| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / चूळवग्गपाळि • Cūḷavaggapāḷi |
अजातसत्तुकुमारवत्थु
Ajātasattukumāravatthu
३३९. अथ खो देवदत्तो येन अजातसत्तु कुमारो तेनुपसङ्कमि, उपसङ्कमित्वा अजातसत्तुं कुमारं एतदवोच – ‘‘पुब्बे खो, कुमार, मनुस्सा दीघायुका, एतरहि अप्पायुका। ठानं खो पनेतं विज्जति यं त्वं कुमारोव समानो कालं करेय्यासि। तेन हि त्वं, कुमार, पितरं हन्त्वा राजा होहि। अहं भगवन्तं हन्त्वा बुद्धो भविस्सामी’’ति।
339. Atha kho devadatto yena ajātasattu kumāro tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā ajātasattuṃ kumāraṃ etadavoca – ‘‘pubbe kho, kumāra, manussā dīghāyukā, etarahi appāyukā. Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ tvaṃ kumārova samāno kālaṃ kareyyāsi. Tena hi tvaṃ, kumāra, pitaraṃ hantvā rājā hohi. Ahaṃ bhagavantaṃ hantvā buddho bhavissāmī’’ti.
अथ खो अजातसत्तु कुमारो – अय्यो खो देवदत्तो महिद्धिको महानुभावो, जानेय्यासि अय्यो देवदत्तोति – ऊरुया पोत्थनिकं बन्धित्वा दिवा दिवस्स 1 भीतो उब्बिग्गो उस्सङ्की उत्रस्तो सहसा अन्तेपुरं पाविसि। अद्दसासुं खो अन्तेपुरे उपचारका महामत्ता अजातसत्तुं कुमारं दिवा दिवस्स भीतं उब्बिग्गं उस्सङ्किं उत्रस्तं सहसा अन्तेपुरं पविसन्तं; दिस्वान अग्गहेसुं। ते विचिनन्ता ऊरुया पोत्थनिकं बद्धं 2 दिस्वान अजातसत्तुं कुमारं एतदवोचुं – ‘‘किं त्वं, कुमार, कत्तुकामोसी’’ति? ‘‘पितरम्हि हन्तुकामो’’ति। ‘‘केनासि उस्साहितो’’ति? ‘‘अय्येन देवदत्तेना’’ति। एकच्चे महामत्ता एवं मतिं अकंसु – ‘‘कुमारो च हन्तब्बो, देवदत्तो च, सब्बे च भिक्खू हन्तब्बा’’ति। एकच्चे महामत्ता एवं मतिं अकंसु – ‘‘न भिक्खू हन्तब्बा। न भिक्खू किञ्चि अपरज्झन्ति। कुमारो च हन्तब्बो, देवदत्तो चा’’ति। एकच्चे महामत्ता एवं मतिं अकंसु – ‘‘न कुमारो च हन्तब्बो, न देवदत्तो। न भिक्खू हन्तब्बा। रञ्ञो आरोचेतब्बं। यथा राजा वक्खति तथा करिस्सामा’’ति।
Atha kho ajātasattu kumāro – ayyo kho devadatto mahiddhiko mahānubhāvo, jāneyyāsi ayyo devadattoti – ūruyā potthanikaṃ bandhitvā divā divassa 3 bhīto ubbiggo ussaṅkī utrasto sahasā antepuraṃ pāvisi. Addasāsuṃ kho antepure upacārakā mahāmattā ajātasattuṃ kumāraṃ divā divassa bhītaṃ ubbiggaṃ ussaṅkiṃ utrastaṃ sahasā antepuraṃ pavisantaṃ; disvāna aggahesuṃ. Te vicinantā ūruyā potthanikaṃ baddhaṃ 4 disvāna ajātasattuṃ kumāraṃ etadavocuṃ – ‘‘kiṃ tvaṃ, kumāra, kattukāmosī’’ti? ‘‘Pitaramhi hantukāmo’’ti. ‘‘Kenāsi ussāhito’’ti? ‘‘Ayyena devadattenā’’ti. Ekacce mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘‘kumāro ca hantabbo, devadatto ca, sabbe ca bhikkhū hantabbā’’ti. Ekacce mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘‘na bhikkhū hantabbā. Na bhikkhū kiñci aparajjhanti. Kumāro ca hantabbo, devadatto cā’’ti. Ekacce mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘‘na kumāro ca hantabbo, na devadatto. Na bhikkhū hantabbā. Rañño ārocetabbaṃ. Yathā rājā vakkhati tathā karissāmā’’ti.
अथ खो ते महामत्ता अजातसत्तुं कुमारं आदाय येन राजा मागधो सेनियो बिम्बिसारो तेनुपसङ्कमिंसु , उपसङ्कमित्वा रञ्ञो मागधस्स सेनियस्स बिम्बिसारस्स एतमत्थं आरोचेसुं । ‘‘कथं, भणे, महामत्तेहि मति कता’’ति? ‘‘एकच्चे, देव, महामत्ता एवं मतिं अकंसु – ‘कुमारो च हन्तब्बो, देवदत्तो च, सब्बे च भिक्खू हन्तब्बा’ति। एकच्चे महामत्ता एवं मतिं अकंसु – ‘न भिक्खू हन्तब्बा। न भिक्खू किञ्चि अपरज्झन्ति। कुमारो च हन्तब्बो, देवदत्तो चा’ति। एकच्चे महामत्ता एवं मतिं अकंसु – ‘न कुमारो च हन्तब्बो, न देवदत्तो। न भिक्खू हन्तब्बा। रञ्ञो आरोचेतब्बं। यथा राजा वक्खति तथा करिस्सामा’’’ति। ‘‘किं, भणे, करिस्सति बुद्धो वा धम्मो वा सङ्घो वा? ननु भगवता पटिकच्चेव देवदत्तो राजगहे पकासापितो – ‘पुब्बे देवदत्तस्स अञ्ञा पकति अहोसि, इदानि अञ्ञा पकति। यं देवदत्तो करेय्य कायेन वाचाय, न तेन बुद्धो वा धम्मो वा सङ्घो वा दट्ठब्बो, देवदत्तोव तेन दट्ठब्बो’’ति? तत्थ ये ते महामत्ता एवं मतिं अकंसु – ‘कुमारो च हन्तब्बो देवदत्तो च; सब्बे च भिक्खू हन्तब्बा’ति; ते अट्ठाने अकासि। ये ते महामत्ता एवं मतिं अकंसु – ‘न भिक्खू हन्तब्बा; न भिक्खू किञ्चि अपरज्झन्ति; कुमारो च हन्तब्बो देवदत्तो चा’ति; ते नीचे ठाने ठपेसि। ये ते महामत्ता एवं मतिं अकंसु – ‘न कुमारो च हन्तब्बो, न देवदत्तो; न भिक्खू हन्तब्बा; रञ्ञो आरोचेतब्बं; यथा राजा वक्खति तथा करिस्सामा’ति; ते उच्चे ठाने ठपेसि। अथ खो राजा मागधो सेनियो बिम्बिसारो अजातसत्तुं कुमारं एतदवोच – ‘‘किस्स मं त्वं, कुमार, हन्तुकामोसी’’ति? ‘‘रज्जेनाम्हि, देव, अत्थिको’’ति। ‘‘सचे खो त्वं, कुमार, रज्जेन अत्थिको, एतं ते रज्ज’’न्ति अजातसत्तुस्स कुमारस्स रज्जं निय्यादेसि।
Atha kho te mahāmattā ajātasattuṃ kumāraṃ ādāya yena rājā māgadho seniyo bimbisāro tenupasaṅkamiṃsu , upasaṅkamitvā rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa etamatthaṃ ārocesuṃ . ‘‘Kathaṃ, bhaṇe, mahāmattehi mati katā’’ti? ‘‘Ekacce, deva, mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘kumāro ca hantabbo, devadatto ca, sabbe ca bhikkhū hantabbā’ti. Ekacce mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘na bhikkhū hantabbā. Na bhikkhū kiñci aparajjhanti. Kumāro ca hantabbo, devadatto cā’ti. Ekacce mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘na kumāro ca hantabbo, na devadatto. Na bhikkhū hantabbā. Rañño ārocetabbaṃ. Yathā rājā vakkhati tathā karissāmā’’’ti. ‘‘Kiṃ, bhaṇe, karissati buddho vā dhammo vā saṅgho vā? Nanu bhagavatā paṭikacceva devadatto rājagahe pakāsāpito – ‘pubbe devadattassa aññā pakati ahosi, idāni aññā pakati. Yaṃ devadatto kareyya kāyena vācāya, na tena buddho vā dhammo vā saṅgho vā daṭṭhabbo, devadattova tena daṭṭhabbo’’ti? Tattha ye te mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘kumāro ca hantabbo devadatto ca; sabbe ca bhikkhū hantabbā’ti; te aṭṭhāne akāsi. Ye te mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘na bhikkhū hantabbā; na bhikkhū kiñci aparajjhanti; kumāro ca hantabbo devadatto cā’ti; te nīce ṭhāne ṭhapesi. Ye te mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘na kumāro ca hantabbo, na devadatto; na bhikkhū hantabbā; rañño ārocetabbaṃ; yathā rājā vakkhati tathā karissāmā’ti; te ucce ṭhāne ṭhapesi. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro ajātasattuṃ kumāraṃ etadavoca – ‘‘kissa maṃ tvaṃ, kumāra, hantukāmosī’’ti? ‘‘Rajjenāmhi, deva, atthiko’’ti. ‘‘Sace kho tvaṃ, kumāra, rajjena atthiko, etaṃ te rajja’’nti ajātasattussa kumārassa rajjaṃ niyyādesi.
Footnotes:
Related texts:
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / पञ्चसत्थुकथावण्णना • Pañcasatthukathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / छसक्यपब्बज्जाकथावण्णना • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / छसक्यपब्बज्जाकथादिवण्णना • Chasakyapabbajjākathādivaṇṇanā
