Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਉਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Udāna-aṭṭhakathā |
੭. ਅਜਕਲਾਪਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
7. Ajakalāpakasuttavaṇṇanā
੭. ਸਤ੍ਤਮੇ ਪਾવਾਯਨ੍ਤਿ ਏવਂਨਾਮਕੇ ਮਲ੍ਲਰਾਜੂਨਂ ਨਗਰੇ। ਅਜਕਲਾਪਕੇ ਚੇਤਿਯੇਤਿ ਅਜਕਲਾਪਕੇਨ ਨਾਮ ਯਕ੍ਖੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਜਕਲਾਪਕ’’ਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤੀਕਤਟ੍ਠਾਨੇ । ਸੋ ਕਿਰ ਯਕ੍ਖੋ ਅਜੇ ਕਲਾਪੇ ਕਤ੍વਾ ਬਨ੍ਧਨੇਨ ਅਜਕੋਟ੍ਠਾਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬਲਿਂ ਪਟਿਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਜਕਲਾਪਕੋ’’ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ। ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ – ਅਜਕੇ વਿਯ ਸਤ੍ਤੇ ਲਾਪੇਤੀਤਿ ਅਜਕਲਾਪਕੋਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਸਤ੍ਤਾ ਬਲਿਂ ਉਪਨੇਤ੍વਾ ਯਦਾ ਅਜਸਦ੍ਦਂ ਕਤ੍વਾ ਬਲਿਂ ਉਪਹਰਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਸੋ ਤੁਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਜਕਲਾਪਕੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ। ਸੋ ਪਨ ਯਕ੍ਖੋ ਆਨੁਭਾવਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਕਕ੍ਖਲ਼ੋ ਫਰੁਸੋ ਤਤ੍ਥ ਚ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਠਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚਿਤ੍ਤਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਬਲਿਂ ਉਪਹਰਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਜਕਲਾਪਕੇ ਚੇਤਿਯੇ’’ਤਿ। ਅਜਕਲਾਪਕਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭવਨੇਤਿ ਤਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ વਿਮਾਨੇ।
7. Sattame pāvāyanti evaṃnāmake mallarājūnaṃ nagare. Ajakalāpake cetiyeti ajakalāpakena nāma yakkhena pariggahitattā ‘‘ajakalāpaka’’nti laddhanāme manussānaṃ cittīkataṭṭhāne . So kira yakkho aje kalāpe katvā bandhanena ajakoṭṭhāsena saddhiṃ baliṃ paṭicchati, na aññathā, tasmā ‘‘ajakalāpako’’ti paññāyittha. Keci panāhu – ajake viya satte lāpetīti ajakalāpakoti. Tassa kira sattā baliṃ upanetvā yadā ajasaddaṃ katvā baliṃ upaharanti, tadā so tussati, tasmā ‘‘ajakalāpako’’ti vuccatīti. So pana yakkho ānubhāvasampanno kakkhaḷo pharuso tattha ca sannihito, tasmā taṃ ṭhānaṃ manussā cittiṃ karonti, kālena kālaṃ baliṃ upaharanti. Tena vuttaṃ ‘‘ajakalāpake cetiye’’ti. Ajakalāpakassa yakkhassa bhavaneti tassa yakkhassa vimāne.
ਤਦਾ ਕਿਰ ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਯਕ੍ਖਂ ਦਮੇਤੁਕਾਮੋ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਏਕੋ ਅਦੁਤਿਯੋ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਂ ਆਦਾਯ ਅਜਕਲਾਪਕਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭવਨਦ੍વਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਦੋવਾਰਿਕਂ ਭવਨਪવਿਸਨਤ੍ਥਾਯ ਯਾਚਿ। ਸੋ ‘‘ਕਕ੍ਖਲ਼ੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਜਕਲਾਪਕੋ ਯਕ੍ਖੋ, ਸਮਣੋਤਿ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ વਾ ਗਾਰવਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਏવ ਜਾਨਾਥ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਰੋਚਨਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤਾવਦੇવ ਯਕ੍ਖਸਮਾਗਮਂ ਗਤਸ੍ਸ ਅਜਕਲਾਪਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ વਾਤવੇਗੇਨ ਅਗਮਾਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਅਨ੍ਤੋਭવਨਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਅਜਕਲਾਪਕਸ੍ਸ ਨਿਸੀਦਨਮਣ੍ਡਪੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਓਰੋਧਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਸਤ੍ਥਾ ਤਾਸਂ ਕਾਲਯੁਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਪਾવਾਯਂ વਿਹਰਤਿ ਅਜਕਲਾਪਕੇ ਚੇਤਿਯੇ ਅਜਕਲਾਪਕਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭવਨੇ’’ਤਿ।
