Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ചൂളനിദ്ദേസപാളി • Cūḷaniddesapāḷi

    പാരായനവഗ്ഗനിദ്ദേസോ

    Pārāyanavagganiddeso

    ൧. അജിതമാണവപുച്ഛാനിദ്ദേസോ

    1. Ajitamāṇavapucchāniddeso

    .

    1.

    കേനസ്സു നിവുതോ ലോകോ, [ഇച്ചായസ്മാ അജിതോ]

    Kenassunivuto loko, [iccāyasmā ajito]

    കേനസ്സു നപ്പകാസതി;

    Kenassu nappakāsati;

    കിസ്സാഭിലേപനം ബ്രൂസി 1, കിംസു തസ്സ മഹബ്ഭയം.

    Kissābhilepanaṃ brūsi2, kiṃsu tassa mahabbhayaṃ.

    കേനസ്സു നിവുതോ ലോകോതി. ലോകോതി നിരയലോകോ തിരച്ഛാനലോകോ പേത്തിവിസയലോകോ മനുസ്സലോകോ ദേവലോകോ ഖന്ധലോകോ ധാതുലോകോ ആയതനലോകോ അയം ലോകോ പരോ ലോകോ ബ്രഹ്മലോകോ ദേവലോകോ – അയം വുച്ചതി ലോകോ. അയം ലോകോ കേന ആവുതോ നിവുതോ ഓവുതോ 3 പിഹിതോ പടിച്ഛന്നോ പടികുജ്ജിതോതി – കേനസ്സു നിവുതോ ലോകോ?

    Kenassu nivuto lokoti. Lokoti nirayaloko tiracchānaloko pettivisayaloko manussaloko devaloko khandhaloko dhātuloko āyatanaloko ayaṃ loko paro loko brahmaloko devaloko – ayaṃ vuccati loko. Ayaṃ loko kena āvuto nivuto ovuto 4 pihito paṭicchanno paṭikujjitoti – kenassu nivuto loko?

    ഇച്ചായസ്മാ അജിതോതി. ഇച്ചാതി പദസന്ധി പദസംസഗ്ഗോ പദപാരിപൂരീ അക്ഖരസമവായോ ബ്യഞ്ജനസിലിട്ഠതാ പദാനുപുബ്ബതാപേതം 5 ഇച്ചാതി. ആയസ്മാതി പിയവചനം ഗരുവചനം സഗാരവസപ്പതിസ്സാധിവചനമേതം ആയസ്മാതി. അജിതോതി തസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ നാമം സങ്ഖാ സമഞ്ഞാ പഞ്ഞത്തി വോഹാരോ നാമം നാമകമ്മം നാമധേയ്യം നിരുത്തി ബ്യഞ്ജനം അഭിലാപോതി – ഇച്ചായസ്മാ അജിതോ.

    Iccāyasmā ajitoti. Iccāti padasandhi padasaṃsaggo padapāripūrī akkharasamavāyo byañjanasiliṭṭhatā padānupubbatāpetaṃ 6 iccāti. Āyasmāti piyavacanaṃ garuvacanaṃ sagāravasappatissādhivacanametaṃ āyasmāti. Ajitoti tassa brāhmaṇassa nāmaṃ saṅkhā samaññā paññatti vohāro nāmaṃ nāmakammaṃ nāmadheyyaṃ nirutti byañjanaṃ abhilāpoti – iccāyasmā ajito.

    കേനസ്സു നപ്പകാസതീതി കേന ലോകോ നപ്പകാസതി ന ഭാസതി ന തപതി ന വിരോചതി ന ഞായതി ന പഞ്ഞായതീതി – കേനസ്സു നപ്പകാസതി .

    Kenassu nappakāsatīti kena loko nappakāsati na bhāsati na tapati na virocati na ñāyati na paññāyatīti – kenassu nappakāsati .

    കിസ്സാഭിലേപനം ബ്രൂസീതി കിം ലോകസ്സ ലേപനം ലഗ്ഗനം ബന്ധനം ഉപക്കിലേസോ. കേന ലോകോ ലിത്തോ സംലിത്തോ ഉപലിത്തോ കിലിട്ഠോ സംകിലിട്ഠോ മക്ഖിതോ സംസട്ഠോ ലഗ്ഗോ ലഗ്ഗിതോ പലിബുദ്ധോ, ബ്രൂസി ആചിക്ഖസി ദേസേസി പഞ്ഞപേസി 7 പട്ഠപേസി വിവരസി വിഭജസി ഉത്താനീകരോസി 8 പകാസേസീതി – കിസ്സാഭിലേപനം ബ്രൂസി.

    Kissābhilepanaṃ brūsīti kiṃ lokassa lepanaṃ lagganaṃ bandhanaṃ upakkileso. Kena loko litto saṃlitto upalitto kiliṭṭho saṃkiliṭṭho makkhito saṃsaṭṭho laggo laggito palibuddho, brūsi ācikkhasi desesi paññapesi 9 paṭṭhapesi vivarasi vibhajasi uttānīkarosi 10 pakāsesīti – kissābhilepanaṃ brūsi.

    കിംസു തസ്സ മഹബ്ഭയന്തി കിം ലോകസ്സ ഭയം മഹബ്ഭയം പീളനം ഘട്ടനം ഉപദ്ദവോ ഉപസഗ്ഗോതി – കിംസു തസ്സ മഹബ്ഭയം. തേനാഹ സോ ബ്രാഹ്മണോ –

    Kiṃsutassa mahabbhayanti kiṃ lokassa bhayaṃ mahabbhayaṃ pīḷanaṃ ghaṭṭanaṃ upaddavo upasaggoti – kiṃsu tassa mahabbhayaṃ. Tenāha so brāhmaṇo –

    ‘‘കേനസ്സു നിവുതോ ലോകോ, [ഇച്ചായസ്മാ അജിതോ]

    ‘‘Kenassu nivuto loko, [iccāyasmā ajito]

    കേനസ്സു നപ്പകാസതി;

    Kenassu nappakāsati;

    കിസ്സാഭിലേപനം ബ്രൂസി, കിംസു തസ്സ മഹബ്ഭയ’’ന്തി.

    Kissābhilepanaṃ brūsi, kiṃsu tassa mahabbhaya’’nti.

    .

    2.

    അവിജ്ജായ നിവുതോ ലോകോ, [അജിതാതി ഭഗവാ]

    Avijjāya nivuto loko, [ajitāti bhagavā]

    വേവിച്ഛാ പമാദാ നപ്പകാസതി;

    Vevicchā pamādā nappakāsati;

    ജപ്പാഭിലേപനം ബ്രൂമി, ദുക്ഖമസ്സ മഹബ്ഭയം.

    Jappābhilepanaṃ brūmi, dukkhamassa mahabbhayaṃ.

    അവിജ്ജായ നിവുതോ ലോകോതി. അവിജ്ജാതി ദുക്ഖേ അഞ്ഞാണം ദുക്ഖസമുദയേ അഞ്ഞാണം ദുക്ഖനിരോധേ അഞ്ഞാണം ദുക്ഖനിരോധഗാമിനിയാ പടിപദായ അഞ്ഞാണം, പുബ്ബന്തേ അഞ്ഞാണം അപരന്തേ അഞ്ഞാണം പുബ്ബന്താപരന്തേ അഞ്ഞാണം, ഇദപ്പച്ചയതാപടിച്ചസമുപ്പന്നേസു ധമ്മേസു അഞ്ഞാണം, യം ഏവരൂപം അഞ്ഞാണം അദസ്സനം അനഭിസമയോ അനനുബോധോ അസമ്ബോധോ അപ്പടിവേധോ അസംഗാഹനാ അപരിയോഗാഹനാ അസമപേക്ഖനാ അപച്ചവേക്ഖണാ 11 അപച്ചവേക്ഖണകമ്മം ദുമ്മേജ്ഝം ബാല്യം അസമ്പജഞ്ഞം മോഹോ പമോഹോ സമ്മോഹോ അവിജ്ജാ അവിജ്ജോഘോ അവിജ്ജായോഗോ അവിജ്ജാനുസയോ അവിജ്ജാപരിയുട്ഠാനം അവിജ്ജാലങ്ഗീ മോഹോ അകുസലമൂലം, അയം വുച്ചതി – അവിജ്ജാ.

    Avijjāya nivuto lokoti. Avijjāti dukkhe aññāṇaṃ dukkhasamudaye aññāṇaṃ dukkhanirodhe aññāṇaṃ dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya aññāṇaṃ, pubbante aññāṇaṃ aparante aññāṇaṃ pubbantāparante aññāṇaṃ, idappaccayatāpaṭiccasamuppannesu dhammesu aññāṇaṃ, yaṃ evarūpaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ anabhisamayo ananubodho asambodho appaṭivedho asaṃgāhanā apariyogāhanā asamapekkhanā apaccavekkhaṇā 12 apaccavekkhaṇakammaṃ dummejjhaṃ bālyaṃ asampajaññaṃ moho pamoho sammoho avijjā avijjogho avijjāyogo avijjānusayo avijjāpariyuṭṭhānaṃ avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ, ayaṃ vuccati – avijjā.

    ലോകോതി നിരയലോകോ തിരച്ഛാനലോകോ പേത്തിവിസയലോകോ മനുസ്സലോകോ ദേവലോകോ ഖന്ധലോകോ ധാതുലോകോ ആയതനലോകോ അയം ലോകോ പരോ ലോകോ ബ്രഹ്മലോകോ ദേവലോകോ – അയം വുച്ചതി ലോകോ. അയം ലോകോ ഇമായ അവിജ്ജായ ആവുതോ നിവുതോ ഓവുതോ പിഹിതോ പടിച്ഛന്നോ പടികുജ്ജിതോതി – അവിജ്ജായ നിവുതോ ലോകോ.

    Lokoti nirayaloko tiracchānaloko pettivisayaloko manussaloko devaloko khandhaloko dhātuloko āyatanaloko ayaṃ loko paro loko brahmaloko devaloko – ayaṃ vuccati loko. Ayaṃ loko imāya avijjāya āvuto nivuto ovuto pihito paṭicchanno paṭikujjitoti – avijjāya nivuto loko.

    അജിതാതി ഭഗവാ തം ബ്രാഹ്മണം നാമേന ആലപതി. ഭഗവാതി ഗാരവാധിവചനം. അപി ച, ഭഗ്ഗരാഗോതി ഭഗവാ; ഭഗ്ഗദോസോതി ഭഗവാ; ഭഗ്ഗമോഹോതി ഭഗവാ; ഭഗ്ഗമാനോതി ഭഗവാ; ഭഗ്ഗദിട്ഠീതി ഭഗവാ; ഭഗ്ഗകണ്ടകോതി ഭഗവാ; ഭഗ്ഗകിലേസോതി ഭഗവാ; ഭജി വിഭജി പവിഭജി ധമ്മരതനന്തി ഭഗവാ; ഭവാനം അന്തകരോതി ഭഗവാ; ഭാവിതകായോ ഭാവിതസീലോ ഭാവിതചിത്തോ 13 ഭാവിതപഞ്ഞോതി ഭഗവാ; ഭജി വാ ഭഗവാ അരഞ്ഞവനപത്ഥാനി പന്താനി സേനാസനാനി അപ്പസദ്ദാനി അപ്പനിഗ്ഘോസാനി വിജനവാതാനി മനുസ്സരാഹസ്സേയ്യകാനി 14 പടിസല്ലാനസാരുപ്പാനീതി ഭഗവാ; ഭാഗീ വാ ഭഗവാ ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരാനന്തി ഭഗവാ; ഭാഗീ വാ ഭഗവാ അത്ഥരസസ്സ ധമ്മരസസ്സ വിമുത്തിരസസ്സ അധിസീലസ്സ അധിചിത്തസ്സ അധിപഞ്ഞായാതി ഭഗവാ; ഭാഗീ വാ ഭഗവാ ചതുന്നം ഝാനാനം ചതുന്നം അപ്പമഞ്ഞാനം ചതുന്നം അരൂപസമാപത്തീനന്തി ഭഗവാ; ഭാഗീ വാ ഭഗവാ അട്ഠന്നം വിമോക്ഖാനം അട്ഠന്നം അഭിഭായതനാനം നവന്നം അനുപുബ്ബസമാപത്തീനന്തി ഭഗവാ; ഭാഗീ വാ ഭഗവാ ദസന്നം സഞ്ഞാഭാവനാനം കസിണസമാപത്തീനം ആനാപാനസ്സതിസമാധിസ്സ അസുഭസമാപത്തിയാതി ഭഗവാ; ഭാഗീ വാ ഭഗവാ ചതുന്നം സതിപട്ഠാനാനം ചതുന്നം സമ്മപ്പധാനാനം ചതുന്നം ഇദ്ധിപാദാനം പഞ്ചന്നം ഇന്ദ്രിയാനം പഞ്ചന്നം ബലാനം സത്തന്നം ബോജ്ഝങ്ഗാനം അരിയസ്സ അട്ഠങ്ഗികസ്സ മഗ്ഗസ്സാതി ഭഗവാ; ഭാഗീ വാ ഭഗവാ ദസന്നം തഥാഗതബലാനം ചതുന്നം വേസാരജ്ജാനം ചതുന്നം പടിസമ്ഭിദാനം ഛന്നം അഭിഞ്ഞാനം ഛന്നം ബുദ്ധധമ്മാനന്തി ഭഗവാ; ഭഗവാതി നേതം നാമം മാതരാ കതം ന പിതരാ കതം ന ഭാതരാ കതം ന ഭഗിനിയാ കതം ന മിത്താമച്ചേഹി കതം ന ഞാതിസാലോഹിതേഹി കതം ന സമണബ്രാഹ്മണേഹി കതം ന ദേവതാഹി കതം. വിമോക്ഖന്തികമേതം ബുദ്ധാനം ഭഗവന്താനം ബോധിയാ മൂലേ സഹ സബ്ബഞ്ഞുതഞാണസ്സ പടിലാഭാ സച്ഛികാ പഞ്ഞത്തി, യദിദം ഭഗവാതി – അജിതാതി ഭഗവാ.

