| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
อชปาลกถาวณฺณนา
Ajapālakathāvaṇṇanā
๔. ตสฺส สตฺตาหสฺส อจฺจเยนาติ ปลฺลงฺกสตฺตาหสฺส อปคมเนนฯ ตมฺหา สมาธิมฺหาติ อรหตฺตผลสมาปตฺติสมาธิมฺหาฯ อนฺตรนฺตรา เอว หิ ปจฺจยาการมนสิกาโรฯ อวเสสกาลํ ปน สพฺพํ ภควา ผลสมาปตฺติยาปิ วีตินาเมสิฯ ตํ สนฺธาย ‘‘ตมฺหา สมาธิมฺหา’’ติ วุตฺตํฯ รตนจงฺกเมติ ภควโต จิรํ ฐิตสฺส จงฺกมนาธิปฺปายํ ญตฺวา เทวตาหิ มาปิเต รตนจงฺกเมฯ รตนฆรนฺติ ภควโต นิสีทนาธิปฺปายํ ญตฺวา เทวตาหิ มาปิตํ รตนมยํ เคหํฯ
4. Tassa sattāhassa accayenāti pallaṅkasattāhassa apagamanena. Tamhā samādhimhāti arahattaphalasamāpattisamādhimhā. Antarantarā eva hi paccayākāramanasikāro. Avasesakālaṃ pana sabbaṃ bhagavā phalasamāpattiyāpi vītināmesi. Taṃ sandhāya ‘‘tamhā samādhimhā’’ti vuttaṃ. Ratanacaṅkameti bhagavato ciraṃ ṭhitassa caṅkamanādhippāyaṃ ñatvā devatāhi māpite ratanacaṅkame. Ratanagharanti bhagavato nisīdanādhippāyaṃ ñatvā devatāhi māpitaṃ ratanamayaṃ gehaṃ.
ตตฺราปีติ น เกวลํ รตนฆเรเยวฯ ตตฺราปิ อชปาลนิโคฺรธมูเลปิ อภิธมฺมํ วิจินโนฺต เอว อนฺตรนฺตรา วิมุตฺติสุขํ ปฎิสํเวเทโนฺตติ อโตฺถฯ ตตฺถาปิ หิ อนนฺตนยสมนฺตปฎฺฐานํ สมฺมสโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ปีติสมุฎฺฐิตา ฉพฺพณฺณา พุทฺธรสฺมิโย รตนฆเร วิย นิจฺฉริํสุ เอวฯ ‘‘หุํหุ’’นฺติ กโรโนฺตติ ‘‘สเพฺพ หีนชาติกา มํ มา อุปคจฺฉนฺตู’’ติ มานวเสน, สมีปํ อุปคเตสุ โกธวเสน จ ‘‘อเปถา’’ติ อธิปฺปายนิจฺฉาริตํ หุํหุํการํ กโรโนฺตฯ
Tatrāpīti na kevalaṃ ratanaghareyeva. Tatrāpi ajapālanigrodhamūlepi abhidhammaṃ vicinanto eva antarantarā vimuttisukhaṃ paṭisaṃvedentoti attho. Tatthāpi hi anantanayasamantapaṭṭhānaṃ sammasato sammāsambuddhassa pītisamuṭṭhitā chabbaṇṇā buddharasmiyo ratanaghare viya nicchariṃsu eva. ‘‘Huṃhu’’nti karontoti ‘‘sabbe hīnajātikā maṃ mā upagacchantū’’ti mānavasena, samīpaṃ upagatesu kodhavasena ca ‘‘apethā’’ti adhippāyanicchāritaṃ huṃhuṃkāraṃ karonto.
พฺรหฺมญฺญนฺติ พฺราหฺมณตฺตํฯ อนฺตนฺติ นิพฺพานํฯ เทวานํ วา อนฺตนฺติ มคฺคญาณานํ วา อนฺตภูตํ อรหตฺตผลํฯ
Brahmaññanti brāhmaṇattaṃ. Antanti nibbānaṃ. Devānaṃ vā antanti maggañāṇānaṃ vā antabhūtaṃ arahattaphalaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi / ๒. อชปาลกถา • 2. Ajapālakathā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / อชปาลกถา • Ajapālakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / อชปาลกถาวณฺณนา • Ajapālakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / อชปาลกถาวณฺณนา • Ajapālakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๒. อชปาลกถา • 2. Ajapālakathā