Tadā kira satthā taṃ yakkhaṃ dametukāmo sāyanhasamaye eko adutiyo pattacīvaraṃ ādāya ajakalāpakassa yakkhassa bhavanadvāraṃ gantvā tassa dovārikaṃ bhavanapavisanatthāya yāci. So ‘‘kakkhaḷo, bhante, ajakalāpako yakkho, samaṇoti vā brāhmaṇoti vā gāravaṃ na karoti, tasmā tumhe eva jānātha, mayhaṃ pana tassa anārocanaṃ na yutta’’nti tāvadeva yakkhasamāgamaṃ gatassa ajakalāpakassa santikaṃ vātavegena agamāsi. Satthā antobhavanaṃ pavisitvā ajakalāpakassa nisīdanamaṇḍape paññattāsane nisīdi. Yakkhassa orodhā satthāraṃ upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Satthā tāsaṃ kālayuttaṃ dhammiṃ kathaṃ kathesi. Tena vuttaṃ – ‘‘pāvāyaṃ viharati ajakalāpake cetiye ajakalāpakassa yakkhassa bhavane’’ti.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਾਤਾਗਿਰਹੇਮવਤਾ ਅਜਕਲਾਪਕਸ੍ਸ ਭવਨਮਤ੍ਥਕੇਨ ਯਕ੍ਖਸਮਾਗਮਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਮਨੇ ਅਸਮ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਆવਜ੍ਜੇਨ੍ਤਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਜਕਲਾਪਕਸ੍ਸ ਭવਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ‘‘ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਕ੍ਖਸਮਾਗਮਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਗਤਾ ਯਕ੍ਖਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇ ਅਜਕਲਾਪਕਂ ਦਿਸ੍વਾ ਤੁਟ੍ਠਿਂ ਪવੇਦਯਿਂਸੁ ‘‘ਲਾਭਾ ਤੇ, ਆવੁਸੋ, ਅਜਕਲਾਪਕ, ਯਸ੍ਸ ਤੇ ਭવਨੇ ਸਦੇવਕੇ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲੋ ਭਗવਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਸ੍ਸੁ, ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸੁਣਾਹੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਇਮੇ ਤਸ੍ਸ ਮੁਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਸਮਣਕਸ੍ਸ ਮਮ ਭવਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਭਾવਂ ਕਥੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਕੋਧਾਭਿਭੂਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮਯ੍ਹਂ ਤੇਨ ਸਮਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਙ੍ਗਾਮੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਯਕ੍ਖਸਨ੍ਨਿਪਾਤਤੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਪਾਦਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਸਟ੍ਠਿਯੋਜਨਮਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਤਕੂਟਂ ਅਕ੍ਕਮਿ, ਤਂ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਦ੍વਿਧਾ ਅਹੋਸਿ। ਸੇਸਂ ਏਤ੍ਥ ਯਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਆਲ਼વਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾਯਂ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧.੨੪੬) ਆਗਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Tasmiṃ samaye sātāgirahemavatā ajakalāpakassa bhavanamatthakena yakkhasamāgamaṃ gacchantā attano gamane asampajjamāne ‘‘kiṃ nu kho kāraṇa’’nti āvajjentā satthāraṃ ajakalāpakassa bhavane nisinnaṃ disvā tattha gantvā bhagavantaṃ vanditvā ‘‘mayaṃ, bhante, yakkhasamāgamaṃ gamissāmā’’ti āpucchitvā padakkhiṇaṃ katvā gatā yakkhasannipāte ajakalāpakaṃ disvā tuṭṭhiṃ pavedayiṃsu ‘‘lābhā te, āvuso, ajakalāpaka, yassa te bhavane sadevake loke aggapuggalo bhagavā nisinno, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ payirupāsassu, dhammañca suṇāhī’’ti. So tesaṃ kathaṃ sutvā ‘‘ime tassa muṇḍakassa samaṇakassa mama bhavane nisinnabhāvaṃ kathentī’’ti kodhābhibhūto hutvā ‘‘ajja mayhaṃ tena samaṇena saddhiṃ saṅgāmo bhavissatī’’ti cintetvā yakkhasannipātato uṭṭhahitvā dakkhiṇaṃ pādaṃ ukkhipitvā saṭṭhiyojanamattaṃ pabbatakūṭaṃ akkami, taṃ bhijjitvā dvidhā ahosi. Sesaṃ ettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ āḷavakasuttavaṇṇanāyaṃ (saṃ. ni. aṭṭha. 1.1.246) āgatanayeneva veditabbaṃ.