    Ajitāti bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ nāmena ālapati. Bhagavāti gāravādhivacanaṃ. Api ca, bhaggarāgoti bhagavā; bhaggadosoti bhagavā; bhaggamohoti bhagavā; bhaggamānoti bhagavā; bhaggadiṭṭhīti bhagavā; bhaggakaṇṭakoti bhagavā; bhaggakilesoti bhagavā; bhaji vibhaji pavibhaji dhammaratananti bhagavā; bhavānaṃ antakaroti bhagavā; bhāvitakāyo bhāvitasīlo bhāvitacitto 15 bhāvitapaññoti bhagavā; bhaji vā bhagavā araññavanapatthāni pantāni senāsanāni appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni 16 paṭisallānasāruppānīti bhagavā; bhāgī vā bhagavā cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānanti bhagavā; bhāgī vā bhagavā attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisīlassa adhicittassa adhipaññāyāti bhagavā; bhāgī vā bhagavā catunnaṃ jhānānaṃ catunnaṃ appamaññānaṃ catunnaṃ arūpasamāpattīnanti bhagavā; bhāgī vā bhagavā aṭṭhannaṃ vimokkhānaṃ aṭṭhannaṃ abhibhāyatanānaṃ navannaṃ anupubbasamāpattīnanti bhagavā; bhāgī vā bhagavā dasannaṃ saññābhāvanānaṃ kasiṇasamāpattīnaṃ ānāpānassatisamādhissa asubhasamāpattiyāti bhagavā; bhāgī vā bhagavā catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ catunnaṃ sammappadhānānaṃ catunnaṃ iddhipādānaṃ pañcannaṃ indriyānaṃ pañcannaṃ balānaṃ sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassāti bhagavā; bhāgī vā bhagavā dasannaṃ tathāgatabalānaṃ catunnaṃ vesārajjānaṃ catunnaṃ paṭisambhidānaṃ channaṃ abhiññānaṃ channaṃ buddhadhammānanti bhagavā; bhagavāti netaṃ nāmaṃ mātarā kataṃ na pitarā kataṃ na bhātarā kataṃ na bhaginiyā kataṃ na mittāmaccehi kataṃ na ñātisālohitehi kataṃ na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ na devatāhi kataṃ. Vimokkhantikametaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ bodhiyā mūle saha sabbaññutañāṇassa paṭilābhā sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti – ajitāti bhagavā.

    വേവിച്ഛാ പമാദാ നപ്പകാസതീതി. വേവിച്ഛം വുച്ചതി പഞ്ച മച്ഛരിയാനി – ആവാസമച്ഛരിയം, കുലമച്ഛരിയം, ലാഭമച്ഛരിയം, വണ്ണമച്ഛരിയം , ധമ്മമച്ഛരിയം. യം ഏവരൂപം മച്ഛേരം മച്ഛരായനാ മച്ഛരായിതത്തം വേവിച്ഛം കദരിയം കടുകഞ്ചുകതാ അഗ്ഗഹിതത്തം ചിത്തസ്സ – ഇദം വുച്ചതി മച്ഛരിയം. അപി ച ഖന്ധമച്ഛരിയമ്പി മച്ഛരിയം, ധാതുമച്ഛരിയമ്പി മച്ഛരിയം, ആയതനമച്ഛരിയമ്പി മച്ഛരിയം, ഗാഹോ വുച്ചതി മച്ഛരിയം. പമാദോ വത്തബ്ബോ – കായദുച്ചരിതേ വാ വചീദുച്ചരിതേ വാ മനോദുച്ചരിതേ വാ പഞ്ചസു കാമഗുണേസു വാ ചിത്തസ്സ വോസഗ്ഗോ 17 വോസഗ്ഗാനുപ്പദാനം കുസലാനം ധമ്മാനം ഭാവനായ അസക്കച്ചകിരിയതാ അസാതച്ചകിരിയതാ അനട്ഠിതകിരിയതാ 18 ഓലീനവുത്തിതാ നിക്ഖിത്തച്ഛന്ദതാ നിക്ഖിത്തധുരതാ അനാസേവനാ അഭാവനാ അബഹുലീകമ്മം അനധിട്ഠാനം അനനുയോഗോ പമാദോ. യോ ഏവരൂപോ പമാദോ പമജ്ജനാ പമജ്ജിതത്തം – അയം വുച്ചതി പമാദോ. വേവിച്ഛാ പമാദാ നപ്പകാസതീതി ഇമിനാ ച മച്ഛരിയേന ഇമിനാ ച പമാദേന ലോകോ നപ്പകാസതി ന ഭാസതി ന തപതി ന വിരോചതി ന ഞായതി ന പഞ്ഞായതീതി – വേവിച്ഛാ പമാദാ നപ്പകാസതി.

    Vevicchā pamādā nappakāsatīti. Vevicchaṃ vuccati pañca macchariyāni – āvāsamacchariyaṃ, kulamacchariyaṃ, lābhamacchariyaṃ, vaṇṇamacchariyaṃ , dhammamacchariyaṃ. Yaṃ evarūpaṃ maccheraṃ maccharāyanā maccharāyitattaṃ vevicchaṃ kadariyaṃ kaṭukañcukatā aggahitattaṃ cittassa – idaṃ vuccati macchariyaṃ. Api ca khandhamacchariyampi macchariyaṃ, dhātumacchariyampi macchariyaṃ, āyatanamacchariyampi macchariyaṃ, gāho vuccati macchariyaṃ. Pamādo vattabbo – kāyaduccarite vā vacīduccarite vā manoduccarite vā pañcasu kāmaguṇesu vā cittassa vosaggo 19 vosaggānuppadānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanāya asakkaccakiriyatā asātaccakiriyatā anaṭṭhitakiriyatā 20 olīnavuttitā nikkhittacchandatā nikkhittadhuratā anāsevanā abhāvanā abahulīkammaṃ anadhiṭṭhānaṃ ananuyogo pamādo. Yo evarūpo pamādo pamajjanā pamajjitattaṃ – ayaṃ vuccati pamādo. Vevicchā pamādā nappakāsatīti iminā ca macchariyena iminā ca pamādena loko nappakāsati na bhāsati na tapati na virocati na ñāyati na paññāyatīti – vevicchā pamādā nappakāsati.

    ജപ്പാഭിലേപനം ബ്രൂമീതി ജപ്പാ വുച്ചതി തണ്ഹാ. യോ രാഗോ സാരാഗോ അനുനയോ അനുരോധോ നന്ദീ 21 നന്ദിരാഗോ ചിത്തസ്സ സാരാഗോ ഇച്ഛാ മുച്ഛാ അജ്ഝോസാനം ഗേധോ പലിഗേധോ സങ്ഗോ പങ്കോ ഏജാ മായാ ജനികാ സഞ്ജനനീ സിബ്ബിനീ ജാലിനീ സരിതാ വിസത്തികാ സുത്തം വിസടാ 22 ആയൂഹനീ ദുതിയാ ദ്പണിധി ഭവനേത്തി വനം വനഥോ സന്ഥവോ 23 സിനേഹോ അപേക്ഖാ പടിബന്ധു ആസാ ആസീസനാ 24 ആസീസിതത്തം രൂപാസാ സദ്ദാസാ ഗന്ധാസാ രസാസാ ഫോട്ഠബ്ബാസാ ലാഭാസാ ധനാസാ പുത്താസാ ജീവിതാസാ ജപ്പാ പജപ്പാ അഭിജപ്പാ ജപ്പനാ ജപ്പിതത്തം ലോലുപ്പം ലോലുപ്പായനാ ലോലുപ്പായിതത്തം പുച്ഛഞ്ജികതാ സാധുകമ്യതാ അധമ്മരാഗോ വിസമലോഭോ നികന്തി നികാമനാ പത്ഥനാ പിഹനാ സമ്പത്ഥനാ കാമതണ്ഹാ ഭവതണ്ഹാ വിഭവതണ്ഹാ രൂപതണ്ഹാ അരൂപതണ്ഹാ നിരോധതണ്ഹാ രൂപതണ്ഹാ സദ്ദതണ്ഹാ ഗന്ധതണ്ഹാ രസതണ്ഹാ ഫോട്ഠബ്ബതണ്ഹാ ധമ്മതണ്ഹാ ഓഘോ യോഗോ ഗന്ഥോ ഉപാദാനം ആവരണം നീവരണം ഛദനം ബന്ധനം ഉപക്കിലേസോ അനുസയോ പരിയുട്ഠാനം ലതാ വേവിച്ഛം ദുക്ഖമൂലം ദുക്ഖനിദാനം ദുക്ഖപ്പഭവോ മാരപാസോ മാരബളിസം മാരാമിസം മാരവിസയോ മാരനിവാസോ മാരഗോചരോ മാരബന്ധനം തണ്ഹാനദീ തണ്ഹാജാലം തണ്ഹാഗദ്ദുലം തണ്ഹാസമുദ്ദോ അഭിജ്ഝാ ലോഭോ അകുസലമൂലം – അയം വുച്ചതി ജപ്പാ. ലോകസ്സ ലേപനം ലഗ്ഗനം ബന്ധനം ഉപക്കിലേസോ ഇമായ ജപ്പായ ലോകോ ലിത്തോ സംലിത്തോ ഉപലിത്തോ കിലിട്ഠോ സംകിലിട്ഠോ മക്ഖിതോ സംസട്ഠോ ലഗ്ഗോ ലഗ്ഗിതോ പലിബുദ്ധോതി ബ്രൂമി ആചിക്ഖാമി ദേസേമി പഞ്ഞപേമി പട്ഠപേമി വിവരാമി വിഭജാമി ഉത്താനീകരോമി പകാസേമീതി – ജപ്പാഭിലേപനം ബ്രൂമി.

    Jappābhilepanaṃ brūmīti jappā vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo anunayo anurodho nandī 25 nandirāgo cittassa sārāgo icchā mucchā ajjhosānaṃ gedho paligedho saṅgo paṅko ejā māyā janikā sañjananī sibbinī jālinī saritā visattikā suttaṃ visaṭā 26 āyūhanī dutiyā dpaṇidhi bhavanetti vanaṃ vanatho santhavo 27 sineho apekkhā paṭibandhu āsā āsīsanā 28 āsīsitattaṃ rūpāsā saddāsā gandhāsā rasāsā phoṭṭhabbāsā lābhāsā dhanāsā puttāsā jīvitāsā jappā pajappā abhijappā jappanā jappitattaṃ loluppaṃ loluppāyanā loluppāyitattaṃ pucchañjikatā sādhukamyatā adhammarāgo visamalobho nikanti nikāmanā patthanā pihanā sampatthanā kāmataṇhā bhavataṇhā vibhavataṇhā rūpataṇhā arūpataṇhā nirodhataṇhā rūpataṇhā saddataṇhā gandhataṇhā rasataṇhā phoṭṭhabbataṇhā dhammataṇhā ogho yogo gantho upādānaṃ āvaraṇaṃ nīvaraṇaṃ chadanaṃ bandhanaṃ upakkileso anusayo pariyuṭṭhānaṃ latā vevicchaṃ dukkhamūlaṃ dukkhanidānaṃ dukkhappabhavo mārapāso mārabaḷisaṃ mārāmisaṃ māravisayo māranivāso māragocaro mārabandhanaṃ taṇhānadī taṇhājālaṃ taṇhāgaddulaṃ taṇhāsamuddo abhijjhā lobho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati jappā. Lokassa lepanaṃ lagganaṃ bandhanaṃ upakkileso imāya jappāya loko litto saṃlitto upalitto kiliṭṭho saṃkiliṭṭho makkhito saṃsaṭṭho laggo laggito palibuddhoti brūmi ācikkhāmi desemi paññapemi paṭṭhapemi vivarāmi vibhajāmi uttānīkaromi pakāsemīti – jappābhilepanaṃ brūmi.

    ദുക്ഖമസ്സ മഹബ്ഭയന്തി. ദുക്ഖന്തി ജാതിദുക്ഖം ജരാദുക്ഖം ബ്യാധിദുക്ഖം മരണദുക്ഖം സോകപരിദേവദുക്ഖദോമനസ്സുപായാസദുക്ഖം നേരയികം ദുക്ഖം തിരച്ഛാനയോനികം ദുക്ഖം പേത്തിവിസയികം ദുക്ഖം മാനുസികം ദുക്ഖം ഗബ്ഭോക്കന്തിമൂലകം ദുക്ഖം ഗബ്ഭട്ഠിതിമൂലകം 29 ദുക്ഖം ഗബ്ഭവുട്ഠാനമൂലകം ദുക്ഖം ജാതസ്സൂപനിബന്ധകം ദുക്ഖം ജാതസ്സ പരാധേയ്യകം ദുക്ഖം അത്തൂപക്കമദുക്ഖം പരൂപക്കമദുക്ഖം സങ്ഖാരദുക്ഖം വിപരിണാമദുക്ഖം ചക്ഖുരോഗോ സോതരോഗോ ഘാനരോഗോ ജിവ്ഹാരോഗോ കായരോഗോ സീസരോഗോ കണ്ണരോഗോ മുഖരോഗോ ദന്തരോഗോ കാസോ സാസോ പിനാസോ ഡാഹോ 30 ജരോ കുച്ഛിരോഗോ മുച്ഛാ പക്ഖന്ദികാ സൂലാ വിസൂചികാ കുട്ഠം ഗണ്ഡോ കിലാസോ സോസോ അപമാരോ ദദ്ദു കണ്ഡു കച്ഛു രഖസാ 31 വിതച്ഛികാ ലോഹിതപിത്തം 32 മധുമേഹോ അംസാ പിളകാ ഭഗന്ദലാ പിത്തസമുട്ഠാനാ ആബാധാ സേമ്ഹസമുട്ഠാനാ ആബാധാ വാതസമുട്ഠാനാ ആബാധാ സന്നിപാതികാ ആബാധാ ഉതുപരിണാമജാ ആബാധാ വിസമപരിഹാരജാ ആബാധാ ഓപക്കമികാ ആബാധാ കമ്മവിപാകജാ ആബാധാ സീതം ഉണ്ഹം ജിഘച്ഛാ പിപാസാ ഉച്ചാരോ പസ്സാവോ ഡംസമകസവാതാതപസരീസപസമ്ഫസ്സം ദുക്ഖം മാതുമരണം ദുക്ഖം പിതുമരണം ദുക്ഖം ഭാതുമരണം ദുക്ഖം ഭഗിനിമരണം ദുക്ഖം പുത്തമരണം ദുക്ഖം ധീതുമരണം ദുക്ഖം ഞാതിബ്യസനം ദുക്ഖം രോഗബ്യസനം ദുക്ഖം ഭോഗബ്യസനം ദുക്ഖം സീലബ്യസനം ദുക്ഖം ദിട്ഠിബ്യസനം ദുക്ഖം യേസം ധമ്മാനം ആദിതോ സമുദാഗമനം പഞ്ഞായതി. അത്ഥങ്ഗമതോ നിരോധോ പഞ്ഞായതി. കമ്മസന്നിസ്സിതോ വിപാകോ. വിപാകസന്നിസ്സിതം കമ്മം, നാമസന്നിസ്സിതം രൂപം രൂപസന്നിസ്സിതം നാമം, ജാതിയാ അനുഗതം ജരായ അനുസടം ബ്യാധിനാ അഭിഭൂതം മരണേന അബ്ഭാഹതം ദുക്ഖേ പതിട്ഠിതം അതാണം അലേണം അസരണം അസരണീഭൂതം – ഇദം വുച്ചതി ദുക്ഖം. ഇദം ദുക്ഖം ലോകസ്സ ഭയം മഹാഭയം പീളനം ഘട്ടനം ഉപദ്ദവോ ഉപസഗ്ഗോതി – ദുക്ഖമസ്സ മഹബ്ഭയം. തേനാഹ ഭഗവാ –

