Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ദീഘനികായ • Dīghanikāya |
൪. അഗ്ഗഞ്ഞസുത്തം
4. Aggaññasuttaṃ
വാസേട്ഠഭാരദ്വാജാ
Vāseṭṭhabhāradvājā
൧൧൧. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി പുബ്ബാരാമേ മിഗാരമാതുപാസാദേ. തേന ഖോ പന സമയേന വാസേട്ഠഭാരദ്വാജാ ഭിക്ഖൂസു പരിവസന്തി ഭിക്ഖുഭാവം ആകങ്ഖമാനാ. അഥ ഖോ ഭഗവാ സായന്ഹസമയം പടിസല്ലാനാ വുട്ഠിതോ പാസാദാ ഓരോഹിത്വാ പാസാദപച്ഛായായം 1 അബ്ഭോകാസേ ചങ്കമതി.
111. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde. Tena kho pana samayena vāseṭṭhabhāradvājā bhikkhūsu parivasanti bhikkhubhāvaṃ ākaṅkhamānā. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito pāsādā orohitvā pāsādapacchāyāyaṃ 2 abbhokāse caṅkamati.
൧൧൨. അദ്ദസാ ഖോ വാസേട്ഠോ ഭഗവന്തം സായന്ഹസമയം പടിസല്ലാനാ വുട്ഠിതം പാസാദാ ഓരോഹിത്വാ പാസാദപച്ഛായായം അബ്ഭോകാസേ ചങ്കമന്തം. ദിസ്വാന ഭാരദ്വാജം ആമന്തേസി – ‘‘അയം, ആവുസോ ഭാരദ്വാജ, ഭഗവാ സായന്ഹസമയം പടിസല്ലാനാ വുട്ഠിതോ പാസാദാ ഓരോഹിത്വാ പാസാദപച്ഛായായം അബ്ഭോകാസേ ചങ്കമതി. ആയാമാവുസോ ഭാരദ്വാജ, യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമിസ്സാമ; അപ്പേവ നാമ ലഭേയ്യാമ ഭഗവതോ സന്തികാ 3 ധമ്മിം കഥം സവനായാ’’തി. ‘‘ഏവമാവുസോ’’തി ഖോ ഭാരദ്വാജോ വാസേട്ഠസ്സ പച്ചസ്സോസി.
112. Addasā kho vāseṭṭho bhagavantaṃ sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhitaṃ pāsādā orohitvā pāsādapacchāyāyaṃ abbhokāse caṅkamantaṃ. Disvāna bhāradvājaṃ āmantesi – ‘‘ayaṃ, āvuso bhāradvāja, bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito pāsādā orohitvā pāsādapacchāyāyaṃ abbhokāse caṅkamati. Āyāmāvuso bhāradvāja, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; appeva nāma labheyyāma bhagavato santikā 4 dhammiṃ kathaṃ savanāyā’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho bhāradvājo vāseṭṭhassa paccassosi.
൧൧൩. അഥ ഖോ വാസേട്ഠഭാരദ്വാജാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമിംസു; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഭഗവന്തം ചങ്കമന്തം അനുചങ്കമിംസു. അഥ ഖോ ഭഗവാ വാസേട്ഠം ആമന്തേസി – ‘‘തുമ്ഹേ ഖ്വത്ഥ, വാസേട്ഠ, ബ്രാഹ്മണജച്ചാ ബ്രാഹ്മണകുലീനാ ബ്രാഹ്മണകുലാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതാ, കച്ചി വോ, വാസേട്ഠ, ബ്രാഹ്മണാ ന അക്കോസന്തി ന പരിഭാസന്തീ’’തി? ‘‘തഗ്ഘ നോ, ഭന്തേ, ബ്രാഹ്മണാ അക്കോസന്തി പരിഭാസന്തി അത്തരൂപായ പരിഭാസായ പരിപുണ്ണായ, നോ അപരിപുണ്ണായാ’’തി. ‘‘യഥാ കഥം പന വോ, വാസേട്ഠ, ബ്രാഹ്മണാ അക്കോസന്തി പരിഭാസന്തി അത്തരൂപായ പരിഭാസായ പരിപുണ്ണായ, നോ അപരിപുണ്ണായാ’’തി? ‘‘ബ്രാഹ്മണാ, ഭന്തേ, ഏവമാഹംസു – ‘ബ്രാഹ്മണോവ സേട്ഠോ വണ്ണോ, ഹീനാ അഞ്ഞേ വണ്ണാ 5. ബ്രാഹ്മണോവ സുക്കോ വണ്ണോ , കണ്ഹാ അഞ്ഞേ വണ്ണാ 6. ബ്രാഹ്മണാവ സുജ്ഝന്തി, നോ അബ്രാഹ്മണാ. ബ്രാഹ്മണാവ 7 ബ്രഹ്മുനോ പുത്താ ഓരസാ മുഖതോ ജാതാ ബ്രഹ്മജാ ബ്രഹ്മനിമ്മിതാ ബ്രഹ്മദായാദാ. തേ തുമ്ഹേ സേട്ഠം വണ്ണം ഹിത്വാ ഹീനമത്ഥ വണ്ണം അജ്ഝുപഗതാ, യദിദം മുണ്ഡകേ സമണകേ ഇബ്ഭേ കണ്ഹേ ബന്ധുപാദാപച്ചേ. തയിദം ന സാധു, തയിദം നപ്പതിരൂപം, യം തുമ്ഹേ സേട്ഠം വണ്ണം ഹിത്വാ ഹീനമത്ഥ വണ്ണം അജ്ഝുപഗതാ യദിദം മുണ്ഡകേ സമണകേ ഇബ്ഭേ കണ്ഹേ ബന്ധുപാദാപച്ചേ’തി. ഏവം ഖോ നോ, ഭന്തേ, ബ്രാഹ്മണാ അക്കോസന്തി പരിഭാസന്തി അത്തരൂപായ പരിഭാസായ പരിപുണ്ണായ, നോ അപരിപുണ്ണായാ’’തി.
113. Atha kho vāseṭṭhabhāradvājā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā bhagavantaṃ caṅkamantaṃ anucaṅkamiṃsu. Atha kho bhagavā vāseṭṭhaṃ āmantesi – ‘‘tumhe khvattha, vāseṭṭha, brāhmaṇajaccā brāhmaṇakulīnā brāhmaṇakulā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā, kacci vo, vāseṭṭha, brāhmaṇā na akkosanti na paribhāsantī’’ti? ‘‘Taggha no, bhante, brāhmaṇā akkosanti paribhāsanti attarūpāya paribhāsāya paripuṇṇāya, no aparipuṇṇāyā’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana vo, vāseṭṭha, brāhmaṇā akkosanti paribhāsanti attarūpāya paribhāsāya paripuṇṇāya, no aparipuṇṇāyā’’ti? ‘‘Brāhmaṇā, bhante, evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīnā aññe vaṇṇā 8. Brāhmaṇova sukko vaṇṇo , kaṇhā aññe vaṇṇā 9. Brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā. Brāhmaṇāva 10 brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā. Te tumhe seṭṭhaṃ vaṇṇaṃ hitvā hīnamattha vaṇṇaṃ ajjhupagatā, yadidaṃ muṇḍake samaṇake ibbhe kaṇhe bandhupādāpacce. Tayidaṃ na sādhu, tayidaṃ nappatirūpaṃ, yaṃ tumhe seṭṭhaṃ vaṇṇaṃ hitvā hīnamattha vaṇṇaṃ ajjhupagatā yadidaṃ muṇḍake samaṇake ibbhe kaṇhe bandhupādāpacce’ti. Evaṃ kho no, bhante, brāhmaṇā akkosanti paribhāsanti attarūpāya paribhāsāya paripuṇṇāya, no aparipuṇṇāyā’’ti.
൧൧൪. ‘‘തഗ്ഘ വോ, വാസേട്ഠ, ബ്രാഹ്മണാ പോരാണം അസ്സരന്താ ഏവമാഹംസു – ‘ബ്രാഹ്മണോവ സേട്ഠോ വണ്ണോ, ഹീനാ അഞ്ഞേ വണ്ണാ; ബ്രാഹ്മണോവ സുക്കോ വണ്ണോ, കണ്ഹാ അഞ്ഞേ വണ്ണാ; ബ്രാഹ്മണാവ സുജ്ഝന്തി, നോ അബ്രാഹ്മണാ; ബ്രാഹ്മണാവ ബ്രഹ്മുനോ പുത്താ ഓരസാ മുഖതോ ജാതാ ബ്രഹ്മജാ ബ്രഹ്മനിമ്മിതാ ബ്രഹ്മദായാദാ’തി. ദിസ്സന്തി ഖോ പന, വാസേട്ഠ, ബ്രാഹ്മണാനം ബ്രാഹ്മണിയോ ഉതുനിയോപി ഗബ്ഭിനിയോപി വിജായമാനാപി പായമാനാപി. തേ ച ബ്രാഹ്മണാ യോനിജാവ സമാനാ ഏവമാഹംസു – ‘ബ്രാഹ്മണോവ സേട്ഠോ വണ്ണോ, ഹീനാ അഞ്ഞേ വണ്ണാ; ബ്രാഹ്മണോവ സുക്കോ വണ്ണോ, കണ്ഹാ അഞ്ഞേ വണ്ണാ; ബ്രാഹ്മണാവ സുജ്ഝന്തി, നോ അബ്രാഹ്മണാ; ബ്രാഹ്മണാവ ബ്രഹ്മുനോ പുത്താ ഓരസാ മുഖതോ ജാതാ ബ്രഹ്മജാ ബ്രഹ്മനിമ്മിതാ ബ്രഹ്മദായാദാ’തി. തേ 11 ബ്രഹ്മാനഞ്ചേവ അബ്ഭാചിക്ഖന്തി, മുസാ ച ഭാസന്തി, ബഹുഞ്ച അപുഞ്ഞം പസവന്തി.
114. ‘‘Taggha vo, vāseṭṭha, brāhmaṇā porāṇaṃ assarantā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīnā aññe vaṇṇā; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇhā aññe vaṇṇā; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. Dissanti kho pana, vāseṭṭha, brāhmaṇānaṃ brāhmaṇiyo utuniyopi gabbhiniyopi vijāyamānāpi pāyamānāpi. Te ca brāhmaṇā yonijāva samānā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīnā aññe vaṇṇā; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇhā aññe vaṇṇā; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. Te 12 brahmānañceva abbhācikkhanti, musā ca bhāsanti, bahuñca apuññaṃ pasavanti.
ചതുവണ്ണസുദ്ധി
Catuvaṇṇasuddhi
൧൧൫. ‘‘ചത്താരോമേ, വാസേട്ഠ, വണ്ണാ – ഖത്തിയാ, ബ്രാഹ്മണാ, വേസ്സാ, സുദ്ദാ. ഖത്തിയോപി ഖോ, വാസേട്ഠ, ഇധേകച്ചോ പാണാതിപാതീ ഹോതി അദിന്നാദായീ കാമേസുമിച്ഛാചാരീ മുസാവാദീ പിസുണവാചോ ഫരുസവാചോ സമ്ഫപ്പലാപീ അഭിജ്ഝാലു ബ്യാപന്നചിത്തോ മിച്ഛാദിട്ഠീ. ഇതി ഖോ, വാസേട്ഠ, യേമേ ധമ്മാ അകുസലാ അകുസലസങ്ഖാതാ സാവജ്ജാ സാവജ്ജസങ്ഖാതാ അസേവിതബ്ബാ അസേവിതബ്ബസങ്ഖാതാ നഅലമരിയാ നഅലമരിയസങ്ഖാതാ കണ്ഹാ കണ്ഹവിപാകാ വിഞ്ഞുഗരഹിതാ, ഖത്തിയേപി തേ 13 ഇധേകച്ചേ സന്ദിസ്സന്തി. ബ്രാഹ്മണോപി ഖോ, വാസേട്ഠ…പേ॰… വേസ്സോപി ഖോ, വാസേട്ഠ…പേ॰… സുദ്ദോപി ഖോ, വാസേട്ഠ, ഇധേകച്ചോ പാണാതിപാതീ ഹോതി അദിന്നാദായീ കാമേസുമിച്ഛാചാരീ മുസാവാദീ പിസുണവാചോ ഫരുസവാചോ സമ്ഫപ്പലാപീ അഭിജ്ഝാലു ബ്യാപന്നചിത്തോ മിച്ഛാദിട്ഠീ. ഇതി ഖോ, വാസേട്ഠ, യേമേ ധമ്മാ അകുസലാ അകുസലസങ്ഖാതാ…പേ॰… കണ്ഹാ കണ്ഹവിപാകാ വിഞ്ഞുഗരഹിതാ; സുദ്ദേപി തേ ഇധേകച്ചേ സന്ദിസ്സന്തി.