ਅਜਕਲਾਪਕਸ੍ਸ ਸਮਾਗਮੋ ਹਿ ਆਲ਼વਕਸਮਾਗਮਸਦਿਸੋવ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਹਕਰਣਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਭવਨਤੋ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਪવੇਸਨਞ੍ਚ। ਅਜਕਲਾਪਕੋ ਹਿ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਯੇવ ‘‘ਏਤੇਹਿਯੇવ ਤਂ ਸਮਣਂ ਪਲਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વਾਤਮਣ੍ਡਲਾਦਿਕੇ ਨવવਸ੍ਸੇ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਤੇਹਿ ਭਗવਤੋ ਚਲਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਨਾਨਾવਿਧਪ੍ਪਹਰਣਹਤ੍ਥੇ ਅਤਿવਿਯ ਭਯਾਨਕਰੂਪੇ ਭੂਤਗਣੇ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍વਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤਨ੍ਤੇਨੇવ ਚਰਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ વਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਕਤ੍વਾਪਿ ਭਗવਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕੇਸਗ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਚਲਨਂ ਕਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ। ਕੇવਲਂ ਪਨ ‘‘ਅਯਂ ਸਮਣੋ ਮਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਮਯ੍ਹਂ ਭવਨਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਤੀ’’ਤਿ ਕੋਧવਸੇਨ ਪਜ੍ਜਲਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਚਣ੍ਡਸ੍ਸ ਕੁਕ੍ਕੁਰਸ੍ਸ ਨਾਸਾਯ ਪਿਤ੍ਤਂ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਏવਂ ਸੋ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਚਣ੍ਡਤਰੋ ਅਸ੍ਸ, ਏવਮੇવਾਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਮਯਿ ਇਧ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਦੂਸੇਤਿ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਸਯਮੇવ ਭવਨਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗવਾ ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰਤਿਮਿਸਾਯਂ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।
Ajakalāpakassa samāgamo hi āḷavakasamāgamasadisova ṭhapetvā pañhakaraṇaṃ vissajjanaṃ bhavanato tikkhattuṃ nikkhamanaṃ pavesanañca. Ajakalāpako hi āgacchantoyeva ‘‘etehiyeva taṃ samaṇaṃ palāpessāmī’’ti vātamaṇḍalādike navavasse samuṭṭhāpetvā tehi bhagavato calanamattampi kātuṃ asakkonto nānāvidhappaharaṇahatthe ativiya bhayānakarūpe bhūtagaṇe nimminitvā tehi saddhiṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā antanteneva caranto sabbarattiṃ nānappakāraṃ vippakāraṃ katvāpi bhagavato kiñci kesaggamattampi nisinnaṭṭhānato calanaṃ kātuṃ nāsakkhi. Kevalaṃ pana ‘‘ayaṃ samaṇo maṃ anāpucchā mayhaṃ bhavanaṃ pavisitvā nisīdatī’’ti kodhavasena pajjali. Athassa bhagavā cittappavattiṃ ñatvā ‘‘seyyathāpi nāma caṇḍassa kukkurassa nāsāya pittaṃ bhindeyya, evaṃ so bhiyyosomattāya caṇḍataro assa, evamevāyaṃ yakkho mayi idha nisinne cittaṃ padūseti, yaṃnūnāhaṃ bahi nikkhameyya’’nti sayameva bhavanato nikkhamitvā abbhokāse nisīdi. Tena vuttaṃ – ‘‘tena kho pana samayena bhagavā rattandhakāratimisāyaṃ abbhokāse nisinno hotī’’ti.
ਤਤ੍ਥ ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰਤਿਮਿਸਾਯਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਯਂ ਅਨ੍ਧਕਰਣਤਮਸਿ, ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿવਿਰਹਿਤੇ ਬਹਲਨ੍ਧਕਾਰੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਕਿਰ ਤਦਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰੋ ਪવਤ੍ਤੀਤਿ। ਦੇવੋਤਿ ਮੇਘੋ ਏਕਮੇਕਂ ਫੁਸਿਤਕਂ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁਂ ਪਾਤੇਤਿ। ਅਥ ਯਕ੍ਖੋ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਦੇਨ ਤਾਸੇਤ੍વਾ ਇਮਂ ਸਮਣਂ ਪਲਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਭਗવਤੋ ਸਮੀਪਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਅਕ੍ਕੁਲੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਂ ਭਿਂਸਨਂ ਅਕਾਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਅਜਕਲਾਪਕੋ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਭਯਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸਂ, ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਊਰੁਤ੍ਥਮ੍ਭਕਸਰੀਰਸ੍ਸ ਛਮ੍ਭਿਤਭਾવਂ। ਲੋਮਹਂਸਨ੍ਤਿ ਲੋਮਾਨਂ ਪਹਟ੍ਠਭਾવਂ, ਤੀਹਿਪਿ ਪਦੇਹਿ ਭਯੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਮੇવ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਪਨਾਯਂ ਏવਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਨਨੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਂ વਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਕਾਸੀਤਿ? ਸਚ੍ਚਮਕਾਸਿ, ਤਂ ਪਨੇਸ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਭવਨੇ ਖੇਮਟ੍ਠਾਨੇ ਥਿਰਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤਸ੍ਸ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਖਿ, ਇਦਾਨਿ ਬਹਿ ਠਿਤਂ ਏવਂ ਭਿਂਸਾਪੇਤ੍વਾ ਪਲਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ। ਅਯਞ੍ਹਿ ਯਕ੍ਖੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭવਨਂ ‘‘ਥਿਰਭੂਮੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ‘‘ਤਤ੍ਥ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਅਯਂ ਸਮਣੋ ਨ ਭਾਯਤੀ’’ਤਿ ਚ।
Tattha rattandhakāratimisāyanti rattiyaṃ andhakaraṇatamasi, cakkhuviññāṇuppattivirahite bahalandhakāreti attho. Caturaṅgasamannāgato kira tadā andhakāro pavattīti. Devoti megho ekamekaṃ phusitakaṃ udakabinduṃ pāteti. Atha yakkho ‘‘iminā saddena tāsetvā imaṃ samaṇaṃ palāpessāmī’’ti bhagavato samīpaṃ gantvā ‘‘akkulo’’tiādinā taṃ bhiṃsanaṃ akāsi. Tena vuttaṃ ‘‘atha kho ajakalāpako’’tiādi. Tattha bhayanti cittutrāsaṃ, chambhitattanti ūrutthambhakasarīrassa chambhitabhāvaṃ. Lomahaṃsanti lomānaṃ pahaṭṭhabhāvaṃ, tīhipi padehi bhayuppattimeva dasseti. Upasaṅkamīti kasmā panāyaṃ evamadhippāyo upasaṅkami, nanu pubbe attanā kātabbaṃ vippakāraṃ akāsīti? Saccamakāsi, taṃ panesa ‘‘antobhavane khemaṭṭhāne thirabhūmiyaṃ ṭhitassa na kiñci kātuṃ asakkhi, idāni bahi ṭhitaṃ evaṃ bhiṃsāpetvā palāpetuṃ sakkā’’ti maññamāno upasaṅkami. Ayañhi yakkho attano bhavanaṃ ‘‘thirabhūmī’’ti maññati, ‘‘tattha ṭhitattā ayaṃ samaṇo na bhāyatī’’ti ca.
ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ‘‘ਅਕ੍ਕੁਲੋ ਪਕ੍ਕੁਲੋ’’ਤਿ ਅਕ੍ਕੁਲਪਕ੍ਕੁਲਿਕਂ ਅਕਾਸੀਤਿ ਤਯੋ વਾਰੇ ‘‘ਅਕ੍ਕੁਲੋ ਪਕ੍ਕੁਲੋ’’ਤਿ ਭਿਂਸਾਪੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਏવਰੂਪਂ ਸਦ੍ਦਂ ਅਕਾਸਿ। ਅਨੁਕਰਣਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਅਯਂ। ਤਦਾ ਹਿ ਸੋ ਯਕ੍ਖੋ ਸਿਨੇਰੁਂ ਉਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ વਿਯ ਮਹਾਪਥવਿਂ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ વਿਯ ਚ ਮਹਤਾ ਉਸ੍ਸਾਹੇਨ ਅਸਨਿਸਤਸਦ੍ਦਸਙ੍ਘਾਟਂ વਿਯ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪੁਞ੍ਜੀਕਤਂ ਹੁਤ੍વਾ વਿਨਿਚ੍ਛਰਨ੍ਤਂ ਦਿਸਾਗਜਾਨਂ ਹਤ੍ਥਿਗਜ੍ਜਿਤਂ, ਕੇਸਰਸੀਹਾਨਂ ਸੀਹਨਿਨ੍ਨਾਦਂ , ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਹਿਂਕਾਰਸਦ੍ਦਂ, ਭੂਤਾਨਂ ਅਟ੍ਟਹਾਸਂ, ਅਸੁਰਾਨਂ ਅਪ੍ਫੋਟਨਘੋਸਂ , ਇਨ੍ਦਸ੍ਸ ਦੇવਰਞ੍ਞੋ વਜਿਰਨਿਗ੍ਘਾਤਨਿਗ੍ਘੋਸਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਮ੍ਭੀਰਤਾਯ વਿਪ੍ਫਾਰਿਕਤਾਯ ਭਯਾਨਕਤਾਯ ਚ ਅવਸੇਸਸਦ੍ਦਂ ਅવਹਸਨ੍ਤਮਿવ ਅਭਿਭવਨ੍ਤਮਿવ ਚ ਕਪ੍ਪવੁਟ੍ਠਾਨਮਹਾવਾਤਮਣ੍ਡਲਿਕਾਯ વਿਨਿਗ੍ਘੋਸਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਹਦਯਂ ਫਾਲੇਨ੍ਤਂ વਿਯ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਟਿਭਯਨਿਗ੍ਘੋਸਂ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਕ੍ਖਰਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਯਕ੍ਖਗਜ੍ਜਿਤਂ ਗਜ੍ਜਿ ‘‘ਏਤੇਨ ਇਮਂ ਸਮਣਂ ਭਿਂਸਾਪੇਤ੍વਾ ਪਲਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਯਂ ਯਂ ਨਿਚ੍ਛਰਤਿ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਪਬ੍ਬਤਾ ਪਪਟਿਕਂ ਮੁਞ੍ਚਿਂਸੁ, વਨਪ੍ਪਤਿਜੇਟ੍ਠਕੇ ਉਪਾਦਾਯ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਰੁਕ੍ਖਲਤਾਗੁਮ੍ਬੇਸੁ ਪਤ੍ਤਫਲਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਸੀਦਯਿਂਸੁ, ਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸવਿਤ੍ਥਤੋਪਿ ਹਿਮવਨ੍ਤਪਬ੍ਬਤਰਾਜਾ ਸਙ੍ਕਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਕਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪવੇਧਿ, ਭੁਮ੍ਮਦੇવਤਾ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਦੇવਤਾਨਮ੍ਪਿ ਅਹੁਦੇવ ਭਯਂ ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਲੋਮਹਂਸੋ, ਪਗੇવ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ। ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਅਪਦਦ੍વਿਪਦਚਤੁਪ੍ਪਦਾਨਂ ਮਹਾਪਥવਿਯਾ ਉਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਕਾਲੋ વਿਯ ਮਹਤੀ વਿਭਿਂਸਨਕਾ ਅਹੋਸਿ, ਸਕਲਸ੍ਮਿਂ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਤਲੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਕੋਲਾਹਲਂ ਉਦਪਾਦਿ। ਭਗવਾ ਪਨ ਤਂ ਸਦ੍ਦਂ ‘‘ਕਿਮੀ’’ਤਿ ਅਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਨਿਚ੍ਚਲੋ ਨਿਸੀਦਿ, ‘‘ਮਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ।
Tikkhattuṃ ‘‘akkulo pakkulo’’ti akkulapakkulikaṃ akāsīti tayo vāre ‘‘akkulo pakkulo’’ti bhiṃsāpetukāmatāya evarūpaṃ saddaṃ akāsi. Anukaraṇasaddo hi ayaṃ. Tadā hi so yakkho sineruṃ ukkhipanto viya mahāpathaviṃ parivattento viya ca mahatā ussāhena asanisatasaddasaṅghāṭaṃ viya ekasmiṃ ṭhāne puñjīkataṃ hutvā viniccharantaṃ disāgajānaṃ hatthigajjitaṃ, kesarasīhānaṃ sīhaninnādaṃ , yakkhānaṃ hiṃkārasaddaṃ, bhūtānaṃ aṭṭahāsaṃ, asurānaṃ apphoṭanaghosaṃ , indassa devarañño vajiranigghātanigghosaṃ, attano gambhīratāya vipphārikatāya bhayānakatāya ca avasesasaddaṃ avahasantamiva abhibhavantamiva ca kappavuṭṭhānamahāvātamaṇḍalikāya vinigghosaṃ puthujjanānaṃ hadayaṃ phālentaṃ viya mahantaṃ paṭibhayanigghosaṃ abyattakkharaṃ tikkhattuṃ attano yakkhagajjitaṃ gajji ‘‘etena imaṃ samaṇaṃ bhiṃsāpetvā palāpessāmī’’ti. Yaṃ yaṃ niccharati, tena tena pabbatā papaṭikaṃ muñciṃsu, vanappatijeṭṭhake upādāya sabbesu rukkhalatāgumbesu pattaphalapupphāni sīdayiṃsu, tiyojanasahassavitthatopi himavantapabbatarājā saṅkampi sampakampi sampavedhi, bhummadevatā ādiṃ katvā yebhuyyena devatānampi ahudeva bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃso, pageva manussānaṃ. Aññesañca apadadvipadacatuppadānaṃ mahāpathaviyā undriyanakālo viya mahatī vibhiṃsanakā ahosi, sakalasmiṃ jambudīpatale mahantaṃ kolāhalaṃ udapādi. Bhagavā pana taṃ saddaṃ ‘‘kimī’’ti amaññamāno niccalo nisīdi, ‘‘mā kassaci iminā antarāyo hotū’’ti adhiṭṭhāsi.
ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸੋ ਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਅਕ੍ਕੁਲ ਪਕ੍ਕੁਲ’’ ਇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਕਾਰੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸੋਤਪਥਂ ਅਗਮਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਕਰਣવਸੇਨ ‘‘ਅਕ੍ਕੁਲੋ ਪਕ੍ਕੁਲੋ’’ਤਿ, ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਤਸ੍ਸਂ ਨਿਗ੍ਘੋਸਨਿਚ੍ਛਾਰਣਾਯਂ ਅਕ੍ਕੁਲਪਕ੍ਕੁਲਕਰਣਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਅਕ੍ਕੁਲਪਕ੍ਕੁਲਿਕਂ ਅਕਾਸੀ’’ਤਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਆਰੋਪਯਿਂਸੁ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਆਕੁਲਬ੍ਯਾਕੁਲ ਇਤਿ ਪਦਦ੍વਯਸ੍ਸ ਪਰਿਯਾਯਾਭਿਧਾਨવਸੇਨ ਅਕ੍ਕੁਲੋ ਬਕ੍ਕੁਲੋਤਿ ਅਯਂ ਸਦ੍ਦੋ વੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਏਕਂ ਏਕਕ’’ਨ੍ਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਏਕવਾਰਂ ਜਾਤੋ ਪਠਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿવਸੇਨੇવ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਆਕੁਲੋਤਿ ਆਦਿਅਤ੍ਥੋ ਆਕਾਰੋ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਕਕਾਰਾਗਮਂ ਕਤ੍વਾ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਕਤਨ੍ਤਿ। ਦ੍વੇ વਾਰੇ ਪਨ ਜਾਤੋ ਬਕ੍ਕੁਲੋ, ਕੁਲਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਜਾਤਿਪਰਿਯਾਯੋ ਕੋਲਂਕੋਲੋਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ। વੁਤ੍ਤਅਧਿਪ੍ਪਾਯਾਨੁવਿਧਾਯੀ ਚ ਸਦ੍ਦਪ੍ਪਯੋਗੋਤਿ ਪਠਮੇਨ ਪਦੇਨ ਜਲਾਬੁਜਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦਯੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਅਣ੍ਡਜਆਸੀવਿਸਕਣ੍ਹਸਪ੍ਪਾਦਯੋ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੀਹਾਦਿਕੋ વਿਯ ਆਸੀવਿਸਾਦਿਕੋ વਿਯ ਚ ‘‘ਅਹਂ ਤੇ ਜੀવਿਤਹਾਰਕੋ’’ਤਿ ਇਮਂ ਅਤ੍ਥਂ ਯਕ੍ਖੋ ਪਦਦ੍વਯੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞੇ। ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਅਕ੍ਖੁਲੋ ਭਕ੍ਖੁਲੋ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਂ વਤ੍વਾ ‘‘ਅਕ੍ਖੇਤੁਂ ਖੇਪੇਤੁਂ વਿਨਾਸੇਤੁਂ ਉਲਤਿ ਪવਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਅਕ੍ਖੁਲੋ, ਭਕ੍ਖਿਤੁਂ ਖਾਦਿਤੁਂ ਉਲਤੀਤਿ ਭਕ੍ਖੁਲੋ। ਕੋ ਪਨੇਸੋ? ਯਕ੍ਖਰਕ੍ਖਸਪਿਸਾਚਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਯੋ ਕੋਚਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨਤ੍ਥਾવਹੋ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ વਦਨ੍ਤਿ। ਇਧਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਯੋਜਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Yasmā pana so saddo ‘‘akkula pakkula’’ iti iminā ākārena sattānaṃ sotapathaṃ agamāsi, tasmā tassa anukaraṇavasena ‘‘akkulo pakkulo’’ti, yakkhassa ca tassaṃ nigghosanicchāraṇāyaṃ akkulapakkulakaraṇaṃ atthīti katvā ‘‘akkulapakkulikaṃ akāsī’’ti saṅgahaṃ āropayiṃsu. Keci pana ‘‘ākulabyākula iti padadvayassa pariyāyābhidhānavasena akkulo bakkuloti ayaṃ saddo vutto’’ti vadanti yathā ‘‘ekaṃ ekaka’’nti. Yasmā ekavāraṃ jāto paṭhamuppattivaseneva nibbattattā ākuloti ādiattho ākāro, tassa ca kakārāgamaṃ katvā rassattaṃ katanti. Dve vāre pana jāto bakkulo, kulasaddo cettha jātipariyāyo