| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
८. अग्गिकसुत्तवण्णना
8. Aggikasuttavaṇṇanā
१९४. अग्गिपरिचरणवसेनाति अग्गिहुत्तजुहनवसेन। सन्निहितोति मिस्सीभावं सम्पापितो। तथाभूतो च सो सप्पिना सद्धिं योजितो नाम होतीति आह ‘‘संयोजितो’’ति। अपायमग्गं ओक्कमति मिच्छादिट्ठिमिच्छासङ्कप्पादीनं अत्तनो सन्ताने समुप्पादनतो। तेनाह ‘‘इमं लद्धि’’न्तिआदि।
194.Aggiparicaraṇavasenāti aggihuttajuhanavasena. Sannihitoti missībhāvaṃ sampāpito. Tathābhūto ca so sappinā saddhiṃ yojito nāma hotīti āha ‘‘saṃyojito’’ti. Apāyamaggaṃ okkamati micchādiṭṭhimicchāsaṅkappādīnaṃ attano santāne samuppādanato. Tenāha ‘‘imaṃ laddhi’’ntiādi.
जातियाति सदोसकिरियापराधस्स असम्भवेन परिसुद्धाय जातिया। नानप्पकारे अट्ठारसविज्जाट्ठानसञ्ञिते गन्थे। सुतवाति सुत्वा निट्ठं पत्तो अग्गदक्खिणेय्यत्ताति अधिप्पायो।
Jātiyāti sadosakiriyāparādhassa asambhavena parisuddhāya jātiyā. Nānappakāre aṭṭhārasavijjāṭṭhānasaññite ganthe. Sutavāti sutvā niṭṭhaṃ patto aggadakkhiṇeyyattāti adhippāyo.
पुब्बेनिवासञाणेनाति इदं लोके सासने च निरुळ्हतावसेन वुत्तं। अञ्ञे हि पुब्बेनिवासं जानन्ता पुब्बेनिवासञाणेनेव जानन्ति, भगवा पन सब्बञ्ञुतञ्ञाणेनपि जानाति। दिब्बेन चक्खुनाति एत्थापि एसेव नयो। सब्बसो जाति खीयति एतेनाति जातिक्खयो, अग्गमग्गो , तेन पत्तब्बत्ता आपन्नत्ता च जातिक्खयो अरहत्तं। जानित्वा वोसितवोसानोति विजानितब्बं चतुसच्चधम्मं मग्गञाणेन जानित्वा सोळसन्नम्पि किच्चानं वोसितवोसानो।
Pubbenivāsañāṇenāti idaṃ loke sāsane ca niruḷhatāvasena vuttaṃ. Aññe hi pubbenivāsaṃ jānantā pubbenivāsañāṇeneva jānanti, bhagavā pana sabbaññutaññāṇenapi jānāti. Dibbena cakkhunāti etthāpi eseva nayo. Sabbaso jāti khīyati etenāti jātikkhayo, aggamaggo , tena pattabbattā āpannattā ca jātikkhayo arahattaṃ. Jānitvā vositavosānoti vijānitabbaṃ catusaccadhammaṃ maggañāṇena jānitvā soḷasannampi kiccānaṃ vositavosāno.