115. ‘‘Cattārome, vāseṭṭha, vaṇṇā – khattiyā, brāhmaṇā, vessā, suddā. Khattiyopi kho, vāseṭṭha, idhekacco pāṇātipātī hoti adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavāco pharusavāco samphappalāpī abhijjhālu byāpannacitto micchādiṭṭhī. Iti kho, vāseṭṭha, yeme dhammā akusalā akusalasaṅkhātā sāvajjā sāvajjasaṅkhātā asevitabbā asevitabbasaṅkhātā naalamariyā naalamariyasaṅkhātā kaṇhā kaṇhavipākā viññugarahitā, khattiyepi te 14 idhekacce sandissanti. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha…pe… suddopi kho, vāseṭṭha, idhekacco pāṇātipātī hoti adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavāco pharusavāco samphappalāpī abhijjhālu byāpannacitto micchādiṭṭhī. Iti kho, vāseṭṭha, yeme dhammā akusalā akusalasaṅkhātā…pe… kaṇhā kaṇhavipākā viññugarahitā; suddepi te idhekacce sandissanti.
‘‘ഖത്തിയോപി ഖോ, വാസേട്ഠ, ഇധേകച്ചോ പാണാതിപാതാ പടിവിരതോ ഹോതി, അദിന്നാദാനാ പടിവിരതോ, കാമേസുമിച്ഛാചാരാ പടിവിരതോ, മുസാവാദാ പടിവിരതോ, പിസുണായ വാചായ പടിവിരതോ, ഫരുസായ വാചായ പടിവിരതോ, സമ്ഫപ്പലാപാ പടിവിരതോ, അനഭിജ്ഝാലു അബ്യാപന്നചിത്തോ, സമ്മാദിട്ഠീ. ഇതി ഖോ, വാസേട്ഠ, യേമേ ധമ്മാ കുസലാ കുസലസങ്ഖാതാ അനവജ്ജാ അനവജ്ജസങ്ഖാതാ സേവിതബ്ബാ സേവിതബ്ബസങ്ഖാതാ അലമരിയാ അലമരിയസങ്ഖാതാ സുക്കാ സുക്കവിപാകാ വിഞ്ഞുപ്പസത്ഥാ, ഖത്തിയേപി തേ ഇധേകച്ചേ സന്ദിസ്സന്തി. ബ്രാഹ്മണോപി ഖോ, വാസേട്ഠ…പേ॰… വേസ്സോപി ഖോ, വാസേട്ഠ…പേ॰… സുദ്ദോപി ഖോ, വാസേട്ഠ, ഇധേകച്ചോ പാണാതിപാതാ പടിവിരതോ ഹോതി…പേ॰… അനഭിജ്ഝാലു , അബ്യാപന്നചിത്തോ, സമ്മാദിട്ഠീ. ഇതി ഖോ, വാസേട്ഠ, യേമേ ധമ്മാ കുസലാ കുസലസങ്ഖാതാ അനവജ്ജാ അനവജ്ജസങ്ഖാതാ സേവിതബ്ബാ സേവിതബ്ബസങ്ഖാതാ അലമരിയാ അലമരിയസങ്ഖാതാ സുക്കാ സുക്കവിപാകാ വിഞ്ഞുപ്പസത്ഥാ; സുദ്ദേപി തേ ഇധേകച്ചേ സന്ദിസ്സന്തി.
‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, idhekacco pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato, kāmesumicchācārā paṭivirato, musāvādā paṭivirato, pisuṇāya vācāya paṭivirato, pharusāya vācāya paṭivirato, samphappalāpā paṭivirato, anabhijjhālu abyāpannacitto, sammādiṭṭhī. Iti kho, vāseṭṭha, yeme dhammā kusalā kusalasaṅkhātā anavajjā anavajjasaṅkhātā sevitabbā sevitabbasaṅkhātā alamariyā alamariyasaṅkhātā sukkā sukkavipākā viññuppasatthā, khattiyepi te idhekacce sandissanti. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha…pe… suddopi kho, vāseṭṭha, idhekacco pāṇātipātā paṭivirato hoti…pe… anabhijjhālu , abyāpannacitto, sammādiṭṭhī. Iti kho, vāseṭṭha, yeme dhammā kusalā kusalasaṅkhātā anavajjā anavajjasaṅkhātā sevitabbā sevitabbasaṅkhātā alamariyā alamariyasaṅkhātā sukkā sukkavipākā viññuppasatthā; suddepi te idhekacce sandissanti.
൧൧൬. ‘‘ഇമേസു ഖോ, വാസേട്ഠ, ചതൂസു വണ്ണേസു ഏവം ഉഭയവോകിണ്ണേസു വത്തമാനേസു കണ്ഹസുക്കേസു ധമ്മേസു വിഞ്ഞുഗരഹിതേസു ചേവ വിഞ്ഞുപ്പസത്ഥേസു ച യദേത്ഥ ബ്രാഹ്മണാ ഏവമാഹംസു – ‘ബ്രാഹ്മണോവ സേട്ഠോ വണ്ണോ, ഹീനാ അഞ്ഞേ വണ്ണാ; ബ്രാഹ്മണോവ സുക്കോ വണ്ണോ, കണ്ഹാ അഞ്ഞേ വണ്ണാ; ബ്രാഹ്മണാവ സുജ്ഝന്തി, നോ അബ്രാഹ്മണാ; ബ്രാഹ്മണാവ ബ്രഹ്മുനോ പുത്താ ഓരസാ മുഖതോ ജാതാ ബ്രഹ്മജാ ബ്രഹ്മനിമ്മിതാ ബ്രഹ്മദായാദാ’തി. തം തേസം വിഞ്ഞൂ നാനുജാനന്തി. തം കിസ്സ ഹേതു? ഇമേസഞ്ഹി, വാസേട്ഠ, ചതുന്നം വണ്ണാനം യോ ഹോതി ഭിക്ഖു അരഹം ഖീണാസവോ വുസിതവാ കതകരണീയോ ഓഹിതഭാരോ അനുപ്പത്തസദത്ഥോ പരിക്ഖീണഭവസംയോജനോ സമ്മദഞ്ഞാവിമുത്തോ, സോ നേസം അഗ്ഗമക്ഖായതി ധമ്മേനേവ, നോ അധമ്മേന. ധമ്മോ ഹി, വാസേട്ഠ, സേട്ഠോ ജനേതസ്മിം, ദിട്ഠേ ചേവ ധമ്മേ അഭിസമ്പരായഞ്ച .
116. ‘‘Imesu kho, vāseṭṭha, catūsu vaṇṇesu evaṃ ubhayavokiṇṇesu vattamānesu kaṇhasukkesu dhammesu viññugarahitesu ceva viññuppasatthesu ca yadettha brāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīnā aññe vaṇṇā; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇhā aññe vaṇṇā; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. Taṃ tesaṃ viññū nānujānanti. Taṃ kissa hetu? Imesañhi, vāseṭṭha, catunnaṃ vaṇṇānaṃ yo hoti bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññāvimutto, so nesaṃ aggamakkhāyati dhammeneva, no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ, diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca .
൧൧൭. ‘‘തദമിനാപേതം, വാസേട്ഠ, പരിയായേന വേദിതബ്ബം, യഥാ ധമ്മോവ സേട്ഠോ ജനേതസ്മിം, ദിട്ഠേ ചേവ ധമ്മേ അഭിസമ്പരായഞ്ച.
117. ‘‘Tadamināpetaṃ, vāseṭṭha, pariyāyena veditabbaṃ, yathā dhammova seṭṭho janetasmiṃ, diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
‘‘ജാനാതി ഖോ 15, വാസേട്ഠ, രാജാ പസേനദി കോസലോ – ‘സമണോ ഗോതമോ അനന്തരാ 16 സക്യകുലാ പബ്ബജിതോ’തി. സക്യാ ഖോ പന, വാസേട്ഠ, രഞ്ഞോ പസേനദിസ്സ കോസലസ്സ അനുയുത്താ 17 ഭവന്തി. കരോന്തി ഖോ, വാസേട്ഠ, സക്യാ രഞ്ഞേ പസേനദിമ്ഹി കോസലേ നിപച്ചകാരം അഭിവാദനം പച്ചുട്ഠാനം അഞ്ജലികമ്മം സാമീചികമ്മം. ഇതി ഖോ, വാസേട്ഠ, യം കരോന്തി സക്യാ രഞ്ഞേ പസേനദിമ്ഹി കോസലേ നിപച്ചകാരം അഭിവാദനം പച്ചുട്ഠാനം അഞ്ജലികമ്മം സാമീചികമ്മം, കരോതി തം രാജാ പസേനദി കോസലോ തഥാഗതേ നിപച്ചകാരം അഭിവാദനം പച്ചുട്ഠാനം അഞ്ജലികമ്മം സാമീചികമ്മം, ന നം 18 ‘സുജാതോ സമണോ ഗോതമോ, ദുജ്ജാതോഹമസ്മി. ബലവാ സമണോ ഗോതമോ, ദുബ്ബലോഹമസ്മി. പാസാദികോ സമണോ ഗോതമോ, ദുബ്ബണ്ണോഹമസ്മി. മഹേസക്ഖോ സമണോ ഗോതമോ, അപ്പേസക്ഖോഹമസ്മീ’തി. അഥ ഖോ നം ധമ്മംയേവ സക്കരോന്തോ ധമ്മം ഗരും കരോന്തോ ധമ്മം മാനേന്തോ ധമ്മം പൂജേന്തോ ധമ്മം അപചായമാനോ ഏവം രാജാ പസേനദി കോസലോ തഥാഗതേ നിപച്ചകാരം കരോതി, അഭിവാദനം പച്ചുട്ഠാനം അഞ്ജലികമ്മം സാമീചികമ്മം. ഇമിനാപി ഖോ ഏതം, വാസേട്ഠ, പരിയായേന വേദിതബ്ബം, യഥാ ധമ്മോവ സേട്ഠോ ജനേതസ്മിം, ദിട്ഠേ ചേവ ധമ്മേ അഭിസമ്പരായഞ്ച.
‘‘Jānāti kho 19, vāseṭṭha, rājā pasenadi kosalo – ‘samaṇo gotamo anantarā 20 sakyakulā pabbajito’ti. Sakyā kho pana, vāseṭṭha, rañño pasenadissa kosalassa anuyuttā 21 bhavanti. Karonti kho, vāseṭṭha, sakyā raññe pasenadimhi kosale nipaccakāraṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ. Iti kho, vāseṭṭha, yaṃ karonti sakyā raññe pasenadimhi kosale nipaccakāraṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ, karoti taṃ rājā pasenadi kosalo tathāgate nipaccakāraṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ, na naṃ 22 ‘sujāto samaṇo gotamo, dujjātohamasmi. Balavā samaṇo gotamo, dubbalohamasmi. Pāsādiko samaṇo gotamo, dubbaṇṇohamasmi. Mahesakkho samaṇo gotamo, appesakkhohamasmī’ti. Atha kho naṃ dhammaṃyeva sakkaronto dhammaṃ garuṃ karonto dhammaṃ mānento dhammaṃ pūjento dhammaṃ apacāyamāno evaṃ rājā pasenadi kosalo tathāgate nipaccakāraṃ karoti, abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ. Imināpi kho etaṃ, vāseṭṭha, pariyāyena veditabbaṃ, yathā dhammova seṭṭho janetasmiṃ, diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
൧൧൮. ‘‘തുമ്ഹേ ഖ്വത്ഥ, വാസേട്ഠ, നാനാജച്ചാ നാനാനാമാ നാനാഗോത്താ നാനാകുലാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതാ. ‘കേ തുമ്ഹേ’തി – പുട്ഠാ സമാനാ ‘സമണാ സക്യപുത്തിയാമ്ഹാ’തി – പടിജാനാഥ. യസ്സ ഖോ പനസ്സ, വാസേട്ഠ, തഥാഗതേ സദ്ധാ നിവിട്ഠാ മൂലജാതാ പതിട്ഠിതാ ദള്ഹാ അസംഹാരിയാ സമണേന വാ ബ്രാഹ്മണേന വാ ദേവേന വാ മാരേന വാ ബ്രഹ്മുനാ വാ കേനചി വാ ലോകസ്മിം, തസ്സേതം കല്ലം വചനായ – ‘ഭഗവതോമ്ഹി പുത്തോ ഓരസോ മുഖതോ ജാതോ ധമ്മജോ ധമ്മനിമ്മിതോ ധമ്മദായാദോ’തി. തം കിസ്സ ഹേതു? തഥാഗതസ്സ ഹേതം, വാസേട്ഠ, അധിവചനം ‘ധമ്മകായോ’ ഇതിപി, ‘ബ്രഹ്മകായോ’ ഇതിപി, ‘ധമ്മഭൂതോ’ ഇതിപി, ‘ബ്രഹ്മഭൂതോ’ ഇതിപി.