kolaṃkolotiādīsu viya. Vuttaadhippāyānuvidhāyī ca saddappayogoti paṭhamena padena jalābujasīhabyagghādayo, dutiyena aṇḍajaāsīvisakaṇhasappādayo vuccanti, tasmā sīhādiko viya āsīvisādiko viya ca ‘‘ahaṃ te jīvitahārako’’ti imaṃ atthaṃ yakkho padadvayena dassetīti aññe. Apare pana ‘‘akkhulo bhakkhulo’’ti pāḷiṃ vatvā ‘‘akkhetuṃ khepetuṃ vināsetuṃ ulati pavattetīti akkhulo, bhakkhituṃ khādituṃ ulatīti bhakkhulo. Ko paneso? Yakkharakkhasapisācasīhabyagghādīsu aññataro yo koci manussānaṃ anatthāvaho’’ti tassa atthaṃ vadanti. Idhāpi pubbe vuttanayeneva adhippāyayojanā veditabbā.
ਏਸੋ ਤੇ, ਸਮਣ, ਪਿਸਾਚੋਤਿ ‘‘ਅਮ੍ਭੋ, ਸਮਣ, ਤવ ਪਿਸਿਤਾਸਨੋ ਪਿਸਾਚੋ ਉਪਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਭੇਰવਰੂਪਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਪੁਰਤੋ ਠਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਯਕ੍ਖੋ વਦਤਿ।
Esote, samaṇa, pisācoti ‘‘ambho, samaṇa, tava pisitāsano pisāco upaṭṭhito’’ti mahantaṃ bheravarūpaṃ abhinimminitvā bhagavato purato ṭhatvā attānaṃ sandhāya yakkho vadati.
ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾਤਿ ਏਤਂ ਤੇਨ ਯਕ੍ਖੇਨ ਕਾਯવਾਚਾਹਿ ਪવਤ੍ਤਿਯਮਾਨਂ વਿਪ੍ਪਕਾਰਂ। ਤੇਨ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਭਿਭવਨੀਯਸ੍ਸ ਹੇਤੁਭੂਤਂ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਸੁ ਨਿਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਤਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ વਿਦਿਤ੍વਾ। ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਂ વਿਪ੍ਪਕਾਰਕਰਣવੇਲਾਯਂ। ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਤਂ વਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਗਣੇਤ੍વਾ ਅਸ੍ਸ ਅਗਣਨਹੇਤੁਭੂਤਂ ਧਮ੍ਮਾਨੁਭਾવਦੀਪਕਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ।
Etamatthaṃviditvāti etaṃ tena yakkhena kāyavācāhi pavattiyamānaṃ vippakāraṃ. Tena ca attano anabhibhavanīyassa hetubhūtaṃ lokadhammesu nirupakkilesataṃ sabbākārato viditvā. Tāyaṃ velāyanti tassaṃ vippakārakaraṇavelāyaṃ. Imaṃ udānanti taṃ vippakāraṃ agaṇetvā assa agaṇanahetubhūtaṃ dhammānubhāvadīpakaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
ਤਤ੍ਥ ਯਦਾ ਸਕੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਸਕਅਤ੍ਤਭਾવਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਧਮ੍ਮੇਸੁ। ਪਾਰਗੂਤਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਭਿਸਮਯਪਾਰਿਪੂਰਿવਸੇਨ ਪਾਰਙ੍ਗਤੋ, ਤਤੋਯੇવ ਤੇਸਂ ਹੇਤੁਭੂਤੇ ਸਮੁਦਯੇ, ਤਦਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣੇ ਨਿਰੋਧੇ, ਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਚ ਪਹਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਾવਨਾਭਿਸਮਯਪਾਰਿਪੂਰਿવਸੇਨ ਪਾਰਗਤੋ। ਹੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਏવਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਬਾਹਿਤਪਾਪਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਸੋ ਸਕਅਤ੍ਤਭਾવਾવਬੋਧਨੇਪਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯੋ ਹੋਤਿ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ – ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਬ੍ਯਾਮਮਤ੍ਤੇ ਕਲ਼ੇવਰੇ ਸਸਞ੍ਞਿਮ੍ਹਿ ਸਮਨਕੇ ਲੋਕਞ੍ਚ ਲੋਕਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਪੇਮੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੦੭; ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੪੫)। ਅਥ વਾ ਸਕੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਕਾਮਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸੀਲਾਦਿਧਮ੍ਮਾ। ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਆਦਯੋ ਹਿ વੋਦਾਨਧਮ੍ਮਾ ਏਕਨ੍ਤਹਿਤਸੁਖਸਮ੍ਪਾਦਨੇਨ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ, ਨ ਅਨਤ੍ਥਾવਹਾ ਸਂਕਿਲੇਸਧਮ੍ਮਾ વਿਯ ਅਸਕਧਮ੍ਮਾ। ਪਾਰਗੂਤਿ ਤੇਸਂ ਸੀਲਾਦੀਨਂ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਪਾਰਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਗਤੋ।
