| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / จูฬวคฺคปาฬิ • Cūḷavaggapāḷi |
อชาตสตฺตุกุมารวตฺถุ
Ajātasattukumāravatthu
๓๓๙. อถ โข เทวทโตฺต เยน อชาตสตฺตุ กุมาโร เตนุปสงฺกมิ, อุปสงฺกมิตฺวา อชาตสตฺตุํ กุมารํ เอตทโวจ – ‘‘ปุเพฺพ โข, กุมาร, มนุสฺสา ทีฆายุกา, เอตรหิ อปฺปายุกาฯ ฐานํ โข ปเนตํ วิชฺชติ ยํ ตฺวํ กุมาโรว สมาโน กาลํ กเรยฺยาสิฯ เตน หิ ตฺวํ, กุมาร, ปิตรํ หนฺตฺวา ราชา โหหิฯ อหํ ภควนฺตํ หนฺตฺวา พุโทฺธ ภวิสฺสามี’’ติฯ
339. Atha kho devadatto yena ajātasattu kumāro tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā ajātasattuṃ kumāraṃ etadavoca – ‘‘pubbe kho, kumāra, manussā dīghāyukā, etarahi appāyukā. Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ tvaṃ kumārova samāno kālaṃ kareyyāsi. Tena hi tvaṃ, kumāra, pitaraṃ hantvā rājā hohi. Ahaṃ bhagavantaṃ hantvā buddho bhavissāmī’’ti.
อถ โข อชาตสตฺตุ กุมาโร – อโยฺย โข เทวทโตฺต มหิทฺธิโก มหานุภาโว, ชาเนยฺยาสิ อโยฺย เทวทโตฺตติ – อูรุยา โปตฺถนิกํ พนฺธิตฺวา ทิวา ทิวสฺส 1 ภีโต อุพฺพิโคฺค อุสฺสงฺกี อุตฺรโสฺต สหสา อเนฺตปุรํ ปาวิสิฯ อทฺทสาสุํ โข อเนฺตปุเร อุปจารกา มหามตฺตา อชาตสตฺตุํ กุมารํ ทิวา ทิวสฺส ภีตํ อุพฺพิคฺคํ อุสฺสงฺกิํ อุตฺรสฺตํ สหสา อเนฺตปุรํ ปวิสนฺตํ; ทิสฺวาน อคฺคเหสุํฯ เต วิจินนฺตา อูรุยา โปตฺถนิกํ พทฺธํ 2 ทิสฺวาน อชาตสตฺตุํ กุมารํ เอตทโวจุํ – ‘‘กิํ ตฺวํ, กุมาร, กตฺตุกาโมสี’’ติ? ‘‘ปิตรมฺหิ หนฺตุกาโม’’ติฯ ‘‘เกนาสิ อุสฺสาหิโต’’ติ? ‘‘อเยฺยน เทวทเตฺตนา’’ติฯ เอกเจฺจ มหามตฺตา เอวํ มติํ อกํสุ – ‘‘กุมาโร จ หนฺตโพฺพ, เทวทโตฺต จ, สเพฺพ จ ภิกฺขู หนฺตพฺพา’’ติฯ เอกเจฺจ มหามตฺตา เอวํ มติํ อกํสุ – ‘‘น ภิกฺขู หนฺตพฺพาฯ น ภิกฺขู กิญฺจิ อปรชฺฌนฺติฯ กุมาโร จ หนฺตโพฺพ, เทวทโตฺต จา’’ติฯ เอกเจฺจ มหามตฺตา เอวํ มติํ อกํสุ – ‘‘น กุมาโร จ หนฺตโพฺพ, น เทวทโตฺตฯ น ภิกฺขู หนฺตพฺพาฯ รโญฺญ อาโรเจตพฺพํฯ ยถา ราชา วกฺขติ ตถา กริสฺสามา’’ติฯ
Atha kho ajātasattu kumāro – ayyo kho devadatto mahiddhiko mahānubhāvo, jāneyyāsi ayyo devadattoti – ūruyā potthanikaṃ bandhitvā divā divassa 3 bhīto ubbiggo ussaṅkī utrasto sahasā antepuraṃ pāvisi. Addasāsuṃ kho antepure upacārakā mahāmattā ajātasattuṃ kumāraṃ divā divassa bhītaṃ ubbiggaṃ ussaṅkiṃ utrastaṃ sahasā antepuraṃ pavisantaṃ; disvāna aggahesuṃ. Te vicinantā ūruyā potthanikaṃ baddhaṃ 4 disvāna ajātasattuṃ kumāraṃ etadavocuṃ – ‘‘kiṃ tvaṃ, kumāra, kattukāmosī’’ti? ‘‘Pitaramhi hantukāmo’’ti. ‘‘Kenāsi ussāhito’’ti? ‘‘Ayyena devadattenā’’ti. Ekacce mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘‘kumāro ca hantabbo, devadatto ca, sabbe ca bhikkhū hantabbā’’ti. Ekacce mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘‘na bhikkhū hantabbā. Na bhikkhū kiñci aparajjhanti. Kumāro ca hantabbo, devadatto cā’’ti. Ekacce mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘‘na kumāro ca hantabbo, na devadatto. Na bhikkhū hantabbā. Rañño ārocetabbaṃ. Yathā rājā vakkhati tathā karissāmā’’ti.
อถ โข เต มหามตฺตา อชาตสตฺตุํ กุมารํ อาทาย เยน ราชา มาคโธ เสนิโย พิมฺพิสาโร เตนุปสงฺกมิํสุ , อุปสงฺกมิตฺวา รโญฺญ มาคธสฺส เสนิยสฺส พิมฺพิสารสฺส เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ ‘‘กถํ, ภเณ, มหามเตฺตหิ มติ กตา’’ติ? ‘‘เอกเจฺจ, เทว, มหามตฺตา เอวํ มติํ อกํสุ – ‘กุมาโร จ หนฺตโพฺพ, เทวทโตฺต จ, สเพฺพ จ ภิกฺขู หนฺตพฺพา’ติฯ เอกเจฺจ มหามตฺตา เอวํ มติํ อกํสุ – ‘น ภิกฺขู หนฺตพฺพาฯ น ภิกฺขู กิญฺจิ อปรชฺฌนฺติฯ กุมาโร จ หนฺตโพฺพ, เทวทโตฺต จา’ติฯ เอกเจฺจ มหามตฺตา เอวํ มติํ อกํสุ – ‘น กุมาโร จ หนฺตโพฺพ, น เทวทโตฺตฯ น ภิกฺขู หนฺตพฺพาฯ รโญฺญ อาโรเจตพฺพํฯ ยถา ราชา วกฺขติ ตถา กริสฺสามา’’’ติฯ ‘‘กิํ, ภเณ, กริสฺสติ พุโทฺธ วา ธโมฺม วา สโงฺฆ วา? นนุ ภควตา ปฎิกเจฺจว เทวทโตฺต ราชคเห ปกาสาปิโต – ‘ปุเพฺพ เทวทตฺตสฺส อญฺญา ปกติ อโหสิ, อิทานิ อญฺญา ปกติฯ ยํ เทวทโตฺต กเรยฺย กาเยน วาจาย, น เตน พุโทฺธ วา ธโมฺม วา สโงฺฆ วา ทฎฺฐโพฺพ, เทวทโตฺตว เตน ทฎฺฐโพฺพ’’ติ? ตตฺถ เย เต มหามตฺตา เอวํ มติํ อกํสุ – ‘กุมาโร จ หนฺตโพฺพ เทวทโตฺต จ; สเพฺพ จ ภิกฺขู หนฺตพฺพา’ติ; เต อฎฺฐาเน อกาสิฯ เย เต มหามตฺตา เอวํ มติํ อกํสุ – ‘น ภิกฺขู หนฺตพฺพา; น ภิกฺขู กิญฺจิ อปรชฺฌนฺติ; กุมาโร จ หนฺตโพฺพ เทวทโตฺต จา’ติ; เต นีเจ ฐาเน ฐเปสิฯ เย เต มหามตฺตา เอวํ มติํ อกํสุ – ‘น กุมาโร จ หนฺตโพฺพ, น เทวทโตฺต; น ภิกฺขู หนฺตพฺพา; รโญฺญ อาโรเจตพฺพํ; ยถา ราชา วกฺขติ ตถา กริสฺสามา’ติ; เต อุเจฺจ ฐาเน ฐเปสิฯ อถ โข ราชา มาคโธ เสนิโย พิมฺพิสาโร อชาตสตฺตุํ กุมารํ เอตทโวจ – ‘‘กิสฺส มํ ตฺวํ, กุมาร, หนฺตุกาโมสี’’ติ? ‘‘รเชฺชนามฺหิ, เทว, อตฺถิโก’’ติฯ ‘‘สเจ โข ตฺวํ, กุมาร, รเชฺชน อตฺถิโก, เอตํ เต รชฺช’’นฺติ อชาตสตฺตุสฺส กุมารสฺส รชฺชํ นิยฺยาเทสิฯ