118. ‘‘Tumhe khvattha, vāseṭṭha, nānājaccā nānānāmā nānāgottā nānākulā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā. ‘Ke tumhe’ti – puṭṭhā samānā ‘samaṇā sakyaputtiyāmhā’ti – paṭijānātha. Yassa kho panassa, vāseṭṭha, tathāgate saddhā niviṭṭhā mūlajātā patiṭṭhitā daḷhā asaṃhāriyā samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ, tassetaṃ kallaṃ vacanāya – ‘bhagavatomhi putto oraso mukhato jāto dhammajo dhammanimmito dhammadāyādo’ti. Taṃ kissa hetu? Tathāgatassa hetaṃ, vāseṭṭha, adhivacanaṃ ‘dhammakāyo’ itipi, ‘brahmakāyo’ itipi, ‘dhammabhūto’ itipi, ‘brahmabhūto’ itipi.
൧൧൯. ‘‘ഹോതി ഖോ സോ, വാസേട്ഠ, സമയോ യം കദാചി കരഹചി ദീഘസ്സ അദ്ധുനോ അച്ചയേന അയം ലോകോ സംവട്ടതി. സംവട്ടമാനേ ലോകേ യേഭുയ്യേന സത്താ ആഭസ്സരസംവത്തനികാ ഹോന്തി. തേ തത്ഥ ഹോന്തി മനോമയാ പീതിഭക്ഖാ സയംപഭാ അന്തലിക്ഖചരാ സുഭട്ഠായിനോ ചിരം ദീഘമദ്ധാനം തിട്ഠന്തി.
119. ‘‘Hoti kho so, vāseṭṭha, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena ayaṃ loko saṃvaṭṭati. Saṃvaṭṭamāne loke yebhuyyena sattā ābhassarasaṃvattanikā honti. Te tattha honti manomayā pītibhakkhā sayaṃpabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhanti.
‘‘ഹോതി ഖോ സോ, വാസേട്ഠ, സമയോ യം കദാചി കരഹചി ദീഘസ്സ അദ്ധുനോ അച്ചയേന അയം ലോകോ വിവട്ടതി. വിവട്ടമാനേ ലോകേ യേഭുയ്യേന സത്താ ആഭസ്സരകായാ ചവിത്വാ ഇത്ഥത്തം ആഗച്ഛന്തി. തേധ ഹോന്തി മനോമയാ പീതിഭക്ഖാ സയംപഭാ അന്തലിക്ഖചരാ സുഭട്ഠായിനോ ചിരം ദീഘമദ്ധാനം തിട്ഠന്തി.
‘‘Hoti kho so, vāseṭṭha, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena ayaṃ loko vivaṭṭati. Vivaṭṭamāne loke yebhuyyena sattā ābhassarakāyā cavitvā itthattaṃ āgacchanti. Tedha honti manomayā pītibhakkhā sayaṃpabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhanti.
രസപഥവിപാതുഭാവോ
Rasapathavipātubhāvo
൧൨൦. ‘‘ഏകോദകീഭൂതം ഖോ പന, വാസേട്ഠ, തേന സമയേന ഹോതി അന്ധകാരോ അന്ധകാരതിമിസാ . ന ചന്ദിമസൂരിയാ പഞ്ഞായന്തി, ന നക്ഖത്താനി താരകരൂപാനി പഞ്ഞായന്തി, ന രത്തിന്ദിവാ പഞ്ഞായന്തി, ന മാസഡ്ഢമാസാ പഞ്ഞായന്തി, ന ഉതുസംവച്ഛരാ പഞ്ഞായന്തി , ന ഇത്ഥിപുമാ പഞ്ഞായന്തി, സത്താ സത്താത്വേവ സങ്ഖ്യം ഗച്ഛന്തി. അഥ ഖോ തേസം, വാസേട്ഠ, സത്താനം കദാചി കരഹചി ദീഘസ്സ അദ്ധുനോ അച്ചയേന രസപഥവീ ഉദകസ്മിം സമതനി 23; സേയ്യഥാപി നാമ പയസോ തത്തസ്സ 24 നിബ്ബായമാനസ്സ ഉപരി സന്താനകം ഹോതി, ഏവമേവ പാതുരഹോസി. സാ അഹോസി വണ്ണസമ്പന്നാ ഗന്ധസമ്പന്നാ രസസമ്പന്നാ, സേയ്യഥാപി നാമ സമ്പന്നം വാ സപ്പി സമ്പന്നം വാ നവനീതം ഏവംവണ്ണാ അഹോസി. സേയ്യഥാപി നാമ ഖുദ്ദമധും 25 അനേളകം 26, ഏവമസ്സാദാ അഹോസി. അഥ ഖോ, വാസേട്ഠ, അഞ്ഞതരോ സത്തോ ലോലജാതികോ – ‘അമ്ഭോ, കിമേവിദം ഭവിസ്സതീ’തി രസപഥവിം അങ്ഗുലിയാ സായി. തസ്സ രസപഥവിം അങ്ഗുലിയാ സായതോ അച്ഛാദേസി, തണ്ഹാ ചസ്സ ഓക്കമി. അഞ്ഞേപി ഖോ, വാസേട്ഠ, സത്താ തസ്സ സത്തസ്സ ദിട്ഠാനുഗതിം ആപജ്ജമാനാ രസപഥവിം അങ്ഗുലിയാ സായിംസു. തേസം രസപഥവിം അങ്ഗുലിയാ സായതം അച്ഛാദേസി, തണ്ഹാ ച തേസം ഓക്കമി.
120. ‘‘Ekodakībhūtaṃ kho pana, vāseṭṭha, tena samayena hoti andhakāro andhakāratimisā . Na candimasūriyā paññāyanti, na nakkhattāni tārakarūpāni paññāyanti, na rattindivā paññāyanti, na māsaḍḍhamāsā paññāyanti, na utusaṃvaccharā paññāyanti , na itthipumā paññāyanti, sattā sattātveva saṅkhyaṃ gacchanti. Atha kho tesaṃ, vāseṭṭha, sattānaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena rasapathavī udakasmiṃ samatani 27; seyyathāpi nāma payaso tattassa 28 nibbāyamānassa upari santānakaṃ hoti, evameva pāturahosi. Sā ahosi vaṇṇasampannā gandhasampannā rasasampannā, seyyathāpi nāma sampannaṃ vā sappi sampannaṃ vā navanītaṃ evaṃvaṇṇā ahosi. Seyyathāpi nāma khuddamadhuṃ 29 aneḷakaṃ 30, evamassādā ahosi. Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto lolajātiko – ‘ambho, kimevidaṃ bhavissatī’ti rasapathaviṃ aṅguliyā sāyi. Tassa rasapathaviṃ aṅguliyā sāyato acchādesi, taṇhā cassa okkami. Aññepi kho, vāseṭṭha, sattā tassa sattassa diṭṭhānugatiṃ āpajjamānā rasapathaviṃ aṅguliyā sāyiṃsu. Tesaṃ rasapathaviṃ aṅguliyā sāyataṃ acchādesi, taṇhā ca tesaṃ okkami.
ചന്ദിമസൂരിയാദിപാതുഭാവോ
Candimasūriyādipātubhāvo
൧൨൧. ‘‘അഥ ഖോ തേ, വാസേട്ഠ, സത്താ രസപഥവിം ഹത്ഥേഹി ആലുപ്പകാരകം ഉപക്കമിംസു പരിഭുഞ്ജിതും. യതോ ഖോ തേ 31, വാസേട്ഠ, സത്താ രസപഥവിം ഹത്ഥേഹി ആലുപ്പകാരകം ഉപക്കമിംസു പരിഭുഞ്ജിതും. അഥ തേസം സത്താനം സയംപഭാ അന്തരധായി. സയംപഭായ അന്തരഹിതായ ചന്ദിമസൂരിയാ പാതുരഹേസും. ചന്ദിമസൂരിയേസു പാതുഭൂതേസു നക്ഖത്താനി താരകരൂപാനി പാതുരഹേസും. നക്ഖത്തേസു താരകരൂപേസു പാതുഭൂതേസു രത്തിന്ദിവാ പഞ്ഞായിംസു. രത്തിന്ദിവേസു പഞ്ഞായമാനേസു മാസഡ്ഢമാസാ പഞ്ഞായിംസു. മാസഡ്ഢമാസേസു പഞ്ഞായമാനേസു ഉതുസംവച്ഛരാ പഞ്ഞായിംസു. ഏത്താവതാ ഖോ , വാസേട്ഠ, അയം ലോകോ പുന വിവട്ടോ ഹോതി.
121. ‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā rasapathaviṃ hatthehi āluppakārakaṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Yato kho te 32, vāseṭṭha, sattā rasapathaviṃ hatthehi āluppakārakaṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Atha tesaṃ sattānaṃ sayaṃpabhā antaradhāyi. Sayaṃpabhāya antarahitāya candimasūriyā pāturahesuṃ. Candimasūriyesu pātubhūtesu nakkhattāni tārakarūpāni pāturahesuṃ. Nakkhattesu tārakarūpesu pātubhūtesu rattindivā paññāyiṃsu. Rattindivesu paññāyamānesu māsaḍḍhamāsā paññāyiṃsu. Māsaḍḍhamāsesu paññāyamānesu utusaṃvaccharā paññāyiṃsu. Ettāvatā kho , vāseṭṭha, ayaṃ loko puna vivaṭṭo hoti.
൧൨൨. ‘‘അഥ ഖോ തേ, വാസേട്ഠ, സത്താ രസപഥവിം പരിഭുഞ്ജന്താ തംഭക്ഖാ 33 തദാഹാരാ ചിരം ദീഘമദ്ധാനം അട്ഠംസു. യഥാ യഥാ ഖോ തേ, വാസേട്ഠ, സത്താ രസപഥവിം പരിഭുഞ്ജന്താ തംഭക്ഖാ തദാഹാരാ ചിരം ദീഘമദ്ധാനം അട്ഠംസു, തഥാ തഥാ തേസം സത്താനം (രസപഥവിം പരിഭുഞ്ജന്താനം) 34 ഖരത്തഞ്ചേവ കായസ്മിം ഓക്കമി, വണ്ണവേവണ്ണതാ 35 ച പഞ്ഞായിത്ഥ. ഏകിദം സത്താ വണ്ണവന്തോ ഹോന്തി, ഏകിദം സത്താ ദുബ്ബണ്ണാ. തത്ഥ യേ തേ സത്താ വണ്ണവന്തോ, തേ ദുബ്ബണ്ണേ സത്തേ അതിമഞ്ഞന്തി – ‘മയമേതേഹി വണ്ണവന്തതരാ, അമ്ഹേഹേതേ ദുബ്ബണ്ണതരാ’തി. തേസം വണ്ണാതിമാനപച്ചയാ മാനാതിമാനജാതികാനം രസപഥവീ അന്തരധായി. രസായ പഥവിയാ അന്തരഹിതായ സന്നിപതിംസു. സന്നിപതിത്വാ അനുത്ഥുനിംസു – ‘അഹോ രസം, അഹോ രസ’ന്തി! തദേതരഹിപി മനുസ്സാ കഞ്ചിദേവ സുരസം 36 ലഭിത്വാ ഏവമാഹംസു – ‘അഹോ രസം, അഹോ രസ’ന്തി! തദേവ പോരാണം അഗ്ഗഞ്ഞം അക്ഖരം അനുസരന്തി, ന ത്വേവസ്സ അത്ഥം ആജാനന്തി.
122. ‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā rasapathaviṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā 37 tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu. Yathā yathā kho te, vāseṭṭha, sattā rasapathaviṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu, tathā tathā tesaṃ sattānaṃ (rasapathaviṃ paribhuñjantānaṃ) 38 kharattañceva kāyasmiṃ okkami, vaṇṇavevaṇṇatā 39 ca paññāyittha. Ekidaṃ sattā vaṇṇavanto honti, ekidaṃ sattā dubbaṇṇā. Tattha ye te sattā vaṇṇavanto, te dubbaṇṇe satte atimaññanti – ‘mayametehi vaṇṇavantatarā, amhehete dubbaṇṇatarā’ti. Tesaṃ vaṇṇātimānapaccayā mānātimānajātikānaṃ rasapathavī antaradhāyi. Rasāya pathaviyā antarahitāya sannipatiṃsu. Sannipatitvā anutthuniṃsu – ‘aho rasaṃ, aho rasa’nti! Tadetarahipi manussā kañcideva surasaṃ 40 labhitvā evamāhaṃsu – ‘aho rasaṃ, aho rasa’nti! Tadeva porāṇaṃ aggaññaṃ akkharaṃ anusaranti, na tvevassa atthaṃ ājānanti.
ഭൂമിപപ്പടകപാതുഭാവോ
Bhūmipappaṭakapātubhāvo
൧൨൩. ‘‘അഥ ഖോ തേസം, വാസേട്ഠ, സത്താനം രസായ പഥവിയാ അന്തരഹിതായ ഭൂമിപപ്പടകോ പാതുരഹോസി. സേയ്യഥാപി നാമ അഹിച്ഛത്തകോ, ഏവമേവ പാതുരഹോസി. സോ അഹോസി വണ്ണസമ്പന്നോ ഗന്ധസമ്പന്നോ രസസമ്പന്നോ, സേയ്യഥാപി നാമ സമ്പന്നം വാ സപ്പി സമ്പന്നം വാ നവനീതം ഏവംവണ്ണോ അഹോസി. സേയ്യഥാപി നാമ ഖുദ്ദമധും അനേളകം, ഏവമസ്സാദോ അഹോസി.
123. ‘‘Atha kho tesaṃ, vāseṭṭha, sattānaṃ rasāya pathaviyā antarahitāya bhūmipappaṭako pāturahosi. Seyyathāpi nāma ahicchattako, evameva pāturahosi. So ahosi vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno, seyyathāpi nāma sampannaṃ vā sappi sampannaṃ vā navanītaṃ evaṃvaṇṇo ahosi. Seyyathāpi nāma khuddamadhuṃ aneḷakaṃ, evamassādo ahosi.
‘‘അഥ ഖോ തേ, വാസേട്ഠ, സത്താ ഭൂമിപപ്പടകം ഉപക്കമിംസു പരിഭുഞ്ജിതും. തേ തം പരിഭുഞ്ജന്താ തംഭക്ഖാ തദാഹാരാ ചിരം ദീഘമദ്ധാനം അട്ഠംസു. യഥാ യഥാ ഖോ തേ, വാസേട്ഠ, സത്താ ഭൂമിപപ്പടകം പരിഭുഞ്ജന്താ തംഭക്ഖാ തദാഹാരാ ചിരം ദീഘമദ്ധാനം അട്ഠംസു, തഥാ തഥാ തേസം സത്താനം ഭിയ്യോസോ മത്തായ ഖരത്തഞ്ചേവ കായസ്മിം ഓക്കമി, വണ്ണവേവണ്ണതാ ച പഞ്ഞായിത്ഥ. ഏകിദം സത്താ വണ്ണവന്തോ ഹോന്തി, ഏകിദം സത്താ ദുബ്ബണ്ണാ. തത്ഥ യേ തേ സത്താ വണ്ണവന്തോ, തേ ദുബ്ബണ്ണേ സത്തേ അതിമഞ്ഞന്തി – ‘മയമേതേഹി വണ്ണവന്തതരാ, അമ്ഹേഹേതേ ദുബ്ബണ്ണതരാ’തി. തേസം വണ്ണാതിമാനപച്ചയാ മാനാതിമാനജാതികാനം ഭൂമിപപ്പടകോ അന്തരധായി.
‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā bhūmipappaṭakaṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Te taṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu. Yathā yathā kho te, vāseṭṭha, sattā bhūmipappaṭakaṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu, tathā tathā tesaṃ sattānaṃ bhiyyoso mattāya kharattañceva kāyasmiṃ okkami, vaṇṇavevaṇṇatā ca paññāyittha. Ekidaṃ sattā vaṇṇavanto honti, ekidaṃ sattā dubbaṇṇā. Tattha ye te sattā vaṇṇavanto, te dubbaṇṇe satte atimaññanti – ‘mayametehi vaṇṇavantatarā, amhehete dubbaṇṇatarā’ti. Tesaṃ vaṇṇātimānapaccayā mānātimānajātikānaṃ bhūmipappaṭako antaradhāyi.
പദാലതാപാതുഭാവോ
Padālatāpātubhāvo
‘‘അഥ ഖോ തേ, വാസേട്ഠ, സത്താ പദാലതം ഉപക്കമിംസു പരിഭുഞ്ജിതും. തേ തം പരിഭുഞ്ജന്താ തംഭക്ഖാ തദാഹാരാ ചിരം ദീഘമദ്ധാനം അട്ഠംസു. യഥാ യഥാ ഖോ തേ, വാസേട്ഠ, സത്താ പദാലതം പരിഭുഞ്ജന്താ തംഭക്ഖാ തദാഹാരാ ചിരം ദീഘമദ്ധാനം അട്ഠംസു, തഥാ തഥാ തേസം സത്താനം ഭിയ്യോസോമത്തായ ഖരത്തഞ്ചേവ കായസ്മിം ഓക്കമി, വണ്ണവേവണ്ണതാ ച പഞ്ഞായിത്ഥ. ഏകിദം സത്താ വണ്ണവന്തോ ഹോന്തി, ഏകിദം സത്താ ദുബ്ബണ്ണാ. തത്ഥ യേ തേ സത്താ വണ്ണവന്തോ, തേ ദുബ്ബണ്ണേ സത്തേ അതിമഞ്ഞന്തി – ‘മയമേതേഹി വണ്ണവന്തതരാ, അമ്ഹേഹേതേ ദുബ്ബണ്ണതരാ’തി. തേസം വണ്ണാതിമാനപച്ചയാ മാനാതിമാനജാതികാനം പദാലതാ അന്തരധായി.
‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā padālataṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Te taṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu. Yathā yathā kho te, vāseṭṭha, sattā padālataṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu, tathā tathā tesaṃ sattānaṃ bhiyyosomattāya kharattañceva kāyasmiṃ okkami, vaṇṇavevaṇṇatā ca paññāyittha. Ekidaṃ sattā vaṇṇavanto honti, ekidaṃ sattā dubbaṇṇā. Tattha ye te sattā vaṇṇavanto, te dubbaṇṇe satte atimaññanti – ‘mayametehi vaṇṇavantatarā, amhehete dubbaṇṇatarā’ti. Tesaṃ vaṇṇātimānapaccayā mānātimānajātikānaṃ padālatā antaradhāyi.
‘‘പദാലതായ അന്തരഹിതായ സന്നിപതിംസു. സന്നിപതിത്വാ അനുത്ഥുനിംസു – ‘അഹു വത നോ, അഹായി വത നോ പദാലതാ’തി! തദേതരഹിപി മനുസ്സാ കേനചി 45 ദുക്ഖധമ്മേന ഫുട്ഠാ ഏവമാഹംസു – ‘അഹു വത നോ, അഹായി വത നോ’തി! തദേവ പോരാണം അഗ്ഗഞ്ഞം അക്ഖരം അനുസരന്തി, ന ത്വേവസ്സ അത്ഥം ആജാനന്തി.
‘‘Padālatāya antarahitāya sannipatiṃsu. Sannipatitvā anutthuniṃsu – ‘ahu vata no, ahāyi vata no padālatā’ti! Tadetarahipi manussā kenaci 46 dukkhadhammena phuṭṭhā evamāhaṃsu – ‘ahu vata no, ahāyi vata no’ti! Tadeva porāṇaṃ aggaññaṃ akkharaṃ anusaranti, na tvevassa atthaṃ ājānanti.
അകട്ഠപാകസാലിപാതുഭാവോ
Akaṭṭhapākasālipātubhāvo
൧൨൫. ‘‘അഥ ഖോ തേസം, വാസേട്ഠ, സത്താനം പദാലതായ അന്തരഹിതായ അകട്ഠപാകോ സാലി പാതുരഹോസി അകണോ അഥുസോ സുദ്ധോ സുഗന്ധോ തണ്ഡുലപ്ഫലോ. യം തം സായം സായമാസായ ആഹരന്തി, പാതോ തം ഹോതി പക്കം പടിവിരൂള്ഹം. യം തം പാതോ പാതരാസായ ആഹരന്തി, സായം തം ഹോതി പക്കം പടിവിരൂള്ഹം; നാപദാനം പഞ്ഞായതി. അഥ ഖോ തേ, വാസേട്ഠ, സത്താ അകട്ഠപാകം സാലിം പരിഭുഞ്ജന്താ തംഭക്ഖാ തദാഹാരാ ചിരം ദീഘമദ്ധാനം അട്ഠംസു.
125. ‘‘Atha kho tesaṃ, vāseṭṭha, sattānaṃ padālatāya antarahitāya akaṭṭhapāko sāli pāturahosi akaṇo athuso suddho sugandho taṇḍulapphalo. Yaṃ taṃ sāyaṃ sāyamāsāya āharanti, pāto taṃ hoti pakkaṃ paṭivirūḷhaṃ. Yaṃ taṃ pāto pātarāsāya āharanti, sāyaṃ taṃ hoti pakkaṃ paṭivirūḷhaṃ; nāpadānaṃ paññāyati. Atha kho te, vāseṭṭha, sattā akaṭṭhapākaṃ sāliṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu.
ഇത്ഥിപുരിസലിങ്ഗപാതുഭാവോ
Itthipurisaliṅgapātubhāvo
൧൨൬. ‘‘യഥാ യഥാ ഖോ തേ, വാസേട്ഠ, സത്താ അകട്ഠപാകം സാലിം പരിഭുഞ്ജന്താ തംഭക്ഖാ തദാഹാരാ ചിരം ദീഘമദ്ധാനം അട്ഠംസു, തഥാ തഥാ തേസം സത്താനം ഭിയ്യോസോമത്തായ ഖരത്തഞ്ചേവ കായസ്മിം ഓക്കമി, വണ്ണവേവണ്ണതാ ച പഞ്ഞായിത്ഥ, ഇത്ഥിയാ ച ഇത്ഥിലിങ്ഗം പാതുരഹോസി പുരിസസ്സ ച പുരിസലിങ്ഗം. ഇത്ഥീ ച പുരിസം അതിവേലം ഉപനിജ്ഝായതി പുരിസോ ച ഇത്ഥിം. തേസം അതിവേലം അഞ്ഞമഞ്ഞം ഉപനിജ്ഝായതം സാരാഗോ ഉദപാദി, പരിളാഹോ കായസ്മിം ഓക്കമി. തേ പരിളാഹപച്ചയാ മേഥുനം ധമ്മം പടിസേവിംസു.
126. ‘‘Yathā yathā kho te, vāseṭṭha, sattā akaṭṭhapākaṃ sāliṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhaṃsu, tathā tathā tesaṃ sattānaṃ bhiyyosomattāya kharattañceva kāyasmiṃ okkami, vaṇṇavevaṇṇatā ca paññāyittha, itthiyā ca itthiliṅgaṃ pāturahosi purisassa ca purisaliṅgaṃ. Itthī ca purisaṃ ativelaṃ upanijjhāyati puriso ca itthiṃ. Tesaṃ ativelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyataṃ sārāgo udapādi, pariḷāho kāyasmiṃ okkami. Te pariḷāhapaccayā methunaṃ dhammaṃ paṭiseviṃsu.