    Dukkhamassamahabbhayanti. Dukkhanti jātidukkhaṃ jarādukkhaṃ byādhidukkhaṃ maraṇadukkhaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadukkhaṃ nerayikaṃ dukkhaṃ tiracchānayonikaṃ dukkhaṃ pettivisayikaṃ dukkhaṃ mānusikaṃ dukkhaṃ gabbhokkantimūlakaṃ dukkhaṃ gabbhaṭṭhitimūlakaṃ 33 dukkhaṃ gabbhavuṭṭhānamūlakaṃ dukkhaṃ jātassūpanibandhakaṃ dukkhaṃ jātassa parādheyyakaṃ dukkhaṃ attūpakkamadukkhaṃ parūpakkamadukkhaṃ saṅkhāradukkhaṃ vipariṇāmadukkhaṃ cakkhurogo sotarogo ghānarogo jivhārogo kāyarogo sīsarogo kaṇṇarogo mukharogo dantarogo kāso sāso pināso ḍāho 34 jaro kucchirogo mucchā pakkhandikā sūlā visūcikā kuṭṭhaṃ gaṇḍo kilāso soso apamāro daddu kaṇḍu kacchu rakhasā 35 vitacchikā lohitapittaṃ 36 madhumeho aṃsā piḷakā bhagandalā pittasamuṭṭhānā ābādhā semhasamuṭṭhānā ābādhā vātasamuṭṭhānā ābādhā sannipātikā ābādhā utupariṇāmajā ābādhā visamaparihārajā ābādhā opakkamikā ābādhā kammavipākajā ābādhā sītaṃ uṇhaṃ jighacchā pipāsā uccāro passāvo ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassaṃ dukkhaṃ mātumaraṇaṃ dukkhaṃ pitumaraṇaṃ dukkhaṃ bhātumaraṇaṃ dukkhaṃ bhaginimaraṇaṃ dukkhaṃ puttamaraṇaṃ dukkhaṃ dhītumaraṇaṃ dukkhaṃ ñātibyasanaṃ dukkhaṃ rogabyasanaṃ dukkhaṃ bhogabyasanaṃ dukkhaṃ sīlabyasanaṃ dukkhaṃ diṭṭhibyasanaṃ dukkhaṃ yesaṃ dhammānaṃ ādito samudāgamanaṃ paññāyati. Atthaṅgamato nirodho paññāyati. Kammasannissito vipāko. Vipākasannissitaṃ kammaṃ, nāmasannissitaṃ rūpaṃ rūpasannissitaṃ nāmaṃ, jātiyā anugataṃ jarāya anusaṭaṃ byādhinā abhibhūtaṃ maraṇena abbhāhataṃ dukkhe patiṭṭhitaṃ atāṇaṃ aleṇaṃ asaraṇaṃ asaraṇībhūtaṃ – idaṃ vuccati dukkhaṃ. Idaṃ dukkhaṃ lokassa bhayaṃ mahābhayaṃ pīḷanaṃ ghaṭṭanaṃ upaddavo upasaggoti – dukkhamassa mahabbhayaṃ. Tenāha bhagavā –

    ‘‘അവിജ്ജായ നിവുതോ ലോകോ, [അജിതാതി ഭഗവാ]

    ‘‘Avijjāya nivuto loko, [ajitāti bhagavā]

    വേവിച്ഛാ പമാദാ നപ്പകാസതി;

    Vevicchā pamādā nappakāsati;

    ജപ്പാഭിലേപനം ബ്രൂമി, ദുക്ഖമസ്സ മഹബ്ഭയ’’ന്തി.

    Jappābhilepanaṃ brūmi, dukkhamassa mahabbhaya’’nti.

    .

    3.

    സവന്തി സബ്ബധി സോതാ, [ഇച്ചായസ്മാ അജിതോ]

    Savantisabbadhi sotā, [iccāyasmā ajito]

    സോതാനം കിം നിവാരണം;

    Sotānaṃ kiṃ nivāraṇaṃ;

    സോതാനം സംവരം ബ്രൂഹി, കേന സോതാ പിധിയ്യരേ 37 .

    Sotānaṃ saṃvaraṃ brūhi, kena sotā pidhiyyare38.

    സവന്തി സബ്ബധി സോതാതി. സോതാതി തണ്ഹാസോതോ ദിട്ഠിസോതോ കിലേസസോതോ ദുച്ചരിതസോതോ അവിജ്ജാസോതോ. സബ്ബധീതി സബ്ബേസു ആയതനേസു. സവന്തീതി സവന്തി ആസവന്തി സന്ദന്തി പവത്തന്തി. ചക്ഖുതോ രൂപേ സവന്തി ആസവന്തി സന്ദന്തി പവത്തന്തി. സോതതോ സദ്ദേ സവന്തി…പേ॰… ഘാനതോ ഗന്ധേ സവന്തി… ജിവ്ഹാതോ രസേ സവന്തി… കായതോ ഫോട്ഠബ്ബേ സവന്തി… മനതോ ധമ്മേ സവന്തി ആസവന്തി സന്ദന്തി പവത്തന്തി. ചക്ഖുതോ രൂപതണ്ഹാ സവന്തി ആസവന്തി സന്ദന്തി പവത്തന്തി. സോതതോ സദ്ദതണ്ഹാ സവന്തി ആസവന്തി സന്ദന്തി പവത്തന്തി. ഘാനതോ ഗന്ധതണ്ഹാ സവന്തി… ജിവ്ഹാതോ രസതണ്ഹാ സവന്തി… കായതോ ഫോട്ഠബ്ബതണ്ഹാ സവന്തി… മനതോ ധമ്മതണ്ഹാ സവന്തി ആസവന്തി സന്ദന്തി പവത്തന്തീതി – സവന്തി സബ്ബധി സോതാ.

    Savanti sabbadhi sotāti. Sotāti taṇhāsoto diṭṭhisoto kilesasoto duccaritasoto avijjāsoto. Sabbadhīti sabbesu āyatanesu. Savantīti savanti āsavanti sandanti pavattanti. Cakkhuto rūpe savanti āsavanti sandanti pavattanti. Sotato sadde savanti…pe… ghānato gandhe savanti… jivhāto rase savanti… kāyato phoṭṭhabbe savanti… manato dhamme savanti āsavanti sandanti pavattanti. Cakkhuto rūpataṇhā savanti āsavanti sandanti pavattanti. Sotato saddataṇhā savanti āsavanti sandanti pavattanti. Ghānato gandhataṇhā savanti… jivhāto rasataṇhā savanti… kāyato phoṭṭhabbataṇhā savanti… manato dhammataṇhā savanti āsavanti sandanti pavattantīti – savanti sabbadhi sotā.

    ഇച്ചായസ്മാ അജിതോതി. ഇച്ചാതി പദസന്ധി…പേ॰… പദാനുപുബ്ബതാപേതം ഇച്ചാതി…പേ॰… ഇച്ചായസ്മാ അജിതോ.

    Iccāyasmā ajitoti. Iccāti padasandhi…pe… padānupubbatāpetaṃ iccāti…pe… iccāyasmā ajito.

    സോതാനം കിം നിവാരണന്തി സോതാനം കിം ആവരണം നീവരണം സംവരണം രക്ഖനം ഗോപനന്തി – സോതാനം കിം നിവാരണം.

    Sotānaṃ kiṃ nivāraṇanti sotānaṃ kiṃ āvaraṇaṃ nīvaraṇaṃ saṃvaraṇaṃ rakkhanaṃ gopananti – sotānaṃ kiṃ nivāraṇaṃ.

    സോതാനം സംവരം ബ്രൂഹീതി സോതാനം ആവരണം നീവരണം സംവരണം രക്ഖനം ഗോപനം ബ്രൂഹി ആചിക്ഖ ദേസേഹി പഞ്ഞപേഹി പട്ഠപേഹി വിവരാഹി വിഭജാഹി ഉത്താനീകരോഹി പകാസേഹീതി – സോതാനം സംവരം ബ്രൂഹി.

    Sotānaṃ saṃvaraṃ brūhīti sotānaṃ āvaraṇaṃ nīvaraṇaṃ saṃvaraṇaṃ rakkhanaṃ gopanaṃ brūhi ācikkha desehi paññapehi paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi uttānīkarohi pakāsehīti – sotānaṃ saṃvaraṃ brūhi.

    കേന സോതാ പിധിയ്യരേതി കേന സോതാ പിധീയന്തി പച്ഛിജ്ജന്തി ന സവന്തി ന ആസവന്തി ന സന്ദന്തി നപ്പവത്തന്തീതി – കേന സോതാ പിധിയ്യരേ. തേനാഹ സോ ബ്രാഹ്മണോ –

    Kenasotā pidhiyyareti kena sotā pidhīyanti pacchijjanti na savanti na āsavanti na sandanti nappavattantīti – kena sotā pidhiyyare. Tenāha so brāhmaṇo –

    ‘‘സവന്തി സബ്ബധി സോതാ, [ഇച്ചായസ്മാ അജിതോ]

    ‘‘Savanti sabbadhi sotā, [iccāyasmā ajito]

    സോതാനം കിം നിവാരണം;

    Sotānaṃ kiṃ nivāraṇaṃ;

    സോതാനം സംവരം ബ്രൂഹി, കേന സോതാ പിധിയ്യരേ’’.

    Sotānaṃ saṃvaraṃ brūhi, kena sotā pidhiyyare’’.

    .

    4.

    യാനി സോതാനി ലോകസ്മിം, [അജിതാതി ഭഗവാ]

    Yānisotāni lokasmiṃ, [ajitāti bhagavā]

    സതി തേസം നിവാരണം;

    Sati tesaṃ nivāraṇaṃ;

    സോതാനം സംവരം ബ്രൂമി, പഞ്ഞായേതേ പിധിയ്യരേ.

    Sotānaṃ saṃvaraṃ brūmi, paññāyetepidhiyyare.

    യാനി സോതാനി ലോകസ്മിന്തി യാനി ഏതാനി സോതാനി മയാ കിത്തിതാനി പകിത്തിതാനി ആചിക്ഖിതാനി ദേസിതാനി പഞ്ഞപിതാനി പട്ഠപിതാനി വിവരിതാനി വിഭജിതാനി 39 ഉത്താനീകതാനി പകാസിതാനി, സേയ്യഥിദം 40 – തണ്ഹാസോതോ ദിട്ഠിസോതോ കിലേസസോതോ ദുച്ചരിതസോതോ അവിജ്ജാസോതോ. ലോകസ്മിന്തി അപായലോകേ മനുസ്സലോകേ ദേവലോകേ ഖന്ധലോകേ ധാതുലോകേ ആയതനലോകേതി – യാനി സോതാനി ലോകസ്മിം. അജിതാതി ഭഗവാ തം ബ്രാഹ്മണം നാമേന ആലപതി.

    Yāni sotāni lokasminti yāni etāni sotāni mayā kittitāni pakittitāni ācikkhitāni desitāni paññapitāni paṭṭhapitāni vivaritāni vibhajitāni 41 uttānīkatāni pakāsitāni, seyyathidaṃ 42 – taṇhāsoto diṭṭhisoto kilesasoto duccaritasoto avijjāsoto. Lokasminti apāyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhātuloke āyatanaloketi – yāni sotāni lokasmiṃ. Ajitāti bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ nāmena ālapati.

    സതി തേസം നിവാരണന്തി. സതീതി യാ സതി അനുസ്സതി പടിസ്സതി സതി സരണതാ ധാരണതാ അപിലാപനതാ അസമ്മുസ്സനതാ സതി സതിന്ദ്രിയം സതിബലം സമ്മാസതി സതിസമ്ബോജ്ഝങ്ഗോ ഏകായനമഗ്ഗോ – അയം വുച്ചതി സതി. നിവാരണന്തി ആവരണം നീവരണം സംവരണം രക്ഖനം ഗോപനന്തി – സതി തേസം നിവാരണം.

    Sati tesaṃ nivāraṇanti. Satīti yā sati anussati paṭissati sati saraṇatā dhāraṇatā apilāpanatā asammussanatā sati satindriyaṃ satibalaṃ sammāsati satisambojjhaṅgo ekāyanamaggo – ayaṃ vuccati sati. Nivāraṇanti āvaraṇaṃ nīvaraṇaṃ saṃvaraṇaṃ rakkhanaṃ gopananti – sati tesaṃ nivāraṇaṃ.

    സോതാനം സംവരം ബ്രൂമീതി സോതാനം ആവരണം നീവരണം സംവരണം രക്ഖനം ഗോപനം ബ്രൂമി ആചിക്ഖാമി…പേ॰… ഉത്താനീകരോമി പകാസേമീതി – സോതാനം സംവരം ബ്രൂമി.

    Sotānaṃ saṃvaraṃ brūmīti sotānaṃ āvaraṇaṃ nīvaraṇaṃ saṃvaraṇaṃ rakkhanaṃ gopanaṃ brūmi ācikkhāmi…pe… uttānīkaromi pakāsemīti – sotānaṃ saṃvaraṃ brūmi.