उप्पत्तिं दीपेत्वाति पायसदानस्स आगमनं पकासेत्वा। गाथाहि अभिगीतन्ति द्वीहि गाथाहि मया अभिगीतं। अभुञ्जितब्बन्ति भुञ्जितुं न युत्तं। ‘‘अभोजनेय्य’’न्ति कस्मा वुत्तं, ननु भगवतो अज्झासयो अच्चन्तमेव सुद्धोति? सच्चमेतं, ब्राह्मणो पन पुब्बे अदातुकामो पच्छा गाथा सुत्वा धम्मदेसनाय मुदुहदयो हुत्वा दातुकामो अहोसि, तस्मा तं भिक्खूनं अनागते दिट्ठानुगतिआपज्जनत्थं पटिक्खिपि। तथा हि अनन्तरसुत्ते कसिभारद्वाजसुत्ते च एवमेव पटिपज्जि। तेनाह ‘‘त्वं ब्राह्मणा’’तिआदि। किलञ्जम्हि…पे॰… पकासिताति एतेन गाथं उद्देसट्ठानेव ठपेत्वा भगवा ब्राह्मणस्स वित्थारेन धम्मं देसेसीति दस्सेति। गायनेनाति गायनकेन, गानेन वा। अत्थञ्च धम्मञ्चाति सदेवकस्स लोकस्स हितञ्चेव तस्स कारणञ्च। सम्पस्सन्तानन्ति सम्मदेव पस्सन्तानं। धम्मोति पवेणिआगतो चारित्तधम्मो न होति। भोजनेसु उक्कंसगतं दस्सेतुं ‘‘सुधाभोजन’’न्ति आह। धम्मे सतीति अरियानं आचारधम्मे सति तं आलम्बित्वा जीवन्तानं एतदेव सेट्ठन्ति ‘‘सोमं भुञ्जेय्य पायस’’न्ति तं आरब्भ कथाय उप्पन्नत्ता।
Uppattiṃ dīpetvāti pāyasadānassa āgamanaṃ pakāsetvā. Gāthāhi abhigītanti dvīhi gāthāhi mayā abhigītaṃ. Abhuñjitabbanti bhuñjituṃ na yuttaṃ. ‘‘Abhojaneyya’’nti kasmā vuttaṃ, nanu bhagavato ajjhāsayo accantameva suddhoti? Saccametaṃ, brāhmaṇo pana pubbe adātukāmo pacchā gāthā sutvā dhammadesanāya muduhadayo hutvā dātukāmo ahosi, tasmā taṃ bhikkhūnaṃ anāgate diṭṭhānugatiāpajjanatthaṃ paṭikkhipi. Tathā hi anantarasutte kasibhāradvājasutte ca evameva paṭipajji. Tenāha ‘‘tvaṃ brāhmaṇā’’tiādi. Kilañjamhi…pe… pakāsitāti etena gāthaṃ uddesaṭṭhāneva ṭhapetvā bhagavā brāhmaṇassa vitthārena dhammaṃ desesīti dasseti. Gāyanenāti gāyanakena, gānena vā. Atthañca dhammañcāti sadevakassa lokassa hitañceva tassa kāraṇañca. Sampassantānanti sammadeva passantānaṃ. Dhammoti paveṇiāgato cārittadhammo na hoti. Bhojanesu ukkaṃsagataṃ dassetuṃ ‘‘sudhābhojana’’nti āha. Dhamme satīti ariyānaṃ ācāradhamme sati taṃ ālambitvā jīvantānaṃ etadeva seṭṭhanti ‘‘somaṃ bhuñjeyya pāyasa’’nti taṃ ārabbha kathāya uppannattā.
सल्लक्खेति अयं ब्राह्मणो। सेसा पच्चया निद्दोसा ते आरब्भ कथाय अप्पवत्तितत्ता। कुक्कुच्चवूपसन्तन्ति अग्गिआहितपदस्स विय सद्दसिद्धि वेदितब्बा। अन्नेन पानेनाति लक्खणवचनमेतं यथा ‘‘काकेहि सप्पि रक्खितब्ब’’न्ति। तेनाह ‘‘देसनामत्तमेत’’न्ति। बहुसस्सफलदायकं सुखेत्तं विय पटियत्तन्ति सम्मा कसनबीजनउदकानयनापनयनादिना सुसज्जितं खेत्तं विय सीलादिगुणविसेससम्पादनेन पटियत्तं पुञ्ञक्खेत्तं एतं।
Sallakkheti ayaṃ brāhmaṇo. Sesā paccayā niddosā te ārabbha kathāya appavattitattā. Kukkuccavūpasantanti aggiāhitapadassa viya saddasiddhi veditabbā. Annena pānenāti lakkhaṇavacanametaṃ yathā ‘‘kākehi sappi rakkhitabba’’nti. Tenāha ‘‘desanāmattameta’’nti. Bahusassaphaladāyakaṃ sukhettaṃ viya paṭiyattanti sammā kasanabījanaudakānayanāpanayanādinā susajjitaṃ khettaṃ viya sīlādiguṇavisesasampādanena paṭiyattaṃ puññakkhettaṃ etaṃ.
अग्गिकसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Aggikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ८. अग्गिकसुत्तं • 8. Aggikasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ८. अग्गिकसुत्तवण्णना • 8. Aggikasuttavaṇṇanā