Tattha yadā sakesu dhammesūti yasmiṃ kāle sakaattabhāvasaṅkhātesu pañcasu upādānakkhandhadhammesu. Pāragūti pariññābhisamayapāripūrivasena pāraṅgato, tatoyeva tesaṃ hetubhūte samudaye, tadappavattilakkhaṇe nirodhe, nirodhagāminiyā paṭipadāya ca pahānasacchikiriyābhāvanābhisamayapāripūrivasena pāragato. Hoti brāhmaṇoti evaṃ sabbaso bāhitapāpattā brāhmaṇo nāma hoti, sabbaso sakaattabhāvāvabodhanepi catusaccābhisamayo hoti. Vuttañcetaṃ – ‘‘imasmiṃyeva byāmamatte kaḷevare sasaññimhi samanake lokañca lokasamudayañca paññapemī’’tiādi (saṃ. ni. 1.107; a. ni. 4.45). Atha vā sakesu dhammesūti attano dhammesu, attano dhammā nāma atthakāmassa puggalassa sīlādidhammā. Sīlasamādhipaññāvimuttiādayo hi vodānadhammā ekantahitasukhasampādanena purisassa attano dhammā nāma, na anatthāvahā saṃkilesadhammā viya asakadhammā. Pāragūti tesaṃ sīlādīnaṃ pāripūriyā pāraṃ pariyantaṃ gato.
ਤਤ੍ਥ ਸੀਲਂ ਤਾવ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰવਸੇਨ ਦੁવਿਧਂ। ਤੇਸੁ ਲੋਕਿਯਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਸੀਲਂ। ਤਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਾਦਿવਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ, વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨ ਅਨੇਕਪ੍ਪਭੇਦਂ। ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਮਗ੍ਗਫਲવਸੇਨ ਦੁવਿਧਂ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸਮ੍ਮਾਆਜੀવਾ। ਯਥਾ ਚ ਸੀਲਂ, ਤਥਾ ਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾ ਚ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰવਸੇਨ ਦੁવਿਧਾ। ਤਤ੍ਥ ਲੋਕਿਯਸਮਾਧਿ ਸਹ ਉਪਚਾਰੇਨ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਮਾਧਿ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ । ਪਞ੍ਞਾਪਿ ਲੋਕਿਯਾ ਸੁਤਮਯਾ, ਚਿਨ੍ਤਾਮਯਾ, ਭਾવਨਾਮਯਾ ਚ ਸਾਸવਾ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਪਨ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ। વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਫਲવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾવ। વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਲੋਕਿਯਮੇવ, ਤਂ ਏਕੂਨવੀਸਤਿવਿਧਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣਭਾવਤੋ। ਏવਂ ਏਤੇਸਂ ਸੀਲਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਾਧਿਗਮੇਨ ਅਨવਸੇਸਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਪਾਰਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਗਤੋਤਿ ਸਕੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਾਰਗੂ।
Tattha sīlaṃ tāva lokiyalokuttaravasena duvidhaṃ. Tesu lokiyaṃ pubbabhāgasīlaṃ. Taṃ saṅkhepato pātimokkhasaṃvarādivasena catubbidhaṃ, vitthārato pana anekappabhedaṃ. Lokuttaraṃ maggaphalavasena duvidhaṃ, atthato sammāvācāsammākammantasammāājīvā. Yathā ca sīlaṃ, tathā samādhipaññā ca lokiyalokuttaravasena duvidhā. Tattha lokiyasamādhi saha upacārena aṭṭha samāpattiyo, lokuttarasamādhi maggapariyāpanno . Paññāpi lokiyā sutamayā, cintāmayā, bhāvanāmayā ca sāsavā, lokuttarā pana maggasampayuttā phalasampayuttā ca. Vimutti nāma phalavimutti nibbānañca, tasmā sā lokuttarāva. Vimuttiñāṇadassanaṃ lokiyameva, taṃ ekūnavīsatividhaṃ paccavekkhaṇañāṇabhāvato. Evaṃ etesaṃ sīlādidhammānaṃ attano santāne arahattaphalādhigamena anavasesato nibbattapāripūriyā pāraṃ pariyantaṃ gatoti sakesu dhammesu pāragū.