‘‘യേ ഖോ പന തേ, വാസേട്ഠ, തേന സമയേന സത്താ പസ്സന്തി മേഥുനം ധമ്മം പടിസേവന്തേ, അഞ്ഞേ പംസും ഖിപന്തി, അഞ്ഞേ സേട്ഠിം ഖിപന്തി , അഞ്ഞേ ഗോമയം ഖിപന്തി – ‘നസ്സ അസുചി 47, നസ്സ അസുചീ’തി. ‘കഥഞ്ഹി നാമ സത്തോ സത്തസ്സ ഏവരൂപം കരിസ്സതീ’തി! തദേതരഹിപി മനുസ്സാ ഏകച്ചേസു ജനപദേസു വധുയാ നിബ്ബുയ്ഹമാനായ 48 അഞ്ഞേ പംസും ഖിപന്തി, അഞ്ഞേ സേട്ഠിം ഖിപന്തി, അഞ്ഞേ ഗോമയം ഖിപന്തി. തദേവ പോരാണം അഗ്ഗഞ്ഞം അക്ഖരം അനുസരന്തി, ന ത്വേവസ്സ അത്ഥം ആജാനന്തി.
‘‘Ye kho pana te, vāseṭṭha, tena samayena sattā passanti methunaṃ dhammaṃ paṭisevante, aññe paṃsuṃ khipanti, aññe seṭṭhiṃ khipanti , aññe gomayaṃ khipanti – ‘nassa asuci 49, nassa asucī’ti. ‘Kathañhi nāma satto sattassa evarūpaṃ karissatī’ti! Tadetarahipi manussā ekaccesu janapadesu vadhuyā nibbuyhamānāya 50 aññe paṃsuṃ khipanti, aññe seṭṭhiṃ khipanti, aññe gomayaṃ khipanti. Tadeva porāṇaṃ aggaññaṃ akkharaṃ anusaranti, na tvevassa atthaṃ ājānanti.
മേഥുനധമ്മസമാചാരോ
Methunadhammasamācāro
൧൨൭. ‘‘അധമ്മസമ്മതം ഖോ പന 51, വാസേട്ഠ, തേന സമയേന ഹോതി, തദേതരഹി ധമ്മസമ്മതം. യേ ഖോ പന, വാസേട്ഠ, തേന സമയേന സത്താ മേഥുനം ധമ്മം പടിസേവന്തി, തേ മാസമ്പി ദ്വേമാസമ്പി ന ലഭന്തി ഗാമം വാ നിഗമം വാ പവിസിതും. യതോ ഖോ തേ, വാസേട്ഠ, സത്താ തസ്മിം അസദ്ധമ്മേ അതിവേലം പാതബ്യതം ആപജ്ജിംസു. അഥ അഗാരാനി ഉപക്കമിംസു കാതും തസ്സേവ അസദ്ധമ്മസ്സ പടിച്ഛാദനത്ഥം. അഥ ഖോ, വാസേട്ഠ, അഞ്ഞതരസ്സ സത്തസ്സ അലസജാതികസ്സ ഏതദഹോസി – ‘അമ്ഭോ, കിമേവാഹം വിഹഞ്ഞാമി സാലിം ആഹരന്തോ സായം സായമാസായ പാതോ പാതരാസായ! യംനൂനാഹം സാലിം ആഹരേയ്യം സകിംദേവ 52 സായപാതരാസായാ’തി !
127. ‘‘Adhammasammataṃ kho pana 53, vāseṭṭha, tena samayena hoti, tadetarahi dhammasammataṃ. Ye kho pana, vāseṭṭha, tena samayena sattā methunaṃ dhammaṃ paṭisevanti, te māsampi dvemāsampi na labhanti gāmaṃ vā nigamaṃ vā pavisituṃ. Yato kho te, vāseṭṭha, sattā tasmiṃ asaddhamme ativelaṃ pātabyataṃ āpajjiṃsu. Atha agārāni upakkamiṃsu kātuṃ tasseva asaddhammassa paṭicchādanatthaṃ. Atha kho, vāseṭṭha, aññatarassa sattassa alasajātikassa etadahosi – ‘ambho, kimevāhaṃ vihaññāmi sāliṃ āharanto sāyaṃ sāyamāsāya pāto pātarāsāya! Yaṃnūnāhaṃ sāliṃ āhareyyaṃ sakiṃdeva 54 sāyapātarāsāyā’ti !
‘‘അഥ ഖോ സോ, വാസേട്ഠ, സത്തോ സാലിം ആഹാസി സകിംദേവ സായപാതരാസായ. അഥ ഖോ, വാസേട്ഠ, അഞ്ഞതരോ സത്തോ യേന സോ സത്തോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ തം സത്തം ഏതദവോച – ‘ഏഹി, ഭോ സത്ത, സാലാഹാരം ഗമിസ്സാമാ’തി. ‘അലം, ഭോ സത്ത, ആഹതോ 55 മേ സാലി സകിംദേവ സായപാതരാസായാ’തി. അഥ ഖോ സോ, വാസേട്ഠ, സത്തോ തസ്സ സത്തസ്സ ദിട്ഠാനുഗതിം ആപജ്ജമാനോ സാലിം ആഹാസി സകിംദേവ ദ്വീഹായ. ‘ഏവമ്പി കിര, ഭോ, സാധൂ’തി.
‘‘Atha kho so, vāseṭṭha, satto sāliṃ āhāsi sakiṃdeva sāyapātarāsāya. Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto yena so satto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ sattaṃ etadavoca – ‘ehi, bho satta, sālāhāraṃ gamissāmā’ti. ‘Alaṃ, bho satta, āhato 56 me sāli sakiṃdeva sāyapātarāsāyā’ti. Atha kho so, vāseṭṭha, satto tassa sattassa diṭṭhānugatiṃ āpajjamāno sāliṃ āhāsi sakiṃdeva dvīhāya. ‘Evampi kira, bho, sādhū’ti.
‘‘അഥ ഖോ, വാസേട്ഠ, അഞ്ഞതരോ സത്തോ യേന സോ സത്തോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ തം സത്തം ഏതദവോച – ‘ഏഹി, ഭോ സത്ത, സാലാഹാരം ഗമിസ്സാമാ’തി. ‘അലം, ഭോ സത്ത, ആഹതോ മേ സാലി സകിംദേവ ദ്വീഹായാ’തി. അഥ ഖോ സോ, വാസേട്ഠ, സത്തോ തസ്സ സത്തസ്സ ദിട്ഠാനുഗതിം ആപജ്ജമാനോ സാലിം ആഹാസി സകിംദേവ ചതൂഹായ, ‘ഏവമ്പി കിര, ഭോ, സാധൂ’തി.
‘‘Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto yena so satto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ sattaṃ etadavoca – ‘ehi, bho satta, sālāhāraṃ gamissāmā’ti. ‘Alaṃ, bho satta, āhato me sāli sakiṃdeva dvīhāyā’ti. Atha kho so, vāseṭṭha, satto tassa sattassa diṭṭhānugatiṃ āpajjamāno sāliṃ āhāsi sakiṃdeva catūhāya, ‘evampi kira, bho, sādhū’ti.
‘‘അഥ ഖോ, വാസേട്ഠ, അഞ്ഞതരോ സത്തോ യേന സോ സത്തോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ തം സത്തം ഏതദവോച – ‘ഏഹി, ഭോ സത്ത, സാലാഹാരം ഗമിസ്സാമാ’തി. ‘അലം, ഭോ സത്ത, ആഹതോ മേ സാലി സകിദേവ ചതൂഹായാ’തി. അഥ ഖോ സോ, വാസേട്ഠ, സത്തോ തസ്സ സത്തസ്സ ദിട്ഠാനുഗതിം ആപജ്ജമാനോ സാലിം ആഹാസി സകിദേവ അട്ഠാഹായ, ‘ഏവമ്പി കിര, ഭോ, സാധൂ’തി.
‘‘Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto yena so satto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ sattaṃ etadavoca – ‘ehi, bho satta, sālāhāraṃ gamissāmā’ti. ‘Alaṃ, bho satta, āhato me sāli sakideva catūhāyā’ti. Atha kho so, vāseṭṭha, satto tassa sattassa diṭṭhānugatiṃ āpajjamāno sāliṃ āhāsi sakideva aṭṭhāhāya, ‘evampi kira, bho, sādhū’ti.
‘‘യതോ ഖോ തേ, വാസേട്ഠ, സത്താ സന്നിധികാരകം സാലിം ഉപക്കമിംസു പരിഭുഞ്ജിതും. അഥ കണോപി തണ്ഡുലം പരിയോനന്ധി, ഥുസോപി തണ്ഡുലം പരിയോനന്ധി; ലൂനമ്പി നപ്പടിവിരൂള്ഹം , അപദാനം പഞ്ഞായിത്ഥ, സണ്ഡസണ്ഡാ സാലയോ അട്ഠംസു.
‘‘Yato kho te, vāseṭṭha, sattā sannidhikārakaṃ sāliṃ upakkamiṃsu paribhuñjituṃ. Atha kaṇopi taṇḍulaṃ pariyonandhi, thusopi taṇḍulaṃ pariyonandhi; lūnampi nappaṭivirūḷhaṃ , apadānaṃ paññāyittha, saṇḍasaṇḍā sālayo aṭṭhaṃsu.
സാലിവിഭാഗോ
Sālivibhāgo
൧൨൮. ‘‘അഥ ഖോ തേ, വാസേട്ഠ, സത്താ സന്നിപതിംസു, സന്നിപതിത്വാ അനുത്ഥുനിംസു – ‘പാപകാ വത, ഭോ, ധമ്മാ സത്തേസു പാതുഭൂതാ. മയഞ്ഹി പുബ്ബേ മനോമയാ അഹുമ്ഹാ പീതിഭക്ഖാ സയംപഭാ അന്തലിക്ഖചരാ സുഭട്ഠായിനോ, ചിരം ദീഘമദ്ധാനം അട്ഠമ്ഹാ. തേസം നോ അമ്ഹാകം കദാചി കരഹചി ദീഘസ്സ അദ്ധുനോ അച്ചയേന രസപഥവീ ഉദകസ്മിം സമതനി. സാ അഹോസി വണ്ണസമ്പന്നാ ഗന്ധസമ്പന്നാ രസസമ്പന്നാ. തേ മയം രസപഥവിം ഹത്ഥേഹി ആലുപ്പകാരകം ഉപക്കമിമ്ഹ പരിഭുഞ്ജിതും, തേസം നോ രസപഥവിം ഹത്ഥേഹി ആലുപ്പകാരകം ഉപക്കമതം പരിഭുഞ്ജിതും സയംപഭാ അന്തരധായി. സയംപഭായ അന്തരഹിതായ ചന്ദിമസൂരിയാ പാതുരഹേസും, ചന്ദിമസൂരിയേസു പാതുഭൂതേസു നക്ഖത്താനി താരകരൂപാനി പാതുരഹേസും, നക്ഖത്തേസു താരകരൂപേസു പാതുഭൂതേസു രത്തിന്ദിവാ പഞ്ഞായിംസു, രത്തിന്ദിവേസു പഞ്ഞായമാനേസു മാസഡ്ഢമാസാ പഞ്ഞായിംസു. മാസഡ്ഢമാസേസു പഞ്ഞായമാനേസു ഉതുസംവച്ഛരാ പഞ്ഞായിംസു. തേ മയം രസപഥവിം പരിഭുഞ്ജന്താ തംഭക്ഖാ തദാഹാരാ ചിരം ദീഘമദ്ധാനം അട്ഠമ്ഹാ. തേസം നോ പാപകാനംയേവ അകുസലാനം ധമ്മാനം പാതുഭാവാ രസപഥവീ അന്തരധായി. രസപഥവിയാ അന്തരഹിതായ ഭൂമിപപ്പടകോ പാതുരഹോസി. സോ അഹോസി വണ്ണസമ്പന്നോ ഗന്ധസമ്പന്നോ രസസമ്പന്നോ. തേ മയം ഭൂമിപപ്പടകം ഉപക്കമിമ്ഹ പരിഭുഞ്ജിതും. തേ മയം തം പരിഭുഞ്ജന്താ തംഭക്ഖാ തദാഹാരാ ചിരം ദീഘമദ്ധാനം അട്ഠമ്ഹാ. തേസം നോ പാപകാനംയേവ അകുസലാനം ധമ്മാനം പാതുഭാവാ ഭൂമിപപ്പടകോ അന്തരധായി. ഭൂമിപപ്പടകേ അന്തരഹിതേ പദാലതാ പാതുരഹോസി. സാ അഹോസി വണ്ണസമ്പന്നാ ഗന്ധസമ്പന്നാ രസസമ്പന്നാ. തേ മയം പദാലതം ഉപക്കമിമ്ഹ പരിഭുഞ്ജിതും. തേ മയം തം പരിഭുഞ്ജന്താ തംഭക്ഖാ തദാഹാരാ ചിരം ദീഘമദ്ധാനം അട്ഠമ്ഹാ. തേസം നോ പാപകാനംയേവ അകുസലാനം ധമ്മാനം പാതുഭാവാ പദാലതാ അന്തരധായി. പദാലതായ അന്തരഹിതായ അകട്ഠപാകോ സാലി പാതുരഹോസി അകണോ അഥുസോ സുദ്ധോ സുഗന്ധോ തണ്ഡുലപ്ഫലോ. യം തം സായം സായമാസായ ആഹരാമ, പാതോ തം ഹോതി പക്കം പടിവിരൂള്ഹം. യം തം പാതോ പാതരാസായ ആഹരാമ, സായം തം ഹോതി പക്കം പടിവിരൂള്ഹം. നാപദാനം പഞ്ഞായിത്ഥ. തേ മയം അകട്ഠപാകം സാലിം പരിഭുഞ്ജന്താ തംഭക്ഖാ തദാഹാരാ ചിരം ദീഘമദ്ധാനം അട്ഠമ്ഹാ. തേസം നോ പാപകാനംയേവ അകുസലാനം ധമ്മാനം പാതുഭാവാ കണോപി തണ്ഡുലം പരിയോനന്ധി, ഥുസോപി തണ്ഡുലം പരിയോനന്ധി, ലൂനമ്പി നപ്പടിവിരൂള്ഹം, അപദാനം പഞ്ഞായിത്ഥ, സണ്ഡസണ്ഡാ സാലയോ ഠിതാ. യംനൂന മയം സാലിം വിഭജേയ്യാമ, മരിയാദം ഠപേയ്യാമാ’തി! അഥ ഖോ തേ, വാസേട്ഠ, സത്താ സാലിം വിഭജിംസു, മരിയാദം ഠപേസും.
128. ‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā sannipatiṃsu, sannipatitvā anutthuniṃsu – ‘pāpakā vata, bho, dhammā sattesu pātubhūtā. Mayañhi pubbe manomayā ahumhā pītibhakkhā sayaṃpabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino, ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no amhākaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena rasapathavī udakasmiṃ samatani. Sā ahosi vaṇṇasampannā gandhasampannā rasasampannā. Te mayaṃ rasapathaviṃ hatthehi āluppakārakaṃ upakkamimha paribhuñjituṃ, tesaṃ no rasapathaviṃ hatthehi āluppakārakaṃ upakkamataṃ paribhuñjituṃ sayaṃpabhā antaradhāyi. Sayaṃpabhāya antarahitāya candimasūriyā pāturahesuṃ, candimasūriyesu pātubhūtesu nakkhattāni tārakarūpāni pāturahesuṃ, nakkhattesu tārakarūpesu pātubhūtesu rattindivā paññāyiṃsu, rattindivesu paññāyamānesu māsaḍḍhamāsā paññāyiṃsu. Māsaḍḍhamāsesu paññāyamānesu utusaṃvaccharā paññāyiṃsu. Te mayaṃ rasapathaviṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no pāpakānaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pātubhāvā rasapathavī antaradhāyi. Rasapathaviyā antarahitāya bhūmipappaṭako pāturahosi. So ahosi vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno. Te mayaṃ bhūmipappaṭakaṃ upakkamimha paribhuñjituṃ. Te mayaṃ taṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no pāpakānaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pātubhāvā bhūmipappaṭako antaradhāyi. Bhūmipappaṭake antarahite padālatā pāturahosi. Sā ahosi vaṇṇasampannā gandhasampannā rasasampannā. Te mayaṃ padālataṃ upakkamimha paribhuñjituṃ. Te mayaṃ taṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no pāpakānaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pātubhāvā padālatā antaradhāyi. Padālatāya antarahitāya akaṭṭhapāko sāli pāturahosi akaṇo athuso suddho sugandho taṇḍulapphalo. Yaṃ taṃ sāyaṃ sāyamāsāya āharāma, pāto taṃ hoti pakkaṃ paṭivirūḷhaṃ. Yaṃ taṃ pāto pātarāsāya āharāma, sāyaṃ taṃ hoti pakkaṃ paṭivirūḷhaṃ. Nāpadānaṃ paññāyittha. Te mayaṃ akaṭṭhapākaṃ sāliṃ paribhuñjantā taṃbhakkhā tadāhārā ciraṃ dīghamaddhānaṃ aṭṭhamhā. Tesaṃ no pāpakānaṃyeva akusalānaṃ dhammānaṃ pātubhāvā kaṇopi taṇḍulaṃ pariyonandhi, thusopi taṇḍulaṃ pariyonandhi, lūnampi nappaṭivirūḷhaṃ, apadānaṃ paññāyittha, saṇḍasaṇḍā sālayo ṭhitā. Yaṃnūna mayaṃ sāliṃ vibhajeyyāma, mariyādaṃ ṭhapeyyāmā’ti! Atha kho te, vāseṭṭha, sattā sāliṃ vibhajiṃsu, mariyādaṃ ṭhapesuṃ.
൧൨൯. ‘‘അഥ ഖോ, വാസേട്ഠ, അഞ്ഞതരോ സത്തോ ലോലജാതികോ സകം ഭാഗം പരിരക്ഖന്തോ അഞ്ഞതരം 57 ഭാഗം അദിന്നം ആദിയിത്വാ പരിഭുഞ്ജി. തമേനം അഗ്ഗഹേസും, ഗഹേത്വാ ഏതദവോചും – ‘പാപകം വത, ഭോ സത്ത, കരോസി, യത്ര ഹി നാമ സകം ഭാഗം പരിരക്ഖന്തോ അഞ്ഞതരം ഭാഗം അദിന്നം ആദിയിത്വാ പരിഭുഞ്ജസി. മാസ്സു, ഭോ സത്ത, പുനപി ഏവരൂപമകാസീ’തി. ‘ഏവം, ഭോ’തി ഖോ, വാസേട്ഠ, സോ സത്തോ തേസം സത്താനം പച്ചസ്സോസി. ദുതിയമ്പി ഖോ, വാസേട്ഠ, സോ സത്തോ…പേ॰… തതിയമ്പി ഖോ, വാസേട്ഠ, സോ സത്തോ സകം ഭാഗം പരിരക്ഖന്തോ അഞ്ഞതരം ഭാഗം അദിന്നം ആദിയിത്വാ പരിഭുഞ്ജി. തമേനം അഗ്ഗഹേസും, ഗഹേത്വാ ഏതദവോചും – ‘പാപകം വത, ഭോ സത്ത, കരോസി, യത്ര ഹി നാമ സകം ഭാഗം പരിരക്ഖന്തോ അഞ്ഞതരം ഭാഗം അദിന്നം ആദിയിത്വാ പരിഭുഞ്ജസി. മാസ്സു, ഭോ സത്ത, പുനപി ഏവരൂപമകാസീ’തി. അഞ്ഞേ പാണിനാ പഹരിംസു, അഞ്ഞേ ലേഡ്ഡുനാ പഹരിംസു, അഞ്ഞേ ദണ്ഡേന പഹരിംസു. തദഗ്ഗേ ഖോ, വാസേട്ഠ, അദിന്നാദാനം പഞ്ഞായതി, ഗരഹാ പഞ്ഞായതി, മുസാവാദോ പഞ്ഞായതി, ദണ്ഡാദാനം പഞ്ഞായതി.
129. ‘‘Atha kho, vāseṭṭha, aññataro satto lolajātiko sakaṃ bhāgaṃ parirakkhanto aññataraṃ 58 bhāgaṃ adinnaṃ ādiyitvā paribhuñji. Tamenaṃ aggahesuṃ, gahetvā etadavocuṃ – ‘pāpakaṃ vata, bho satta, karosi, yatra hi nāma sakaṃ bhāgaṃ parirakkhanto aññataraṃ bhāgaṃ adinnaṃ ādiyitvā paribhuñjasi. Māssu, bho satta, punapi evarūpamakāsī’ti. ‘Evaṃ, bho’ti kho, vāseṭṭha, so satto tesaṃ sattānaṃ paccassosi. Dutiyampi kho, vāseṭṭha, so satto…pe… tatiyampi kho, vāseṭṭha, so satto sakaṃ bhāgaṃ parirakkhanto aññataraṃ bhāgaṃ adinnaṃ ādiyitvā paribhuñji. Tamenaṃ aggahesuṃ, gahetvā etadavocuṃ – ‘pāpakaṃ vata, bho satta, karosi, yatra hi nāma sakaṃ bhāgaṃ parirakkhanto aññataraṃ bhāgaṃ adinnaṃ ādiyitvā paribhuñjasi. Māssu, bho satta, punapi evarūpamakāsī’ti. Aññe pāṇinā pahariṃsu, aññe leḍḍunā pahariṃsu, aññe daṇḍena pahariṃsu. Tadagge kho, vāseṭṭha, adinnādānaṃ paññāyati, garahā paññāyati, musāvādo paññāyati, daṇḍādānaṃ paññāyati.
മഹാസമ്മതരാജാ
Mahāsammatarājā
൧൩൦. ‘‘അഥ ഖോ തേ, വാസേട്ഠ, സത്താ സന്നിപതിംസു, സന്നിപതിത്വാ അനുത്ഥുനിംസു – ‘പാപകാ വത ഭോ ധമ്മാ സത്തേസു പാതുഭൂതാ, യത്ര ഹി നാമ അദിന്നാദാനം പഞ്ഞായിസ്സതി, ഗരഹാ പഞ്ഞായിസ്സതി, മുസാവാദോ പഞ്ഞായിസ്സതി, ദണ്ഡാദാനം പഞ്ഞായിസ്സതി. യംനൂന മയം ഏകം സത്തം സമ്മന്നേയ്യാമ, യോ നോ സമ്മാ ഖീയിതബ്ബം ഖീയേയ്യ, സമ്മാ ഗരഹിതബ്ബം ഗരഹേയ്യ, സമ്മാ പബ്ബാജേതബ്ബം പബ്ബാജേയ്യ. മയം പനസ്സ സാലീനം ഭാഗം അനുപ്പദസ്സാമാ’തി.
130. ‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā sannipatiṃsu, sannipatitvā anutthuniṃsu – ‘pāpakā vata bho dhammā sattesu pātubhūtā, yatra hi nāma adinnādānaṃ paññāyissati, garahā paññāyissati, musāvādo paññāyissati, daṇḍādānaṃ paññāyissati. Yaṃnūna mayaṃ ekaṃ sattaṃ sammanneyyāma, yo no sammā khīyitabbaṃ khīyeyya, sammā garahitabbaṃ garaheyya, sammā pabbājetabbaṃ pabbājeyya. Mayaṃ panassa sālīnaṃ bhāgaṃ anuppadassāmā’ti.
‘‘അഥ ഖോ തേ, വാസേട്ഠ, സത്താ യോ നേസം സത്തോ അഭിരൂപതരോ ച ദസ്സനീയതരോ ച പാസാദികതരോ ച മഹേസക്ഖതരോ ച തം സത്തം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏതദവോചും – ‘ഏഹി, ഭോ സത്ത, സമ്മാ ഖീയിതബ്ബം ഖീയ, സമ്മാ ഗരഹിതബ്ബം ഗരഹ, സമ്മാ പബ്ബാജേതബ്ബം പബ്ബാജേഹി. മയം പന തേ സാലീനം ഭാഗം അനുപ്പദസ്സാമാ’തി. ‘ഏവം, ഭോ’തി ഖോ, വാസേട്ഠ, സോ സത്തോ തേസം സത്താനം പടിസ്സുണിത്വാ സമ്മാ ഖീയിതബ്ബം ഖീയി, സമ്മാ ഗരഹിതബ്ബം ഗരഹി, സമ്മാ പബ്ബാജേതബ്ബം പബ്ബാജേസി. തേ പനസ്സ സാലീനം ഭാഗം അനുപ്പദംസു.
‘‘Atha kho te, vāseṭṭha, sattā yo nesaṃ satto abhirūpataro ca dassanīyataro ca pāsādikataro ca mahesakkhataro ca taṃ sattaṃ upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘ehi, bho satta, sammā khīyitabbaṃ khīya, sammā garahitabbaṃ garaha, sammā pabbājetabbaṃ pabbājehi. Mayaṃ pana te sālīnaṃ bhāgaṃ anuppadassāmā’ti. ‘Evaṃ, bho’ti kho, vāseṭṭha, so satto tesaṃ sattānaṃ paṭissuṇitvā sammā khīyitabbaṃ khīyi, sammā garahitabbaṃ garahi, sammā pabbājetabbaṃ pabbājesi. Te panassa sālīnaṃ bhāgaṃ anuppadaṃsu.