Atha kho te mahāmattā ajātasattuṃ kumāraṃ ādāya yena rājā māgadho seniyo bimbisāro tenupasaṅkamiṃsu , upasaṅkamitvā rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa etamatthaṃ ārocesuṃ . ‘‘Kathaṃ, bhaṇe, mahāmattehi mati katā’’ti? ‘‘Ekacce, deva, mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘kumāro ca hantabbo, devadatto ca, sabbe ca bhikkhū hantabbā’ti. Ekacce mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘na bhikkhū hantabbā. Na bhikkhū kiñci aparajjhanti. Kumāro ca hantabbo, devadatto cā’ti. Ekacce mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘na kumāro ca hantabbo, na devadatto. Na bhikkhū hantabbā. Rañño ārocetabbaṃ. Yathā rājā vakkhati tathā karissāmā’’’ti. ‘‘Kiṃ, bhaṇe, karissati buddho vā dhammo vā saṅgho vā? Nanu bhagavatā paṭikacceva devadatto rājagahe pakāsāpito – ‘pubbe devadattassa aññā pakati ahosi, idāni aññā pakati. Yaṃ devadatto kareyya kāyena vācāya, na tena buddho vā dhammo vā saṅgho vā daṭṭhabbo, devadattova tena daṭṭhabbo’’ti? Tattha ye te mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘kumāro ca hantabbo devadatto ca; sabbe ca bhikkhū hantabbā’ti; te aṭṭhāne akāsi. Ye te mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘na bhikkhū hantabbā; na bhikkhū kiñci aparajjhanti; kumāro ca hantabbo devadatto cā’ti; te nīce ṭhāne ṭhapesi. Ye te mahāmattā evaṃ matiṃ akaṃsu – ‘na kumāro ca hantabbo, na devadatto; na bhikkhū hantabbā; rañño ārocetabbaṃ; yathā rājā vakkhati tathā karissāmā’ti; te ucce ṭhāne ṭhapesi. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro ajātasattuṃ kumāraṃ etadavoca – ‘‘kissa maṃ tvaṃ, kumāra, hantukāmosī’’ti? ‘‘Rajjenāmhi, deva, atthiko’’ti. ‘‘Sace kho tvaṃ, kumāra, rajjena atthiko, etaṃ te rajja’’nti ajātasattussa kumārassa rajjaṃ niyyādesi.
Footnotes:
Related texts:
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ปญฺจสตฺถุกถาวณฺณนา • Pañcasatthukathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ฉสกฺยปพฺพชฺชากถาวณฺณนา • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ฉสกฺยปพฺพชฺชากถาทิวณฺณนา • Chasakyapabbajjākathādivaṇṇanā
