| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya |
੨. ਅਗ੍ਗਿવਚ੍ਛਸੁਤ੍ਤਂ
2. Aggivacchasuttaṃ
੧੮੭. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਅਥ ਖੋ વਚ੍ਛਗੋਤ੍ਤੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ વਚ੍ਛਗੋਤ੍ਤੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ –
187. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho vacchagotto paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho vacchagotto paribbājako bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ 1 ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Kiṃ nu kho, bho gotama, ‘sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti – evaṃdiṭṭhi 2 bhavaṃ gotamo’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – ‘sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Kiṃ pana, bho gotama, ‘asassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – ‘asassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ‘ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ‘ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Kiṃ nu kho, bho gotama, ‘antavā loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – ‘antavā loko, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ‘ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ‘ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Kiṃ pana, bho gotama, ‘anantavā loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – ‘anantavā loko, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ‘ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰਂ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ‘ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰਂ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Kiṃ nu kho, bho gotama, ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ, idameva saccaṃ moghamañña’nti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ‘ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰਂ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ‘ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰਂ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Kiṃ pana, bho gotama, ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ, idameva saccaṃ moghamañña’nti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ‘ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ‘ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Kiṃ nu kho, bho gotama, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ‘ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ‘ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Kiṃ pana, bho gotama, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ‘ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿ ? ‘‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ‘ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Kiṃ nu kho, bho gotama, ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’’ti ? ‘‘Na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Kiṃ pana, bho gotama, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
੧੮੮. ‘‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ વਦੇਸਿ 3। ‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ , ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ વਦੇਸਿ। ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ વਦੇਸਿ। ‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ વਦੇਸਿ। ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰਂ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰਂ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ વਦੇਸਿ। ‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰਂ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰਂ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ વਦੇਸਿ। ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ વਦੇਸਿ।
188. ‘‘‘Kiṃ nu kho, bho gotama, sassato loko, idameva saccaṃ moghamaññanti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’ti iti puṭṭho samāno ‘na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi 4. ‘Kiṃ pana, bho gotama, asassato loko, idameva saccaṃ moghamaññanti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’ti iti puṭṭho samāno ‘na kho ahaṃ, vaccha , evaṃdiṭṭhi – asassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi. ‘Kiṃ nu kho, bho gotama, antavā loko, idameva saccaṃ moghamaññanti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’ti iti puṭṭho samāno ‘na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – antavā loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi. ‘Kiṃ pana, bho gotama, anantavā loko, idameva saccaṃ moghamaññanti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’ti iti puṭṭho samāno ‘na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – anantavā loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi. ‘Kiṃ nu kho, bho gotama, taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ, idameva saccaṃ moghamaññanti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’ti iti puṭṭho samāno ‘na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi. ‘Kiṃ pana, bho gotama, aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ, idameva saccaṃ moghamaññanti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’ti iti puṭṭho samāno ‘na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi. ‘Kiṃ nu kho, bho gotama, hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamaññanti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’ti iti puṭṭho samāno ‘na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi.
‘‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ વਦੇਸਿ। ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ વਦੇਸਿ। ‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ – ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ – ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ વਦੇਸਿ।
‘‘‘Kiṃ pana, bho gotama, na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamaññanti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’ti iti puṭṭho samāno ‘na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi. ‘Kiṃ nu kho, bho gotama, hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamaññanti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’ti iti puṭṭho samāno ‘na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi. ‘Kiṃ pana, bho gotama, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamaññanti – evaṃdiṭṭhi bhavaṃ gotamo’ti iti puṭṭho samāno ‘na kho ahaṃ, vaccha, evaṃdiṭṭhi – neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi.
‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਭੋ ਗੋਤਮੋ ਆਦੀਨવਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਏવਂ ਇਮਾਨਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਅਨੁਪਗਤੋ’’ਤਿ?
‘‘Kiṃ pana bho gotamo ādīnavaṃ sampassamāno evaṃ imāni sabbaso diṭṭhigatāni anupagato’’ti?