    പഞ്ഞായേതേ പിധിയ്യരേതി. പഞ്ഞാതി യാ പഞ്ഞാ പജാനനാ…പേ॰… അമോഹോ ധമ്മവിചയോ സമ്മാദിട്ഠി. പഞ്ഞായേതേ പിധിയ്യരേതി – പഞ്ഞായേതേ സോതാ പിധീയന്തി പച്ഛിജ്ജന്തി ന സവന്തി ന ആസവന്തി ന സന്ദന്തി നപ്പവത്തന്തി. ‘‘സബ്ബേ സങ്ഖാരാ അനിച്ചാ’’തി ജാനതോ പസ്സതോ പഞ്ഞായേതേ സോതാ പിധീയന്തി പച്ഛിജ്ജന്തി ന സവന്തി ന ആസവന്തി ന സന്ദന്തി നപ്പവത്തന്തി. ‘‘സബ്ബേ സങ്ഖാരാ ദുക്ഖാ’’തി ജാനതോ പസ്സതോ പഞ്ഞായേതേ സോതാ പിധീയന്തി പച്ഛിജ്ജന്തി ന സവന്തി ന ആസവന്തി ന സന്ദന്തി നപ്പവത്തന്തി. ‘‘സബ്ബേ സങ്ഖാരാ അനത്താ’’തി ജാനതോ പസ്സതോ പഞ്ഞായേതേ സോതാ പിധീയന്തി പച്ഛിജ്ജന്തി ന സവന്തി ന ആസവന്തി ന സന്ദന്തി നപ്പവത്തന്തി. ‘‘അവിജ്ജാപച്ചയാ സങ്ഖാരാ’’തി ജാനതോ പസ്സതോ പഞ്ഞായേതേ സോതാ പിധീയന്തി പച്ഛിജ്ജന്തി ന സവന്തി ന ആസവന്തി ന സന്ദന്തി നപ്പവത്തന്തി. ‘‘സങ്ഖാരപച്ചയാ വിഞ്ഞാണ’’ന്തി…പേ॰… ‘‘വിഞ്ഞാണപച്ചയാ നാമരൂപ’’ന്തി… ‘‘നാമരൂപപച്ചയാ സളായതന’’ന്തി… ‘‘സളായതനപച്ചയാ ഫസ്സോ’’തി… ‘‘ഫസ്സപച്ചയാ വേദനാ’’തി… ‘‘വേദനാപച്ചയാ തണ്ഹാ’’തി… ‘‘തണ്ഹാപച്ചയാ ഉപാദാന’’ന്തി… ‘‘ഉപാദാനപച്ചയാ ഭവോ’’തി… ‘‘ഭവപച്ചയാ ജാതീ’’തി… ‘‘ജാതിപച്ചയാ ജരാമരണ’’ന്തി ജാനതോ പസ്സതോ പഞ്ഞായേതേ സോതാ പിധീയന്തി പച്ഛിജ്ജന്തി ന സവന്തി ന ആസവന്തി ന സന്ദന്തി നപ്പവത്തന്തി. ‘‘അവിജ്ജാനിരോധാ സങ്ഖാരനിരോധോ’’തി… ‘‘സങ്ഖാരനിരോധാ വിഞ്ഞാണനിരോധോ’’തി… ‘‘വിഞ്ഞാണനിരോധാ നാമരൂപനിരോധോ’’തി… ‘‘നാമരൂപനിരോധാ സളായതനനിരോധോ’’തി… ‘‘സളായതനനിരോധാ ഫസ്സനിരോധോ’’തി… ‘‘ഫസ്സനിരോധാ വേദനാനിരോധോ’’തി… ‘‘വേദനാനിരോധാ തണ്ഹാനിരോധോ’’തി… ‘‘തണ്ഹാനിരോധാ ഉപാദാനനിരോധോ’’തി… ‘‘ഉപാദാനനിരോധാ ഭവനിരോധോ’’തി… ‘‘ഭവനിരോധാ ജാതിനിരോധോ’’തി… ‘‘ജാതിനിരോധാ ജരാമരണനിരോധോ’’തി ജാനതോ പസ്സതോ പഞ്ഞായേതേ സോതാ പിധീയന്തി പച്ഛിജ്ജന്തി ന സവന്തി ന ആസവന്തി ന സന്ദന്തി നപ്പവത്തന്തി. ‘‘ഇദം ദുക്ഖ’’ന്തി…പേ॰… ‘‘അയം ദുക്ഖസമുദയോ’’തി… ‘‘അയം ദുക്ഖനിരോധോ’’തി… ‘‘അയം ദുക്ഖനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ’’തി ജാനതോ പസ്സതോ പഞ്ഞായേതേ സോതാ പിധീയന്തി പച്ഛിജ്ജന്തി ന സവന്തി ന ആസവന്തി ന സന്ദന്തി നപ്പവത്തന്തി. ‘‘ഇമേ ധമ്മാ ആസവാ’’തി…പേ॰… ‘‘അയം ആസവസമുദയോ’’തി… ‘‘അയം ആസവനിരോധോ’’തി… ‘‘അയം ആസവനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ’’തി ജാനതോ പസ്സതോ പഞ്ഞായേതേ സോതാ പിധീയന്തി പച്ഛിജ്ജന്തി ന സവന്തി ന ആസവന്തി ന സന്ദന്തി നപ്പവത്തന്തി. ‘‘ഇമേ ധമ്മാ അഭിഞ്ഞേയ്യാ’’തി…പേ॰… ‘‘ഇമേ ധമ്മാ പരിഞ്ഞേയ്യാ’’തി… ‘‘ഇമേ ധമ്മാ പഹാതബ്ബാ’’തി… ‘‘ഇമേ ധമ്മാ ഭാവേതബ്ബാ’’തി… ‘‘ഇമേ ധമ്മാ സച്ഛികാതബ്ബാ’’തി ജാനതോ പസ്സതോ പഞ്ഞായേതേ സോതാ പിധീയന്തി പച്ഛിജ്ജന്തി ന സവന്തി ന ആസവന്തി ന സന്ദന്തി നപ്പവത്തന്തി. ഛന്നം ഫസ്സായതനാനം സമുദയഞ്ച അത്ഥങ്ഗമഞ്ച അസ്സാദഞ്ച ആദീനവഞ്ച നിസ്സരണഞ്ച ജാനതോ പസ്സതോ പഞ്ഞായേതേ സോതാ പിധീയന്തി പച്ഛിജ്ജന്തി ന സവന്തി ന ആസവന്തി ന സന്ദന്തി നപ്പവത്തന്തി. പഞ്ചന്നം ഉപാദാനക്ഖന്ധാനം സമുദയഞ്ച അത്ഥങ്ഗമഞ്ച അസ്സാദഞ്ച ആദീനവഞ്ച നിസ്സരണഞ്ച ജാനതോ പസ്സതോ… ചതുന്നം മഹാഭൂതാനം സമുദയഞ്ച അത്ഥങ്ഗമഞ്ച അസ്സാദഞ്ച ആദീനവഞ്ച നിസ്സരണഞ്ച ജാനതോ പസ്സതോ… യം കിഞ്ചി സമുദയധമ്മം സബ്ബം തം നിരോധധമ്മന്തി ജാനതോ പസ്സതോ പഞ്ഞായേതേ സോതാ പിധീയന്തി പച്ഛിജ്ജന്തി ന സവന്തി ന ആസവന്തി ന സന്ദന്തി നപ്പവത്തന്തീതി – പഞ്ഞായേതേ പിധിയ്യരേ. തേനാഹ ഭഗവാ –

    Paññāyete pidhiyyareti. Paññāti yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi. Paññāyete pidhiyyareti – paññāyete sotā pidhīyanti pacchijjanti na savanti na āsavanti na sandanti nappavattanti. ‘‘Sabbe saṅkhārā aniccā’’ti jānato passato paññāyete sotā pidhīyanti pacchijjanti na savanti na āsavanti na sandanti nappavattanti. ‘‘Sabbe saṅkhārā dukkhā’’ti jānato passato paññāyete sotā pidhīyanti pacchijjanti na savanti na āsavanti na sandanti nappavattanti. ‘‘Sabbe saṅkhārā anattā’’ti jānato passato paññāyete sotā pidhīyanti pacchijjanti na savanti na āsavanti na sandanti nappavattanti. ‘‘Avijjāpaccayā saṅkhārā’’ti jānato passato paññāyete sotā pidhīyanti pacchijjanti na savanti na āsavanti na sandanti nappavattanti. ‘‘Saṅkhārapaccayā viññāṇa’’nti…pe… ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpa’’nti… ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatana’’nti… ‘‘saḷāyatanapaccayā phasso’’ti… ‘‘phassapaccayā vedanā’’ti… ‘‘vedanāpaccayā taṇhā’’ti… ‘‘taṇhāpaccayā upādāna’’nti… ‘‘upādānapaccayā bhavo’’ti… ‘‘bhavapaccayā jātī’’ti… ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇa’’nti jānato passato paññāyete sotā pidhīyanti pacchijjanti na savanti na āsavanti na sandanti nappavattanti. ‘‘Avijjānirodhā saṅkhāranirodho’’ti… ‘‘saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho’’ti… ‘‘viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho’’ti… ‘‘nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho’’ti… ‘‘saḷāyatananirodhā phassanirodho’’ti… ‘‘phassanirodhā vedanānirodho’’ti… ‘‘vedanānirodhā taṇhānirodho’’ti… ‘‘taṇhānirodhā upādānanirodho’’ti… ‘‘upādānanirodhā bhavanirodho’’ti… ‘‘bhavanirodhā jātinirodho’’ti… ‘‘jātinirodhā jarāmaraṇanirodho’’ti jānato passato paññāyete sotā pidhīyanti pacchijjanti na savanti na āsavanti na sandanti nappavattanti. ‘‘Idaṃ dukkha’’nti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti… ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti jānato passato paññāyete sotā pidhīyanti pacchijjanti na savanti na āsavanti na sandanti nappavattanti. ‘‘Ime dhammā āsavā’’ti…pe… ‘‘ayaṃ āsavasamudayo’’ti… ‘‘ayaṃ āsavanirodho’’ti… ‘‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’’ti jānato passato paññāyete sotā pidhīyanti pacchijjanti na savanti na āsavanti na sandanti nappavattanti. ‘‘Ime dhammā abhiññeyyā’’ti…pe… ‘‘ime dhammā pariññeyyā’’ti… ‘‘ime dhammā pahātabbā’’ti… ‘‘ime dhammā bhāvetabbā’’ti… ‘‘ime dhammā sacchikātabbā’’ti jānato passato paññāyete sotā pidhīyanti pacchijjanti na savanti na āsavanti na sandanti nappavattanti. Channaṃ phassāyatanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca jānato passato paññāyete sotā pidhīyanti pacchijjanti na savanti na āsavanti na sandanti nappavattanti. Pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca jānato passato… catunnaṃ mahābhūtānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca jānato passato… yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti jānato passato paññāyete sotā pidhīyanti pacchijjanti na savanti na āsavanti na sandanti nappavattantīti – paññāyete pidhiyyare. Tenāha bhagavā –

    ‘‘യാനി സോതാനി ലോകസ്മിം, [അജിതാതി ഭഗവാ]

    ‘‘Yāni sotāni lokasmiṃ, [ajitāti bhagavā]

    സതി തേസം നിവാരണം;

    Sati tesaṃ nivāraṇaṃ;

    സോതാനം സംവരം ബ്രൂമി, പഞ്ഞായേതേ പിധിയ്യരേ’’തി.

    Sotānaṃ saṃvaraṃ brūmi, paññāyete pidhiyyare’’ti.

    .

    5.

    പഞ്ഞാ ചേവ സതി ചാപി, [ഇച്ചായസ്മാ അജിതോ]

    Paññā ceva sati cāpi, [iccāyasmā ajito]

    നാമരൂപഞ്ച മാരിസ;

    Nāmarūpañca mārisa;

    ഏതം മേ പുട്ഠോ പബ്രൂഹി, കത്ഥേതം ഉപരുജ്ഝതി.

    Etaṃ me puṭṭho pabrūhi, katthetaṃ uparujjhati.

    പഞ്ഞാ ചേവ സതി ചാപീതി. പഞ്ഞാതി യാ പഞ്ഞാ പജാനനാ വിചയോ പവിചയോ ധമ്മവിചയോ സല്ലക്ഖണാ ഉപലക്ഖണാ പച്ചുപലക്ഖണാ പണ്ഡിച്ചം കോസല്ലം നേപുഞ്ഞം വേഭബ്യാ ചിന്താ ഉപപരിക്ഖാ ഭൂരീ 43 മേധാ പരിണായികാ വിപസ്സനാ സമ്പജഞ്ഞം പതോദോ പഞ്ഞാ പഞ്ഞിന്ദ്രിയം പഞ്ഞാബലം പഞ്ഞാസത്ഥം പഞ്ഞാപാസാദോ പഞ്ഞാആലോകോ പഞ്ഞാഓഭാസോ പഞ്ഞാപജ്ജോതോ പഞ്ഞാരതനം അമോഹോ ധമ്മവിചയോ സമ്മാദിട്ഠി. സതീതി യാ സതി അനുസ്സതി…പേ॰… സമ്മാസതീതി – പഞ്ഞാ ചേവ സതിചാപി, ഇച്ചായസ്മാ അജിതോ.

    Paññā ceva sati cāpīti. Paññāti yā paññā pajānanā vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaṇā upalakkhaṇā paccupalakkhaṇā paṇḍiccaṃ kosallaṃ nepuññaṃ vebhabyā cintā upaparikkhā bhūrī 44 medhā pariṇāyikā vipassanā sampajaññaṃ patodo paññā paññindriyaṃ paññābalaṃ paññāsatthaṃ paññāpāsādo paññāāloko paññāobhāso paññāpajjoto paññāratanaṃ amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi. Satīti yā sati anussati…pe… sammāsatīti – paññā ceva saticāpi, iccāyasmā ajito.

    നാമരൂപഞ്ച മാരിസാതി. നാമന്തി ചത്താരോ അരൂപിനോ ഖന്ധാ. രൂപന്തി ചത്താരോ ച മഹാഭൂതാ ചതുന്നഞ്ച മഹാഭൂതാനം ഉപാദായരൂപം . മാരിസാതി പിയവചനം ഗരുവചനം സഗാരവസപ്പതിസ്സാധിവചനമേതം മാരിസാതി – നാമരൂപഞ്ച മാരിസ.

    Nāmarūpañca mārisāti. Nāmanti cattāro arūpino khandhā. Rūpanti cattāro ca mahābhūtā catunnañca mahābhūtānaṃ upādāyarūpaṃ . Mārisāti piyavacanaṃ garuvacanaṃ sagāravasappatissādhivacanametaṃ mārisāti – nāmarūpañca mārisa.

