| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / දීඝනිකාය • Dīghanikāya |
4. අග්‌ගඤ්‌ඤසුත්‌තං
4. Aggaññasuttaṃ
වාසෙට්‌ඨභාරද්‌වාජා
Vāseṭṭhabhāradvājā
111. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති පුබ්‌බාරාමෙ මිගාරමාතුපාසාදෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන වාසෙට්‌ඨභාරද්‌වාජා භික්‌ඛූසු පරිවසන්‌ති භික්‌ඛුභාවං ආකඞ්‌ඛමානා. අථ ඛො භගවා සායන්‌හසමයං පටිසල්‌ලානා වුට්‌ඨිතො පාසාදා ඔරොහිත්‌වා පාසාදපච්‌ඡායායං 1 අබ්‌භොකාසෙ චඞ්‌කමති.
111. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde. Tena kho pana samayena vāseṭṭhabhāradvājā bhikkhūsu parivasanti bhikkhubhāvaṃ ākaṅkhamānā. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito pāsādā orohitvā pāsādapacchāyāyaṃ 2 abbhokāse caṅkamati.
112. අද්‌දසා ඛො වාසෙට්‌ඨො භගවන්‌තං සායන්‌හසමයං පටිසල්‌ලානා වුට්‌ඨිතං පාසාදා ඔරොහිත්‌වා පාසාදපච්‌ඡායායං අබ්‌භොකාසෙ චඞ්‌කමන්‌තං. දිස්‌වාන භාරද්‌වාජං ආමන්‌තෙසි – ‘‘අයං, ආවුසො භාරද්‌වාජ, භගවා සායන්‌හසමයං පටිසල්‌ලානා වුට්‌ඨිතො පාසාදා ඔරොහිත්‌වා පාසාදපච්‌ඡායායං අබ්‌භොකාසෙ චඞ්‌කමති. ආයාමාවුසො භාරද්‌වාජ, යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිස්‌සාම; අප්‌පෙව නාම ලභෙය්‍යාම භගවතො සන්‌තිකා 3 ධම්‌මිං කථං සවනායා’’ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො භාරද්‌වාජො වාසෙට්‌ඨස්‌ස පච්‌චස්‌සොසි.
112. Addasā kho vāseṭṭho bhagavantaṃ sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhitaṃ pāsādā orohitvā pāsādapacchāyāyaṃ abbhokāse caṅkamantaṃ. Disvāna bhāradvājaṃ āmantesi – ‘‘ayaṃ, āvuso bhāradvāja, bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito pāsādā orohitvā pāsādapacchāyāyaṃ abbhokāse caṅkamati. Āyāmāvuso bhāradvāja, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; appeva nāma labheyyāma bhagavato santikā 4 dhammiṃ kathaṃ savanāyā’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho bhāradvājo vāseṭṭhassa paccassosi.
113. අථ ඛො වාසෙට්‌ඨභාරද්‌වාජා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා භගවන්‌තං චඞ්‌කමන්‌තං අනුචඞ්‌කමිංසු. අථ ඛො භගවා වාසෙට්‌ඨං ආමන්‌තෙසි – ‘‘තුම්‌හෙ ඛ්‌වත්‌ථ, වාසෙට්‌ඨ, බ්‍රාහ්‌මණජච්‌චා බ්‍රාහ්‌මණකුලීනා බ්‍රාහ්‌මණකුලා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතා, කච්‌චි වො, වාසෙට්‌ඨ, බ්‍රාහ්‌මණා න අක්‌කොසන්‌ති න පරිභාසන්‌තී’’ති? ‘‘තග්‌ඝ නො, භන්‌තෙ, බ්‍රාහ්‌මණා අක්‌කොසන්‌ති පරිභාසන්‌ති අත්‌තරූපාය පරිභාසාය පරිපුණ්‌ණාය, නො අපරිපුණ්‌ණායා’’ති. ‘‘යථා කථං පන වො, වාසෙට්‌ඨ, බ්‍රාහ්‌මණා අක්‌කොසන්‌ති පරිභාසන්‌ති අත්‌තරූපාය පරිභාසාය පරිපුණ්‌ණාය, නො අපරිපුණ්‌ණායා’’ති? ‘‘බ්‍රාහ්‌මණා, භන්‌තෙ, එවමාහංසු – ‘බ්‍රාහ්‌මණොව සෙට්‌ඨො වණ්‌ණො, හීනා අඤ්‌ඤෙ වණ්‌ණා 5. බ්‍රාහ්‌මණොව සුක්‌කො වණ්‌ණො , කණ්‌හා අඤ්‌ඤෙ වණ්‌ණා 6. බ්‍රාහ්‌මණාව සුජ්‌ඣන්‌ති, නො අබ්‍රාහ්‌මණා. බ්‍රාහ්‌මණාව 7 බ්‍රහ්‌මුනො පුත්‌තා ඔරසා මුඛතො ජාතා බ්‍රහ්‌මජා බ්‍රහ්‌මනිම්‌මිතා බ්‍රහ්‌මදායාදා. තෙ තුම්‌හෙ සෙට්‌ඨං වණ්‌ණං හිත්‌වා හීනමත්‌ථ වණ්‌ණං අජ්‌ඣුපගතා, යදිදං මුණ්‌ඩකෙ සමණකෙ ඉබ්‌භෙ කණ්‌හෙ බන්‌ධුපාදාපච්‌චෙ. තයිදං න සාධු, තයිදං නප්‌පතිරූපං, යං තුම්‌හෙ සෙට්‌ඨං වණ්‌ණං හිත්‌වා හීනමත්‌ථ වණ්‌ණං අජ්‌ඣුපගතා යදිදං මුණ්‌ඩකෙ සමණකෙ ඉබ්‌භෙ කණ්‌හෙ බන්‌ධුපාදාපච්‌චෙ’ති. එවං ඛො නො, භන්‌තෙ, බ්‍රාහ්‌මණා අක්‌කොසන්‌ති පරිභාසන්‌ති අත්‌තරූපාය පරිභාසාය පරිපුණ්‌ණාය, නො අපරිපුණ්‌ණායා’’ති.
113. Atha kho vāseṭṭhabhāradvājā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā bhagavantaṃ caṅkamantaṃ anucaṅkamiṃsu. Atha kho bhagavā vāseṭṭhaṃ āmantesi – ‘‘tumhe khvattha, vāseṭṭha, brāhmaṇajaccā brāhmaṇakulīnā brāhmaṇakulā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā, kacci vo, vāseṭṭha, brāhmaṇā na akkosanti na paribhāsantī’’ti? ‘‘Taggha no, bhante, brāhmaṇā akkosanti paribhāsanti attarūpāya paribhāsāya paripuṇṇāya, no aparipuṇṇāyā’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana vo, vāseṭṭha, brāhmaṇā akkosanti paribhāsanti attarūpāya paribhāsāya paripuṇṇāya, no aparipuṇṇāyā’’ti? ‘‘Brāhmaṇā, bhante, evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīnā aññe vaṇṇā 8. Brāhmaṇova sukko vaṇṇo , kaṇhā aññe vaṇṇā 9. Brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā. Brāhmaṇāva 10 brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā. Te tumhe seṭṭhaṃ vaṇṇaṃ hitvā hīnamattha vaṇṇaṃ ajjhupagatā, yadidaṃ muṇḍake samaṇake ibbhe kaṇhe bandhupādāpacce. Tayidaṃ na sādhu, tayidaṃ nappatirūpaṃ, yaṃ tumhe seṭṭhaṃ vaṇṇaṃ hitvā hīnamattha vaṇṇaṃ ajjhupagatā yadidaṃ muṇḍake samaṇake ibbhe kaṇhe bandhupādāpacce’ti. Evaṃ kho no, bhante, brāhmaṇā akkosanti paribhāsanti attarūpāya paribhāsāya paripuṇṇāya, no aparipuṇṇāyā’’ti.
114. ‘‘තග්‌ඝ වො, වාසෙට්‌ඨ, බ්‍රාහ්‌මණා පොරාණං අස්‌සරන්‌තා එවමාහංසු – ‘බ්‍රාහ්‌මණොව සෙට්‌ඨො වණ්‌ණො, හීනා අඤ්‌ඤෙ වණ්‌ණා; බ්‍රාහ්‌මණොව සුක්‌කො වණ්‌ණො, කණ්‌හා අඤ්‌ඤෙ වණ්‌ණා; බ්‍රාහ්‌මණාව සුජ්‌ඣන්‌ති, නො අබ්‍රාහ්‌මණා; බ්‍රාහ්‌මණාව බ්‍රහ්‌මුනො පුත්‌තා ඔරසා මුඛතො ජාතා බ්‍රහ්‌මජා බ්‍රහ්‌මනිම්‌මිතා බ්‍රහ්‌මදායාදා’ති. දිස්‌සන්‌ති ඛො පන, වාසෙට්‌ඨ, බ්‍රාහ්‌මණානං බ්‍රාහ්‌මණියො උතුනියොපි ගබ්‌භිනියොපි විජායමානාපි පායමානාපි. තෙ ච බ්‍රාහ්‌මණා යොනිජාව සමානා එවමාහංසු – ‘බ්‍රාහ්‌මණොව සෙට්‌ඨො වණ්‌ණො, හීනා අඤ්‌ඤෙ වණ්‌ණා; බ්‍රාහ්‌මණොව සුක්‌කො වණ්‌ණො, කණ්‌හා අඤ්‌ඤෙ වණ්‌ණා; බ්‍රාහ්‌මණාව සුජ්‌ඣන්‌ති, නො අබ්‍රාහ්‌මණා; බ්‍රාහ්‌මණාව බ්‍රහ්‌මුනො පුත්‌තා ඔරසා මුඛතො ජාතා බ්‍රහ්‌මජා බ්‍රහ්‌මනිම්‌මිතා බ්‍රහ්‌මදායාදා’ති. තෙ 11 බ්‍රහ්‌මානඤ්‌චෙව අබ්‌භාචික්‌ඛන්‌ති, මුසා ච භාසන්‌ති, බහුඤ්‌ච අපුඤ්‌ඤං පසවන්‌ති.
114. ‘‘Taggha vo, vāseṭṭha, brāhmaṇā porāṇaṃ assarantā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīnā aññe vaṇṇā; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇhā aññe vaṇṇā; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. Dissanti kho pana, vāseṭṭha, brāhmaṇānaṃ brāhmaṇiyo utuniyopi gabbhiniyopi vijāyamānāpi pāyamānāpi. Te ca brāhmaṇā yonijāva samānā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīnā aññe vaṇṇā; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇhā aññe vaṇṇā; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. Te 12 brahmānañceva abbhācikkhanti, musā ca bhāsanti, bahuñca apuññaṃ pasavanti.
චතුවණ්‌ණසුද්‌ධි
Catuvaṇṇasuddhi
115. ‘‘චත්‌තාරොමෙ, වාසෙට්‌ඨ, වණ්‌ණා – ඛත්‌තියා, බ්‍රාහ්‌මණා, වෙස්‌සා, සුද්‌දා. ඛත්‌තියොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ, ඉධෙකච්‌චො පාණාතිපාතී හොති අදින්‌නාදායී කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරී මුසාවාදී පිසුණවාචො ඵරුසවාචො සම්‌ඵප්‌පලාපී අභිජ්‌ඣාලු බ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො මිච්‌ඡාදිට්‌ඨී. ඉති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, යෙමෙ ධම්‌මා අකුසලා අකුසලසඞ්‌ඛාතා සාවජ්‌ජා සාවජ්‌ජසඞ්‌ඛාතා අසෙවිතබ්‌බා අසෙවිතබ්‌බසඞ්‌ඛාතා නඅලමරියා නඅලමරියසඞ්‌ඛාතා කණ්‌හා කණ්‌හවිපාකා විඤ්‌ඤුගරහිතා, ඛත්‌තියෙපි තෙ 13 ඉධෙකච්‌චෙ සන්‌දිස්‌සන්‌ති. බ්‍රාහ්‌මණොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ…පෙ.… වෙස්‌සොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ…පෙ.… සුද්‌දොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ, ඉධෙකච්‌චො පාණාතිපාතී හොති අදින්‌නාදායී කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරී මුසාවාදී පිසුණවාචො ඵරුසවාචො සම්‌ඵප්‌පලාපී අභිජ්‌ඣාලු බ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො මිච්‌ඡාදිට්‌ඨී. ඉති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, යෙමෙ ධම්‌මා අකුසලා අකුසලසඞ්‌ඛාතා…පෙ.… කණ්‌හා කණ්‌හවිපාකා විඤ්‌ඤුගරහිතා; සුද්‌දෙපි තෙ ඉධෙකච්‌චෙ සන්‌දිස්‌සන්‌ති.
