្ឋ, សត្តានំ យេ តេ សត្តា អវសេសា តេ លុទ្ទាចារា ខុទ្ទាចារា អហេសុំ។ លុទ្ទាចារា ខុទ្ទាចារាតិ ខោ, វាសេដ្ឋ, ‘សុទ្ទា, សុទ្ទា’ ត្វេវ អក្ខរំ ឧបនិព្ពត្តំ។ ឥតិ ខោ, វាសេដ្ឋ, ឯវមេតស្ស សុទ្ទមណ្ឌលស្ស បោរាណេន អគ្គញ្ញេន អក្ខរេន អភិនិព្ពត្តិ អហោសិ តេសំយេវ សត្តានំ អនញ្ញេសំ, សទិសានំយេវ នោ អសទិសានំ, ធម្មេនេវ, នោ អធម្មេន។ ធម្មោ ហិ, វាសេដ្ឋ, សេដ្ឋោ ជនេតស្មិំ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ច។
134. ‘‘Tesaññeva kho, vāseṭṭha, sattānaṃ ye te sattā avasesā te luddācārā khuddācārā ahesuṃ. Luddācārā khuddācārāti kho, vāseṭṭha, ‘suddā, suddā’ tveva akkharaṃ upanibbattaṃ. Iti kho, vāseṭṭha, evametassa suddamaṇḍalassa porāṇena aggaññena akkharena abhinibbatti ahosi tesaṃyeva sattānaṃ anaññesaṃ, sadisānaṃyeva no asadisānaṃ, dhammeneva, no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
១៣៥. ‘‘អហុ ខោ សោ, វាសេដ្ឋ, សមយោ, យំ ខត្តិយោបិ សកំ ធម្មំ គរហមានោ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជតិ – ‘សមណោ ភវិស្សាមី’តិ។ ព្រាហ្មណោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ…បេ.… វេស្សោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ…បេ.… សុទ្ទោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ, សកំ ធម្មំ គរហមានោ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជតិ – ‘សមណោ ភវិស្សាមី’តិ។ ឥមេហិ ខោ, វាសេដ្ឋ, ចតូហិ មណ្ឌលេហិ សមណមណ្ឌលស្ស អភិនិព្ពត្តិ អហោសិ, តេសំយេវ សត្តានំ អនញ្ញេសំ, សទិសានំយេវ នោ អសទិសានំ, ធម្មេនេវ នោ អធម្មេន។ ធម្មោ ហិ, វាសេដ្ឋ, សេដ្ឋោ ជនេតស្មិំ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ច។
135. ‘‘Ahu kho so, vāseṭṭha, samayo, yaṃ khattiyopi sakaṃ dhammaṃ garahamāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati – ‘samaṇo bhavissāmī’ti. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha…pe… suddopi kho, vāseṭṭha, sakaṃ dhammaṃ garahamāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati – ‘samaṇo bhavissāmī’ti. Imehi kho, vāseṭṭha, catūhi maṇḍalehi samaṇamaṇḍalassa abhinibbatti ahosi, tesaṃyeva sattānaṃ anaññesaṃ, sadisānaṃyeva no asadisānaṃ, dhammeneva no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
ទុច្ចរិតាទិកថា
Duccaritādikathā
១៣៦. ‘‘ខត្តិយោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ, កាយេន ទុច្ចរិតំ ចរិត្វា វាចាយ ទុច្ចរិតំ ចរិត្វា មនសា ទុច្ចរិតំ ចរិត្វា មិច្ឆាទិដ្ឋិកោ មិច្ឆាទិដ្ឋិកម្មសមាទានោ 71 មិច្ឆាទិដ្ឋិកម្មសមាទានហេតុ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជតិ។ ព្រាហ្មណោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ…បេ.… វេស្សោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ… សុទ្ទោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ… សមណោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ, កាយេន ទុច្ចរិតំ ចរិត្វា វាចាយ ទុច្ចរិតំ ចរិត្វា មនសា ទុច្ចរិតំ ចរិត្វា មិច្ឆាទិដ្ឋិកោ មិច្ឆាទិដ្ឋិកម្មសមាទានោ មិច្ឆាទិដ្ឋិកម្មសមាទានហេតុ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជតិ។
136. ‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā micchādiṭṭhiko micchādiṭṭhikammasamādāno 72 micchādiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha… suddopi kho, vāseṭṭha… samaṇopi kho, vāseṭṭha, kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā micchādiṭṭhiko micchādiṭṭhikammasamādāno micchādiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.