    ഏതം മേ പുട്ഠോ പബ്രൂഹീതി. ഏതം മേതി യം പുച്ഛാമി യം യാചാമി യം അജ്ഝേസാമി യം പസാദേമി. പുട്ഠോതി പുച്ഛിതോ യാചിതോ അജ്ഝേസിതോ പസാദിതോ. പബ്രൂഹീതി ബ്രൂഹി ആചിക്ഖാഹി ദേസേഹി പഞ്ഞപേഹി പട്ഠപേഹി വിവരാഹി വിഭജാഹി 45 ഉത്താനീകരോഹി പകാസേഹീതി – ഏതം മേ പുട്ഠോ പബ്രൂഹി.

    Etaṃ me puṭṭho pabrūhīti. Etaṃ meti yaṃ pucchāmi yaṃ yācāmi yaṃ ajjhesāmi yaṃ pasādemi. Puṭṭhoti pucchito yācito ajjhesito pasādito. Pabrūhīti brūhi ācikkhāhi desehi paññapehi paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi 46 uttānīkarohi pakāsehīti – etaṃ me puṭṭho pabrūhi.

    കത്ഥേതം ഉപരുജ്ഝതീതി കത്ഥേതം നിരുജ്ഝതി വൂപസമ്മതി അത്ഥം ഗച്ഛതി പടിപ്പസ്സമ്ഭതീതി. കത്ഥേതം ഉപരുജ്ഝതി. തേനാഹ സോ ബ്രാഹ്മണോ –

    Katthetaṃ uparujjhatīti katthetaṃ nirujjhati vūpasammati atthaṃ gacchati paṭippassambhatīti. Katthetaṃ uparujjhati. Tenāha so brāhmaṇo –

    ‘‘പഞ്ഞാ ചേവ സതി ചാപി, [ഇച്ചായസ്മാ അജിതോ]

    ‘‘Paññā ceva sati cāpi, [iccāyasmā ajito]

    നാമരൂപഞ്ച മാരിസ;

    Nāmarūpañca mārisa;

    ഏവം മേ പുട്ഠോ പബ്രൂഹി, കത്ഥേതം ഉപരുജ്ഝതീ’’തി.

    Evaṃ me puṭṭho pabrūhi, katthetaṃ uparujjhatī’’ti.

    .

    6.

    യമേതം പഞ്ഹം അപുച്ഛി, അജിത തം വദാമി തേ;

    Yametaṃ pañhaṃ apucchi, ajita taṃ vadāmi te;

    യത്ഥ നാമഞ്ച രൂപഞ്ച, അസേസം ഉപരുജ്ഝതി;

    Yattha nāmañca rūpañca, asesaṃ uparujjhati;

    വിഞ്ഞാണസ്സ നിരോധേന, ഏത്ഥേതം ഉപരുജ്ഝതി.

    Viññāṇassa nirodhena, etthetaṃ uparujjhati.

    യമേതം പഞ്ഹം അപുച്ഛീതി. യമേതന്തി പഞ്ഞഞ്ച സതിഞ്ച നാമരൂപഞ്ച. അപുച്ഛീതി അപുച്ഛസി യാചസി അജ്ഝേസതി 47 പസാദേസീതി – യമേതം പഞ്ഹം അപുച്ഛി.

    Yametaṃ pañhaṃ apucchīti. Yametanti paññañca satiñca nāmarūpañca. Apucchīti apucchasi yācasi ajjhesati 48 pasādesīti – yametaṃ pañhaṃ apucchi.

    അജിത തം വദാമി തേതി. അജിതാതി ഭഗവാ തം ബ്രാഹ്മണം നാമേന ആലപതി. ന്തി പഞ്ഞഞ്ച സതിഞ്ച നാമരൂപഞ്ച. വദാമീതി വദാമി ആചിക്ഖാമി ദേസേമി പഞ്ഞപേമി പട്ഠപേമി വിവരാമി വിഭജാമി ഉത്താനീകരോമി പകാസേമീതി. അജിത തം വദാമി തേ.

    Ajitataṃ vadāmi teti. Ajitāti bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ nāmena ālapati. Tanti paññañca satiñca nāmarūpañca. Vadāmīti vadāmi ācikkhāmi desemi paññapemi paṭṭhapemi vivarāmi vibhajāmi uttānīkaromi pakāsemīti. Ajita taṃ vadāmi te.

    യത്ഥ നാമഞ്ച രൂപഞ്ച, അസേസം ഉപരുജ്ഝതീതി നാമന്തി ചത്താരോ അരൂപിനോ ഖന്ധാ. രൂപന്തി ചത്താരോ ച മഹാഭൂതാ ചതുന്നഞ്ച മഹാഭൂതാനം ഉപാദായരൂപം. അസേസന്തി സബ്ബേന സബ്ബം സബ്ബഥാ സബ്ബം അസേസം നിസ്സേസം പരിയാദിയനവചനമേതം 49 അസേസന്തി. ഉപരുജ്ഝതീതി നിരുജ്ഝതി വൂപസമ്മതി അത്ഥം ഗച്ഛതി പടിപ്പസ്സമ്ഭതീതി. യത്ഥ നാമഞ്ച രൂപഞ്ച അസേസം ഉപരുജ്ഝതി.

    Yattha nāmañca rūpañca, asesaṃ uparujjhatīti nāmanti cattāro arūpino khandhā. Rūpanti cattāro ca mahābhūtā catunnañca mahābhūtānaṃ upādāyarūpaṃ. Asesanti sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ asesaṃ nissesaṃ pariyādiyanavacanametaṃ 50 asesanti. Uparujjhatīti nirujjhati vūpasammati atthaṃ gacchati paṭippassambhatīti. Yattha nāmañca rūpañca asesaṃ uparujjhati.

    വിഞ്ഞാണസ്സ നിരോധേന, ഏത്ഥേതം ഉപരുജ്ഝതീതി സോതാപത്തിമഗ്ഗഞാണേന അഭിസങ്ഖാരവിഞ്ഞാണസ്സ നിരോധേന സത്ത ഭവേ ഠപേത്വാ അനമതഗ്ഗേ സംസാരേ യേ ഉപ്പജ്ജേയ്യും നാമഞ്ച രൂപഞ്ച, ഏത്ഥേതേ നിരുജ്ഝന്തി വൂപസമ്മന്തി അത്ഥം ഗച്ഛന്തി പടിപ്പസ്സമ്ഭന്തി. സകദാഗാമിമഗ്ഗഞാണേന അഭിസങ്ഖാരവിഞ്ഞാണസ്സ നിരോധേന ദ്വേ ഭവേ ഠപേത്വാ പഞ്ചസു ഭവേസു യേ ഉപ്പജ്ജേയ്യും നാമഞ്ച രൂപഞ്ച, ഏത്ഥേതേ നിരുജ്ഝന്തി വൂപസമ്മന്തി അത്ഥം ഗച്ഛന്തി പടിപ്പസ്സമ്ഭന്തി. അനാഗാമിമഗ്ഗഞാണേന അഭിസങ്ഖാരവിഞ്ഞാണസ്സ നിരോധേന ഏകം ഭവം ഠപേത്വാ രൂപധാതുയാ വാ അരൂപധാതുയാ വാ യേ ഉപ്പജ്ജേയ്യും നാമഞ്ച രൂപഞ്ച, ഏത്ഥേതേ നിരുജ്ഝന്തി വൂപസമ്മന്തി അത്ഥം ഗച്ഛന്തി പടിപ്പസ്സമ്ഭന്തി. അരഹത്തമഗ്ഗഞാണേന അഭിസങ്ഖാരവിഞ്ഞാണസ്സ നിരോധേന യേ ഉപ്പജ്ജേയ്യും നാമഞ്ച രൂപഞ്ച, ഏത്ഥേതേ നിരുജ്ഝന്തി വൂപസമ്മന്തി അത്ഥം ഗച്ഛന്തി പടിപ്പസ്സമ്ഭന്തി . അരഹതോ അനുപാദിസേസായ നിബ്ബാനധാതുയാ പരിനിബ്ബായന്തസ്സ ചരിമവിഞ്ഞാണസ്സ നിരോധേന പഞ്ഞാ ച സതി ച നാമഞ്ച രൂപഞ്ച, ഏത്ഥേതേ നിരുജ്ഝന്തി വൂപസമ്മന്തി അത്ഥം ഗച്ഛന്തി പടിപ്പസ്സമ്ഭന്തീതി – വിഞ്ഞാണസ്സ നിരോധേന ഏത്ഥേതം ഉപരുജ്ഝതി. തേനാഹ ഭഗവാ –

    Viññāṇassa nirodhena, etthetaṃ uparujjhatīti sotāpattimaggañāṇena abhisaṅkhāraviññāṇassa nirodhena satta bhave ṭhapetvā anamatagge saṃsāre ye uppajjeyyuṃ nāmañca rūpañca, etthete nirujjhanti vūpasammanti atthaṃ gacchanti paṭippassambhanti. Sakadāgāmimaggañāṇena abhisaṅkhāraviññāṇassa nirodhena dve bhave ṭhapetvā pañcasu bhavesu ye uppajjeyyuṃ nāmañca rūpañca, etthete nirujjhanti vūpasammanti atthaṃ gacchanti paṭippassambhanti. Anāgāmimaggañāṇena abhisaṅkhāraviññāṇassa nirodhena ekaṃ bhavaṃ ṭhapetvā rūpadhātuyā vā arūpadhātuyā vā ye uppajjeyyuṃ nāmañca rūpañca, etthete nirujjhanti vūpasammanti atthaṃ gacchanti paṭippassambhanti. Arahattamaggañāṇena abhisaṅkhāraviññāṇassa nirodhena ye uppajjeyyuṃ nāmañca rūpañca, etthete nirujjhanti vūpasammanti atthaṃ gacchanti paṭippassambhanti . Arahato anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyantassa carimaviññāṇassa nirodhena paññā ca sati ca nāmañca rūpañca, etthete nirujjhanti vūpasammanti atthaṃ gacchanti paṭippassambhantīti – viññāṇassa nirodhena etthetaṃ uparujjhati. Tenāha bhagavā –

    ‘‘യമേതം പഞ്ഹം അപുച്ഛി, അജിത തം വദാമി തേ;

    ‘‘Yametaṃ pañhaṃ apucchi, ajita taṃ vadāmi te;

    യത്ഥ നാമഞ്ച രൂപഞ്ച, അസേസം ഉപരുജ്ഝതി;

    Yattha nāmañca rūpañca, asesaṃ uparujjhati;

    വിഞ്ഞാണസ്സ നിരോധേന, ഏത്ഥേതം ഉപരുജ്ഝതീ’’തി.

    Viññāṇassa nirodhena, etthetaṃ uparujjhatī’’ti.

    .

    7.

    യേ ച സങ്ഖാതധമ്മാസേ, യേ ച സേഖാ 51 പുഥൂ ഇധ;

    Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekhā52puthū idha;

    തേസം മേ നിപകോ ഇരിയം, പുട്ഠോ പബ്രൂഹി മാരിസ.

    Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisa.

    യേ ച സങ്ഖാതധമ്മാസേതി സങ്ഖാതധമ്മാ വുച്ചന്തി അരഹന്തോ ഖീണാസവാ. കിംകാരണാ സങ്ഖാതധമ്മാ വുച്ചന്തി അരഹന്തോ ഖീണാസവാ? തേ സങ്ഖാതധമ്മാ ഞാതധമ്മാ തുലിതധമ്മാ തീരിതധമ്മാ വിഭൂതധമ്മാ വിഭാവിതധമ്മാ. ‘‘സബ്ബേ സങ്ഖാരാ അനിച്ചാ’’തി സങ്ഖാതധമ്മാ ഞാതധമ്മാ തുലിതധമ്മാ തീരിതധമ്മാ വിഭൂതധമ്മാ വിഭാവിതധമ്മാ. ‘‘സബ്ബേ സങ്ഖാരാ ദുക്ഖാ’’തി സങ്ഖാതധമ്മാ…പേ॰… ‘‘സബ്ബേ ധമ്മാ അനത്താ’’തി സങ്ഖാതധമ്മാ… ‘‘അവിജ്ജാപച്ചയാ സങ്ഖാരാ’’തി സങ്ഖാതധമ്മാ… ‘‘യം കിഞ്ചി സമുദയധമ്മം സബ്ബം തം നിരോധധമ്മ’’ന്തി സങ്ഖാതധമ്മാ ഞാതധമ്മാ തുലിതധമ്മാ തീരിതധമ്മാ വിഭൂതധമ്മാ വിഭാവിതധമ്മാ. അഥ വാ തേസം ഖന്ധാ സങ്ഖാതാ ധാതുയോ സങ്ഖാതാ ആയതനാനി സങ്ഖാതാ ഗതിയോ സങ്ഖാതാ ഉപപത്തിയോ സങ്ഖാതാ പടിസന്ധി സങ്ഖാതാ ഭവാ സങ്ഖാതാ സംസാരാ സങ്ഖാതാ വട്ടാ സങ്ഖാതാ. അഥ വാ തേ ഖന്ധപരിയന്തേ ഠിതാ ധാതുപരിയന്തേ ഠിതാ ആയതനപരിയന്തേ ഠിതാ ഗതിപരിയന്തേ ഠിതാ ഉപപത്തിപരിയന്തേ ഠിതാ പടിസന്ധിപരിയന്തേ ഠിതാ ഭവപരിയന്തേ ഠിതാ സംസാരപരിയന്തേ ഠിതാ വട്ടപരിയന്തേ ഠിതാ അന്തിമേ ഭവേ ഠിതാ അന്തിമേ സമുസ്സയേ ഠിതാ അന്തിമദേഹധരാ അരഹന്തോ.