੧੮੯. ‘‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’ਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਮੇਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰੋ 5 ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ ਸਦੁਕ੍ਖਂ ਸવਿਘਾਤਂ ਸਉਪਾਯਾਸਂ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹਂ, ਨ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਨ વਿਰਾਗਾਯ ਨ ਨਿਰੋਧਾਯ ਨ ਉਪਸਮਾਯ ਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਨ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ । ‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’ਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ…ਪੇ॰… ‘ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’ਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ…ਪੇ॰… ‘ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ’ਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ…ਪੇ॰… ‘ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰ’ਨ੍ਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ…ਪੇ॰… ‘ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰ’ਨ੍ਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ…ਪੇ॰… ‘ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’ਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ …ਪੇ॰… ‘ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’ਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ…ਪੇ॰… ‘ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’ਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ…ਪੇ॰… ‘ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’ਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਮੇਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ ਸਦੁਕ੍ਖਂ ਸવਿਘਾਤਂ ਸਉਪਾਯਾਸਂ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹਂ, ਨ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਨ વਿਰਾਗਾਯ ਨ ਨਿਰੋਧਾਯ ਨ ਉਪਸਮਾਯ ਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਨ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਇਮਂ ਖੋ ਅਹਂ, વਚ੍ਛ, ਆਦੀਨવਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਏવਂ ਇਮਾਨਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਅਨੁਪਗਤੋ’’ਤਿ।
189. ‘‘‘Sassato loko’ti kho, vaccha, diṭṭhigatametaṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro 6 diṭṭhivisūkaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ sadukkhaṃ savighātaṃ saupāyāsaṃ sapariḷāhaṃ, na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati . ‘Asassato loko’ti kho, vaccha…pe… ‘antavā loko’ti kho, vaccha…pe… ‘anantavā loko’ti kho, vaccha…pe… ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti kho, vaccha…pe… ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti kho, vaccha…pe… ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti kho, vaccha …pe… ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti kho, vaccha…pe… ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti kho, vaccha…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti kho, vaccha, diṭṭhigatametaṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ sadukkhaṃ savighātaṃ saupāyāsaṃ sapariḷāhaṃ, na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati. Imaṃ kho ahaṃ, vaccha, ādīnavaṃ sampassamāno evaṃ imāni sabbaso diṭṭhigatāni anupagato’’ti.
‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਨ੍ਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਅਪਨੀਤਮੇਤਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ। ਦਿਟ੍ਠਞ੍ਹੇਤਂ, વਚ੍ਛ, ਤਥਾਗਤੇਨ – ‘ਇਤਿ ਰੂਪਂ, ਇਤਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ, ਇਤਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ; ਇਤਿ વੇਦਨਾ, ਇਤਿ વੇਦਨਾਯ ਸਮੁਦਯੋ, ਇਤਿ વੇਦਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ; ਇਤਿ ਸਞ੍ਞਾ, ਇਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਮੁਦਯੋ, ਇਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ; ਇਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਇਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ, ਇਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ; ਇਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਇਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ, ਇਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ’ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਮਞ੍ਞਿਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਮਥਿਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਅਹਂਕਾਰਮਮਂਕਾਰਮਾਨਾਨੁਸਯਾਨਂ ਖਯਾ વਿਰਾਗਾ ਨਿਰੋਧਾ ਚਾਗਾ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾ ਅਨੁਪਾਦਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ વਦਾਮੀ’’ਤਿ।
‘‘Atthi pana bhoto gotamassa kiñci diṭṭhigata’’nti? ‘‘Diṭṭhigatanti kho, vaccha, apanītametaṃ tathāgatassa. Diṭṭhañhetaṃ, vaccha, tathāgatena – ‘iti rūpaṃ, iti rūpassa samudayo, iti rūpassa atthaṅgamo; iti vedanā, iti vedanāya samudayo, iti vedanāya atthaṅgamo; iti saññā, iti saññāya samudayo, iti saññāya atthaṅgamo; iti saṅkhārā, iti saṅkhārānaṃ samudayo, iti saṅkhārānaṃ atthaṅgamo; iti viññāṇaṃ, iti viññāṇassa samudayo, iti viññāṇassa atthaṅgamo’ti. Tasmā tathāgato sabbamaññitānaṃ sabbamathitānaṃ sabbaahaṃkāramamaṃkāramānānusayānaṃ khayā virāgā nirodhā cāgā paṭinissaggā anupādā vimuttoti vadāmī’’ti.
੧੯੦. ‘‘ਏવਂ વਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕੁਹਿਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਨ ਉਪੇਤਿ’’। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਨ ਉਪੇਤਿ’’। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਚ ਨ ਚ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਚ ਨ ਚ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਨ ਉਪੇਤਿ’’। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਨੇવ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਨ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨੇવ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਨ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਨ ਉਪੇਤਿ’’।
190. ‘‘Evaṃ vimuttacitto pana, bho gotama, bhikkhu kuhiṃ upapajjatī’’ti? ‘‘Upapajjatīti kho, vaccha, na upeti’’. ‘‘Tena hi, bho gotama, na upapajjatī’’ti? ‘‘Na upapajjatīti kho, vaccha, na upeti’’. ‘‘Tena hi, bho gotama, upapajjati ca na ca upapajjatī’’ti? ‘‘Upapajjati ca na ca upapajjatīti kho, vaccha, na upeti’’. ‘‘Tena hi, bho gotama, neva upapajjati na na upapajjatī’’ti? ‘‘Neva upapajjati na na upapajjatīti kho, vaccha, na upeti’’.