‘‘ខត្តិយោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ, កាយេន សុចរិតំ ចរិត្វា វាចាយ សុចរិតំ ចរិត្វា មនសា សុចរិតំ ចរិត្វា សម្មាទិដ្ឋិកោ សម្មាទិដ្ឋិកម្មសមាទានោ 73 សម្មាទិដ្ឋិកម្មសមាទានហេតុ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជតិ។ ព្រាហ្មណោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ…បេ.… វេស្សោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ… សុទ្ទោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ… សមណោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ, កាយេន សុចរិតំ ចរិត្វា វាចាយ សុចរិតំ ចរិត្វា មនសា សុចរិតំ ចរិត្វា សម្មាទិដ្ឋិកោ សម្មាទិដ្ឋិកម្មសមាទានោ សម្មាទិដ្ឋិកម្មសមាទានហេតុ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជតិ។
‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā sammādiṭṭhiko sammādiṭṭhikammasamādāno 74 sammādiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha… suddopi kho, vāseṭṭha… samaṇopi kho, vāseṭṭha, kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā sammādiṭṭhiko sammādiṭṭhikammasamādāno sammādiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati.
១៣៧. ‘‘ខត្តិយោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ, កាយេន ទ្វយការី, វាចាយ ទ្វយការី, មនសា ទ្វយការី, វិមិស្សទិដ្ឋិកោ វិមិស្សទិដ្ឋិកម្មសមាទានោ វិមិស្សទិដ្ឋិកម្មសមាទានហេតុ 75 កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុខទុក្ខប្បដិសំវេទី ហោតិ។ ព្រាហ្មណោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ …បេ.… វេស្សោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ… សុទ្ទោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ… សមណោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ, កាយេន ទ្វយការី , វាចាយ ទ្វយការី, មនសា ទ្វយការី, វិមិស្សទិដ្ឋិកោ វិមិស្សទិដ្ឋិកម្មសមាទានោ វិមិស្សទិដ្ឋិកម្មសមាទានហេតុ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុខទុក្ខប្បដិសំវេទី ហោតិ។
137. ‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, kāyena dvayakārī, vācāya dvayakārī, manasā dvayakārī, vimissadiṭṭhiko vimissadiṭṭhikammasamādāno vimissadiṭṭhikammasamādānahetu 76 kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sukhadukkhappaṭisaṃvedī hoti. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha …pe… vessopi kho, vāseṭṭha… suddopi kho, vāseṭṭha… samaṇopi kho, vāseṭṭha, kāyena dvayakārī , vācāya dvayakārī, manasā dvayakārī, vimissadiṭṭhiko vimissadiṭṭhikammasamādāno vimissadiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sukhadukkhappaṭisaṃvedī hoti.
ពោធិបក្ខិយភាវនា
Bodhipakkhiyabhāvanā
១៣៨. ‘‘ខត្តិយោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ, កាយេន សំវុតោ វាចាយ សំវុតោ មនសា សំវុតោ សត្តន្នំ ពោធិបក្ខិយានំ ធម្មានំ ភាវនមន្វាយ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ បរិនិព្ពាយតិ 77។ ព្រាហ្មណោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ…បេ.… វេស្សោបិ ខោ វាសេដ្ឋ… សុទ្ទោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ … សមណោបិ ខោ, វាសេដ្ឋ, កាយេន សំវុតោ វាចាយ សំវុតោ មនសា សំវុតោ សត្តន្នំ ពោធិបក្ខិយានំ ធម្មានំ ភាវនមន្វាយ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ បរិនិព្ពាយតិ។
138. ‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto sattannaṃ bodhipakkhiyānaṃ dhammānaṃ bhāvanamanvāya diṭṭheva dhamme parinibbāyati 78. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho vāseṭṭha… suddopi kho, vāseṭṭha … samaṇopi kho, vāseṭṭha, kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto sattannaṃ bodhipakkhiyānaṃ dhammānaṃ bhāvanamanvāya diṭṭheva dhamme parinibbāyati.