    Ye ca saṅkhātadhammāseti saṅkhātadhammā vuccanti arahanto khīṇāsavā. Kiṃkāraṇā saṅkhātadhammā vuccanti arahanto khīṇāsavā? Te saṅkhātadhammā ñātadhammā tulitadhammā tīritadhammā vibhūtadhammā vibhāvitadhammā. ‘‘Sabbe saṅkhārā aniccā’’ti saṅkhātadhammā ñātadhammā tulitadhammā tīritadhammā vibhūtadhammā vibhāvitadhammā. ‘‘Sabbe saṅkhārā dukkhā’’ti saṅkhātadhammā…pe… ‘‘sabbe dhammā anattā’’ti saṅkhātadhammā… ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā’’ti saṅkhātadhammā… ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti saṅkhātadhammā ñātadhammā tulitadhammā tīritadhammā vibhūtadhammā vibhāvitadhammā. Atha vā tesaṃ khandhā saṅkhātā dhātuyo saṅkhātā āyatanāni saṅkhātā gatiyo saṅkhātā upapattiyo saṅkhātā paṭisandhi saṅkhātā bhavā saṅkhātā saṃsārā saṅkhātā vaṭṭā saṅkhātā. Atha vā te khandhapariyante ṭhitā dhātupariyante ṭhitā āyatanapariyante ṭhitā gatipariyante ṭhitā upapattipariyante ṭhitā paṭisandhipariyante ṭhitā bhavapariyante ṭhitā saṃsārapariyante ṭhitā vaṭṭapariyante ṭhitā antime bhave ṭhitā antime samussaye ṭhitā antimadehadharā arahanto.

    തേസം ചായം 53 പച്ഛിമകോ, ചരിമോയം സമുസ്സയോ;

    Tesaṃ cāyaṃ 54 pacchimako, carimoyaṃ samussayo;

    ജാതിമരണസംസാരോ, നത്ഥി നേസം പുനബ്ഭവോതി.

    Jātimaraṇasaṃsāro, natthi nesaṃ punabbhavoti.

    തംകാരണാ സങ്ഖാതധമ്മാ വുച്ചന്തി അരഹന്തോ ഖീണാസവാതി. യേ ച സങ്ഖാതധമ്മാസേ, യേ ച സേഖാ പുഥൂ ഇധാതി. സേഖാതി കിംകാരണാ വുച്ചന്തി സേഖാ? സിക്ഖന്തീതി സേഖാ. കിഞ്ച സിക്ഖന്തി? അധിസീലമ്പി സിക്ഖന്തി, അധിചിത്തമ്പി സിക്ഖന്തി, അധിപഞ്ഞമ്പി സിക്ഖന്തി. കതമാ അധിസീലസിക്ഖാ? ഇധ ഭിക്ഖു സീലവാ ഹോതി പാതിമോക്ഖസംവരസംവുതോ വിഹരതി ആചാരഗോചരസമ്പന്നോ അണുമത്തേസു വജ്ജേസു ഭയദസ്സാവീ, സമാദായ സിക്ഖതി സിക്ഖാപദേസു. ഖുദ്ദകോ സീലക്ഖന്ധോ മഹന്തോ സീലക്ഖന്ധോ സീലം പതിട്ഠാ ആദി ചരണം സംയമോ സംവരോ മുഖം പമുഖം കുസലാനം ധമ്മാനം സമാപത്തിയാ – അയം അധിസീലസിക്ഖാ.

    Taṃkāraṇā saṅkhātadhammā vuccanti arahanto khīṇāsavāti. Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekhā puthū idhāti. Sekhāti kiṃkāraṇā vuccanti sekhā? Sikkhantīti sekhā. Kiñca sikkhanti? Adhisīlampi sikkhanti, adhicittampi sikkhanti, adhipaññampi sikkhanti. Katamā adhisīlasikkhā? Idha bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Khuddako sīlakkhandho mahanto sīlakkhandho sīlaṃ patiṭṭhā ādi caraṇaṃ saṃyamo saṃvaro mukhaṃ pamukhaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā – ayaṃ adhisīlasikkhā.

    കതമാ അധിചിത്തസിക്ഖാ? ഇധ ഭിക്ഖു വിവിച്ചേവ കാമേഹി…പേ॰… പഠമം ഝാനം… ദുതിയം ഝാനം… തതിയം ഝാനം… ചതുത്ഥം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി – അയം അധിചിത്തസിക്ഖാ.

    Katamā adhicittasikkhā? Idha bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ… dutiyaṃ jhānaṃ… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati – ayaṃ adhicittasikkhā.

    കതമാ അധിപഞ്ഞാസിക്ഖാ? ഇധ ഭിക്ഖു പഞ്ഞവാ ഹോതി ഉദയത്ഥഗാമിനിയാ പഞ്ഞായ സമന്നാഗതോ അരിയായ നിബ്ബേധികായ സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയഗാമിനിയാ. സോ ‘‘ഇദം ദുക്ഖ’’ന്തി യഥാഭൂതം പജാനാതി, ‘‘അയം ദുക്ഖസമുദയോ’’തി…പേ॰… ‘‘അയം ദുക്ഖനിരോധോ’’തി… ‘‘അയം ദുക്ഖനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ’’തി യഥാഭൂതം പജാനാതി. ‘‘ഇമേ ആസവാ’’തി…പേ॰… ‘‘അയം ആസവസമുദയോ’’തി… ‘‘അയം ആസവനിരോധോ’’തി… ‘‘അയം ആസവനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ’’തി യഥാഭൂതം പജാനാതി. ‘‘അയം അധിപഞ്ഞാസിക്ഖാ’’… ഇമാ തിസ്സോ സിക്ഖായോ ആവജ്ജന്താ സിക്ഖന്തി ജാനന്താ സിക്ഖന്തി പസ്സന്താ സിക്ഖന്തി ചിത്തം അധിട്ഠഹന്താ സിക്ഖന്തി സദ്ധായ അധിമുച്ചന്താ സിക്ഖന്തി വീരിയം 55 പഗ്ഗണ്ഹന്താ സിക്ഖന്തി സതിം ഉപട്ഠപേന്താ സിക്ഖന്തി ചിത്തം സമാദഹന്താ സിക്ഖന്തി പഞ്ഞായ പജാനന്താ സിക്ഖന്തി അഭിഞ്ഞേയ്യം അഭിജാനന്താ സിക്ഖന്തി പരിഞ്ഞേയ്യം പരിജാനന്താ സിക്ഖന്തി പഹാതബ്ബം പജഹന്താ സിക്ഖന്തി ഭാവേതബ്ബം ഭാവേന്താ സിക്ഖന്തി സച്ഛികാതബ്ബം സച്ഛികരോന്താ സിക്ഖന്തി ആചരന്തി സമാചരന്തി സമാദായ വത്തന്തി. തംകാരണാ വുച്ചന്തി – സേഖാ. പുഥൂതി ബഹുകാ. ഏതേ സേഖാ സോതാപന്നാ ച പടിപന്നാ ച സകദാഗാമിനോ ച പടിപന്നാ ച അനാഗാമിനോ ച പടിപന്നാ ച അരഹന്തോ ച പടിപന്നാ ച. ഇധാതി ഇമിസ്സാ ദിട്ഠിയാ ഇമിസ്സാ ഖന്തിയാ ഇമിസ്സാ രുചിയാ ഇമസ്മിം ആദായേ ഇമസ്മിം ധമ്മേ ഇമസ്മിം വിനയേ ഇമസ്മിം ധമ്മവിനയേ ഇമസ്മിം പാവചനേ ഇമസ്മിം ബ്രഹ്മചരിയേ ഇമസ്മിം സത്ഥുസാസനേ ഇമസ്മിം അത്തഭാവേ ഇമസ്മിം മനുസ്സലോകേതി – യേ ച സേഖാ പുഥൂ ഇധ.

    Katamā adhipaññāsikkhā? Idha bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā. So ‘‘idaṃ dukkha’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti…pe… ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti… ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. ‘‘Ime āsavā’’ti…pe… ‘‘ayaṃ āsavasamudayo’’ti… ‘‘ayaṃ āsavanirodho’’ti… ‘‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. ‘‘Ayaṃ adhipaññāsikkhā’’… imā tisso sikkhāyo āvajjantā sikkhanti jānantā sikkhanti passantā sikkhanti cittaṃ adhiṭṭhahantā sikkhanti saddhāya adhimuccantā sikkhanti vīriyaṃ 56 paggaṇhantā sikkhanti satiṃ upaṭṭhapentā sikkhanti cittaṃ samādahantā sikkhanti paññāya pajānantā sikkhanti abhiññeyyaṃ abhijānantā sikkhanti pariññeyyaṃ parijānantā sikkhanti pahātabbaṃ pajahantā sikkhanti bhāvetabbaṃ bhāventā sikkhanti sacchikātabbaṃ sacchikarontā sikkhanti ācaranti samācaranti samādāya vattanti. Taṃkāraṇā vuccanti – sekhā. Puthūti bahukā. Ete sekhā sotāpannā ca paṭipannā ca sakadāgāmino ca paṭipannā ca anāgāmino ca paṭipannā ca arahanto ca paṭipannā ca. Idhāti imissā diṭṭhiyā imissā khantiyā imissā ruciyā imasmiṃ ādāye imasmiṃ dhamme imasmiṃ vinaye imasmiṃ dhammavinaye imasmiṃ pāvacane imasmiṃ brahmacariye imasmiṃ satthusāsane imasmiṃ attabhāve imasmiṃ manussaloketi – ye ca sekhā puthū idha.

    തേസം മേ നിപകോ ഇരിയം, പുട്ഠോ പബ്രൂഹി മാരിസാതി ത്വമ്പി നിപകോ പണ്ഡിതോ പഞ്ഞവാ ബുദ്ധിമാ ഞാണീ മേധാവീ. തേസം സങ്ഖാതധമ്മാനഞ്ച സേക്ഖാനഞ്ച ഇരിയം ചരിയം വുത്തി പവത്തി ആചരം ഗോചരം വിഹാരം പടിപദം. പുട്ഠോതി പുച്ഛിതോ യാചിതോ അജ്ഝേസിതോ പസാദിതോ. പബ്രൂഹീതി ബ്രൂഹി ആചിക്ഖാഹി ദേസേഹി പഞ്ഞപേഹി പട്ഠപേഹി വിവരാഹി വിഭജാഹി ഉത്താനീകരോഹി പകാസേഹി. മാരിസാതി പിയവചനം ഗരുവചനം സഗാരവസപ്പതിസ്സാധിവചനമേതം മാരിസാതി – തേസം മേ നിപകോ ഇരിയം, പുട്ഠോ പബ്രൂഹി മാരിസ. തേനാഹ സോ ബ്രാഹ്മണോ –

    Tesaṃme nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisāti tvampi nipako paṇḍito paññavā buddhimā ñāṇī medhāvī. Tesaṃ saṅkhātadhammānañca sekkhānañca iriyaṃ cariyaṃ vutti pavatti ācaraṃ gocaraṃ vihāraṃ paṭipadaṃ. Puṭṭhoti pucchito yācito ajjhesito pasādito. Pabrūhīti brūhi ācikkhāhi desehi paññapehi paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi uttānīkarohi pakāsehi. Mārisāti piyavacanaṃ garuvacanaṃ sagāravasappatissādhivacanametaṃ mārisāti – tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisa. Tenāha so brāhmaṇo –

    ‘‘യേ ച സങ്ഖാതധമ്മാസേ, യേ ച സേഖാ പുഥൂ ഇധ;

    ‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekhā puthū idha;

    തേസം മേ നിപകോ ഇരിയം, പുട്ഠോ പബ്രൂഹി മാരിസാ’’തി.

    Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.

    .

    8.

    കാമേസു നാഭിഗിജ്ഝേയ്യ, മനസാനാവിലോ സിയാ;

    Kāmesu nābhigijjheyya, manasānāvilo siyā;

    കുസലോ സബ്ബധമ്മാനം, സതോ ഭിക്ഖു പരിബ്ബജേ.

    Kusalo sabbadhammānaṃ, sato bhikkhu paribbaje.

    കാമേസു നാഭിഗിജ്ഝേയ്യാതി. കാമാതി ഉദ്ദാനതോ ദ്വേ കാമാ – വത്ഥുകാമാ ച കിലേസകാമാ ച. കതമേ വത്ഥുകാമാ? മനാപികാ രൂപാ മനാപികാ സദ്ദാ മനാപികാ ഗന്ധാ മനാപികാ രസാ മനാപികാ ഫോട്ഠബ്ബാ, അത്ഥരണാ പാവുരണാ 57 ദാസിദാസാ അജേളകാ കുക്കുടസൂകരാ ഹത്ഥിഗവാസ്സവളവാ ഖേത്തം വത്ഥു ഹിരഞ്ഞം സുവണ്ണം ഗാമനിഗമരാജധാനിയോ 58 രട്ഠഞ്ച ജനപദോ ച കോസോ ച കോട്ഠാഗാരഞ്ച – യം കിഞ്ചി രജനീയവത്ഥു വത്ഥുകാമാ.

    Kāmesu nābhigijjheyyāti. Kāmāti uddānato dve kāmā – vatthukāmā ca kilesakāmā ca. Katame vatthukāmā? Manāpikā rūpā manāpikā saddā manāpikā gandhā manāpikā rasā manāpikā phoṭṭhabbā, attharaṇā pāvuraṇā 59 dāsidāsā ajeḷakā kukkuṭasūkarā hatthigavāssavaḷavā khettaṃ vatthu hiraññaṃ suvaṇṇaṃ gāmanigamarājadhāniyo 60 raṭṭhañca janapado ca koso ca koṭṭhāgārañca – yaṃ kiñci rajanīyavatthu vatthukāmā.

    അപി ച അതീതാ കാമാ അനാഗതാ കാമാ പച്ചുപ്പന്നാ കാമാ അജ്ഝത്താ കാമാ ബഹിദ്ധാ കാമാ അജ്ഝത്തബഹിദ്ധാ കാമാ, ഹീനാ കാമാ മജ്ഝിമാ കാമാ പണീതാ കാമാ, ആപായികാ കാമാ മാനുസികാ കാമാ ദിബ്ബാ കാമാ, പച്ചുപട്ഠിതാ കാമാ, നിമ്മിതാ കാമാ പരനിമ്മിതാ കാമാ, പരിഗ്ഗഹിതാ കാമാ അപരിഗ്ഗഹിതാ കാമാ, മമായിതാ കാമാ അമമായിതാ കാമാ, സബ്ബേപി കാമാവചരാ ധമ്മാ, സബ്ബേപി രൂപാവചരാ ധമ്മാ, സബ്ബേപി അരൂപാവചരാ ധമ്മാ, തണ്ഹാവത്ഥുകാ തണ്ഹാരമ്മണാ, കാമനീയട്ഠേന രജനീയട്ഠേന മദനീയട്ഠേന രമണീയട്ഠേന 61 കാമാ. ഇമേ വുച്ചന്തി വത്ഥുകാമാ.