൧൩൧. ‘‘മഹാജനസമ്മതോതി ഖോ, വാസേട്ഠ, ‘മഹാസമ്മതോ, മഹാസമ്മതോ’ ത്വേവ പഠമം അക്ഖരം ഉപനിബ്ബത്തം. ഖേത്താനം അധിപതീതി ഖോ, വാസേട്ഠ, ‘ഖത്തിയോ, ഖത്തിയോ’ ത്വേവ ദുതിയം അക്ഖരം ഉപനിബ്ബത്തം. ധമ്മേന പരേ രഞ്ജേതീതി ഖോ, വാസേട്ഠ, ‘രാജാ, രാജാ’ ത്വേവ തതിയം അക്ഖരം ഉപനിബ്ബത്തം. ഇതി ഖോ, വാസേട്ഠ, ഏവമേതസ്സ ഖത്തിയമണ്ഡലസ്സ പോരാണേന അഗ്ഗഞ്ഞേന അക്ഖരേന അഭിനിബ്ബത്തി അഹോസി തേസംയേവ സത്താനം, അനഞ്ഞേസം. സദിസാനംയേവ, നോ അസദിസാനം. ധമ്മേനേവ, നോ അധമ്മേന. ധമ്മോ ഹി, വാസേട്ഠ, സേട്ഠോ ജനേതസ്മിം ദിട്ഠേ ചേവ ധമ്മേ അഭിസമ്പരായഞ്ച.
131. ‘‘Mahājanasammatoti kho, vāseṭṭha, ‘mahāsammato, mahāsammato’ tveva paṭhamaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Khettānaṃ adhipatīti kho, vāseṭṭha, ‘khattiyo, khattiyo’ tveva dutiyaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Dhammena pare rañjetīti kho, vāseṭṭha, ‘rājā, rājā’ tveva tatiyaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Iti kho, vāseṭṭha, evametassa khattiyamaṇḍalassa porāṇena aggaññena akkharena abhinibbatti ahosi tesaṃyeva sattānaṃ, anaññesaṃ. Sadisānaṃyeva, no asadisānaṃ. Dhammeneva, no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
ബ്രാഹ്മണമണ്ഡലം
Brāhmaṇamaṇḍalaṃ
൧൩൨. ‘‘അഥ ഖോ തേസം, വാസേട്ഠ, സത്താനംയേവ 59 ഏകച്ചാനം ഏതദഹോസി – ‘പാപകാ വത, ഭോ, ധമ്മാ സത്തേസു പാതുഭൂതാ, യത്ര ഹി നാമ അദിന്നാദാനം പഞ്ഞായിസ്സതി, ഗരഹാ പഞ്ഞായിസ്സതി, മുസാവാദോ പഞ്ഞായിസ്സതി, ദണ്ഡാദാനം പഞ്ഞായിസ്സതി, പബ്ബാജനം പഞ്ഞായിസ്സതി. യംനൂന മയം പാപകേ അകുസലേ ധമ്മേ വാഹേയ്യാമാ’തി. തേ പാപകേ അകുസലേ ധമ്മേ വാഹേസും . പാപകേ അകുസലേ ധമ്മേ വാഹേന്തീതി ഖോ, വാസേട്ഠ, ‘ബ്രാഹ്മണാ, ബ്രാഹ്മണാ’ ത്വേവ പഠമം അക്ഖരം ഉപനിബ്ബത്തം. തേ അരഞ്ഞായതനേ പണ്ണകുടിയോ കരിത്വാ പണ്ണകുടീസു ഝായന്തി വീതങ്ഗാരാ വീതധൂമാ പന്നമുസലാ സായം സായമാസായ പാതോ പാതരാസായ ഗാമനിഗമരാജധാനിയോ ഓസരന്തി ഘാസമേസമാനാ 60. തേ ഘാസം പടിലഭിത്വാ പുനദേവ അരഞ്ഞായതനേ പണ്ണകുടീസു ഝായന്തി. തമേനം മനുസ്സാ ദിസ്വാ ഏവമാഹംസു – ‘ഇമേ ഖോ, ഭോ, സത്താ അരഞ്ഞായതനേ പണ്ണകുടിയോ കരിത്വാ പണ്ണകുടീസു ഝായന്തി, വീതങ്ഗാരാ വീതധൂമാ പന്നമുസലാ സായം സായമാസായ പാതോ പാതരാസായ ഗാമനിഗമരാജധാനിയോ ഓസരന്തി ഘാസമേസമാനാ. തേ ഘാസം പടിലഭിത്വാ പുനദേവ അരഞ്ഞായതനേ പണ്ണകുടീസു ഝായന്തീ’തി, ഝായന്തീതി ഖോ 61, വാസേട്ഠ, ‘ഝായകാ, ഝായകാ’ ത്വേവ ദുതിയം അക്ഖരം ഉപനിബ്ബത്തം. തേസംയേവ ഖോ, വാസേട്ഠ, സത്താനം ഏകച്ചേ സത്താ അരഞ്ഞായതനേ പണ്ണകുടീസു തം ഝാനം അനഭിസമ്ഭുണമാനാ 62 ഗാമസാമന്തം നിഗമസാമന്തം ഓസരിത്വാ ഗന്ഥേ കരോന്താ അച്ഛന്തി. തമേനം മനുസ്സാ ദിസ്വാ ഏവമാഹംസു – ‘ഇമേ ഖോ, ഭോ, സത്താ അരഞ്ഞായതനേ പണ്ണകുടീസു തം ഝാനം അനഭിസമ്ഭുണമാനാ ഗാമസാമന്തം നിഗമസാമന്തം ഓസരിത്വാ ഗന്ഥേ കരോന്താ അച്ഛന്തി, ന ദാനിമേ ഝായന്തീ’തി. ന ദാനിമേ 63 ഝായന്തീതി ഖോ, വാസേട്ഠ, ‘അജ്ഝായകാ അജ്ഝായകാ’ ത്വേവ തതിയം അക്ഖരം ഉപനിബ്ബത്തം. ഹീനസമ്മതം ഖോ പന, വാസേട്ഠ, തേന സമയേന ഹോതി, തദേതരഹി സേട്ഠസമ്മതം. ഇതി ഖോ, വാസേട്ഠ, ഏവമേതസ്സ ബ്രാഹ്മണമണ്ഡലസ്സ പോരാണേന അഗ്ഗഞ്ഞേന അക്ഖരേന അഭിനിബ്ബത്തി അഹോസി തേസംയേവ സത്താനം , അനഞ്ഞേസം സദിസാനംയേവ നോ അസദിസാനം ധമ്മേനേവ , നോ അധമ്മേന. ധമ്മോ ഹി, വാസേട്ഠ, സേട്ഠോ ജനേതസ്മിം ദിട്ഠേ ചേവ ധമ്മേ അഭിസമ്പരായഞ്ച.
132. ‘‘Atha kho tesaṃ, vāseṭṭha, sattānaṃyeva 64 ekaccānaṃ etadahosi – ‘pāpakā vata, bho, dhammā sattesu pātubhūtā, yatra hi nāma adinnādānaṃ paññāyissati, garahā paññāyissati, musāvādo paññāyissati, daṇḍādānaṃ paññāyissati, pabbājanaṃ paññāyissati. Yaṃnūna mayaṃ pāpake akusale dhamme vāheyyāmā’ti. Te pāpake akusale dhamme vāhesuṃ . Pāpake akusale dhamme vāhentīti kho, vāseṭṭha, ‘brāhmaṇā, brāhmaṇā’ tveva paṭhamaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Te araññāyatane paṇṇakuṭiyo karitvā paṇṇakuṭīsu jhāyanti vītaṅgārā vītadhūmā pannamusalā sāyaṃ sāyamāsāya pāto pātarāsāya gāmanigamarājadhāniyo osaranti ghāsamesamānā 65. Te ghāsaṃ paṭilabhitvā punadeva araññāyatane paṇṇakuṭīsu jhāyanti. Tamenaṃ manussā disvā evamāhaṃsu – ‘ime kho, bho, sattā araññāyatane paṇṇakuṭiyo karitvā paṇṇakuṭīsu jhāyanti, vītaṅgārā vītadhūmā pannamusalā sāyaṃ sāyamāsāya pāto pātarāsāya gāmanigamarājadhāniyo osaranti ghāsamesamānā. Te ghāsaṃ paṭilabhitvā punadeva araññāyatane paṇṇakuṭīsu jhāyantī’ti, jhāyantīti kho 66, vāseṭṭha, ‘jhāyakā, jhāyakā’ tveva dutiyaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Tesaṃyeva kho, vāseṭṭha, sattānaṃ ekacce sattā araññāyatane paṇṇakuṭīsu taṃ jhānaṃ anabhisambhuṇamānā 67 gāmasāmantaṃ nigamasāmantaṃ osaritvā ganthe karontā acchanti. Tamenaṃ manussā disvā evamāhaṃsu – ‘ime kho, bho, sattā araññāyatane paṇṇakuṭīsu taṃ jhānaṃ anabhisambhuṇamānā gāmasāmantaṃ nigamasāmantaṃ osaritvā ganthe karontā acchanti, na dānime jhāyantī’ti. Na dānime 68 jhāyantīti kho, vāseṭṭha, ‘ajjhāyakā ajjhāyakā’ tveva tatiyaṃ akkharaṃ upanibbattaṃ. Hīnasammataṃ kho pana, vāseṭṭha, tena samayena hoti, tadetarahi seṭṭhasammataṃ. Iti kho, vāseṭṭha, evametassa brāhmaṇamaṇḍalassa porāṇena aggaññena akkharena abhinibbatti ahosi tesaṃyeva sattānaṃ , anaññesaṃ sadisānaṃyeva no asadisānaṃ dhammeneva , no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
വേസ്സമണ്ഡലം
Vessamaṇḍalaṃ
൧൩൩. ‘‘തേസംയേവ ഖോ, വാസേട്ഠ, സത്താനം ഏകച്ചേ സത്താ മേഥുനം ധമ്മം സമാദായ വിസുകമ്മന്തേ 69 പയോജേസും. മേഥുനം ധമ്മം സമാദായ വിസുകമ്മന്തേ പയോജേന്തീതി ഖോ, വാസേട്ഠ, ‘വേസ്സാ, വേസ്സാ’ ത്വേവ അക്ഖരം ഉപനിബ്ബത്തം. ഇതി ഖോ, വാസേട്ഠ, ഏവമേതസ്സ വേസ്സമണ്ഡലസ്സ പോരാണേന അഗ്ഗഞ്ഞേന അക്ഖരേന അഭിനിബ്ബത്തി അഹോസി തേസഞ്ഞേവ സത്താനം അനഞ്ഞേസം സദിസാനംയേവ , നോ അസദിസാനം, ധമ്മേനേവ നോ അധമ്മേന. ധമ്മോ ഹി, വാസേട്ഠ, സേട്ഠോ ജനേതസ്മിം ദിട്ഠേ ചേവ ധമ്മേ അഭിസമ്പരായഞ്ച.
133. ‘‘Tesaṃyeva kho, vāseṭṭha, sattānaṃ ekacce sattā methunaṃ dhammaṃ samādāya visukammante 70 payojesuṃ. Methunaṃ dhammaṃ samādāya visukammante payojentīti kho, vāseṭṭha, ‘vessā, vessā’ tveva akkharaṃ upanibbattaṃ. Iti kho, vāseṭṭha, evametassa vessamaṇḍalassa porāṇena aggaññena akkharena abhinibbatti ahosi tesaññeva sattānaṃ anaññesaṃ sadisānaṃyeva , no asadisānaṃ, dhammeneva no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
സുദ്ദമണ്ഡലം
Suddamaṇḍalaṃ
൧൩൪. ‘‘തേസഞ്ഞേവ ഖോ, വാസേട്ഠ, സത്താനം യേ തേ സത്താ അവസേസാ തേ ലുദ്ദാചാരാ ഖുദ്ദാചാരാ അഹേസും. ലുദ്ദാചാരാ ഖുദ്ദാചാരാതി ഖോ, വാസേട്ഠ, ‘സുദ്ദാ, സുദ്ദാ’ ത്വേവ അക്ഖരം ഉപനിബ്ബത്തം. ഇതി ഖോ, വാസേട്ഠ, ഏവമേതസ്സ സുദ്ദമണ്ഡലസ്സ പോരാണേന അഗ്ഗഞ്ഞേന അക്ഖരേന അഭിനിബ്ബത്തി അഹോസി തേസംയേവ സത്താനം അനഞ്ഞേസം, സദിസാനംയേവ നോ അസദിസാനം, ധമ്മേനേവ, നോ അധമ്മേന. ധമ്മോ ഹി, വാസേട്ഠ, സേട്ഠോ ജനേതസ്മിം ദിട്ഠേ ചേവ ധമ്മേ അഭിസമ്പരായഞ്ച.