១៣៩. ‘‘ឥមេសញ្ហិ, វាសេដ្ឋ, ចតុន្នំ វណ្ណានំ យោ ហោតិ ភិក្ខុ អរហំ ខីណាសវោ វុសិតវា កតករណីយោ ឱហិតភារោ អនុប្បត្តសទត្ថោ បរិក្ខីណភវសំយោជនោ សម្មទញ្ញា វិមុត្តោ សោ នេសំ អគ្គមក្ខាយតិ ធម្មេនេវ។ នោ អធម្មេន។ ធម្មោ ហិ, វាសេដ្ឋ, សេដ្ឋោ ជនេតស្មិំ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ អភិសម្បរាយញ្ច។
139. ‘‘Imesañhi, vāseṭṭha, catunnaṃ vaṇṇānaṃ yo hoti bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto so nesaṃ aggamakkhāyati dhammeneva. No adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
១៤០. ‘‘ព្រហ្មុនា បេសា, វាសេដ្ឋ, សនង្កុមារេន គាថា ភាសិតា –
140. ‘‘Brahmunā pesā, vāseṭṭha, sanaṅkumārena gāthā bhāsitā –
‘ខត្តិយោ សេដ្ឋោ ជនេតស្មិំ, យេ គោត្តបដិសារិនោ;
‘Khattiyo seṭṭho janetasmiṃ, ye gottapaṭisārino;
វិជ្ជាចរណសម្បន្នោ, សោ សេដ្ឋោ ទេវមានុសេ’តិ។
Vijjācaraṇasampanno, so seṭṭho devamānuse’ti.
‘‘សា ខោ បនេសា, វាសេដ្ឋ, ព្រហ្មុនា សនង្កុមារេន គាថា សុគីតា, នោ ទុគ្គីតា។ សុភាសិតា, នោ ទុព្ភាសិតា។ អត្ថសំហិតា, នោ អនត្ថសំហិតា។ អនុមតា មយា។ អហម្បិ, វាសេដ្ឋ, ឯវំ វទាមិ –
‘‘Sā kho panesā, vāseṭṭha, brahmunā sanaṅkumārena gāthā sugītā, no duggītā. Subhāsitā, no dubbhāsitā. Atthasaṃhitā, no anatthasaṃhitā. Anumatā mayā. Ahampi, vāseṭṭha, evaṃ vadāmi –
‘ខត្តិយោ សេដ្ឋោ ជនេតស្មិំ, យេ គោត្តបដិសារិនោ;
‘Khattiyo seṭṭho janetasmiṃ, ye gottapaṭisārino;
វិជ្ជាចរណសម្បន្នោ, សោ សេដ្ឋោ ទេវមានុសេ’តិ។
Vijjācaraṇasampanno, so seṭṭho devamānuse’ti.
ឥទមវោច ភគវា។ អត្តមនា វាសេដ្ឋភារទ្វាជា ភគវតោ ភាសិតំ អភិនន្ទុន្តិ។
Idamavoca bhagavā. Attamanā vāseṭṭhabhāradvājā bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
អគ្គញ្ញសុត្តំ និដ្ឋិតំ ចតុត្ថំ។
Aggaññasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ទីឃ និកាយ (អដ្ឋកថា) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ៤. អគ្គញ្ញសុត្តវណ្ណនា • 4. Aggaññasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ទីឃនិកាយ (ដីកា) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ៤. អគ្គញ្ញសុត្តវណ្ណនា • 4. Aggaññasuttavaṇṇanā