    Api ca atītā kāmā anāgatā kāmā paccuppannā kāmā ajjhattā kāmā bahiddhā kāmā ajjhattabahiddhā kāmā, hīnā kāmā majjhimā kāmā paṇītā kāmā, āpāyikā kāmā mānusikā kāmā dibbā kāmā, paccupaṭṭhitā kāmā, nimmitā kāmā paranimmitā kāmā, pariggahitā kāmā apariggahitā kāmā, mamāyitā kāmā amamāyitā kāmā, sabbepi kāmāvacarā dhammā, sabbepi rūpāvacarā dhammā, sabbepi arūpāvacarā dhammā, taṇhāvatthukā taṇhārammaṇā, kāmanīyaṭṭhena rajanīyaṭṭhena madanīyaṭṭhena ramaṇīyaṭṭhena 62 kāmā. Ime vuccanti vatthukāmā.

    കതമേ കിലേസകാമാ? ഛന്ദോ കാമോ രാഗോ കാമോ ഛന്ദരാഗോ കാമോ സങ്കപ്പോ കാമോ രാഗോ കാമോ സങ്കപ്പരാഗോ കാമോ, യോ കാമേസു കാമച്ഛന്ദോ കാമരാഗോ കാമനന്ദീ കാമതണ്ഹാ കാമസിനേഹോ കാമപിപാസാ കാമപരിളാഹോ കാമഗേധോ കാമമുച്ഛാ കാമജ്ഝോസാനം കാമോഘോ കാമയോഗോ കാമുപാദാനം കാമച്ഛന്ദനീവരണം –

    Katame kilesakāmā? Chando kāmo rāgo kāmo chandarāgo kāmo saṅkappo kāmo rāgo kāmo saṅkapparāgo kāmo, yo kāmesu kāmacchando kāmarāgo kāmanandī kāmataṇhā kāmasineho kāmapipāsā kāmapariḷāho kāmagedho kāmamucchā kāmajjhosānaṃ kāmogho kāmayogo kāmupādānaṃ kāmacchandanīvaraṇaṃ –

    അദ്ദസം കാമ തേ മൂലം, സങ്കപ്പാ കാമ ജായസി;

    Addasaṃ kāma te mūlaṃ, saṅkappā kāma jāyasi;

    ന തം സങ്കപ്പയിസ്സാമി, ഏവം കാമ ന ഹേഹിസീതി.

    Na taṃ saṅkappayissāmi, evaṃ kāma na hehisīti.

    ഇമേ വുച്ചന്തി കിലേസകാമാ. ഗേധോ വുച്ചതി തണ്ഹാ, യോ രാഗോ സാരാഗോ…പേ॰… അഭിജ്ഝാ ലോഭോ അകുസലമൂലം. കാമേസു നാഭിഗിജ്ഝേയ്യാതി കിലേസകാമേന വത്ഥുകാമേസു നാഭിഗിജ്ഝേയ്യ ന പലിബുന്ധേയ്യ 63 അഗിദ്ധോ അസ്സ അഗധിതോ അമുച്ഛിതോ അനജ്ഝാപന്നോ 64 വീതഗേധോ വിഗതഗേധോ ചത്തഗേധോ വന്തഗേധോ മുത്തഗേധോ പഹീനഗേധോ പടിനിസ്സട്ഠഗേധോ വീതരാഗോ വിഗതരാഗോ ചത്തരാഗോ വന്തരാഗോ മുത്തരാഗോ പഹീനരാഗോ പടിനിസ്സട്ഠരാഗോ നിച്ഛാതോ നിബ്ബുതോ സീതിഭൂതോ സുഖപ്പടിസംവേദീ ബ്രഹ്മഭൂതേന അത്തനാ വിഹരേയ്യാതി – കാമേസു നാഭിഗിജ്ഝേയ്യ.

    Ime vuccanti kilesakāmā. Gedho vuccati taṇhā, yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Kāmesu nābhigijjheyyāti kilesakāmena vatthukāmesu nābhigijjheyya na palibundheyya 65 agiddho assa agadhito amucchito anajjhāpanno 66 vītagedho vigatagedho cattagedho vantagedho muttagedho pahīnagedho paṭinissaṭṭhagedho vītarāgo vigatarāgo cattarāgo vantarāgo muttarāgo pahīnarāgo paṭinissaṭṭharāgo nicchāto nibbuto sītibhūto sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā vihareyyāti – kāmesu nābhigijjheyya.

    മനസാനാവിലോ സിയാതി. മനോതി യം ചിത്തം മനോ മാനസം ഹദയം പണ്ഡരം മനോ മനായതനം മനിന്ദ്രിയം വിഞ്ഞാണം വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധോ തജ്ജാ മനോവിഞ്ഞാണധാതു. കായദുച്ചരിതേന ചിത്തം ആവിലം ഹോതി ലുളിതം ഏരിതം ഘട്ടിതം ചലിതം ഭന്തം അവൂപസന്തം. വചീദുച്ചരിതേന…പേ॰… മനോദുച്ചരിതേന… രാഗേന… ദോസേന… മോഹേന… കോധേന… ഉപനാഹേന… മക്ഖേന… പളാസേന… ഇസ്സായ… മച്ഛരിയേന… മായായ… സാഠേയ്യേന… ഥമ്ഭേന… സാരമ്ഭേന… മാനേന… അതിമാനേന… മദേന… പമാദേന… സബ്ബകിലേസേഹി… സബ്ബദുച്ചരിതേഹി… സബ്ബഡാഹേഹി… സബ്ബപരിളാഹേഹി… സബ്ബസന്താപേഹി… സബ്ബാകുസലാഭിസങ്ഖാരേഹി ചിത്തം ആവിലം ഹോതി ലുളിതം ഏരിതം ഘട്ടിതം ചലിതം ഭന്തം അവൂപസന്തം. മനസാനാവിലോ സിയാതി ചിത്തേന അനാവിലോ സിയാ – അലുളിതോ അനേരിതോ അഘട്ടിതോ അചലിതോ അഭന്തോ വൂപസന്തോ ആവിലകരേ കിലേസേ ജഹേയ്യ പജഹേയ്യ വിനോദേയ്യ ബ്യന്തീകരേയ്യ 67 അനഭാവം ഗമേയ്യ, ആവിലകരേഹി കിലേസേഹി ച ആരതോ 68 വിരതോ പടിവിരതോ നിക്ഖന്തോ നിസ്സടോ വിപ്പമുത്തോ വിസഞ്ഞുത്തോ വിമരിയാദികതേന ചേതസാ വിഹരേയ്യാതി – മനസാനാവിലോ സിയാ.

    Manasānāvilo siyāti. Manoti yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjā manoviññāṇadhātu. Kāyaduccaritena cittaṃ āvilaṃ hoti luḷitaṃ eritaṃ ghaṭṭitaṃ calitaṃ bhantaṃ avūpasantaṃ. Vacīduccaritena…pe… manoduccaritena… rāgena… dosena… mohena… kodhena… upanāhena… makkhena… paḷāsena… issāya… macchariyena… māyāya… sāṭheyyena… thambhena… sārambhena… mānena… atimānena… madena… pamādena… sabbakilesehi… sabbaduccaritehi… sabbaḍāhehi… sabbapariḷāhehi… sabbasantāpehi… sabbākusalābhisaṅkhārehi cittaṃ āvilaṃ hoti luḷitaṃ eritaṃ ghaṭṭitaṃ calitaṃ bhantaṃ avūpasantaṃ. Manasānāvilo siyāti cittena anāvilo siyā – aluḷito anerito aghaṭṭito acalito abhanto vūpasanto āvilakare kilese jaheyya pajaheyya vinodeyya byantīkareyya 69 anabhāvaṃ gameyya, āvilakarehi kilesehi ca ārato 70 virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā vihareyyāti – manasānāvilo siyā.

    കുസലോ സബ്ബധമ്മാനന്തി ‘‘സബ്ബേ സങ്ഖാരാ അനിച്ചാ’’തി കുസലോ സബ്ബധമ്മാനം, ‘‘സബ്ബേ സങ്ഖാരാ ദുക്ഖാ’’തി കുസലോ സബ്ബധമ്മാനം, ‘‘സബ്ബേ ധമ്മാ അനത്താ’’തി കുസലോ സബ്ബധമ്മാനം, ‘‘അവിജ്ജാപച്ചയാ സങ്ഖാരാ’’തി കുസലോ സബ്ബധമ്മാനം…പേ॰… ‘‘യം കിഞ്ചി സമുദയധമ്മം സബ്ബം തം നിരോധധമ്മ’’ന്തി കുസലോ സബ്ബധമ്മാനം. ഏവമ്പി കുസലോ സബ്ബധമ്മാനം.

    Kusalosabbadhammānanti ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’ti kusalo sabbadhammānaṃ, ‘‘sabbe saṅkhārā dukkhā’’ti kusalo sabbadhammānaṃ, ‘‘sabbe dhammā anattā’’ti kusalo sabbadhammānaṃ, ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā’’ti kusalo sabbadhammānaṃ…pe… ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti kusalo sabbadhammānaṃ. Evampi kusalo sabbadhammānaṃ.

    അഥ വാ, അനിച്ചതോ കുസലോ സബ്ബധമ്മാനം, ദുക്ഖതോ…പേ॰… രോഗതോ… ഗണ്ഡതോ… സല്ലതോ… അഘതോ… ആബാധതോ… പരതോ… പലോകതോ… ഈതിതോ… ഉപദ്ദവതോ… ഭയതോ… ഉപസഗ്ഗതോ… ചലതോ… പഭങ്ഗുതോ… അദ്ധുവതോ 71 … അതാണതോ… അലേണതോ… അസരണതോ… അസരണീഭൂതതോ… രിത്തതോ… തുച്ഛതോ… സുഞ്ഞതോ… അനത്തതോ… ആദീനവതോ… വിപരിണാമധമ്മതോ… അസാരകതോ… അഘമൂലതോ… വധകതോ… വിഭവതോ… സാസവതോ… സങ്ഖതതോ… മാരാമിസതോ… ജാതിധമ്മതോ… ജരാധമ്മതോ… ബ്യാധിധമ്മതോ… മരണധമ്മതോ… സോകപരിദേവദുക്ഖദോമനസ്സുപായാസധമ്മതോ … സംകിലേസികധമ്മതോ… സമുദയതോ… അത്ഥങ്ഗമതോ… അസ്സാദതോ… ആദീനവതോ… നിസ്സരണതോ കുസലോ സബ്ബധമ്മാനം. ഏവമ്പി കുസലോ സബ്ബധമ്മാനം.

    Atha vā, aniccato kusalo sabbadhammānaṃ, dukkhato…pe… rogato… gaṇḍato… sallato… aghato… ābādhato… parato… palokato… ītito… upaddavato… bhayato… upasaggato… calato… pabhaṅguto… addhuvato 72 … atāṇato… aleṇato… asaraṇato… asaraṇībhūtato… rittato… tucchato… suññato… anattato… ādīnavato… vipariṇāmadhammato… asārakato… aghamūlato… vadhakato… vibhavato… sāsavato… saṅkhatato… mārāmisato… jātidhammato… jarādhammato… byādhidhammato… maraṇadhammato… sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammato … saṃkilesikadhammato… samudayato… atthaṅgamato… assādato… ādīnavato… nissaraṇato kusalo sabbadhammānaṃ. Evampi kusalo sabbadhammānaṃ.

    അഥ വാ, ഖന്ധകുസലോ ധാതുകുസലോ ആയതനകുസലോ പടിച്ചസമുപ്പാദകുസലോ സതിപട്ഠാനകുസലോ സമ്മപ്പധാനകുസലോ ഇദ്ധിപാദകുസലോ ഇന്ദ്രിയകുസലോ ബലകുസലോ ബോജ്ഝങ്ഗകുസലോ മഗ്ഗകുസലോ ഫലകുസലോ നിബ്ബാനകുസലോ. ഏവമ്പി കുസലോ സബ്ബധമ്മാനം.

    Atha vā, khandhakusalo dhātukusalo āyatanakusalo paṭiccasamuppādakusalo satipaṭṭhānakusalo sammappadhānakusalo iddhipādakusalo indriyakusalo balakusalo bojjhaṅgakusalo maggakusalo phalakusalo nibbānakusalo. Evampi kusalo sabbadhammānaṃ.

    അഥ വാ, സബ്ബധമ്മാ വുച്ചന്തി ദ്വാദസായതനാനി – ചക്ഖു ചേവ 73 രൂപാ ച, സോതഞ്ച സദ്ദാ ച, ഘാനഞ്ച ഗന്ധാ ച, ജിവ്ഹാ ച രസാ ച, കായോ ച ഫോട്ഠബ്ബാ ച, മനോ ച ധമ്മാ ച. യതോ ച അജ്ഝത്തികബാഹിരേസു ആയതനേസു ഛന്ദരാഗോ പഹീനോ ഹോതി ഉച്ഛിന്നമൂലോ താലാവത്ഥുകതോ അനഭാവംകതോ 74 ആയതിം അനുപ്പാദധമ്മോ, ഏത്താവതാപി കുസലോ സബ്ബധമ്മാനന്തി – കുസലോ സബ്ബധമ്മാനം.

    Atha vā, sabbadhammā vuccanti dvādasāyatanāni – cakkhu ceva 75 rūpā ca, sotañca saddā ca, ghānañca gandhā ca, jivhā ca rasā ca, kāyo ca phoṭṭhabbā ca, mano ca dhammā ca. Yato ca ajjhattikabāhiresu āyatanesu chandarāgo pahīno hoti ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃkato 76 āyatiṃ anuppādadhammo, ettāvatāpi kusalo sabbadhammānanti – kusalo sabbadhammānaṃ.

    സതോ ഭിക്ഖു പരിബ്ബജേതി. സതോതി ചതൂഹി കാരണേഹി സതോ – കായേ കായാനുപസ്സനാസതിപട്ഠാനം ഭാവേന്തോ സതോ, വേദനാസു വേദനാനുപസ്സനാസതിപട്ഠാനം ഭാവേന്തോ സതോ, ചിത്തേ ചിത്താനുപസ്സനാസതിപട്ഠാനം ഭാവേന്തോ സതോ, ധമ്മേസു ധമ്മാനുപസ്സനാസതിപട്ഠാനം ഭാവേന്തോ സതോ.

    Sato bhikkhu paribbajeti. Satoti catūhi kāraṇehi sato – kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato, vedanāsu vedanānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato, citte cittānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato, dhammesu dhammānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato.