115. ‘‘Cattārome, vāseṭṭha, vaṇṇā – khattiyā, brāhmaṇā, vessā, suddā. Khattiyopi kho, vāseṭṭha, idhekacco pāṇātipātī hoti adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavāco pharusavāco samphappalāpī abhijjhālu byāpannacitto micchādiṭṭhī. Iti kho, vāseṭṭha, yeme dhammā akusalā akusalasaṅkhātā sāvajjā sāvajjasaṅkhātā asevitabbā asevitabbasaṅkhātā naalamariyā naalamariyasaṅkhātā kaṇhā kaṇhavipākā viññugarahitā, khattiyepi te 14 idhekacce sandissanti. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha…pe… suddopi kho, vāseṭṭha, idhekacco pāṇātipātī hoti adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavāco pharusavāco samphappalāpī abhijjhālu byāpannacitto micchādiṭṭhī. Iti kho, vāseṭṭha, yeme dhammā akusalā akusalasaṅkhātā…pe… kaṇhā kaṇhavipākā viññugarahitā; suddepi te idhekacce sandissanti.
‘‘ඛත්‌තියොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ, ඉධෙකච්‌චො පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති, අදින්‌නාදානා පටිවිරතො, කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා පටිවිරතො, මුසාවාදා පටිවිරතො, පිසුණාය වාචාය පටිවිරතො, ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතො, සම්‌ඵප්‌පලාපා පටිවිරතො, අනභිජ්‌ඣාලු අබ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො, සම්‌මාදිට්‌ඨී. ඉති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, යෙමෙ ධම්‌මා කුසලා කුසලසඞ්‌ඛාතා අනවජ්‌ජා අනවජ්‌ජසඞ්‌ඛාතා සෙවිතබ්‌බා සෙවිතබ්‌බසඞ්‌ඛාතා අලමරියා අලමරියසඞ්‌ඛාතා සුක්‌කා සුක්‌කවිපාකා විඤ්‌ඤුප්‌පසත්‌ථා, ඛත්‌තියෙපි තෙ ඉධෙකච්‌චෙ සන්‌දිස්‌සන්‌ති. බ්‍රාහ්‌මණොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ…පෙ.… වෙස්‌සොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ…පෙ.… සුද්‌දොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ, ඉධෙකච්‌චො පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති…පෙ.… අනභිජ්‌ඣාලු , අබ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො, සම්‌මාදිට්‌ඨී. ඉති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, යෙමෙ ධම්‌මා කුසලා කුසලසඞ්‌ඛාතා අනවජ්‌ජා අනවජ්‌ජසඞ්‌ඛාතා සෙවිතබ්‌බා සෙවිතබ්‌බසඞ්‌ඛාතා අලමරියා අලමරියසඞ්‌ඛාතා සුක්‌කා සුක්‌කවිපාකා විඤ්‌ඤුප්‌පසත්‌ථා; සුද්‌දෙපි තෙ ඉධෙකච්‌චෙ සන්‌දිස්‌සන්‌ති.
‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, idhekacco pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato, kāmesumicchācārā paṭivirato, musāvādā paṭivirato, pisuṇāya vācāya paṭivirato, pharusāya vācāya paṭivirato, samphappalāpā paṭivirato, anabhijjhālu abyāpannacitto, sammādiṭṭhī. Iti kho, vāseṭṭha, yeme dhammā kusalā kusalasaṅkhātā anavajjā anavajjasaṅkhātā sevitabbā sevitabbasaṅkhātā alamariyā alamariyasaṅkhātā sukkā sukkavipākā viññuppasatthā, khattiyepi te idhekacce sandissanti. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha…pe… suddopi kho, vāseṭṭha, idhekacco pāṇātipātā paṭivirato hoti…pe… anabhijjhālu , abyāpannacitto, sammādiṭṭhī. Iti kho, vāseṭṭha, yeme dhammā kusalā kusalasaṅkhātā anavajjā anavajjasaṅkhātā sevitabbā sevitabbasaṅkhātā alamariyā alamariyasaṅkhātā sukkā sukkavipākā viññuppasatthā; suddepi te idhekacce sandissanti.
116. ‘‘ඉමෙසු ඛො, වාසෙට්‌ඨ, චතූසු වණ්‌ණෙසු එවං උභයවොකිණ්‌ණෙසු වත්‌තමානෙසු කණ්‌හසුක්‌කෙසු ධම්‌මෙසු විඤ්‌ඤුගරහිතෙසු චෙව විඤ්‌ඤුප්‌පසත්‌ථෙසු ච යදෙත්‌ථ බ්‍රාහ්‌මණා එවමාහංසු – ‘බ්‍රාහ්‌මණොව සෙට්‌ඨො වණ්‌ණො, හීනා අඤ්‌ඤෙ වණ්‌ණා; බ්‍රාහ්‌මණොව සුක්‌කො වණ්‌ණො, කණ්‌හා අඤ්‌ඤෙ වණ්‌ණා; බ්‍රාහ්‌මණාව සුජ්‌ඣන්‌ති, නො අබ්‍රාහ්‌මණා; බ්‍රාහ්‌මණාව බ්‍රහ්‌මුනො පුත්‌තා ඔරසා මුඛතො ජාතා බ්‍රහ්‌මජා බ්‍රහ්‌මනිම්‌මිතා බ්‍රහ්‌මදායාදා’ති. තං තෙසං විඤ්‌ඤූ නානුජානන්‌ති. තං කිස්‌ස හෙතු? ඉමෙසඤ්‌හි, වාසෙට්‌ඨ, චතුන්‌නං වණ්‌ණානං යො හොති භික්‌ඛු අරහං ඛීණාසවො වුසිතවා කතකරණීයො ඔහිතභාරො අනුප්‌පත්‌තසදත්‌ථො පරික්‌ඛීණභවසංයොජනො සම්‌මදඤ්‌ඤාවිමුත්‌තො, සො නෙසං අග්‌ගමක්‌ඛායති ධම්‌මෙනෙව, නො අධම්‌මෙන. ධම්‌මො හි, වාසෙට්‌ඨ, සෙට්‌ඨො ජනෙතස්‌මිං, දිට්‌ඨෙ චෙව ධම්‌මෙ අභිසම්‌පරායඤ්‌ච .
116. ‘‘Imesu kho, vāseṭṭha, catūsu vaṇṇesu evaṃ ubhayavokiṇṇesu vattamānesu kaṇhasukkesu dhammesu viññugarahitesu ceva viññuppasatthesu ca yadettha brāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīnā aññe vaṇṇā; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇhā aññe vaṇṇā; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. Taṃ tesaṃ viññū nānujānanti. Taṃ kissa hetu? Imesañhi, vāseṭṭha, catunnaṃ vaṇṇānaṃ yo hoti bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññāvimutto, so nesaṃ aggamakkhāyati dhammeneva, no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ, diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca .
117. ‘‘තදමිනාපෙතං, වාසෙට්‌ඨ, පරියායෙන වෙදිතබ්‌බං, යථා ධම්‌මොව සෙට්‌ඨො ජනෙතස්‌මිං, දිට්‌ඨෙ චෙව ධම්‌මෙ අභිසම්‌පරායඤ්‌ච.
117. ‘‘Tadamināpetaṃ, vāseṭṭha, pariyāyena veditabbaṃ, yathā dhammova seṭṭho janetasmiṃ, diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
‘‘ජානාති ඛො 15, වාසෙට්‌ඨ, රාජා පසෙනදි කොසලො – ‘සමණො ගොතමො අනන්‌තරා 16 සක්‍යකුලා පබ්‌බජිතො’ති. සක්‍යා ඛො පන, වාසෙට්‌ඨ, රඤ්‌ඤො පසෙනදිස්‌ස කොසලස්‌ස අනුයුත්‌තා 17 භවන්‌ති. කරොන්‌ති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, සක්‍යා රඤ්‌ඤෙ පසෙනදිම්‌හි කොසලෙ නිපච්‌චකාරං අභිවාදනං පච්‌චුට්‌ඨානං අඤ්‌ජලිකම්‌මං සාමීචිකම්‌මං. ඉති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, යං කරොන්‌ති සක්‍යා රඤ්‌ඤෙ පසෙනදිම්‌හි කොසලෙ නිපච්‌චකාරං අභිවාදනං පච්‌චුට්‌ඨානං අඤ්‌ජලිකම්‌මං සාමීචිකම්‌මං, කරොති තං රාජා පසෙනදි කොසලො තථාගතෙ නිපච්‌චකාරං අභිවාදනං පච්‌චුට්‌ඨානං අඤ්‌ජලිකම්‌මං සාමීචිකම්‌මං, න නං 18 ‘සුජාතො සමණො ගොතමො, දුජ්‌ජාතොහමස්‌මි. බලවා සමණො ගොතමො, දුබ්‌බලොහමස්‌මි. පාසාදිකො සමණො ගොතමො, දුබ්‌බණ්‌ණොහමස්‌මි. මහෙසක්‌ඛො සමණො ගොතමො, අප්‌පෙසක්‌ඛොහමස්‌මී’ති. අථ ඛො නං ධම්‌මංයෙව සක්‌කරොන්‌තො ධම්‌මං ගරුං කරොන්‌තො ධම්‌මං මානෙන්‌තො ධම්‌මං පූජෙන්‌තො ධම්‌මං අපචායමානො එවං රාජා පසෙනදි කොසලො තථාගතෙ නිපච්‌චකාරං කරොති, අභිවාදනං පච්‌චුට්‌ඨානං අඤ්‌ජලිකම්‌මං සාමීචිකම්‌මං. ඉමිනාපි ඛො එතං, වාසෙට්‌ඨ, පරියායෙන වෙදිතබ්‌බං, යථා ධම්‌මොව සෙට්‌ඨො ජනෙතස්‌මිං, දිට්‌ඨෙ චෙව ධම්‌මෙ අභිසම්‌පරායඤ්‌ච.
‘‘Jānāti kho 19, vāseṭṭha, rājā pasenadi kosalo – ‘samaṇo gotamo anantarā 20 sakyakulā pabbajito’ti. Sakyā kho pana, vāseṭṭha, rañño pasenadissa kosalassa anuyuttā 21 bhavanti. Karonti kho, vāseṭṭha, sakyā raññe pasenadimhi kosale nipaccakāraṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ. Iti kho, vāseṭṭha, yaṃ karonti sakyā raññe pasenadimhi kosale nipaccakāraṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ, karoti taṃ rājā pasenadi kosalo tathāgate nipaccakāraṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ, na naṃ 22 ‘sujāto samaṇo gotamo, dujjātohamasmi. Balavā samaṇo gotamo, dubbalohamasmi. Pāsādiko samaṇo gotamo, dubbaṇṇohamasmi. Mahesakkho samaṇo gotamo, appesakkhohamasmī’ti. Atha kho naṃ dhammaṃyeva sakkaronto dhammaṃ garuṃ karonto dhammaṃ mānento dhammaṃ pūjento dhammaṃ apacāyamāno evaṃ rājā pasenadi kosalo tathāgate nipaccakāraṃ karoti, abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ. Imināpi kho etaṃ, vāseṭṭha, pariyāyena veditabbaṃ, yathā dhammova seṭṭho janetasmiṃ, diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
118. ‘‘තුම්‌හෙ ඛ්‌වත්‌ථ, වාසෙට්‌ඨ, නානාජච්‌චා නානානාමා නානාගොත්‌තා නානාකුලා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතා. ‘කෙ තුම්‌හෙ’ති – පුට්‌ඨා සමානා ‘සමණා සක්‍යපුත්‌තියාම්‌හා’ති – පටිජානාථ. යස්‌ස ඛො පනස්‌ස, වාසෙට්‌ඨ, තථාගතෙ සද්‌ධා නිවිට්‌ඨා මූලජාතා පතිට්‌ඨිතා දළ්‌හා අසංහාරියා සමණෙන වා බ්‍රාහ්‌මණෙන වා දෙවෙන වා මාරෙන වා බ්‍රහ්‌මුනා වා කෙනචි වා ලොකස්‌මිං, තස්‌සෙතං කල්‌ලං වචනාය – ‘භගවතොම්‌හි පුත්‌තො ඔරසො මුඛතො ජාතො ධම්‌මජො ධම්‌මනිම්‌මිතො ධම්‌මදායාදො’ති. තං කිස්‌ස හෙතු? තථාගතස්‌ස හෙතං, වාසෙට්‌ඨ, අධිවචනං ‘ධම්‌මකායො’ ඉතිපි, ‘බ්‍රහ්‌මකායො’ ඉතිපි, ‘ධම්‌මභූතො’ ඉතිපි, ‘බ්‍රහ්‌මභූතො’ ඉතිපි.
118. ‘‘Tumhe khvattha, vāseṭṭha, nānājaccā nānānāmā nānāgottā nānākulā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā. ‘Ke tumhe’ti – puṭṭhā samānā ‘samaṇā sakyaputtiyāmhā’ti – paṭijānātha. Yassa kho panassa, vāseṭṭha, tathāgate saddhā niviṭṭhā mūlajātā patiṭṭhitā daḷhā asaṃhāriyā samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ, tassetaṃ kallaṃ vacanāya – ‘bhagavatomhi putto oraso mukhato jāto dhammajo dhammanimmito dhammadāyādo’ti. Taṃ kissa hetu? Tathāgatassa hetaṃ, vāseṭṭha, adhivacanaṃ ‘dhammakāyo’ itipi, ‘brahmakāyo’ itipi, ‘dhammabhūto’ itipi, ‘brahmabhūto’ itipi.
119. ‘‘හොති ඛො සො, වාසෙට්‌ඨ, සමයො යං කදාචි කරහචි දීඝස්‌ස අද්‌ධුනො අච්‌චයෙන අයං ලොකො සංවට්‌ටති. සංවට්‌ටමානෙ ලොකෙ යෙභුය්‍යෙන සත්‌තා ආභස්‌සරසංවත්‌තනිකා හොන්‌ති. තෙ තත්‌ථ හොන්‌ති මනොමයා පීතිභක්‌ඛා සයංපභා අන්‌තලික්‌ඛචරා සුභට්‌ඨායිනො චිරං දීඝමද්‌ධානං තිට්‌ඨන්‌ති.
119. ‘‘Hoti kho so, vāseṭṭha, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena ayaṃ loko saṃvaṭṭati. Saṃvaṭṭamāne loke yebhuyyena sattā ābhassarasaṃvattanikā honti. Te tattha honti manomayā pītibhakkhā sayaṃpabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhanti.
‘‘හොති ඛො සො, වාසෙට්‌ඨ, සමයො යං කදාචි කරහචි දීඝස්‌ස අද්‌ධුනො අච්‌චයෙන අයං ලොකො විවට්‌ටති. විවට්‌ටමානෙ ලොකෙ යෙභුය්‍යෙන සත්‌තා ආභස්‌සරකායා චවිත්‌වා ඉත්‌ථත්‌තං ආගච්‌ඡන්‌ති. තෙධ හොන්‌ති මනොමයා පීතිභක්‌ඛා සයංපභා අන්‌තලික්‌ඛචරා සුභට්‌ඨායිනො චිරං දීඝමද්‌ධානං තිට්‌ඨන්‌ති.
‘‘Hoti kho so, vāseṭṭha, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena ayaṃ loko vivaṭṭati. Vivaṭṭamāne loke yebhuyyena sattā ābhassarakāyā cavitvā itthattaṃ āgacchanti. Tedha honti manomayā pītibhakkhā sayaṃpabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhanti.
රසපථවිපාතුභාවො
Rasapathavipātubhāvo
120. ‘‘එකොදකීභූතං ඛො පන, වාසෙට්‌ඨ, තෙන සමයෙන හොති අන්‌ධකාරො අන්‌ධකාරතිමිසා . න චන්‌දිමසූරියා පඤ්‌ඤායන්‌ති, න නක්‌ඛත්‌තානි තාරකරූපානි පඤ්‌ඤායන්‌ති, න රත්‌තින්‌දිවා පඤ්‌ඤායන්‌ති, න මාසඩ්‌ඪමාසා පඤ්‌ඤායන්‌ති, න උතුසංවච්‌ඡරා පඤ්‌ඤායන්‌ති , න ඉත්‌ථිපුමා පඤ්‌ඤායන්‌ති, සත්‌තා සත්‌තාත්‌වෙව සඞ්‌ඛ්‍යං ගච්‌ඡන්‌ති. අථ ඛො තෙසං, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තානං කදාචි කරහචි දීඝස්‌ස අද්‌ධුනො අච්‌චයෙන රසපථවී උදකස්‌මිං සමතනි 23; සෙය්‍යථාපි නාම පයසො තත්‌තස්‌ස 24 නිබ්‌බායමානස්‌ස උපරි සන්‌තානකං හොති, එවමෙව පාතුරහොසි. සා අහොසි වණ්‌ණසම්‌පන්‌නා ගන්‌ධසම්‌පන්‌නා රසසම්‌පන්‌නා, සෙය්‍යථාපි නාම සම්‌පන්‌නං වා සප්‌පි සම්‌පන්‌නං වා නවනීතං එවංවණ්‌ණා අහොසි. සෙය්‍යථාපි නාම ඛුද්‌දමධුං 25 අනෙළකං 26, එවමස්‌සාදා අහොසි. අථ ඛො, වාසෙට්‌ඨ, අඤ්‌ඤතරො සත්‌තො ලොලජාතිකො – ‘අම්‌භො, කිමෙවිදං භවිස්‌සතී’ති රසපථවිං අඞ්‌ගුලියා සායි. තස්‌ස රසපථවිං අඞ්‌ගුලියා සායතො අච්‌ඡාදෙසි, තණ්‌හා චස්‌ස ඔක්‌කමි. අඤ්‌ඤෙපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තා තස්‌ස සත්‌තස්‌ස දිට්‌ඨානුගතිං ආපජ්‌ජමානා රසපථවිං අඞ්‌ගුලියා සායිංසු. තෙසං රසපථවිං අඞ්‌ගුලියා සායතං අච්‌ඡාදෙසි, තණ්‌හා ච තෙසං ඔක්‌කමි.
120. ‘‘Ekodakībhūtaṃ kho pana, vāseṭṭha, tena samayena hoti andhakāro andhakāratimisā . Na candimasūriyā paññāyanti, na nakkhattāni tārakarūpāni paññāyanti, na rattindivā paññāyanti, na māsaḍḍhamāsā paññāyanti, na utusaṃvaccharā paññāyanti , na itthipumā paññāyanti, sattā sattātveva saṅkhyaṃ gacchanti. Atha kho tesaṃ, vāseṭṭha, sattānaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena rasapathavī udakasmiṃ samatani 27; seyyathāpi nāma payaso tattassa 28 nibbāyamānassa upari santānakaṃ hoti, evameva pāturahosi. Sā ahosi vaṇṇasampannā gandhasampannā rasasampannā, seyyathāpi nāma sampannaṃ vā sappi sampannaṃ vā navanītaṃ evaṃvaṇṇā ahosi. Seyyathāpi nāma khuddamadhuṃ 29 aneḷakaṃ 30, evamassādā ahosi. Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto lolajātiko – ‘ambho, kimevidaṃ bhavissatī’ti rasapathaviṃ aṅguliyā sāyi. Tassa rasapathaviṃ aṅguliyā sāyato acchādesi, taṇhā cassa okkami. Aññepi kho, vāseṭṭha, sattā tassa sattassa diṭṭhānugatiṃ āpajjamānā rasapathaviṃ aṅguliyā sāyiṃsu. Tesaṃ rasapathaviṃ aṅguliyā sāyataṃ acchādesi, taṇhā ca tesaṃ okkami.
චන්‌දිමසූරියාදිපාතුභාවො
Candimasūriyādipātubhāvo
121. ‘‘අථ ඛො තෙ, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තා රසපථවිං හත්‌ථෙහි ආලුප්‌පකාරකං උපක්‌කමිංසු පරිභුඤ්‌ජිතුං. යතො ඛො තෙ 31, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තා රසපථවිං හත්‌ථෙහි ආලුප්‌පකාරකං උපක්‌කමිංසු පරිභුඤ්‌ජිතුං. අථ තෙසං සත්‌තානං සයංපභා අන්‌තරධායි. සයංපභාය අන්‌තරහිතාය චන්‌දිමසූරියා පාතුරහෙසුං. චන්‌දිමසූරියෙසු පාතුභූතෙසු නක්‌ඛත්‌තානි තාරකරූපානි පාතුරහෙසුං. නක්‌ඛත්‌තෙසු තාරකරූපෙසු පාතුභූතෙසු රත්‌තින්‌දිවා පඤ්‌ඤායිංසු. රත්‌තින්‌දිවෙසු පඤ්‌ඤායමානෙසු මාසඩ්‌ඪමාසා පඤ්‌ඤායිංසු. මාසඩ්‌ඪමාසෙසු පඤ්‌ඤායමානෙසු උතුසංවච්‌ඡරා පඤ්‌ඤායිංසු. එත්‌තාවතා ඛො , වාසෙට්‌ඨ, අයං ලොකො පුන විවට්‌ටො හොති.
121. ‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā rasapathaviṃ hatthehi āluppakārakaṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Yato kho te 32, vāseṭṭha, sattā rasapathaviṃ hatthehi āluppakārakaṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Atha tesaṃ sattānaṃ sayaṃpabhā antaradhāyi. Sayaṃpabhāya antarahitāya candimasūriyā pāturahesuṃ. Candimasūriyesu pātubhūtesu nakkhattāni tārakarūpāni pāturahesuṃ. Nakkhattesu tārakarūpesu pātubhūtesu rattindivā paññāyiṃsu. Rattindivesu paññāyamānesu māsaḍḍhamāsā paññāyiṃsu. Māsaḍḍhamāsesu paññāyamānesu utusaṃvaccharā paññāyiṃsu. Ettāvatā kho , vāseṭṭha, ayaṃ loko puna vivaṭṭo hoti.
122. ‘‘අථ ඛො තෙ, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තා රසපථවිං පරිභුඤ්‌ජන්‌තා තංභක්‌ඛා 33 තදාහාරා චිරං දීඝමද්‌ධානං අට්‌ඨංසු. යථා යථා ඛො තෙ, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තා රසපථවිං පරිභුඤ්‌ජන්‌තා තංභක්‌ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්‌ධානං අට්‌ඨංසු, තථා තථා තෙසං සත්‌තානං (රසපථවිං පරිභුඤ්‌ජන්‌තානං) 34 ඛරත්‌තඤ්‌චෙව කායස්‌මිං ඔක්‌කමි, වණ්‌ණවෙවණ්‌ණතා 35 ච පඤ්‌ඤායිත්‌ථ. එකිදං සත්‌තා වණ්‌ණවන්‌තො හොන්‌ති, එකිදං සත්‌තා දුබ්‌බණ්‌ණා. තත්‌ථ යෙ තෙ සත්‌තා වණ්‌ණවන්‌තො, තෙ දුබ්‌බණ්‌ණෙ සත්‌තෙ අතිමඤ්‌ඤන්‌ති – ‘මයමෙතෙහි වණ්‌ණවන්‌තතරා, අම්‌හෙහෙතෙ දුබ්‌බණ්‌ණතරා’ති. තෙසං වණ්‌ණාතිමානපච්‌චයා මානාතිමානජාතිකානං රසපථවී අන්‌තරධායි. රසාය පථවියා අන්‌තරහිතාය සන්‌නිපතිංසු. සන්‌නිපතිත්‌වා අනුත්‌ථුනිංසු – ‘අහො රසං, අහො රස’න්‌ති! තදෙතරහිපි මනුස්‌සා කඤ්‌චිදෙව සුරසං 36 ලභිත්‌වා එවමාහංසු – ‘අහො රසං, අහො රස’න්‌ති! තදෙව පොරාණං අග්‌ගඤ්‌ඤං අක්‌ඛරං අනුසරන්‌ති, න ත්‌වෙවස්‌ස අත්‌ථං ආජානන්‌ති.
122. ‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā rasapathaviṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā 37 tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu. Yathā yathā kho te, vāseṭṭha, sattā rasapathaviṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu, tathā tathā tesaṃ sattānaṃ (rasapathaviṃ paribhuñjantānaṃ) 38 kharattañceva kāyasmiṃ okkami, vaṇṇavevaṇṇatā 39 ca paññāyittha. Ekidaṃ sattā vaṇṇavanto honti, ekidaṃ sattā dubbaṇṇā. Tattha ye te sattā vaṇṇavanto, te dubbaṇṇe satte atimaññanti – ‘mayametehi vaṇṇavantatarā, amhehete dubbaṇṇatarā’ti. Tesaṃ vaṇṇātimānapaccayā mānātimānajātikānaṃ rasapathavī antaradhāyi. Rasāya pathaviyā antarahitāya sannipatiṃsu. Sannipatitvā anutthuniṃsu – ‘aho rasaṃ, aho rasa’nti! Tadetarahipi manussā kañcideva surasaṃ 40 labhitvā evamāhaṃsu – ‘aho rasaṃ, aho rasa’nti! Tadeva porāṇaṃ aggaññaṃ akkharaṃ anusaranti, na tvevassa atthaṃ ājānanti.
භූමිපප්‌පටකපාතුභාවො
Bhūmipappaṭakapātubhāvo
123. ‘‘අථ ඛො තෙසං, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තානං රසාය පථවියා අන්‌තරහිතාය භූමිපප්‌පටකො පාතුරහොසි. සෙය්‍යථාපි නාම අහිච්‌ඡත්‌තකො, එවමෙව පාතුරහොසි. සො අහොසි වණ්‌ණසම්‌පන්‌නො ගන්‌ධසම්‌පන්‌නො රසසම්‌පන්‌නො, සෙය්‍යථාපි නාම සම්‌පන්‌නං වා සප්‌පි සම්‌පන්‌නං වා නවනීතං එවංවණ්‌ණො අහොසි. සෙය්‍යථාපි නාම ඛුද්‌දමධුං අනෙළකං, එවමස්‌සාදො අහොසි.
123. ‘‘Atha kho tesaṃ, vāseṭṭha, sattānaṃ rasāya pathaviyā antarahitāya bhūmipappaṭako pāturahosi. Seyyathāpi nāma ahicchattako, evameva pāturahosi. So ahosi vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno, seyyathāpi nāma sampannaṃ vā sappi sampannaṃ vā navanītaṃ evaṃvaṇṇo ahosi. Seyyathāpi nāma khuddamadhuṃ aneḷakaṃ, evamassādo ahosi.
‘‘අථ ඛො තෙ, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තා භූමිපප්‌පටකං උපක්‌කමිංසු පරිභුඤ්‌ජිතුං. තෙ තං පරිභුඤ්‌ජන්‌තා තංභක්‌ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්‌ධානං අට්‌ඨංසු. යථා යථා ඛො තෙ, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තා භූමිපප්‌පටකං පරිභුඤ්‌ජන්‌තා තංභක්‌ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්‌ධානං අට්‌ඨංසු, තථා තථා තෙසං සත්‌තානං භිය්‍යොසො මත්‌තාය ඛරත්‌තඤ්‌චෙව කායස්‌මිං ඔක්‌කමි, වණ්‌ණවෙවණ්‌ණතා ච පඤ්‌ඤායිත්‌ථ. එකිදං සත්‌තා වණ්‌ණවන්‌තො හොන්‌ති, එකිදං සත්‌තා දුබ්‌බණ්‌ණා. තත්‌ථ යෙ තෙ සත්‌තා වණ්‌ණවන්‌තො, තෙ දුබ්‌බණ්‌ණෙ සත්‌තෙ අතිමඤ්‌ඤන්‌ති – ‘මයමෙතෙහි වණ්‌ණවන්‌තතරා, අම්‌හෙහෙතෙ දුබ්‌බණ්‌ණතරා’ති. තෙසං වණ්‌ණාතිමානපච්‌චයා මානාතිමානජාතිකානං භූමිපප්‌පටකො අන්‌තරධායි.
‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā bhūmipappaṭakaṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Te taṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu. Yathā yathā kho te, vāseṭṭha, sattā bhūmipappaṭakaṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu, tathā tathā tesaṃ sattānaṃ bhiyyoso mattāya kharattañceva kāyasmiṃ okkami, vaṇṇavevaṇṇatā ca paññāyittha. Ekidaṃ sattā vaṇṇavanto honti, ekidaṃ sattā dubbaṇṇā. Tattha ye te sattā vaṇṇavanto, te dubbaṇṇe satte atimaññanti – ‘mayametehi vaṇṇavantatarā, amhehete dubbaṇṇatarā’ti. Tesaṃ vaṇṇātimānapaccayā mānātimānajātikānaṃ bhūmipappaṭako antaradhāyi.
පදාලතාපාතුභාවො
Padālatāpātubhāvo
‘‘අථ ඛො තෙ, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තා පදාලතං උපක්‌කමිංසු පරිභුඤ්‌ජිතුං. තෙ තං පරිභුඤ්‌ජන්‌තා තංභක්‌ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්‌ධානං අට්‌ඨංසු. යථා යථා ඛො තෙ, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තා පදාලතං පරිභුඤ්‌ජන්‌තා තංභක්‌ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්‌ධානං අට්‌ඨංසු, තථා තථා තෙසං සත්‌තානං භිය්‍යොසොමත්‌තාය ඛරත්‌තඤ්‌චෙව කායස්‌මිං ඔක්‌කමි, වණ්‌ණවෙවණ්‌ණතා ච පඤ්‌ඤායිත්‌ථ. එකිදං සත්‌තා වණ්‌ණවන්‌තො හොන්‌ති, එකිදං සත්‌තා දුබ්‌බණ්‌ණා. තත්‌ථ යෙ තෙ සත්‌තා වණ්‌ණවන්‌තො, තෙ දුබ්‌බණ්‌ණෙ සත්‌තෙ අතිමඤ්‌ඤන්‌ති – ‘මයමෙතෙහි වණ්‌ණවන්‌තතරා, අම්‌හෙහෙතෙ දුබ්‌බණ්‌ණතරා’ති. තෙසං වණ්‌ණාතිමානපච්‌චයා මානාතිමානජාතිකානං පදාලතා අන්‌තරධායි.
‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā padālataṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Te taṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu. Yathā yathā kho te, vāseṭṭha, sattā padālataṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu, tathā tathā tesaṃ sattānaṃ bhiyyosomattāya kharattañceva kāyasmiṃ okkami, vaṇṇavevaṇṇatā ca paññāyittha. Ekidaṃ sattā vaṇṇavanto honti, ekidaṃ sattā dubbaṇṇā. Tattha ye te sattā vaṇṇavanto, te dubbaṇṇe satte atimaññanti – ‘mayametehi vaṇṇavantatarā, amhehete dubbaṇṇatarā’ti. Tesaṃ vaṇṇātimānapaccayā mānātimānajātikānaṃ padālatā antaradhāyi.
‘‘පදාලතාය අන්‌තරහිතාය සන්‌නිපතිංසු. සන්‌නිපතිත්‌වා අනුත්‌ථුනිංසු – ‘අහු වත නො, අහායි වත නො පදාලතා’ති! තදෙතරහිපි මනුස්‌සා කෙනචි 45 දුක්‌ඛධම්‌මෙන ඵුට්‌ඨා එවමාහංසු – ‘අහු වත නො, අහායි වත නො’ති! තදෙව පොරාණං අග්‌ගඤ්‌ඤං අක්‌ඛරං අනුසරන්‌ති, න ත්‌වෙවස්‌ස අත්‌ථං ආජානන්‌ති.
‘‘Padālatāya antarahitāya sannipatiṃsu. Sannipatitvā anutthuniṃsu – ‘ahu vata no, ahāyi vata no padālatā’ti! Tadetarahipi manussā kenaci 46 dukkhadhammena phuṭṭhā evamāhaṃsu – ‘ahu vata no, ahāyi vata no’ti! Tadeva porāṇaṃ aggaññaṃ akkharaṃ anusaranti, na tvevassa atthaṃ ājānanti.
අකට්‌ඨපාකසාලිපාතුභාවො
Akaṭṭhapākasālipātubhāvo
125. ‘‘අථ ඛො තෙසං, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තානං පදාලතාය අන්‌තරහිතාය අකට්‌ඨපාකො සාලි පාතුරහොසි අකණො අථුසො සුද්‌ධො සුගන්‌ධො තණ්‌ඩුලප්‌ඵලො. යං තං සායං සායමාසාය ආහරන්‌ති, පාතො තං හොති පක්‌කං පටිවිරූළ්‌හං. යං තං පාතො පාතරාසාය ආහරන්‌ති, සායං තං හොති පක්‌කං පටිවිරූළ්‌හං; නාපදානං පඤ්‌ඤායති. අථ ඛො තෙ, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තා අකට්‌ඨපාකං සාලිං පරිභුඤ්‌ජන්‌තා තංභක්‌ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්‌ධානං අට්‌ඨංසු.
125. ‘‘Atha kho tesaṃ, vāseṭṭha, sattānaṃ padālatāya antarahitāya akaṭṭhapāko sāli pāturahosi akaṇo athuso suddho sugandho taṇḍulapphalo. Yaṃ taṃ sāyaṃ sāyamāsāya āharanti, pāto taṃ hoti pakkaṃ paṭivirūḷhaṃ. Yaṃ taṃ pāto pātarāsāya āharanti, sāyaṃ taṃ hoti pakkaṃ paṭivirūḷhaṃ; nāpadānaṃ paññāyati. Atha kho te, vāseṭṭha, sattā akaṭṭhapākaṃ sāliṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu.
ඉත්‌ථිපුරිසලිඞ්‌ගපාතුභාවො
Itthipurisaliṅgapātubhāvo
126. ‘‘යථා යථා ඛො තෙ, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තා අකට්‌ඨපාකං සාලිං පරිභුඤ්‌ජන්‌තා තංභක්‌ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්‌ධානං අට්‌ඨංසු, තථා තථා තෙසං සත්‌තානං භිය්‍යොසොමත්‌තාය ඛරත්‌තඤ්‌චෙව කායස්‌මිං ඔක්‌කමි, වණ්‌ණවෙවණ්‌ණතා ච පඤ්‌ඤායිත්‌ථ, ඉත්‌ථියා ච ඉත්‌ථිලිඞ්‌ගං පාතුරහොසි පුරිසස්‌ස ච පුරිසලිඞ්‌ගං. ඉත්‌ථී ච පුරිසං අතිවෙලං උපනිජ්‌ඣායති පුරිසො ච ඉත්‌ථිං. තෙසං අතිවෙලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං උපනිජ්‌ඣායතං සාරාගො උදපාදි, පරිළාහො කායස්‌මිං ඔක්‌කමි. තෙ පරිළාහපච්‌චයා මෙථුනං ධම්‌මං පටිසෙවිංසු.
126. ‘‘Yathā yathā kho te, vāseṭṭha, sattā akaṭṭhapākaṃ sāliṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu, tathā tathā tesaṃ sattānaṃ bhiyyosomattāya kharattañceva kāyasmiṃ okkami, vaṇṇavevaṇṇatā ca paññāyittha, itthiyā ca itthiliṅgaṃ pāturahosi purisassa ca purisaliṅgaṃ. Itthī ca purisaṃ ativelaṃ upanijjhāyati puriso ca itthiṃ. Tesaṃ ativelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyataṃ sārāgo udapādi, pariḷāho kāyasmiṃ okkami. Te pariḷāhapaccayā methunaṃ dhammaṃ paṭiseviṃsu.