134. ‘‘Tesaññeva kho, vāseṭṭha, sattānaṃ ye te sattā avasesā te luddācārā khuddācārā ahesuṃ. Luddācārā khuddācārāti kho, vāseṭṭha, ‘suddā, suddā’ tveva akkharaṃ upanibbattaṃ. Iti kho, vāseṭṭha, evametassa suddamaṇḍalassa porāṇena aggaññena akkharena abhinibbatti ahosi tesaṃyeva sattānaṃ anaññesaṃ, sadisānaṃyeva no asadisānaṃ, dhammeneva, no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
൧൩൫. ‘‘അഹു ഖോ സോ, വാസേട്ഠ, സമയോ, യം ഖത്തിയോപി സകം ധമ്മം ഗരഹമാനോ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജതി – ‘സമണോ ഭവിസ്സാമീ’തി. ബ്രാഹ്മണോപി ഖോ, വാസേട്ഠ…പേ॰… വേസ്സോപി ഖോ, വാസേട്ഠ…പേ॰… സുദ്ദോപി ഖോ, വാസേട്ഠ, സകം ധമ്മം ഗരഹമാനോ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജതി – ‘സമണോ ഭവിസ്സാമീ’തി. ഇമേഹി ഖോ, വാസേട്ഠ, ചതൂഹി മണ്ഡലേഹി സമണമണ്ഡലസ്സ അഭിനിബ്ബത്തി അഹോസി, തേസംയേവ സത്താനം അനഞ്ഞേസം, സദിസാനംയേവ നോ അസദിസാനം, ധമ്മേനേവ നോ അധമ്മേന. ധമ്മോ ഹി, വാസേട്ഠ, സേട്ഠോ ജനേതസ്മിം ദിട്ഠേ ചേവ ധമ്മേ അഭിസമ്പരായഞ്ച.
135. ‘‘Ahu kho so, vāseṭṭha, samayo, yaṃ khattiyopi sakaṃ dhammaṃ garahamāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati – ‘samaṇo bhavissāmī’ti. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha…pe… suddopi kho, vāseṭṭha, sakaṃ dhammaṃ garahamāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati – ‘samaṇo bhavissāmī’ti. Imehi kho, vāseṭṭha, catūhi maṇḍalehi samaṇamaṇḍalassa abhinibbatti ahosi, tesaṃyeva sattānaṃ anaññesaṃ, sadisānaṃyeva no asadisānaṃ, dhammeneva no adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
ദുച്ചരിതാദികഥാ
Duccaritādikathā
൧൩൬. ‘‘ഖത്തിയോപി ഖോ, വാസേട്ഠ, കായേന ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ വാചായ ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ മനസാ ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ മിച്ഛാദിട്ഠികോ മിച്ഛാദിട്ഠികമ്മസമാദാനോ 71 മിച്ഛാദിട്ഠികമ്മസമാദാനഹേതു കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജതി. ബ്രാഹ്മണോപി ഖോ, വാസേട്ഠ…പേ॰… വേസ്സോപി ഖോ, വാസേട്ഠ… സുദ്ദോപി ഖോ, വാസേട്ഠ… സമണോപി ഖോ, വാസേട്ഠ, കായേന ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ വാചായ ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ മനസാ ദുച്ചരിതം ചരിത്വാ മിച്ഛാദിട്ഠികോ മിച്ഛാദിട്ഠികമ്മസമാദാനോ മിച്ഛാദിട്ഠികമ്മസമാദാനഹേതു കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജതി.
136. ‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā micchādiṭṭhiko micchādiṭṭhikammasamādāno 72 micchādiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha… suddopi kho, vāseṭṭha… samaṇopi kho, vāseṭṭha, kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā micchādiṭṭhiko micchādiṭṭhikammasamādāno micchādiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.
‘‘ഖത്തിയോപി ഖോ, വാസേട്ഠ, കായേന സുചരിതം ചരിത്വാ വാചായ സുചരിതം ചരിത്വാ മനസാ സുചരിതം ചരിത്വാ സമ്മാദിട്ഠികോ സമ്മാദിട്ഠികമ്മസമാദാനോ 73 സമ്മാദിട്ഠികമ്മസമാദാനഹേതു കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജതി. ബ്രാഹ്മണോപി ഖോ, വാസേട്ഠ…പേ॰… വേസ്സോപി ഖോ, വാസേട്ഠ… സുദ്ദോപി ഖോ, വാസേട്ഠ… സമണോപി ഖോ, വാസേട്ഠ, കായേന സുചരിതം ചരിത്വാ വാചായ സുചരിതം ചരിത്വാ മനസാ സുചരിതം ചരിത്വാ സമ്മാദിട്ഠികോ സമ്മാദിട്ഠികമ്മസമാദാനോ സമ്മാദിട്ഠികമ്മസമാദാനഹേതു കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജതി.
‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā sammādiṭṭhiko sammādiṭṭhikammasamādāno 74 sammādiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho, vāseṭṭha… suddopi kho, vāseṭṭha… samaṇopi kho, vāseṭṭha, kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā sammādiṭṭhiko sammādiṭṭhikammasamādāno sammādiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati.
൧൩൭. ‘‘ഖത്തിയോപി ഖോ, വാസേട്ഠ, കായേന ദ്വയകാരീ, വാചായ ദ്വയകാരീ, മനസാ ദ്വയകാരീ, വിമിസ്സദിട്ഠികോ വിമിസ്സദിട്ഠികമ്മസമാദാനോ വിമിസ്സദിട്ഠികമ്മസമാദാനഹേതു 75 കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഹോതി. ബ്രാഹ്മണോപി ഖോ, വാസേട്ഠ …പേ॰… വേസ്സോപി ഖോ, വാസേട്ഠ… സുദ്ദോപി ഖോ, വാസേട്ഠ… സമണോപി ഖോ, വാസേട്ഠ, കായേന ദ്വയകാരീ , വാചായ ദ്വയകാരീ, മനസാ ദ്വയകാരീ, വിമിസ്സദിട്ഠികോ വിമിസ്സദിട്ഠികമ്മസമാദാനോ വിമിസ്സദിട്ഠികമ്മസമാദാനഹേതു കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഹോതി.
137. ‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, kāyena dvayakārī, vācāya dvayakārī, manasā dvayakārī, vimissadiṭṭhiko vimissadiṭṭhikammasamādāno vimissadiṭṭhikammasamādānahetu 76 kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sukhadukkhappaṭisaṃvedī hoti. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha …pe… vessopi kho, vāseṭṭha… suddopi kho, vāseṭṭha… samaṇopi kho, vāseṭṭha, kāyena dvayakārī , vācāya dvayakārī, manasā dvayakārī, vimissadiṭṭhiko vimissadiṭṭhikammasamādāno vimissadiṭṭhikammasamādānahetu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sukhadukkhappaṭisaṃvedī hoti.
ബോധിപക്ഖിയഭാവനാ
Bodhipakkhiyabhāvanā
൧൩൮. ‘‘ഖത്തിയോപി ഖോ, വാസേട്ഠ, കായേന സംവുതോ വാചായ സംവുതോ മനസാ സംവുതോ സത്തന്നം ബോധിപക്ഖിയാനം ധമ്മാനം ഭാവനമന്വായ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ പരിനിബ്ബായതി 77. ബ്രാഹ്മണോപി ഖോ, വാസേട്ഠ…പേ॰… വേസ്സോപി ഖോ വാസേട്ഠ… സുദ്ദോപി ഖോ, വാസേട്ഠ … സമണോപി ഖോ, വാസേട്ഠ, കായേന സംവുതോ വാചായ സംവുതോ മനസാ സംവുതോ സത്തന്നം ബോധിപക്ഖിയാനം ധമ്മാനം ഭാവനമന്വായ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ പരിനിബ്ബായതി.
138. ‘‘Khattiyopi kho, vāseṭṭha, kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto sattannaṃ bodhipakkhiyānaṃ dhammānaṃ bhāvanamanvāya diṭṭheva dhamme parinibbāyati 78. Brāhmaṇopi kho, vāseṭṭha…pe… vessopi kho vāseṭṭha… suddopi kho, vāseṭṭha … samaṇopi kho, vāseṭṭha, kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto sattannaṃ bodhipakkhiyānaṃ dhammānaṃ bhāvanamanvāya diṭṭheva dhamme parinibbāyati.
൧൩൯. ‘‘ഇമേസഞ്ഹി, വാസേട്ഠ, ചതുന്നം വണ്ണാനം യോ ഹോതി ഭിക്ഖു അരഹം ഖീണാസവോ വുസിതവാ കതകരണീയോ ഓഹിതഭാരോ അനുപ്പത്തസദത്ഥോ പരിക്ഖീണഭവസംയോജനോ സമ്മദഞ്ഞാ വിമുത്തോ സോ നേസം അഗ്ഗമക്ഖായതി ധമ്മേനേവ. നോ അധമ്മേന. ധമ്മോ ഹി, വാസേട്ഠ, സേട്ഠോ ജനേതസ്മിം ദിട്ഠേ ചേവ ധമ്മേ അഭിസമ്പരായഞ്ച.
139. ‘‘Imesañhi, vāseṭṭha, catunnaṃ vaṇṇānaṃ yo hoti bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto so nesaṃ aggamakkhāyati dhammeneva. No adhammena. Dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca.
൧൪൦. ‘‘ബ്രഹ്മുനാ പേസാ, വാസേട്ഠ, സനങ്കുമാരേന ഗാഥാ ഭാസിതാ –
140. ‘‘Brahmunā pesā, vāseṭṭha, sanaṅkumārena gāthā bhāsitā –
‘ഖത്തിയോ സേട്ഠോ ജനേതസ്മിം, യേ ഗോത്തപടിസാരിനോ;
‘Khattiyo seṭṭho janetasmiṃ, ye gottapaṭisārino;
വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ, സോ സേട്ഠോ ദേവമാനുസേ’തി.
Vijjācaraṇasampanno, so seṭṭho devamānuse’ti.
‘‘സാ ഖോ പനേസാ, വാസേട്ഠ, ബ്രഹ്മുനാ സനങ്കുമാരേന ഗാഥാ സുഗീതാ, നോ ദുഗ്ഗീതാ. സുഭാസിതാ, നോ ദുബ്ഭാസിതാ. അത്ഥസംഹിതാ, നോ അനത്ഥസംഹിതാ. അനുമതാ മയാ. അഹമ്പി, വാസേട്ഠ, ഏവം വദാമി –
‘‘Sā kho panesā, vāseṭṭha, brahmunā sanaṅkumārena gāthā sugītā, no duggītā. Subhāsitā, no dubbhāsitā. Atthasaṃhitā, no anatthasaṃhitā. Anumatā mayā. Ahampi, vāseṭṭha, evaṃ vadāmi –
‘ഖത്തിയോ സേട്ഠോ ജനേതസ്മിം, യേ ഗോത്തപടിസാരിനോ;
‘Khattiyo seṭṭho janetasmiṃ, ye gottapaṭisārino;
വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ, സോ സേട്ഠോ ദേവമാനുസേ’തി.
Vijjācaraṇasampanno, so seṭṭho devamānuse’ti.
ഇദമവോച ഭഗവാ. അത്തമനാ വാസേട്ഠഭാരദ്വാജാ ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദുന്തി.
Idamavoca bhagavā. Attamanā vāseṭṭhabhāradvājā bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
അഗ്ഗഞ്ഞസുത്തം നിട്ഠിതം ചതുത്ഥം.
Aggaññasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ദീഘ നികായ (അട്ഠകഥാ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ൪. അഗ്ഗഞ്ഞസുത്തവണ്ണനാ • 4. Aggaññasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ദീഘനികായ (ടീകാ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ൪. അഗ്ഗഞ്ഞസുത്തവണ്ണനാ • 4. Aggaññasuttavaṇṇanā