‘‘‘ਏવਂ વਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕੁਹਿਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਇਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਨ ਉਪੇਤੀ’ਤਿ વਦੇਸਿ। ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਇਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਨ ਉਪੇਤੀ’ਤਿ વਦੇਸਿ। ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਚ ਨ ਚ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਇਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਚ ਨ ਚ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਨ ਉਪੇਤੀ’ਤਿ વਦੇਸਿ। ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਨੇવ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਨ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਇਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਨੇવ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਨ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਨ ਉਪੇਤੀ’ਤਿ વਦੇਸਿ। ਏਤ੍ਥਾਹਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਞ੍ਞਾਣਮਾਪਾਦਿਂ, ਏਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮੋਹਮਾਪਾਦਿਂ। ਯਾਪਿ ਮੇ ਏਸਾ ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮੇਨ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪੇਨ ਅਹੁ ਪਸਾਦਮਤ੍ਤਾ ਸਾਪਿ ਮੇ ਏਤਰਹਿ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾ’’ਤਿ। ‘‘ਅਲਞ੍ਹਿ ਤੇ, વਚ੍ਛ, ਅਞ੍ਞਾਣਾਯ, ਅਲਂ ਸਮ੍ਮੋਹਾਯ। ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਹਾਯਂ, વਚ੍ਛ, ਧਮ੍ਮੋ ਦੁਦ੍ਦਸੋ ਦੁਰਨੁਬੋਧੋ ਸਨ੍ਤੋ ਪਣੀਤੋ ਅਤਕ੍ਕਾવਚਰੋ ਨਿਪੁਣੋ ਪਣ੍ਡਿਤવੇਦਨੀਯੋ। ਸੋ ਤਯਾ ਦੁਜ੍ਜਾਨੋ ਅਞ੍ਞਦਿਟ੍ਠਿਕੇਨ ਅਞ੍ਞਖਨ੍ਤਿਕੇਨ ਅਞ੍ਞਰੁਚਿਕੇਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਯੋਗੇਨ 7 ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਚਰਿਯਕੇਨ’’ 8।
‘‘‘Evaṃ vimuttacitto pana, bho gotama, bhikkhu kuhiṃ upapajjatī’ti iti puṭṭho samāno ‘upapajjatīti kho, vaccha, na upetī’ti vadesi. ‘Tena hi, bho gotama, na upapajjatī’ti iti puṭṭho samāno ‘na upapajjatīti kho, vaccha, na upetī’ti vadesi. ‘Tena hi, bho gotama, upapajjati ca na ca upapajjatī’ti iti puṭṭho samāno ‘upapajjati ca na ca upapajjatīti kho, vaccha, na upetī’ti vadesi. ‘Tena hi, bho gotama, neva upapajjati na na upapajjatī’ti iti puṭṭho samāno ‘neva upapajjati na na upapajjatīti kho, vaccha, na upetī’ti vadesi. Etthāhaṃ, bho gotama, aññāṇamāpādiṃ, ettha sammohamāpādiṃ. Yāpi me esā bhoto gotamassa purimena kathāsallāpena ahu pasādamattā sāpi me etarahi antarahitā’’ti. ‘‘Alañhi te, vaccha, aññāṇāya, alaṃ sammohāya. Gambhīro hāyaṃ, vaccha, dhammo duddaso duranubodho santo paṇīto atakkāvacaro nipuṇo paṇḍitavedanīyo. So tayā dujjāno aññadiṭṭhikena aññakhantikena aññarucikena aññatrayogena 9 aññatrācariyakena’’ 10.
੧੯੧. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, વਚ੍ਛ, ਤਞ੍ਞੇવੇਤ੍ਥ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ; ਯਥਾ ਤੇ ਖਮੇਯ੍ਯ ਤਥਾ ਨਂ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, વਚ੍ਛ, ਸਚੇ ਤੇ ਪੁਰਤੋ ਅਗ੍ਗਿ ਜਲੇਯ੍ਯ, ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸਿ ਤ੍વਂ – ‘ਅਯਂ ਮੇ ਪੁਰਤੋ ਅਗ੍ਗਿ ਜਲਤੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਸਚੇ ਮੇ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਪੁਰਤੋ ਅਗ੍ਗਿ ਜਲੇਯ੍ਯ, ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਹਂ – ‘ਅਯਂ ਮੇ ਪੁਰਤੋ ਅਗ੍ਗਿ ਜਲਤੀ’’’ਤਿ।
191. ‘‘Tena hi, vaccha, taññevettha paṭipucchissāmi; yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, vaccha, sace te purato aggi jaleyya, jāneyyāsi tvaṃ – ‘ayaṃ me purato aggi jalatī’’’ti? ‘‘Sace me, bho gotama, purato aggi jaleyya, jāneyyāhaṃ – ‘ayaṃ me purato aggi jalatī’’’ti.
‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਤਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ – ‘ਯੋ ਤੇ ਅਯਂ ਪੁਰਤੋ ਅਗ੍ਗਿ ਜਲਤਿ ਅਯਂ ਅਗ੍ਗਿ ਕਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਜਲਤੀ’ਤਿ, ਏવਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਤ੍વਂ, વਚ੍ਛ, ਕਿਨ੍ਤਿ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਚੇ ਮਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਏવਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ – ‘ਯੋ ਤੇ ਅਯਂ ਪੁਰਤੋ ਅਗ੍ਗਿ ਜਲਤਿ ਅਯਂ ਅਗ੍ਗਿ ਕਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਜਲਤੀ’ਤਿ, ਏવਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਅਹਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਏવਂ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਂ – ‘ਯੋ ਮੇ ਅਯਂ ਪੁਰਤੋ ਅਗ੍ਗਿ ਜਲਤਿ ਅਯਂ ਅਗ੍ਗਿ ਤਿਣਕਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਜਲਤੀ’’’ਤਿ।
‘‘Sace pana taṃ, vaccha, evaṃ puccheyya – ‘yo te ayaṃ purato aggi jalati ayaṃ aggi kiṃ paṭicca jalatī’ti, evaṃ puṭṭho tvaṃ, vaccha, kinti byākareyyāsī’’ti? ‘‘Sace maṃ, bho gotama, evaṃ puccheyya – ‘yo te ayaṃ purato aggi jalati ayaṃ aggi kiṃ paṭicca jalatī’ti, evaṃ puṭṭho ahaṃ, bho gotama, evaṃ byākareyyaṃ – ‘yo me ayaṃ purato aggi jalati ayaṃ aggi tiṇakaṭṭhupādānaṃ paṭicca jalatī’’’ti.
‘‘ਸਚੇ ਤੇ, વਚ੍ਛ, ਪੁਰਤੋ ਸੋ ਅਗ੍ਗਿ ਨਿਬ੍ਬਾਯੇਯ੍ਯ, ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸਿ ਤ੍વਂ – ‘ਅਯਂ ਮੇ ਪੁਰਤੋ ਅਗ੍ਗਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ’’’ਤਿ? ‘‘ਸਚੇ ਮੇ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਪੁਰਤੋ ਸੋ ਅਗ੍ਗਿ ਨਿਬ੍ਬਾਯੇਯ੍ਯ, ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਹਂ – ‘ਅਯਂ ਮੇ ਪੁਰਤੋ ਅਗ੍ਗਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ’’’ਤਿ।
‘‘Sace te, vaccha, purato so aggi nibbāyeyya, jāneyyāsi tvaṃ – ‘ayaṃ me purato aggi nibbuto’’’ti? ‘‘Sace me, bho gotama, purato so aggi nibbāyeyya, jāneyyāhaṃ – ‘ayaṃ me purato aggi nibbuto’’’ti.
‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਤਂ, વਚ੍ਛ, ਏવਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ – ‘ਯੋ ਤੇ ਅਯਂ ਪੁਰਤੋ ਅਗ੍ਗਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਸੋ ਅਗ੍ਗਿ ਇਤੋ ਕਤਮਂ ਦਿਸਂ ਗਤੋ – ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਂ વਾ ਦਕ੍ਖਿਣਂ વਾ ਪਚ੍ਛਿਮਂ વਾ ਉਤ੍ਤਰਂ વਾ’ਤਿ, ਏવਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਤ੍વਂ, વਚ੍ਛ, ਕਿਨ੍ਤਿ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਉਪੇਤਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਯਞ੍ਹਿ ਸੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਗ੍ਗਿ ਤਿਣਕਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਜਲਿ 11 ਤਸ੍ਸ ਚ ਪਰਿਯਾਦਾਨਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਚ ਅਨੁਪਹਾਰਾ ਅਨਾਹਾਰੋ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਤ੍વੇવ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ।
‘‘Sace pana taṃ, vaccha, evaṃ puccheyya – ‘yo te ayaṃ purato aggi nibbuto so aggi ito katamaṃ disaṃ gato – puratthimaṃ vā dakkhiṇaṃ vā pacchimaṃ vā uttaraṃ vā’ti, evaṃ puṭṭho tvaṃ, vaccha, kinti byākareyyāsī’’ti? ‘‘Na upeti, bho gotama, yañhi so, bho gotama, aggi tiṇakaṭṭhupādānaṃ paṭicca ajali 12 tassa ca pariyādānā aññassa ca anupahārā anāhāro nibbuto tveva saṅkhyaṃ gacchatī’’ti.
੧੯੨. ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਯੇਨ ਰੂਪੇਨ ਤਥਾਗਤਂ ਪਞ੍ਞਾਪਯਮਾਨੋ ਪਞ੍ਞਾਪੇਯ੍ਯ ਤਂ ਰੂਪਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨਂ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਂ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਂ ਅਨਭਾવਂਕਤਂ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਂ। ਰੂਪਸਙ੍ਖਯવਿਮੁਤ੍ਤੋ 13 ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਤਥਾਗਤੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਦੁਪ੍ਪਰਿਯੋਗਾਲ਼੍ਹੋ – ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ। ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਚ ਨ ਚ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਨੇવ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਨ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ।
192. ‘‘Evameva kho, vaccha, yena rūpena tathāgataṃ paññāpayamāno paññāpeyya taṃ rūpaṃ tathāgatassa pahīnaṃ ucchinnamūlaṃ tālāvatthukataṃ anabhāvaṃkataṃ āyatiṃ anuppādadhammaṃ. Rūpasaṅkhayavimutto 14 kho, vaccha, tathāgato gambhīro appameyyo duppariyogāḷho – seyyathāpi mahāsamuddo. Upapajjatīti na upeti, na upapajjatīti na upeti, upapajjati ca na ca upapajjatīti na upeti, neva upapajjati na na upapajjatīti na upeti.
‘‘ਯਾਯ વੇਦਨਾਯ ਤਥਾਗਤਂ ਪਞ੍ਞਾਪਯਮਾਨੋ ਪਞ੍ਞਾਪੇਯ੍ਯ ਸਾ વੇਦਨਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ। વੇਦਨਾਸਙ੍ਖਯવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਤਥਾਗਤੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਦੁਪ੍ਪਰਿਯੋਗਾਲ਼੍ਹੋ – ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ। ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਚ ਨ ਚ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਨੇવ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਨ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ।
‘‘Yāya vedanāya tathāgataṃ paññāpayamāno paññāpeyya sā vedanā tathāgatassa pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Vedanāsaṅkhayavimutto kho, vaccha, tathāgato gambhīro appameyyo duppariyogāḷho – seyyathāpi mahāsamuddo. Upapajjatīti na upeti, na upapajjatīti na upeti, upapajjati ca na ca upapajjatīti na upeti, neva upapajjati na na upapajjatīti na upeti.
‘‘ਯਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਤਥਾਗਤਂ ਪਞ੍ਞਾਪਯਮਾਨੋ ਪਞ੍ਞਾਪੇਯ੍ਯ ਸਾ ਸਞ੍ਞਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ। ਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਯવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਤਥਾਗਤੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਦੁਪ੍ਪਰਿਯੋਗਾਲ਼੍ਹੋ – ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ। ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਚ ਨ ਚ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਨੇવ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਨ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ।
‘‘Yāya saññāya tathāgataṃ paññāpayamāno paññāpeyya sā saññā tathāgatassa pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Saññāsaṅkhayavimutto kho, vaccha, tathāgato gambhīro appameyyo duppariyogāḷho – seyyathāpi mahāsamuddo. Upapajjatīti na upeti, na upapajjatīti na upeti, upapajjati ca na ca upapajjatīti na upeti, neva upapajjati na na upapajjatīti na upeti.
‘‘ਯੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਤਥਾਗਤਂ ਪਞ੍ਞਾਪਯਮਾਨੋ ਪਞ੍ਞਾਪੇਯ੍ਯ ਤੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ। ਸਙ੍ਖਾਰਸਙ੍ਖਯવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਤਥਾਗਤੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਦੁਪ੍ਪਰਿਯੋਗਾਲ਼੍ਹੋ – ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ। ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ , ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਚ ਨ ਚ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਨੇવ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਨ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ।
‘‘Yehi saṅkhārehi tathāgataṃ paññāpayamāno paññāpeyya te saṅkhārā tathāgatassa pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Saṅkhārasaṅkhayavimutto kho, vaccha, tathāgato gambhīro appameyyo duppariyogāḷho – seyyathāpi mahāsamuddo. Upapajjatīti na upeti , na upapajjatīti na upeti, upapajjati ca na ca upapajjatīti na upeti, neva upapajjati na na upapajjatīti na upeti.
‘‘ਯੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਤਥਾਗਤਂ ਪਞ੍ਞਾਪਯਮਾਨੋ ਪਞ੍ਞਾਪੇਯ੍ਯ ਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨਂ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਂ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਂ ਅਨਭਾવਂਕਤਂ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਂ। વਿਞ੍ਞਾਣਸਙ੍ਖਯવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਤਥਾਗਤੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਦੁਪ੍ਪਰਿਯੋਗਾਲ਼੍ਹੋ – ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ। ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਚ ਨ ਚ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਨੇવ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਨ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ’’।
‘‘Yena viññāṇena tathāgataṃ paññāpayamāno paññāpeyya taṃ viññāṇaṃ tathāgatassa pahīnaṃ ucchinnamūlaṃ tālāvatthukataṃ anabhāvaṃkataṃ āyatiṃ anuppādadhammaṃ. Viññāṇasaṅkhayavimutto kho, vaccha, tathāgato gambhīro appameyyo duppariyogāḷho – seyyathāpi mahāsamuddo. Upapajjatīti na upeti, na upapajjatīti na upeti, upapajjati ca na ca upapajjatīti na upeti, neva upapajjati na na upapajjatīti na upeti’’.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, વਚ੍ਛਗੋਤ੍ਤੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਗਾਮਸ੍ਸ વਾ ਨਿਗਮਸ੍ਸ વਾ ਅવਿਦੂਰੇ ਮਹਾਸਾਲਰੁਕ੍ਖੋ। ਤਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾ ਸਾਖਾਪਲਾਸਾ ਪਲੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ 15, ਤਚਪਪਟਿਕਾ ਪਲੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਫੇਗ੍ਗੂ ਪਲੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ 16; ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਅਪਗਤਸਾਖਾਪਲਾਸੋ ਅਪਗਤਤਚਪਪਟਿਕੋ ਅਪਗਤਫੇਗ੍ਗੁਕੋ ਸੁਦ੍ਧੋ ਅਸ੍ਸ, ਸਾਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ; ਏવਮੇવ ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਪਾવਚਨਂ ਅਪਗਤਸਾਖਾਪਲਾਸਂ ਅਪਗਤਤਚਪਪਟਿਕਂ ਅਪਗਤਫੇਗ੍ਗੁਕਂ ਸੁਦ੍ਧਂ, ਸਾਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ। ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ…ਪੇ॰… ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ।
Evaṃ vutte, vacchagotto paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘seyyathāpi, bho gotama, gāmassa vā nigamassa vā avidūre mahāsālarukkho. Tassa aniccatā sākhāpalāsā palujjeyyuṃ 17, tacapapaṭikā palujjeyyuṃ, pheggū palujjeyyuṃ 18; so aparena samayena apagatasākhāpalāso apagatatacapapaṭiko apagataphegguko suddho assa, sāre patiṭṭhito; evameva bhoto gotamassa pāvacanaṃ apagatasākhāpalāsaṃ apagatatacapapaṭikaṃ apagatapheggukaṃ suddhaṃ, sāre patiṭṭhitaṃ. Abhikkantaṃ, bho gotama…pe… upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
ਅਗ੍ਗਿવਚ੍ਛਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਦੁਤਿਯਂ।
Aggivacchasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੨. ਅਗ੍ਗਿવਚ੍ਛਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Aggivacchasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੨. ਅਗ੍ਗਿવਚ੍ਛਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Aggivacchasuttavaṇṇanā