‘‘යෙ ඛො පන තෙ, වාසෙට්‌ඨ, තෙන සමයෙන සත්‌තා පස්‌සන්‌ති මෙථුනං ධම්‌මං පටිසෙවන්‌තෙ, අඤ්‌ඤෙ පංසුං ඛිපන්‌ති, අඤ්‌ඤෙ සෙට්‌ඨිං ඛිපන්‌ති , අඤ්‌ඤෙ ගොමයං ඛිපන්‌ති – ‘නස්‌ස අසුචි 47, නස්‌ස අසුචී’ති. ‘කථඤ්‌හි නාම සත්‌තො සත්‌තස්‌ස එවරූපං කරිස්‌සතී’ති! තදෙතරහිපි මනුස්‌සා එකච්‌චෙසු ජනපදෙසු වධුයා නිබ්‌බුය්‌හමානාය 48 අඤ්‌ඤෙ පංසුං ඛිපන්‌ති, අඤ්‌ඤෙ සෙට්‌ඨිං ඛිපන්‌ති, අඤ්‌ඤෙ ගොමයං ඛිපන්‌ති. තදෙව පොරාණං අග්‌ගඤ්‌ඤං අක්‌ඛරං අනුසරන්‌ති, න ත්‌වෙවස්‌ස අත්‌ථං ආජානන්‌ති.
‘‘Ye kho pana te, vāseṭṭha, tena samayena sattā passanti methunaṃ dhammaṃ paṭisevante, aññe paṃsuṃ khipanti, aññe seṭṭhiṃ khipanti , aññe gomayaṃ khipanti – ‘nassa asuci 49, nassa asucī’ti. ‘Kathañhi nāma satto sattassa evarūpaṃ karissatī’ti! Tadetarahipi manussā ekaccesu janapadesu vadhuyā nibbuyhamānāya 50 aññe paṃsuṃ khipanti, aññe seṭṭhiṃ khipanti, aññe gomayaṃ khipanti. Tadeva porāṇaṃ aggaññaṃ akkharaṃ anusaranti, na tvevassa atthaṃ ājānanti.
මෙථුනධම්‌මසමාචාරො
Methunadhammasamācāro
127. ‘‘අධම්‌මසම්‌මතං ඛො පන 51, වාසෙට්‌ඨ, තෙන සමයෙන හොති, තදෙතරහි ධම්‌මසම්‌මතං. යෙ ඛො පන, වාසෙට්‌ඨ, තෙන සමයෙන සත්‌තා මෙථුනං ධම්‌මං පටිසෙවන්‌ති, තෙ මාසම්‌පි ද්‌වෙමාසම්‌පි න ලභන්‌ති ගාමං වා නිගමං වා පවිසිතුං. යතො ඛො තෙ, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තා තස්‌මිං අසද්‌ධම්‌මෙ අතිවෙලං පාතබ්‍යතං ආපජ්‌ජිංසු. අථ අගාරානි උපක්‌කමිංසු කාතුං තස්‌සෙව අසද්‌ධම්‌මස්‌ස පටිච්‌ඡාදනත්‌ථං. අථ ඛො, වාසෙට්‌ඨ, අඤ්‌ඤතරස්‌ස සත්‌තස්‌ස අලසජාතිකස්‌ස එතදහොසි – ‘අම්‌භො, කිමෙවාහං විහඤ්‌ඤාමි සාලිං ආහරන්‌තො සායං සායමාසාය පාතො පාතරාසාය! යංනූනාහං සාලිං ආහරෙය්‍යං සකිංදෙව 52 සායපාතරාසායා’ති !
127. ‘‘Adhammasammataṃ kho pana 53, vāseṭṭha, tena samayena hoti, tadetarahi dhammasammataṃ. Ye kho pana, vāseṭṭha, tena samayena sattā methunaṃ dhammaṃ paṭisevanti, te māsampi dvemāsampi na labhanti gāmaṃ vā nigamaṃ vā pavisituṃ. Yato kho te, vāseṭṭha, sattā tasmiṃ asaddhamme ativelaṃ pātabyataṃ āpajjiṃsu. Atha agārāni upakkamiṃsu kātuṃ tasseva asaddhammassa paṭicchādanatthaṃ. Atha kho, vāseṭṭha, aññatarassa sattassa alasajātikassa etadahosi – ‘ambho, kimevāhaṃ vihaññāmi sāliṃ āharanto sāyaṃ sāyamāsāya pāto pātarāsāya! Yaṃnūnāhaṃ sāliṃ āhareyyaṃ sakiṃdeva 54 sāyapātarāsāyā’ti !
‘‘අථ ඛො සො, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තො සාලිං ආහාසි සකිංදෙව සායපාතරාසාය. අථ ඛො, වාසෙට්‌ඨ, අඤ්‌ඤතරො සත්‌තො යෙන සො සත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා තං සත්‌තං එතදවොච – ‘එහි, භො සත්‌ත, සාලාහාරං ගමිස්‌සාමා’ති. ‘අලං, භො සත්‌ත, ආහතො 55 මෙ සාලි සකිංදෙව සායපාතරාසායා’ති. අථ ඛො සො, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තො තස්‌ස සත්‌තස්‌ස දිට්‌ඨානුගතිං ආපජ්‌ජමානො සාලිං ආහාසි සකිංදෙව ද්‌වීහාය. ‘එවම්‌පි කිර, භො, සාධූ’ති.
‘‘Atha kho so, vāseṭṭha, satto sāliṃ āhāsi sakiṃdeva sāyapātarāsāya. Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto yena so satto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ sattaṃ etadavoca – ‘ehi, bho satta, sālāhāraṃ gamissāmā’ti. ‘Alaṃ, bho satta, āhato 56 me sāli sakiṃdeva sāyapātarāsāyā’ti. Atha kho so, vāseṭṭha, satto tassa sattassa diṭṭhānugatiṃ āpajjamāno sāliṃ āhāsi sakiṃdeva dvīhāya. ‘Evampi kira, bho, sādhū’ti.
‘‘අථ ඛො, වාසෙට්‌ඨ, අඤ්‌ඤතරො සත්‌තො යෙන සො සත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා තං සත්‌තං එතදවොච – ‘එහි, භො සත්‌ත, සාලාහාරං ගමිස්‌සාමා’ති. ‘අලං, භො සත්‌ත, ආහතො මෙ සාලි සකිංදෙව ද්‌වීහායා’ති. අථ ඛො සො, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තො තස්‌ස සත්‌තස්‌ස දිට්‌ඨානුගතිං ආපජ්‌ජමානො සාලිං ආහාසි සකිංදෙව චතූහාය, ‘එවම්‌පි කිර, භො, සාධූ’ති.
‘‘Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto yena so satto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ sattaṃ etadavoca – ‘ehi, bho satta, sālāhāraṃ gamissāmā’ti. ‘Alaṃ, bho satta, āhato me sāli sakiṃdeva dvīhāyā’ti. Atha kho so, vāseṭṭha, satto tassa sattassa diṭṭhānugatiṃ āpajjamāno sāliṃ āhāsi sakiṃdeva catūhāya, ‘evampi kira, bho, sādhū’ti.
‘‘අථ ඛො, වාසෙට්‌ඨ, අඤ්‌ඤතරො සත්‌තො යෙන සො සත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා තං සත්‌තං එතදවොච – ‘එහි, භො සත්‌ත, සාලාහාරං ගමිස්‌සාමා’ති. ‘අලං, භො සත්‌ත, ආහතො මෙ සාලි සකිදෙව චතූහායා’ති. අථ ඛො සො, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තො තස්‌ස සත්‌තස්‌ස දිට්‌ඨානුගතිං ආපජ්‌ජමානො සාලිං ආහාසි සකිදෙව අට්‌ඨාහාය, ‘එවම්‌පි කිර, භො, සාධූ’ති.
‘‘Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto yena so satto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ sattaṃ etadavoca – ‘ehi, bho satta, sālāhāraṃ gamissāmā’ti. ‘Alaṃ, bho satta, āhato me sāli sakideva catūhāyā’ti. Atha kho so, vāseṭṭha, satto tassa sattassa diṭṭhānugatiṃ āpajjamāno sāliṃ āhāsi sakideva aṭṭhāhāya, ‘evampi kira, bho, sādhū’ti.
‘‘යතො ඛො තෙ, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තා සන්‌නිධිකාරකං සාලිං උපක්‌කමිංසු පරිභුඤ්‌ජිතුං. අථ කණොපි තණ්‌ඩුලං පරියොනන්‌ධි, ථුසොපි තණ්‌ඩුලං පරියොනන්‌ධි; ලූනම්‌පි නප්‌පටිවිරූළ්‌හං , අපදානං පඤ්‌ඤායිත්‌ථ, සණ්‌ඩසණ්‌ඩා සාලයො අට්‌ඨංසු.
‘‘Yato kho te, vāseṭṭha, sattā sannidhikārakaṃ sāliṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Atha kaṇopi taṇḍulaṃ pariyonandhi, thusopi taṇḍulaṃ pariyonandhi; lūnampi nappaṭivirūḷhaṃ , apadānaṃ paññāyittha, saṇḍasaṇḍā sālayo aṭṭhaṃsu.
සාලිවිභාගො
Sālivibhāgo
128. ‘‘අථ ඛො තෙ, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තා සන්‌නිපතිංසු, සන්‌නිපතිත්‌වා අනුත්‌ථුනිංසු – ‘පාපකා වත, භො, ධම්‌මා සත්‌තෙසු පාතුභූතා. මයඤ්‌හි පුබ්‌බෙ මනොමයා අහුම්‌හා පීතිභක්‌ඛා සයංපභා අන්‌තලික්‌ඛචරා සුභට්‌ඨායිනො, චිරං දීඝමද්‌ධානං අට්‌ඨම්‌හා. තෙසං නො අම්‌හාකං කදාචි කරහචි දීඝස්‌ස අද්‌ධුනො අච්‌චයෙන රසපථවී උදකස්‌මිං සමතනි. සා අහොසි වණ්‌ණසම්‌පන්‌නා ගන්‌ධසම්‌පන්‌නා රසසම්‌පන්‌නා. තෙ මයං රසපථවිං හත්‌ථෙහි ආලුප්‌පකාරකං උපක්‌කමිම්‌හ පරිභුඤ්‌ජිතුං, තෙසං නො රසපථවිං හත්‌ථෙහි ආලුප්‌පකාරකං උපක්‌කමතං පරිභුඤ්‌ජිතුං සයංපභා අන්‌තරධායි. සයංපභාය අන්‌තරහිතාය චන්‌දිමසූරියා පාතුරහෙසුං, චන්‌දිමසූරියෙසු පාතුභූතෙසු නක්‌ඛත්‌තානි තාරකරූපානි පාතුරහෙසුං, නක්‌ඛත්‌තෙසු තාරකරූපෙසු පාතුභූතෙසු රත්‌තින්‌දිවා පඤ්‌ඤායිංසු, රත්‌තින්‌දිවෙසු පඤ්‌ඤායමානෙසු මාසඩ්‌ඪමාසා පඤ්‌ඤායිංසු. මාසඩ්‌ඪමාසෙසු පඤ්‌ඤායමානෙසු උතුසංවච්‌ඡරා පඤ්‌ඤායිංසු. තෙ මයං රසපථවිං පරිභුඤ්‌ජන්‌තා තංභක්‌ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්‌ධානං අට්‌ඨම්‌හා. තෙසං නො පාපකානංයෙව අකුසලානං ධම්‌මානං පාතුභාවා රසපථවී අන්‌තරධායි. රසපථවියා අන්‌තරහිතාය භූමිපප්‌පටකො පාතුරහොසි. සො අහොසි වණ්‌ණසම්‌පන්‌නො ගන්‌ධසම්‌පන්‌නො රසසම්‌පන්‌නො. තෙ මයං භූමිපප්‌පටකං උපක්‌කමිම්‌හ පරිභුඤ්‌ජිතුං. තෙ මයං තං පරිභුඤ්‌ජන්‌තා තංභක්‌ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්‌ධානං අට්‌ඨම්‌හා. තෙසං නො පාපකානංයෙව අකුසලානං ධම්‌මානං පාතුභාවා භූමිපප්‌පටකො අන්‌තරධායි. භූමිපප්‌පටකෙ අන්‌තරහිතෙ පදාලතා පාතුරහොසි. සා අහොසි වණ්‌ණසම්‌පන්‌නා ගන්‌ධසම්‌පන්‌නා රසසම්‌පන්‌නා. තෙ මයං පදාලතං උපක්‌කමිම්‌හ පරිභුඤ්‌ජිතුං. තෙ මයං තං පරිභුඤ්‌ජන්‌තා තංභක්‌ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්‌ධානං අට්‌ඨම්‌හා. තෙසං නො පාපකානංයෙව අකුසලානං ධම්‌මානං පාතුභාවා පදාලතා අන්‌තරධායි. පදාලතාය අන්‌තරහිතාය අකට්‌ඨපාකො සාලි පාතුරහොසි අකණො අථුසො සුද්‌ධො සුගන්‌ධො තණ්‌ඩුලප්‌ඵලො. යං තං සායං සායමාසාය ආහරාම, පාතො තං හොති පක්‌කං පටිවිරූළ්‌හං. යං තං පාතො පාතරාසාය ආහරාම, සායං තං හොති පක්‌කං පටිවිරූළ්‌හං. නාපදානං පඤ්‌ඤායිත්‌ථ. තෙ මයං අකට්‌ඨපාකං සාලිං පරිභුඤ්‌ජන්‌තා තංභක්‌ඛා තදාහාරා චිරං දීඝමද්‌ධානං අට්‌ඨම්‌හා. තෙසං නො පාපකානංයෙව අකුසලානං ධම්‌මානං පාතුභාවා කණොපි තණ්‌ඩුලං පරියොනන්‌ධි, ථුසොපි තණ්‌ඩුලං පරියොනන්‌ධි, ලූනම්‌පි නප්‌පටිවිරූළ්‌හං, අපදානං පඤ්‌ඤායිත්‌ථ, සණ්‌ඩසණ්‌ඩා සාලයො ඨිතා. යංනූන මයං සාලිං විභජෙය්‍යාම, මරියාදං ඨපෙය්‍යාමා’ති! අථ ඛො තෙ, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තා සාලිං විභජිංසු, මරියාදං ඨපෙසුං.
128. ‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā sannipatiṃsu, sannipatitvā anutthuniṃsu – ‘pāpakā vata, bho, dhammā sattesu pātubhūtā. Mayañhi pubbe manomayā ahumhā pītibhakkhā sayaṃpabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino, ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no amhākaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena rasapathavī udakasmiṃ samatani. Sā ahosi vaṇṇasampannā gandhasampannā rasasampannā. Te mayaṃ rasapathaviṃ hatthehi āluppakārakaṃ upakkamimha paribhuñjituṃ, tesaṃ no rasapathaviṃ hatthehi āluppakārakaṃ upakkamataṃ paribhuñjituṃ sayaṃpabhā antaradhāyi. Sayaṃpabhāya antarahitāya candimasūriyā pāturahesuṃ, candimasūriyesu pātubhūtesu nakkhattāni tārakarūpāni pāturahesuṃ, nakkhattesu tārakarūpesu pātubhūtesu rattindivā paññāyiṃsu, rattindivesu paññāyamānesu māsaḍḍhamāsā paññāyiṃsu. Māsaḍḍhamāsesu paññāyamānesu utusaṃvaccharā paññāyiṃsu. Te mayaṃ rasapathaviṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no pāpakānaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pātubhāvā rasapathavī antaradhāyi. Rasapathaviyā antarahitāya bhūmipappaṭako pāturahosi. So ahosi vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno. Te mayaṃ bhūmipappaṭakaṃ upakkamimha paribhuñjituṃ. Te mayaṃ taṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no pāpakānaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pātubhāvā bhūmipappaṭako antaradhāyi. Bhūmipappaṭake antarahite padālatā pāturahosi. Sā ahosi vaṇṇasampannā gandhasampannā rasasampannā. Te mayaṃ padālataṃ upakkamimha paribhuñjituṃ. Te mayaṃ taṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no pāpakānaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pātubhāvā padālatā antaradhāyi. Padālatāya antarahitāya akaṭṭhapāko sāli pāturahosi akaṇo athuso suddho sugandho taṇḍulapphalo. Yaṃ taṃ sāyaṃ sāyamāsāya āharāma, pāto taṃ hoti pakkaṃ paṭivirūḷhaṃ. Yaṃ taṃ pāto pātarāsāya āharāma, sāyaṃ taṃ hoti pakkaṃ paṭivirūḷhaṃ. Nāpadānaṃ paññāyittha. Te mayaṃ akaṭṭhapākaṃ sāliṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no pāpakānaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pātubhāvā kaṇopi taṇḍulaṃ pariyonandhi, thusopi taṇḍulaṃ pariyonandhi, lūnampi nappaṭivirūḷhaṃ, apadānaṃ paññāyittha, saṇḍasaṇḍā sālayo ṭhitā. Yaṃnūna mayaṃ sāliṃ vibhajeyyāma, mariyādaṃ ṭhapeyyāmā’ti! Atha kho te, vāseṭṭha, sattā sāliṃ vibhajiṃsu, mariyādaṃ ṭhapesuṃ.
129. ‘‘අථ ඛො, වාසෙට්‌ඨ, අඤ්‌ඤතරො සත්‌තො ලොලජාතිකො සකං භාගං පරිරක්‌ඛන්‌තො අඤ්‌ඤතරං 57 භාගං අදින්‌නං ආදියිත්‌වා පරිභුඤ්‌ජි. තමෙනං අග්‌ගහෙසුං, ගහෙත්‌වා එතදවොචුං – ‘පාපකං වත, භො සත්‌ත, කරොසි, යත්‍ර හි නාම සකං භාගං පරිරක්‌ඛන්‌තො අඤ්‌ඤතරං භාගං අදින්‌නං ආදියිත්‌වා පරිභුඤ්‌ජසි. මාස්‌සු, භො සත්‌ත, පුනපි එවරූපමකාසී’ති. ‘එවං, භො’ති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, සො සත්‌තො තෙසං සත්‌තානං පච්‌චස්‌සොසි. දුතියම්‌පි ඛො, වාසෙට්‌ඨ, සො සත්‌තො…පෙ.… තතියම්‌පි ඛො, වාසෙට්‌ඨ, සො සත්‌තො සකං භාගං පරිරක්‌ඛන්‌තො අඤ්‌ඤතරං භාගං අදින්‌නං ආදියිත්‌වා පරිභුඤ්‌ජි. තමෙනං අග්‌ගහෙසුං, ගහෙත්‌වා එතදවොචුං – ‘පාපකං වත, භො සත්‌ත, කරොසි, යත්‍ර හි නාම සකං භාගං පරිරක්‌ඛන්‌තො අඤ්‌ඤතරං භාගං අදින්‌නං ආදියිත්‌වා පරිභුඤ්‌ජසි. මාස්‌සු, භො සත්‌ත, පුනපි එවරූපමකාසී’ති. අඤ්‌ඤෙ පාණිනා පහරිංසු, අඤ්‌ඤෙ ලෙඩ්‌ඩුනා පහරිංසු, අඤ්‌ඤෙ දණ්‌ඩෙන පහරිංසු. තදග්‌ගෙ ඛො, වාසෙට්‌ඨ, අදින්‌නාදානං පඤ්‌ඤායති, ගරහා පඤ්‌ඤායති, මුසාවාදො පඤ්‌ඤායති, දණ්‌ඩාදානං පඤ්‌ඤායති.
129. ‘‘Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto lolajātiko sakaṃ bhāgaṃ parirakkhanto aññataraṃ 58 bhāgaṃ adinnaṃ ādiyitvā paribhuñji. Tamenaṃ aggahesuṃ, gahetvā etadavocuṃ – ‘pāpakaṃ vata, bho satta, karosi, yatra hi nāma sakaṃ bhāgaṃ parirakkhanto aññataraṃ bhāgaṃ adinnaṃ ādiyitvā paribhuñjasi. Māssu, bho satta, punapi evarūpamakāsī’ti. ‘Evaṃ, bho’ti kho, vāseṭṭha, so satto tesaṃ sattānaṃ paccassosi. Dutiyampi kho, vāseṭṭha, so satto…pe… tatiyampi kho, vāseṭṭha, so satto sakaṃ bhāgaṃ parirakkhanto aññataraṃ bhāgaṃ adinnaṃ ādiyitvā paribhuñji. Tamenaṃ aggahesuṃ, gahetvā etadavocuṃ – ‘pāpakaṃ vata, bho satta, karosi, yatra hi nāma sakaṃ bhāgaṃ parirakkhanto aññataraṃ bhāgaṃ adinnaṃ ādiyitvā paribhuñjasi. Māssu, bho satta, punapi evarūpamakāsī’ti. Aññe pāṇinā pahariṃsu, aññe leḍḍunā pahariṃsu, aññe daṇḍena pahariṃsu. Tadagge kho, vāseṭṭha, adinnādānaṃ paññāyati, garahā paññāyati, musāvādo paññāyati, daṇḍādānaṃ paññāyati.
මහාසම්‌මතරාජා
Mahāsammatarājā
130. ‘‘අථ ඛො තෙ, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තා සන්‌නිපතිංසු, සන්‌නිපතිත්‌වා අනුත්‌ථුනිංසු – ‘පාපකා වත භො ධම්‌මා සත්‌තෙසු පාතුභූතා, යත්‍ර හි නාම අදින්‌නාදානං පඤ්‌ඤායිස්‌සති, ගරහා පඤ්‌ඤායිස්‌සති, මුසාවාදො පඤ්‌ඤායිස්‌සති, දණ්‌ඩාදානං පඤ්‌ඤායිස්‌සති. යංනූන මයං එකං සත්‌තං සම්‌මන්‌නෙය්‍යාම, යො නො සම්‌මා ඛීයිතබ්‌බං ඛීයෙය්‍ය, සම්‌මා ගරහිතබ්‌බං ගරහෙය්‍ය, සම්‌මා පබ්‌බාජෙතබ්‌බං පබ්‌බාජෙය්‍ය. මයං පනස්‌ස සාලීනං භාගං අනුප්‌පදස්‌සාමා’ති.
130. ‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā sannipatiṃsu, sannipatitvā anutthuniṃsu – ‘pāpakā vata bho dhammā sattesu pātubhūtā, yatra hi nāma adinnādānaṃ paññāyissati, garahā paññāyissati, musāvādo paññāyissati, daṇḍādānaṃ paññāyissati. Yaṃnūna mayaṃ ekaṃ sattaṃ sammanneyyāma, yo no sammā khīyitabbaṃ khīyeyya, sammā garahitabbaṃ garaheyya, sammā pabbājetabbaṃ pabbājeyya. Mayaṃ panassa sālīnaṃ bhāgaṃ anuppadassāmā’ti.
‘‘අථ ඛො තෙ, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තා යො නෙසං සත්‌තො අභිරූපතරො ච දස්‌සනීයතරො ච පාසාදිකතරො ච මහෙසක්‌ඛතරො ච තං සත්‌තං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එතදවොචුං – ‘එහි, භො සත්‌ත, සම්‌මා ඛීයිතබ්‌බං ඛීය, සම්‌මා ගරහිතබ්‌බං ගරහ, සම්‌මා පබ්‌බාජෙතබ්‌බං පබ්‌බාජෙහි. මයං පන තෙ සාලීනං භාගං අනුප්‌පදස්‌සාමා’ති. ‘එවං, භො’ති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, සො සත්‌තො තෙසං සත්‌තානං පටිස්‌සුණිත්‌වා සම්‌මා ඛීයිතබ්‌බං ඛීයි, සම්‌මා ගරහිතබ්‌බං ගරහි, සම්‌මා පබ්‌බාජෙතබ්‌බං පබ්‌බාජෙසි. තෙ පනස්‌ස සාලීනං භාගං අනුප්‌පදංසු.
‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā yo nesaṃ satto abhirūpataro ca dassanīyataro ca pāsādikataro ca mahesakkhataro ca taṃ sattaṃ upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘ehi, bho satta, sammā khīyitabbaṃ khīya, sammā garahitabbaṃ garaha, sammā pabbājetabbaṃ pabbājehi. Mayaṃ pana te sālīnaṃ bhāgaṃ anuppadassāmā’ti. ‘Evaṃ, bho’ti kho, vāseṭṭha, so satto tesaṃ sattānaṃ paṭissuṇitvā sammā khīyitabbaṃ khīyi, sammā garahitabbaṃ garahi, sammā pabbājetabbaṃ pabbājesi. Te panassa sālīnaṃ bhāgaṃ anuppadaṃsu.
131. ‘‘මහාජනසම්‌මතොති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, ‘මහාසම්‌මතො, මහාසම්‌මතො’ ත්‌වෙව පඨමං අක්‌ඛරං උපනිබ්‌බත්‌තං. ඛෙත්‌තානං අධිපතීති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, ‘ඛත්‌තියො, ඛත්‌තියො’ ත්‌වෙව දුතියං අක්‌ඛරං උපනිබ්‌බත්‌තං. ධම්‌මෙන පරෙ රඤ්‌ජෙතීති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, ‘රාජා, රාජා’ ත්‌වෙව තතියං අක්‌ඛරං උපනිබ්‌බත්‌තං. ඉති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, එවමෙතස්‌ස ඛත්‌තියමණ්‌ඩලස්‌ස පොරාණෙන අග්‌ගඤ්‌ඤෙන අක්‌ඛරෙන අභිනිබ්‌බත්‌ති අහොසි තෙසංයෙව සත්‌තානං, අනඤ්‌ඤෙසං. සදිසානංයෙව, නො අසදිසානං. ධම්‌මෙනෙව, නො අධම්‌මෙන. ධම්‌මො හි, වාසෙට්‌ඨ, සෙට්‌ඨො ජනෙතස්‌මිං දිට්‌ඨෙ චෙව ධම්‌මෙ අභිසම්‌පරායඤ්‌ච.
131. ‘‘Mahājanasammatoti kho, vāseṭṭha, ‘mahāsammato, mahāsammato’ tveva paṭhamaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Khettānaṃ adhipatīti kho, vāseṭṭha, ‘khattiyo, khattiyo’ tveva dutiyaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Dhammena pare rañjetīti kho, vāseṭṭha, ‘rājā, rājā’ tveva tatiyaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Iti kho, vāseṭṭha, evametassa khattiyamaṇḍalassa porāṇena aggaññena akkharena abhinibbatti ahosi tesaṃyeva sattānaṃ, anaññesaṃ. Sadisānaṃyeva, no asadisānaṃ. Dhammeneva, no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
බ්‍රාහ්‌මණමණ්‌ඩලං
Brāhmaṇamaṇḍalaṃ
132. ‘‘අථ ඛො තෙසං, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තානංයෙව 59 එකච්‌චානං එතදහොසි – ‘පාපකා වත, භො, ධම්‌මා සත්‌තෙසු පාතුභූතා, යත්‍ර හි නාම අදින්‌නාදානං පඤ්‌ඤායිස්‌සති, ගරහා පඤ්‌ඤායිස්‌සති, මුසාවාදො පඤ්‌ඤායිස්‌සති, දණ්‌ඩාදානං පඤ්‌ඤායිස්‌සති, පබ්‌බාජනං පඤ්‌ඤායිස්‌සති. යංනූන මයං පාපකෙ අකුසලෙ ධම්‌මෙ වාහෙය්‍යාමා’ති. තෙ පාපකෙ අකුසලෙ ධම්‌මෙ වාහෙසුං . පාපකෙ අකුසලෙ ධම්‌මෙ වාහෙන්‌තීති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, ‘බ්‍රාහ්‌මණා, බ්‍රාහ්‌මණා’ ත්‌වෙව පඨමං අක්‌ඛරං උපනිබ්‌බත්‌තං. තෙ අරඤ්‌ඤායතනෙ පණ්‌ණකුටියො කරිත්‌වා පණ්‌ණකුටීසු ඣායන්‌ති වීතඞ්‌ගාරා වීතධූමා පන්‌නමුසලා සායං සායමාසාය පාතො පාතරාසාය ගාමනිගමරාජධානියො ඔසරන්‌ති ඝාසමෙසමානා 60. තෙ ඝාසං පටිලභිත්‌වා පුනදෙව අරඤ්‌ඤායතනෙ පණ්‌ණකුටීසු ඣායන්‌ති. තමෙනං මනුස්‌සා දිස්‌වා එවමාහංසු – ‘ඉමෙ ඛො, භො, සත්‌තා අරඤ්‌ඤායතනෙ පණ්‌ණකුටියො කරිත්‌වා පණ්‌ණකුටීසු ඣායන්‌ති, වීතඞ්‌ගාරා වීතධූමා පන්‌නමුසලා සායං සායමාසාය පාතො පාතරාසාය ගාමනිගමරාජධානියො ඔසරන්‌ති ඝාසමෙසමානා. තෙ ඝාසං පටිලභිත්‌වා පුනදෙව අරඤ්‌ඤායතනෙ පණ්‌ණකුටීසු ඣායන්‌තී’ති, ඣායන්‌තීති ඛො 61, වාසෙට්‌ඨ, ‘ඣායකා, ඣායකා’ ත්‌වෙව දුතියං අක්‌ඛරං උපනිබ්‌බත්‌තං. තෙසංයෙව ඛො, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තානං එකච්‌චෙ සත්‌තා අරඤ්‌ඤායතනෙ පණ්‌ණකුටීසු තං ඣානං අනභිසම්‌භුණමානා 62 ගාමසාමන්‌තං නිගමසාමන්‌තං ඔසරිත්‌වා ගන්‌ථෙ කරොන්‌තා අච්‌ඡන්‌ති. තමෙනං මනුස්‌සා දිස්‌වා එවමාහංසු – ‘ඉමෙ ඛො, භො, සත්‌තා අරඤ්‌ඤායතනෙ පණ්‌ණකුටීසු තං ඣානං අනභිසම්‌භුණමානා ගාමසාමන්‌තං නිගමසාමන්‌තං ඔසරිත්‌වා ගන්‌ථෙ කරොන්‌තා අච්‌ඡන්‌ති, න දානිමෙ ඣායන්‌තී’ති. න දානිමෙ 63 ඣායන්‌තීති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, ‘අජ්‌ඣායකා අජ්‌ඣායකා’ ත්‌වෙව තතියං අක්‌ඛරං උපනිබ්‌බත්‌තං. හීනසම්‌මතං ඛො පන, වාසෙට්‌ඨ, තෙන සමයෙන හොති, තදෙතරහි සෙට්‌ඨසම්‌මතං. ඉති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, එවමෙතස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණමණ්‌ඩලස්‌ස පොරාණෙන අග්‌ගඤ්‌ඤෙන අක්‌ඛරෙන අභිනිබ්‌බත්‌ති අහොසි තෙසංයෙව සත්‌තානං , අනඤ්‌ඤෙසං සදිසානංයෙව නො අසදිසානං ධම්‌මෙනෙව , නො අධම්‌මෙන. ධම්‌මො හි, වාසෙට්‌ඨ, සෙට්‌ඨො ජනෙතස්‌මිං දිට්‌ඨෙ චෙව ධම්‌මෙ අභිසම්‌පරායඤ්‌ච.
132. ‘‘Atha kho tesaṃ, vāseṭṭha, sattānaṃyeva 64 ekaccānaṃ etadahosi – ‘pāpakā vata, bho, dhammā sattesu pātubhūtā, yatra hi nāma adinnādānaṃ paññāyissati, garahā paññāyissati, musāvādo paññāyissati, daṇḍādānaṃ paññāyissati, pabbājanaṃ paññāyissati. Yaṃnūna mayaṃ pāpake akusale dhamme vāheyyāmā’ti. Te pāpake akusale dhamme vāhesuṃ . Pāpake akusale dhamme vāhentīti kho, vāseṭṭha, ‘brāhmaṇā, brāhmaṇā’ tveva paṭhamaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Te araññāyatane paṇṇakuṭiyo karitvā paṇṇakuṭīsu jhāyanti vītaṅgārā vītadhūmā pannamusalā sāyaṃ sāyamāsāya pāto pātarāsāya gāmanigamarājadhāniyo osaranti ghāsamesamānā 65. Te ghāsaṃ paṭilabhitvā punadeva araññāyatane paṇṇakuṭīsu jhāyanti. Tamenaṃ manussā disvā evamāhaṃsu – ‘ime kho, bho, sattā araññāyatane paṇṇakuṭiyo karitvā paṇṇakuṭīsu jhāyanti, vītaṅgārā vītadhūmā pannamusalā sāyaṃ sāyamāsāya pāto pātarāsāya gāmanigamarājadhāniyo osaranti ghāsamesamānā. Te ghāsaṃ paṭilabhitvā punadeva araññāyatane paṇṇakuṭīsu jhāyantī’ti, jhāyantīti kho 66, vāseṭṭha, ‘jhāyakā, jhāyakā’ tveva dutiyaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Tesaṃyeva kho, vāseṭṭha, sattānaṃ ekacce sattā araññāyatane paṇṇakuṭīsu taṃ jhānaṃ anabhisambhuṇamānā 67 gāmasāmantaṃ nigamasāmantaṃ osaritvā ganthe karontā acchanti. Tamenaṃ manussā disvā evamāhaṃsu – ‘ime kho, bho, sattā araññāyatane paṇṇakuṭīsu taṃ jhānaṃ anabhisambhuṇamānā gāmasāmantaṃ nigamasāmantaṃ osaritvā ganthe karontā acchanti, na dānime jhāyantī’ti. Na dānime 68 jhāyantīti kho, vāseṭṭha, ‘ajjhāyakā ajjhāyakā’ tveva tatiyaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Hīnasammataṃ kho pana, vāseṭṭha, tena samayena hoti, tadetarahi seṭṭhasammataṃ. Iti kho, vāseṭṭha, evametassa brāhmaṇamaṇḍalassa porāṇena aggaññena akkharena abhinibbatti ahosi tesaṃyeva sattānaṃ , anaññesaṃ sadisānaṃyeva no asadisānaṃ dhammeneva , no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
වෙස්‌සමණ්‌ඩලං
Vessamaṇḍalaṃ
133. ‘‘තෙසංයෙව ඛො, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තානං එකච්‌චෙ සත්‌තා මෙථුනං ධම්‌මං සමාදාය විසුකම්‌මන්‌තෙ 69 පයොජෙසුං. මෙථුනං ධම්‌මං සමාදාය විසුකම්‌මන්‌තෙ පයොජෙන්‌තීති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, ‘වෙස්‌සා, වෙස්‌සා’ ත්‌වෙව අක්‌ඛරං උපනිබ්‌බත්‌තං. ඉති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, එවමෙතස්‌ස වෙස්‌සමණ්‌ඩලස්‌ස පොරාණෙන අග්‌ගඤ්‌ඤෙන අක්‌ඛරෙන අභිනිබ්‌බත්‌ති අහොසි තෙසඤ්‌ඤෙව සත්‌තානං අනඤ්‌ඤෙසං සදිසානංයෙව , නො අසදිසානං, ධම්‌මෙනෙව නො අධම්‌මෙන. ධම්‌මො හි, වාසෙට්‌ඨ, සෙට්‌ඨො ජනෙතස්‌මිං දිට්‌ඨෙ චෙව ධම්‌මෙ අභිසම්‌පරායඤ්‌ච.
133. ‘‘Tesaṃyeva kho, vāseṭṭha, sattānaṃ ekacce sattā methunaṃ dhammaṃ samādāya visukammante 70 payojesuṃ. Methunaṃ dhammaṃ samādāya visukammante payojentīti kho, vāseṭṭha, ‘vessā, vessā’ tveva akkharaṃ upanibbattaṃ. Iti kho, vāseṭṭha, evametassa vessamaṇḍalassa porāṇena aggaññena akkharena abhinibbatti ahosi tesaññeva sattānaṃ anaññesaṃ sadisānaṃyeva , no asadisānaṃ, dhammeneva no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
සුද්‌දමණ්‌ඩලං
Suddamaṇḍalaṃ
134. ‘‘තෙසඤ්‌ඤෙව ඛො, වාසෙට්‌ඨ, සත්‌තානං යෙ තෙ සත්‌තා අවසෙසා තෙ ලුද්‌දාචාරා ඛුද්‌දාචාරා අහෙසුං. ලුද්‌දාචාරා ඛුද්‌දාචාරාති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, ‘සුද්‌දා, සුද්‌දා’ ත්‌වෙව අක්‌ඛරං උපනිබ්‌බත්‌තං. ඉති ඛො, වාසෙට්‌ඨ, එවමෙතස්‌ස සුද්‌දමණ්‌ඩලස්‌ස පොරාණෙන අග්‌ගඤ්‌ඤෙන අක්‌ඛරෙන අභිනිබ්‌බත්‌ති අහොසි තෙසංයෙව සත්‌තානං අනඤ්‌ඤෙසං, සදිසානංයෙව නො අසදිසානං, ධම්‌මෙනෙව, නො අධම්‌මෙන. ධම්‌මො හි, වාසෙට්‌ඨ, සෙට්‌ඨො ජනෙතස්‌මිං දිට්‌ඨෙ චෙව ධම්‌මෙ අභිසම්‌පරායඤ්‌ච.
134. ‘‘Tesaññeva kho, vāseṭṭha, sattānaṃ ye te sattā avasesā te luddācārā khuddācārā ahesuṃ. Luddācārā khuddācārāti kho, vāseṭṭha, ‘suddā, suddā’ tveva akkharaṃ upanibbattaṃ. Iti kho, vāseṭṭha, evametassa suddamaṇḍalassa porāṇena aggaññena akkharena abhinibbatti ahosi tesaṃyeva sattānaṃ anaññesaṃ, sadisānaṃyeva no asadisānaṃ, dhammeneva, no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
135. ‘‘අහු ඛො සො, වාසෙට්‌ඨ, සමයො, යං ඛත්‌තියොපි සකං ධම්‌මං ගරහමානො අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජති – ‘සමණො භවිස්‌සාමී’ති. බ්‍රාහ්‌මණොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ…පෙ.… වෙස්‌සොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ…පෙ.… සුද්‌දොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ, සකං ධම්‌මං ගරහමානො අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජති – ‘සමණො භවිස්‌සාමී’ති. ඉමෙහි ඛො, වාසෙට්‌ඨ, චතූහි මණ්‌ඩලෙහි සමණමණ්‌ඩලස්‌ස අභිනිබ්‌බත්‌ති අහොසි, තෙසංයෙව සත්‌තානං අනඤ්‌ඤෙසං, සදිසානංයෙව නො අසදිසානං, ධම්‌මෙනෙව නො අධම්‌මෙන. ධම්‌මො හි, වාසෙට්‌ඨ, සෙට්‌ඨො ජනෙතස්‌මිං දිට්‌ඨෙ චෙව ධම්‌මෙ අභිසම්‌පරායඤ්‌ච.
135. ‘‘Ahu kho so, vāseṭṭha, samayo, yaṃ khattiyopi sakaṃ dhammaṃ garahamāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati – ‘samaṇo bhavissāmī’ti. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha…pe… suddopi kho, vāseṭṭha, sakaṃ dhammaṃ garahamāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati – ‘samaṇo bhavissāmī’ti. Imehi kho, vāseṭṭha, catūhi maṇḍalehi samaṇamaṇḍalassa abhinibbatti ahosi, tesaṃyeva sattānaṃ anaññesaṃ, sadisānaṃyeva no asadisānaṃ, dhammeneva no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
දුච්‌චරිතාදිකථා
Duccaritādikathā
136. ‘‘ඛත්‌තියොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ, කායෙන දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා වාචාය දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා මනසා දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකො මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානො 71 මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානහෙතු කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති. බ්‍රාහ්‌මණොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ…පෙ.… වෙස්‌සොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ… සුද්‌දොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ… සමණොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ, කායෙන දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා වාචාය දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා මනසා දුච්‌චරිතං චරිත්‌වා මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකො මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානො මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානහෙතු කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති.
136. ‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā micchādiṭṭhiko micchādiṭṭhikammasamādāno 72 micchādiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha… suddopi kho, vāseṭṭha… samaṇopi kho, vāseṭṭha, kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā micchādiṭṭhiko micchādiṭṭhikammasamādāno micchādiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.
‘‘ඛත්‌තියොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ, කායෙන සුචරිතං චරිත්‌වා වාචාය සුචරිතං චරිත්‌වා මනසා සුචරිතං චරිත්‌වා සම්‌මාදිට්‌ඨිකො සම්‌මාදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානො 73 සම්‌මාදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානහෙතු කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජති. බ්‍රාහ්‌මණොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ…පෙ.… වෙස්‌සොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ… සුද්‌දොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ… සමණොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ, කායෙන සුචරිතං චරිත්‌වා වාචාය සුචරිතං චරිත්‌වා මනසා සුචරිතං චරිත්‌වා සම්‌මාදිට්‌ඨිකො සම්‌මාදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානො සම්‌මාදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානහෙතු කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජති.
‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā sammādiṭṭhiko sammādiṭṭhikammasamādāno 74 sammādiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha… suddopi kho, vāseṭṭha… samaṇopi kho, vāseṭṭha, kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā sammādiṭṭhiko sammādiṭṭhikammasamādāno sammādiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati.
137. ‘‘ඛත්‌තියොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ, කායෙන ද්‌වයකාරී, වාචාය ද්‌වයකාරී, මනසා ද්‌වයකාරී, විමිස්‌සදිට්‌ඨිකො විමිස්‌සදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානො විමිස්‌සදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානහෙතු 75 කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී හොති. බ්‍රාහ්‌මණොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ …පෙ.… වෙස්‌සොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ… සුද්‌දොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ… සමණොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ, කායෙන ද්‌වයකාරී , වාචාය ද්‌වයකාරී, මනසා ද්‌වයකාරී, විමිස්‌සදිට්‌ඨිකො විමිස්‌සදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානො විමිස්‌සදිට්‌ඨිකම්‌මසමාදානහෙතු කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී හොති.
137. ‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, kāyena dvayakārī, vācāya dvayakārī, manasā dvayakārī, vimissadiṭṭhiko vimissadiṭṭhikammasamādāno vimissadiṭṭhikammasamādānahetu 76 kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sukhadukkhappaṭisaṃvedī hoti. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha …pe… vessopi kho, vāseṭṭha… suddopi kho, vāseṭṭha… samaṇopi kho, vāseṭṭha, kāyena dvayakārī , vācāya dvayakārī, manasā dvayakārī, vimissadiṭṭhiko vimissadiṭṭhikammasamādāno vimissadiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sukhadukkhappaṭisaṃvedī hoti.
බොධිපක්‌ඛියභාවනා
Bodhipakkhiyabhāvanā
138. ‘‘ඛත්‌තියොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ, කායෙන සංවුතො වාචාය සංවුතො මනසා සංවුතො සත්‌තන්‌නං බොධිපක්‌ඛියානං ධම්‌මානං භාවනමන්‌වාය දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ පරිනිබ්‌බායති 77. බ්‍රාහ්‌මණොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ…පෙ.… වෙස්‌සොපි ඛො වාසෙට්‌ඨ… සුද්‌දොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ … සමණොපි ඛො, වාසෙට්‌ඨ, කායෙන සංවුතො වාචාය සංවුතො මනසා සංවුතො සත්‌තන්‌නං බොධිපක්‌ඛියානං ධම්‌මානං භාවනමන්‌වාය දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ පරිනිබ්‌බායති.
138. ‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto sattannaṃ bodhipakkhiyānaṃ dhammānaṃ bhāvanamanvāya diṭṭheva dhamme parinibbāyati 78. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho vāseṭṭha… suddopi kho, vāseṭṭha … samaṇopi kho, vāseṭṭha, kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto sattannaṃ bodhipakkhiyānaṃ dhammānaṃ bhāvanamanvāya diṭṭheva dhamme parinibbāyati.
139. ‘‘ඉමෙසඤ්‌හි, වාසෙට්‌ඨ, චතුන්‌නං වණ්‌ණානං යො හොති භික්‌ඛු අරහං ඛීණාසවො වුසිතවා කතකරණීයො ඔහිතභාරො අනුප්‌පත්‌තසදත්‌ථො පරික්‌ඛීණභවසංයොජනො සම්‌මදඤ්‌ඤා විමුත්‌තො සො නෙසං අග්‌ගමක්‌ඛායති ධම්‌මෙනෙව. නො අධම්‌මෙන. ධම්‌මො හි, වාසෙට්‌ඨ, සෙට්‌ඨො ජනෙතස්‌මිං දිට්‌ඨෙ චෙව ධම්‌මෙ අභිසම්‌පරායඤ්‌ච.
139. ‘‘Imesañhi, vāseṭṭha, catunnaṃ vaṇṇānaṃ yo hoti bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto so nesaṃ aggamakkhāyati dhammeneva. No adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
140. ‘‘බ්‍රහ්‌මුනා පෙසා, වාසෙට්‌ඨ, සනඞ්‌කුමාරෙන ගාථා භාසිතා –
140. ‘‘Brahmunā pesā, vāseṭṭha, sanaṅkumārena gāthā bhāsitā –
‘ඛත්‌තියො සෙට්‌ඨො ජනෙතස්‌මිං, යෙ ගොත්‌තපටිසාරිනො;
‘Khattiyo seṭṭho janetasmiṃ, ye gottapaṭisārino;
විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො, සො සෙට්‌ඨො දෙවමානුසෙ’ති.
Vijjācaraṇasampanno, so seṭṭho devamānuse’ti.
‘‘සා ඛො පනෙසා, වාසෙට්‌ඨ, බ්‍රහ්‌මුනා සනඞ්‌කුමාරෙන ගාථා සුගීතා, නො දුග්‌ගීතා. සුභාසිතා, නො දුබ්‌භාසිතා. අත්‌ථසංහිතා, නො අනත්‌ථසංහිතා. අනුමතා මයා. අහම්‌පි, වාසෙට්‌ඨ, එවං වදාමි –
‘‘Sā kho panesā, vāseṭṭha, brahmunā sanaṅkumārena gāthā sugītā, no duggītā. Subhāsitā, no dubbhāsitā. Atthasaṃhitā, no anatthasaṃhitā. Anumatā mayā. Ahampi, vāseṭṭha, evaṃ vadāmi –
‘ඛත්‌තියො සෙට්‌ඨො ජනෙතස්‌මිං, යෙ ගොත්‌තපටිසාරිනො;
‘Khattiyo seṭṭho janetasmiṃ, ye gottapaṭisārino;
විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො, සො සෙට්‌ඨො දෙවමානුසෙ’ති.
Vijjācaraṇasampanno, so seṭṭho devamānuse’ti.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනා වාසෙට්‌ඨභාරද්‌වාජා භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දුන්‌ති.
Idamavoca bhagavā. Attamanā vāseṭṭhabhāradvājā bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
අග්‌ගඤ්‌ඤසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං චතුත්‌ථං.
Aggaññasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / දීඝ නිකාය (අට්‌ඨකථා) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / 4. අග්‌ගඤ්‌ඤසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Aggaññasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / දීඝනිකාය (ටීකා) • Dīghanikāya (ṭīkā) / 4. අග්‌ගඤ්‌ඤසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Aggaññasuttavaṇṇanā
