| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မိလိန္ဒပဉ္ဟပာဠိ • Milindapañhapāḷi |
၁၁. အဟိံသာနိဂ္ဂဟပဉ္ဟော
11. Ahiṃsāniggahapañho
၁၁. ‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, ဘာသိတမ္ပေတံ ဘဂဝတာ ‘အဟိံသယံ ပရံ လောကေ, ပိယော ဟောဟိသိ မာမကော’တိ။ ပုန စ ဘဏိတံ ‘နိဂ္ဂဏ္ဟေ နိဂ္ဂဟာရဟံ, ပဂ္ဂဏ္ဟေ ပဂ္ဂဟာရဟ’န္တိ။ နိဂ္ဂဟော နာမ, ဘန္တေ နာဂသေန, ဟတ္ထစ္ဆေဒော ပာဒစ္ဆေဒော ဝဓော ဗန္ဓနံ ကာရဏာ မာရဏံ သန္တတိဝိကောပနံ, န ဧတံ ဝစနံ ဘဂဝတော ယုတ္တံ, န စ ဘဂဝာ အရဟတိ ဧတံ ဝစနံ ဝတ္တုံ။ ယဒိ, ဘန္တေ နာဂသေန, ဘဂဝတာ ဘဏိတံ ‘အဟိံသယံ ပရံ လောကေ, ပိယော ဟောဟိသိ မာမကော’’တိ, တေန ဟိ ‘‘နိဂ္ဂဏ္ဟေ နိဂ္ဂဟာရဟံ, ပဂ္ဂဏ္ဟေ ပဂ္ဂဟာရဟ’’န္တိ ယံ ဝစနံ, တံ မိစ္ဆာ။ ယဒိ တထာဂတေန ဘဏိတံ ‘‘နိဂ္ဂဏ္ဟေ နိဂ္ဂဟာရဟံ, ပဂ္ဂဏ္ဟေ ပဂ္ဂဟာရဟ’’န္တိ, တေန ဟိ ‘‘အဟိံသယံ ပရံ လောကေ, ပိယော ဟောဟိသိ မာမကော’’တိ တမ္ပိ ဝစနံ မိစ္ဆာ။ အယမ္ပိ ဥဘတော ကောဋိကော ပဉ္ဟော တဝာနုပ္ပတ္တော, သော တယာ နိဗ္ဗာဟိတဗ္ဗော’’တိ။
11. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘ahiṃsayaṃ paraṃ loke, piyo hohisi māmako’ti. Puna ca bhaṇitaṃ ‘niggaṇhe niggahārahaṃ, paggaṇhe paggahāraha’nti. Niggaho nāma, bhante nāgasena, hatthacchedo pādacchedo vadho bandhanaṃ kāraṇā māraṇaṃ santativikopanaṃ, na etaṃ vacanaṃ bhagavato yuttaṃ, na ca bhagavā arahati etaṃ vacanaṃ vattuṃ. Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘ahiṃsayaṃ paraṃ loke, piyo hohisi māmako’’ti, tena hi ‘‘niggaṇhe niggahārahaṃ, paggaṇhe paggahāraha’’nti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi tathāgatena bhaṇitaṃ ‘‘niggaṇhe niggahārahaṃ, paggaṇhe paggahāraha’’nti, tena hi ‘‘ahiṃsayaṃ paraṃ loke, piyo hohisi māmako’’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ဘာသိတမ္ပေတံ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတာ ‘အဟိံသယံ ပရံ လောကေ, ပိယော ဟောဟိသိ မာမကော’တိ, ဘဏိတဉ္စ ‘နိဂ္ဂဏ္ဟေ နိဂ္ဂဟာရဟံ, ပဂ္ဂဏ္ဟေ ပဂ္ဂဟာရဟ’န္တိ ။ ‘အဟိံသယံ ပရံ လောကေ, ပိယော ဟောဟိသိ မာမကော’တိ သဗ္ဗေသံ, မဟာရာဇ, တထာဂတာနံ အနုမတံ ဧတံ, ဧသာ အနုသိဋ္ဌိ, ဧသာ ဓမ္မဒေသနာ, ဓမ္မော ဟိ, မဟာရာဇ, အဟိံသာလက္ခဏော, သဘာဝဝစနံ ဧတံ။ ယံ ပန, မဟာရာဇ, တထာဂတော အာဟ ‘နိဂ္ဂဏ္ဟေ နိဂ္ဂဟာရဟံ, ပဂ္ဂဏ္ဟေ ပဂ္ဂဟာရဟ’န္တိ, ဘာသာ ဧသာ, ဥဒ္ဓတံ, မဟာရာဇ, စိတ္တံ နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ, လီနံ စိတ္တံ ပဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ။ အကုသလံ စိတ္တံ နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ, ကုသလံ စိတ္တံ ပဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ။ အယောနိသော မနသိကာရော နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော, ယောနိသော မနသိကာရော ပဂ္ဂဟေတဗ္ဗော။ မိစ္ဆာပဋိပန္နော နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော, သမ္မာပဋိပန္နော ပဂ္ဂဟေတဗ္ဗော။ အနရိယော နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော အရိယော ပဂ္ဂဟေတဗ္ဗော။ စောရော နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော, အစောရော ပဂ္ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ။
‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘ahiṃsayaṃ paraṃ loke, piyo hohisi māmako’ti, bhaṇitañca ‘niggaṇhe niggahārahaṃ, paggaṇhe paggahāraha’nti . ‘Ahiṃsayaṃ paraṃ loke, piyo hohisi māmako’ti sabbesaṃ, mahārāja, tathāgatānaṃ anumataṃ etaṃ, esā anusiṭṭhi, esā dhammadesanā, dhammo hi, mahārāja, ahiṃsālakkhaṇo, sabhāvavacanaṃ etaṃ. Yaṃ pana, mahārāja, tathāgato āha ‘niggaṇhe niggahārahaṃ, paggaṇhe paggahāraha’nti, bhāsā esā, uddhataṃ, mahārāja, cittaṃ niggahetabbaṃ, līnaṃ cittaṃ paggahetabbaṃ. Akusalaṃ cittaṃ niggahetabbaṃ, kusalaṃ cittaṃ paggahetabbaṃ. Ayoniso manasikāro niggahetabbo, yoniso manasikāro paggahetabbo. Micchāpaṭipanno niggahetabbo, sammāpaṭipanno paggahetabbo. Anariyo niggahetabbo ariyo paggahetabbo. Coro niggahetabbo, acoro paggahetabbo’’ti.
‘‘ဟောတု, ဘန္တေ နာဂသေန, ဣဒာနိ တ္ဝံ ပစ္စာဂတောသိ မမ ဝိသယံ, ယမဟံ ပုစ္ဆာမိ, သော မေ အတ္ထော ဥပဂတော။ စောရော ပန, ဘန္တေ နာဂသေန, နိဂ္ဂဏ္ဟန္တေန ကထံ နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ? ‘‘စောရော, မဟာရာဇ, နိဂ္ဂဏ္ဟန္တေန ဧဝံ နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော, ပရိဘာသနီယော ပရိဘာသိတဗ္ဗော, ဒဏ္ဍနီယော ဒဏ္ဍေတဗ္ဗော, ပဗ္ဗာဇနီယော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော, ဗန္ဓနီယော ဗန္ဓိတဗ္ဗော, ဃာတနီယော ဃာတေတဗ္ဗော’’တိ။ ‘‘ယံ ပန, ဘန္တေ နာဂသေန, စောရာနံ ဃာတနံ, တံ တထာဂတာနံ အနုမတ’’န္တိ? ‘‘န ဟိ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘ကိသ္သ ပန စောရော အနုသာသနီယော အနုမတော တထာဂတာန’’န္တိ? ‘‘ယော သော, မဟာရာဇ, ဃာတီယတိ, န သော တထာဂတာနံ အနုမတိယာ ဃာတီယတိ, သယံကတေန သော ဃာတီယတိ, အပိ စ ဓမ္မာနုသိဋ္ဌိယာ အနုသာသီယတိ, သက္ကာ ပန, မဟာရာဇ, တယာ ပုရိသံ အကာရကံ အနပရာဓံ ဝီထိယံ စရန္တံ ဂဟေတ္ဝာ ဃာတယိတု’’န္တိ? ‘‘န သက္ကာ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ကေန ကာရဏေန, မဟာရာဇာ’’တိ? ‘‘အကာရကတ္တာ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, န စောရော တထာဂတာနံ အနုမတိယာ ဟညတိ, သယံကတေန သော ဟညတိ, ကိံ ပနေတ္ထ အနုသာသကော ကိဉ္စိ ဒောသံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘န ဟိ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, မဟာရာဇ, တထာဂတာနံ အနုသိဋ္ဌိ သမ္မာနုသိဋ္ဌိ ဟောတီ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ နာဂသေန, ဧဝမေတံ တထာ သမ္ပဋိစ္ဆာမီ’’တိ။
‘‘Hotu, bhante nāgasena, idāni tvaṃ paccāgatosi mama visayaṃ, yamahaṃ pucchāmi, so me attho upagato. Coro pana, bhante nāgasena, niggaṇhantena kathaṃ niggahetabbo’’ti? ‘‘Coro, mahārāja, niggaṇhantena evaṃ niggahetabbo, paribhāsanīyo paribhāsitabbo, daṇḍanīyo daṇḍetabbo, pabbājanīyo pabbājetabbo, bandhanīyo bandhitabbo, ghātanīyo ghātetabbo’’ti. ‘‘Yaṃ pana, bhante nāgasena, corānaṃ ghātanaṃ, taṃ tathāgatānaṃ anumata’’nti? ‘‘Na hi, mahārājā’’ti. ‘‘Kissa pana coro anusāsanīyo anumato tathāgatāna’’nti? ‘‘Yo so, mahārāja, ghātīyati, na so tathāgatānaṃ anumatiyā ghātīyati, sayaṃkatena so ghātīyati, api ca dhammānusiṭṭhiyā anusāsīyati, sakkā pana, mahārāja, tayā purisaṃ akārakaṃ anaparādhaṃ vīthiyaṃ carantaṃ gahetvā ghātayitu’’nti? ‘‘Na sakkā, bhante’’ti. ‘‘Kena kāraṇena, mahārājā’’ti? ‘‘Akārakattā, bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, na coro tathāgatānaṃ anumatiyā haññati, sayaṃkatena so haññati, kiṃ panettha anusāsako kiñci dosaṃ āpajjatī’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Tena hi, mahārāja, tathāgatānaṃ anusiṭṭhi sammānusiṭṭhi hotī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
အဟိံသာနိဂ္ဂဟပဉ္ဟော ဧကာဒသမော။
Ahiṃsāniggahapañho ekādasamo.