ਅਥ વਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਧਿਗਮੇਨ ਸੀਲਸ੍ਮਿਂ ਪਾਰਗੂ। ਸੋ ਹਿ ‘‘ਸੀਲੇਸੁ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਗ੍ਗਹਣੇਨੇવ ਚੇਤ੍ਥ ਸਕਦਾਗਾਮੀਪਿ ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਾਧਿਗਮੇਨ ਸਮਾਧਿਸ੍ਮਿਂ ਪਾਰਗੂ। ਸੋ ਹਿ ‘‘ਸਮਾਧਿਸ੍ਮਿਂ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਾਧਿਗਮੇਨ ਇਤਰੇਸੁ ਤੀਸੁ ਪਾਰਗੂ। ਅਰਹਾ ਹਿ ਪਞ੍ਞਾવੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਗ੍ਗਭੂਤਾਯ ਅਕੁਪ੍ਪਾਯ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣਸ੍ਸ ਚ ਪਰਿਯੋਸਾਨਗਮਨਤੋ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿવਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਸੁ ਪਾਰਗੂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਚਤੁਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਪਰਿਞ੍ਞਾਦਿਸੋਲ਼ਸવਿਧਾਯ ਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਸੁ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਸਕੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਾਰਗਤੋ।
Atha vā sotāpattiphalādhigamena sīlasmiṃ pāragū. So hi ‘‘sīlesu paripūrakārī’’ti vutto, sotāpannaggahaṇeneva cettha sakadāgāmīpi gahito hoti. Anāgāmiphalādhigamena samādhismiṃ pāragū. So hi ‘‘samādhismiṃ paripūrakārī’’ti vutto. Arahattaphalādhigamena itaresu tīsu pāragū. Arahā hi paññāvepullappattiyā aggabhūtāya akuppāya cetovimuttiyā adhigatattā paccavekkhaṇañāṇassa ca pariyosānagamanato paññāvimuttivimuttiñāṇadassanesu pāragū nāma hoti. Evaṃ sabbathāpi catūsu ariyasaccesu catumaggavasena pariññādisoḷasavidhāya kiccanipphattiyā yathāvuttesu tasmiṃ tasmiṃ kāle sakesu dhammesu pāragato.
ਹੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਤਦਾ ਸੋ ਬਾਹਿਤਪਾਪਧਮ੍ਮਤਾਯ ਪਰਮਤ੍ਥਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਹੋਤਿ। ਅਥ ਏਤਂ ਪਿਸਾਚਞ੍ਚ, ਪਕ੍ਕੁਲਞ੍ਚਾਤਿવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਤਤੋ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਪਾਰਗਮਨਤੋ ਅਥ ਪਚ੍ਛਾ, ਅਜਕਲਾਪਕ, ਏਤਂ ਤਯਾ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਪਿਸਿਤਾਸਨਤ੍ਥਮਾਗਤਂ ਪਿਸਾਚਂ ਭਯਜਨਨਤ੍ਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਤਂ ਅਕ੍ਕੁਲਪਕ੍ਕੁਲਿਕਞ੍ਚ ਅਤਿવਤ੍ਤਤਿ, ਅਤਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਅਭਿਭવਤਿ, ਤਂ ਨ ਭਾਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Hoti brāhmaṇoti tadā so bāhitapāpadhammatāya paramatthabrāhmaṇo hoti. Atha etaṃ pisācañca, pakkulañcātivattatīti tato yathāvuttapāragamanato atha pacchā, ajakalāpaka, etaṃ tayā dassitaṃ pisitāsanatthamāgataṃ pisācaṃ bhayajananatthaṃ samuṭṭhāpitaṃ akkulapakkulikañca ativattati, atikkamati, abhibhavati, taṃ na bhāyatīti attho.
ਅਯਮ੍ਪਿ ਗਾਥਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮੇવ ਉਲ੍ਲਪਿਤ੍વਾ ਕਥਿਤਾ। ਅਥ ਅਜਕਲਾਪਕੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤੇਨ ਤਥਾਰੂਪੇਨਪਿ ਪਟਿਭਯਰੂਪੇਨ વਿਭਿਂਸਨੇਨ ਅਕਮ੍ਪਨੀਯਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਤਂ ਤਾਦਿਭਾવਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਅਹੋ ਅਚ੍ਛਰਿਯਮਨੁਸ੍ਸੋવਤਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਾਯ ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਤ੍ਤਨਿ ਨਿવਿਟ੍ਠਭਾવਂ વਿਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਉਪਾਸਕਤ੍ਤਂ ਪવੇਦੇਸਿ।
Ayampi gāthā arahattameva ullapitvā kathitā. Atha ajakalāpako attanā katena tathārūpenapi paṭibhayarūpena vibhiṃsanena akampanīyassa bhagavato taṃ tādibhāvaṃ disvā ‘‘aho acchariyamanussovatāya’’nti pasannamānaso pothujjanikāya saddhāya attani niviṭṭhabhāvaṃ vibhāvento satthu sammukhā upāsakattaṃ pavedesi.
ਸਤ੍ਤਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Sattamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਉਦਾਨਪਾਲ਼ਿ • Udānapāḷi / ੭. ਅਜਕਲਾਪਕਸੁਤ੍ਤਂ • 7. Ajakalāpakasuttaṃ