    അപരേഹിപി ചതൂഹി കാരണേഹി സതോ – അസതിപരിവജ്ജനായ സതോ, സതികരണീയാനം ധമ്മാനം കതത്താ സതോ, സതിപരിബന്ധാനം 77 ധമ്മാനം ഹതത്താ സതോ, സതിനിമിത്താനം ധമ്മാനം അസമ്മുട്ഠത്താ 78 സതോ.

    Aparehipi catūhi kāraṇehi sato – asatiparivajjanāya sato, satikaraṇīyānaṃ dhammānaṃ katattā sato, satiparibandhānaṃ 79 dhammānaṃ hatattā sato, satinimittānaṃ dhammānaṃ asammuṭṭhattā 80 sato.

    അപരേഹിപി ചതൂഹി കാരണേഹി സതോ – സതിയാ സമന്നാഗതത്താ സതോ, സതിയാ വസിതത്താ സതോ, സതിയാ പാഗുഞ്ഞേന സമന്നാഗതത്താ സതോ, സതിയാ അപച്ചോരോഹണതായ സതോ.

    Aparehipi catūhi kāraṇehi sato – satiyā samannāgatattā sato, satiyā vasitattā sato, satiyā pāguññena samannāgatattā sato, satiyā apaccorohaṇatāya sato.

    അപരേഹിപി ചതൂഹി കാരണേഹി സതോ – സതിയാ സമന്നാഗതത്താ സതോ, സന്തത്താ സതോ, സമിതത്താ സതോ, സന്തധമ്മസമന്നാഗതത്താ സതോ. ബുദ്ധാനുസ്സതിയാ സതോ, ധമ്മാനുസ്സതിയാ സതോ, സങ്ഘാനുസ്സതിയാ സതോ, സീലാനുസ്സതിയാ സതോ, ചാഗാനുസ്സതിയാ സതോ, ദേവതാനുസ്സതിയാ സതോ , ആനാപാനസ്സതിയാ സതോ, മരണസ്സതിയാ സതോ, കായഗതാസതിയാ സതോ, ഉപസമാനുസ്സതിയാ സതോ. യാ സതി അനുസ്സതി…പേ॰… സമ്മാസതി സതിസമ്ബോജ്ഝങ്ഗോ ഏകായനമഗ്ഗോ, അയം വുച്ചതി സതി. ഇമായ സതിയാ ഉപേതോ ഹോതി സമുപേതോ ഉപാഗതോ സമുപാഗതോ ഉപപന്നോ സമുപപന്നോ 81 സമന്നാഗതോ, സോ വുച്ചതി സതോ. ഭിക്ഖൂതി സത്തന്നം ധമ്മാനം ഭിന്നത്താ ഭിക്ഖു – സക്കായദിട്ഠി ഭിന്നാ ഹോതി, വിചികിച്ഛാ ഭിന്നാ ഹോതി, സീലബ്ബതപരാമാസോ ഭിന്നോ ഹോതി, രാഗോ ഭിന്നോ ഹോതി, ദോസോ ഭിന്നോ ഹോതി, മോഹോ ഭിന്നോ ഹോതി, മാനോ ഭിന്നോ ഹോതി. ഭിന്നാ ഹോന്തി പാപകാ അകുസലാ ധമ്മാ സംകിലേസികാ പോനോഭവികാ 82 സദരാ ദുക്ഖവിപാകാ ആയതിം ജാതിജരാമരണിയാ.

    Aparehipi catūhi kāraṇehi sato – satiyā samannāgatattā sato, santattā sato, samitattā sato, santadhammasamannāgatattā sato. Buddhānussatiyā sato, dhammānussatiyā sato, saṅghānussatiyā sato, sīlānussatiyā sato, cāgānussatiyā sato, devatānussatiyā sato , ānāpānassatiyā sato, maraṇassatiyā sato, kāyagatāsatiyā sato, upasamānussatiyā sato. Yā sati anussati…pe… sammāsati satisambojjhaṅgo ekāyanamaggo, ayaṃ vuccati sati. Imāya satiyā upeto hoti samupeto upāgato samupāgato upapanno samupapanno 83 samannāgato, so vuccati sato. Bhikkhūti sattannaṃ dhammānaṃ bhinnattā bhikkhu – sakkāyadiṭṭhi bhinnā hoti, vicikicchā bhinnā hoti, sīlabbataparāmāso bhinno hoti, rāgo bhinno hoti, doso bhinno hoti, moho bhinno hoti, māno bhinno hoti. Bhinnā honti pāpakā akusalā dhammā saṃkilesikā ponobhavikā 84 sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā.

    പജ്ജേന കതേന 85 അത്തനാ, [സഭിയാതി ഭഗവാ]

    Pajjena katena 86 attanā, [sabhiyāti bhagavā]

    പരിനിബ്ബാനഗതോ വിതിണ്ണകങ്ഖോ;

    Parinibbānagato vitiṇṇakaṅkho;

    വിഭവഞ്ച ഭവഞ്ച വിപ്പഹായ, വുസിതവാ ഖീണപുനബ്ഭവോ സ ഭിക്ഖൂതി.

    Vibhavañca bhavañca vippahāya, vusitavā khīṇapunabbhavo sa bhikkhūti.

    സതോ ഭിക്ഖു പരിബ്ബജേതി സതോ ഭിക്ഖു പരിബ്ബജേ, സതോ ഗച്ഛേയ്യ, സതോ തിട്ഠേയ്യ, സതോ നിസീദേയ്യ, സതോ സേയ്യം കപ്പേയ്യ, സതോ അഭിക്കമേയ്യ, സതോ പടിക്കമേയ്യ, സതോ ആലോകേയ്യ, സതോ വിലോകേയ്യ, സതോ സമിഞ്ജേയ്യ, സതോ പസാരേയ്യ, സതോ സങ്ഘാടിപത്തചീവരം ധാരേയ്യ, സതോ ചരേയ്യ വിഹരേയ്യ ഇരിയേയ്യ വത്തേയ്യ പാലേയ്യ യപേയ്യ യാപേയ്യാതി – സതോ ഭിക്ഖു പരിബ്ബജേ. തേനാഹ ഭഗവാ –

    Satobhikkhu paribbajeti sato bhikkhu paribbaje, sato gaccheyya, sato tiṭṭheyya, sato nisīdeyya, sato seyyaṃ kappeyya, sato abhikkameyya, sato paṭikkameyya, sato ālokeyya, sato vilokeyya, sato samiñjeyya, sato pasāreyya, sato saṅghāṭipattacīvaraṃ dhāreyya, sato careyya vihareyya iriyeyya vatteyya pāleyya yapeyya yāpeyyāti – sato bhikkhu paribbaje. Tenāha bhagavā –

    ‘‘കാമേസു നാഭിഗിജ്ഝേയ്യ, മനസാനാവിലോ സിയാ;

    ‘‘Kāmesu nābhigijjheyya, manasānāvilo siyā;

    കുസലോ സബ്ബധമ്മാനം, സതോ ഭിക്ഖു പരിബ്ബജേ’’തി.

    Kusalo sabbadhammānaṃ, sato bhikkhu paribbaje’’ti.

    സഹ ഗാഥാപരിയോസാനാ യേ തേ ബ്രാഹ്മണേന സദ്ധിം ഏകച്ഛന്ദാ ഏകപയോഗാ ഏകാധിപ്പായാ ഏകവാസനവാസിതാ, തേസം അനേകപാണസഹസ്സാനം വിരജം വീതമലം ധമ്മചക്ഖും ഉദപാദി – ‘‘യം കിഞ്ചി സമുദയധമ്മം സബ്ബം തം നിരോധധമ്മ’’ന്തി. തസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ അനുപാദായ ആസവേഹി ചിത്തം വിമുച്ചി. സഹ അരഹത്തപ്പത്താ അജിനജടാവാകചീരതിദണ്ഡകമണ്ഡലുകേസാ ച മസ്സൂ ച അന്തരഹിതാ, ഭണ്ഡുകാസായവത്ഥവസനോ സങ്ഘാടിപത്തചീവരധരോ അന്വത്ഥപടിപത്തിയാ പഞ്ജലികോ ഭഗവന്തം നമസ്സമാനോ നിസിന്നോ ഹോതി – ‘‘സത്ഥാ മേ ഭന്തേ ഭഗവാ, സാവകോഹമസ്മീ’’തി.

    Saha gāthāpariyosānā ye te brāhmaṇena saddhiṃ ekacchandā ekapayogā ekādhippāyā ekavāsanavāsitā, tesaṃ anekapāṇasahassānaṃ virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti. Tassa brāhmaṇassa anupādāya āsavehi cittaṃ vimucci. Saha arahattappattā ajinajaṭāvākacīratidaṇḍakamaṇḍalukesā ca massū ca antarahitā, bhaṇḍukāsāyavatthavasano saṅghāṭipattacīvaradharo anvatthapaṭipattiyā pañjaliko bhagavantaṃ namassamāno nisinno hoti – ‘‘satthā me bhante bhagavā, sāvakohamasmī’’ti.

    അജിതമാണവപുച്ഛാനിദ്ദേസോ പഠമോ.

    Ajitamāṇavapucchāniddeso paṭhamo.







    Footnotes:
    1. ബ്രൂഹി (സ്യാ॰)
    2. brūhi (syā.)
    3. ഓഫുതോ (സ്യാ॰)
    4. ophuto (syā.)
    5. പദാനുപുബ്ബതാമേതം (ബഹൂസു)
    6. padānupubbatāmetaṃ (bahūsu)
    7. പഞ്ഞാപേസി (ക॰)
    8. ഉത്താനിം കരോസി (ക॰)
    9. paññāpesi (ka.)
    10. uttāniṃ karosi (ka.)
    11. അപച്ചവേക്ഖനാ (സ്യാ॰)
    12. apaccavekkhanā (syā.)
    13. ഭാവിതകായോതി ഭഗവാ, ഭാവിതസീലോതി ഭാവിതചിത്തോതി (സ്യാ॰)
    14. മനുസ്സരാഹസേയ്യകാനി (സ്യാ॰)
    15. bhāvitakāyoti bhagavā, bhāvitasīloti bhāvitacittoti (syā.)
    16. manussarāhaseyyakāni (syā.)
    17. വോസ്സഗ്ഗോ (ബഹൂസു)
    18. അനിട്ഠിതകിരിയതാ (ക॰) വിഭ॰ ൮൪൬
    19. vossaggo (bahūsu)
    20. aniṭṭhitakiriyatā (ka.) vibha. 846
    21. നന്ദി (സ്യാ॰)
    22. സോത്തം വിസതാ (സ്യാ॰)
    23. സന്ധവോ (ക॰) വിഭ॰ ൯൦൯
    24. ആസിംസനാ (സ്യാ॰)
    25. nandi (syā.)
    26. sottaṃ visatā (syā.)
    27. sandhavo (ka.) vibha. 909
    28. āsiṃsanā (syā.)
    29. ഗബ്ഭേഠിതിമൂലകം (സ്യാ॰ ക॰)
    30. ഡഹോ (സ്യാ॰)
    31. രക്ഖസാ (ക॰)
    32. ലോഹിതം പിത്തം (ബഹൂസു)
    33. gabbheṭhitimūlakaṃ (syā. ka.)
    34. ḍaho (syā.)
    35. rakkhasā (ka.)
    36. lohitaṃ pittaṃ (bahūsu)
    37. പിഥിയ്യരേ (സ്യാ॰), പിഥീയരേ (സീ॰ അട്ഠ॰)
    38. pithiyyare (syā.), pithīyare (sī. aṭṭha.)
    39. വിഭത്താനി (ക॰)
    40. സേയ്യഥീദം (സ്യാ॰)
    41. vibhattāni (ka.)
    42. seyyathīdaṃ (syā.)
    43. ഭൂരി (ക॰)
    44. bhūri (ka.)
    45. വിവരേഹി വിഭജേഹി (ക॰)
    46. vivarehi vibhajehi (ka.)
    47. അജ്ഝേസി (ക॰)
    48. ajjhesi (ka.)
    49. പരിയാദായവചനമേതം (സ്യാ॰ ക॰)
    50. pariyādāyavacanametaṃ (syā. ka.)
    51. സേക്ഖാ (സ്യാ॰ ക॰)
    52. sekkhā (syā. ka.)
    53. യായം (ക॰)
    54. yāyaṃ (ka.)
    55. വിരിയം (സ്യാ॰)
    56. viriyaṃ (syā.)
    57. പാപുരണാ (സ്യാ॰)
    58. രാജഠാനിയോ (ക॰)
    59. pāpuraṇā (syā.)
    60. rājaṭhāniyo (ka.)
    61. നത്ഥി സ്യാ॰ പോത്ഥകേ മഹാനി॰ ൧
    62. natthi syā. potthake mahāni. 1
    63. പലിബുജ്ഝേയ്യ (സ്യാ॰)
    64. അനജ്ഝോപന്നോ (സ്യാ॰)
    65. palibujjheyya (syā.)
    66. anajjhopanno (syā.)
    67. ബ്യന്തിം കരേയ്യ (ക॰)
    68. ആരതോ അസ്സ (ക॰) മഹാനി॰ ൧൮ പസ്സ
    69. byantiṃ kareyya (ka.)
    70. ārato assa (ka.) mahāni. 18 passa
    71. അധുവതോ (ക॰) മഹാനി॰ ൧൩
    72. adhuvato (ka.) mahāni. 13
    73. ചക്ഖുഞ്ചേവ (ക॰)
    74. അനഭാവങ്ഗതോ (സ്യാ॰)
    75. cakkhuñceva (ka.)
    76. anabhāvaṅgato (syā.)
    77. സതിപടിപക്ഖാനം (സ്യാ॰) മഹാനി॰ ൩
    78. അപ്പമുട്ഠത്താ (സ്യാ॰)
    79. satipaṭipakkhānaṃ (syā.) mahāni. 3
    80. appamuṭṭhattā (syā.)
    81. സമ്പന്നോ (ക॰)
    82. പോനോബ്ഭവികാ (സ്യാ॰ ക॰)
    83. sampanno (ka.)
    84. ponobbhavikā (syā. ka.)
    85. പജ്ജോതകതേന (ക॰) സു॰ നി॰ ൫൧൯
    86. pajjotakatena (ka.) su. ni. 519



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ചൂളനിദ്ദേസ-അട്ഠകഥാ • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā / ൧. അജിതമാണവസുത്തനിദ്ദേസവണ്ണനാ • 1. Ajitamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact