| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਚੂਲ਼ਨਿਦ੍ਦੇਸ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā |
॥ ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ॥
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੇ
Khuddakanikāye
ਚੂਲ਼ਨਿਦ੍ਦੇਸ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ
Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā
ਪਾਰਾਯਨવਗ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
Pārāyanavagganiddeso
੧. ਅਜਿਤਮਾਣવਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
1. Ajitamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā
ਪਾਰਾਯਨવਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਠਮੇ ਅਜਿਤਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੇ –
Pārāyanavaggassa paṭhame ajitasuttaniddese –
੧.
1.
‘‘ਕੇਨਸ੍ਸੁ ਨਿવੁਤੋ ਲੋਕੋ, (ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਅਜਿਤੋ,)
‘‘Kenassu nivuto loko, (iccāyasmā ajito,)
ਕੇਨਸ੍ਸੁ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤਿ।
Kenassu nappakāsati;
ਕਿਸ੍ਸਾਭਿਲੇਪਨਂ ਬ੍ਰੂਸਿ, ਕਿਂਸੁ ਤਸ੍ਸ ਮਹਬ੍ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ॥ –
Kissābhilepanaṃ brūsi, kiṃsu tassa mahabbhaya’’nti. –
ਅਜਿਤਮਾਣવਸ੍ਸ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਪਠਮਪਞ੍ਹੇ ਚ ਉਪਰੂਪਰਿਪਞ੍ਹੇ ਚ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁ ਚ વੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ વਜ੍ਜੇਤ੍વਾ વਿਸੇਸਮੇવ વਕ੍ਖਾਮ। ਤਤ੍ਥ ਨਿવੁਤੋਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਤੋ। ਕਿਸ੍ਸਾਭਿਲੇਪਨਂ ਬ੍ਰੂਸੀਤਿ ਕਿਂ ਅਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਭਿਲੇਪਨਂ વਦੇਸਿ?
Ajitamāṇavassa pucchite paṭhamapañhe ca uparūparipañhe ca niddesesu ca vuttañca uttānañca vajjetvā visesameva vakkhāma. Tattha nivutoti paṭicchādito. Kissābhilepanaṃ brūsīti kiṃ assa lokassa abhilepanaṃ vadesi?
ਆવੁਤੋਤਿ ਆવਰਿਤੋ। ਨਿવੁਤੋਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਤੋ। ਓવੁਤੋਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਤੋ। ਪਿਹਿਤੋਤਿ ਉਪਰਿਭਾਗੇਨ ਛਾਦਿਤੋ। ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋਤਿ ਅવਿવਟੋ। ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤੋਤਿ ਅਧੋਮੁਖਂ ਛਾਦਿਤੋ।
Āvutoti āvarito. Nivutoti paṭicchādito. Ovutoti heṭṭhā paṭicchādito. Pihitoti uparibhāgena chādito. Paṭicchannoti avivaṭo. Paṭikujjitoti adhomukhaṃ chādito.
ਨਪ੍ਪਕਾਸਤੀਤਿ ਨਪ੍ਪਕਾਸੋ ਹੋਤਿ। ਨਪ੍ਪਭਾਸਤੀਤਿ ਞਾਣਪ੍ਪਭਾਸਂ ਨ ਕਰੋਤਿ। ਨ ਤਪਤੀਤਿ ਞਾਣਤਪਂ ਨ ਕਰੋਤਿ। ਨ વਿਰੋਚਤੀਤਿ ਞਾਣવਿਰੋਚਨਂ ਨ ਕਰੋਤਿ। ਨ ਞਾਯਤੀਤਿ ਨ ਜਾਨੀਯਤਿ। ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਨਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯਤੇ।
Nappakāsatīti nappakāso hoti. Nappabhāsatīti ñāṇappabhāsaṃ na karoti. Na tapatīti ñāṇatapaṃ na karoti. Na virocatīti ñāṇavirocanaṃ na karoti. Na ñāyatīti na jānīyati. Na paññāyatīti nappaññāyate.
ਕੇਨ ਲਿਤ੍ਤੋਤਿ ਕੇਨ ਲਿਮ੍ਪਿਤੋ। ਸਂਲਿਤ੍ਤੋ ਉਪਲਿਤ੍ਤੋਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ ਪਦਂ વਡ੍ਢਿਤਂ। ਆਚਿਕ੍ਖਸਿ ਨਿਦ੍ਦੇਸવਸੇਨ। ਦੇਸੇਸਿ ਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸવਸੇਨ । ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਪਕਾਰੇਨ। ਅਤ੍ਥਂ ਬੋਧੇਨ੍ਤੋ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ વਿવਰਸਿ। ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ વਿਭਜਸਿ। ਨਿਕੁਜ੍ਜਿਤਭਾવਂ ਗਮ੍ਭੀਰਭਾવਞ੍ਚ ਹਰਿਤ੍વਾ ਸੋਤੂਨਂ ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਜਨਯਨ੍ਤੋ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਸਿ। ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਇਮੇਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਸੋਤੂਨਂ ਅਞ੍ਞਾਣਨ੍ਧਕਾਰਂ વਿਧਮੇਨ੍ਤੋ ਪਕਾਸੇਸੀਤਿ ਏવਂ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ।
Kenalittoti kena limpito. Saṃlitto upalittoti upasaggena padaṃ vaḍḍhitaṃ. Ācikkhasi niddesavasena. Desesi paṭiniddesavasena . Paññapesi tena tena pakārena. Atthaṃ bodhento paṭṭhapesi. Tassatthassa kāraṇaṃ dassento vivarasi. Byañjanabhāvaṃ dassento vibhajasi. Nikujjitabhāvaṃ gambhīrabhāvañca haritvā sotūnaṃ ñāṇassa patiṭṭhaṃ janayanto uttānīkarosi. Sabbehipi imehi ākārehi sotūnaṃ aññāṇandhakāraṃ vidhamento pakāsesīti evaṃ attho daṭṭhabbo.
੨. વੇવਿਚ੍ਛਾ ਪਮਾਦਾ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤੀਤਿ ਮਚ੍ਛਰਿਯਹੇਤੁ ਚ ਪਮਾਦਹੇਤੁ ਚ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤਿ। ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਹਿਸ੍ਸ ਦਾਨਾਦੀਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਪਕਾਸਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ, ਪਮਾਦੋ ਸੀਲਾਦੀਹਿ। ਜਪ੍ਪਾਭਿਲੇਪਨਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਅਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਮਕ੍ਕਟਲੇਪੋ વਿਯ ਮਕ੍ਕਟਸ੍ਸ ਅਭਿਲੇਪਨਂ। ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਆਦਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ।
2.Vevicchā pamādā nappakāsatīti macchariyahetu ca pamādahetu ca nappakāsati. Macchariyaṃ hissa dānādīhi guṇehi pakāsituṃ na deti, pamādo sīlādīhi. Jappābhilepananti taṇhā assa lokassa makkaṭalepo viya makkaṭassa abhilepanaṃ. Dukkhanti jātiādikaṃ dukkhaṃ.
ਯੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਯੇਸਂ ਰੂਪਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ। ਆਦਿਤੋ ਸਮੁਦਾਗਮਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਪਠਮਤੋ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਤੋ ਨਿਰੋਧੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਭਙ੍ਗਤੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਕਮ੍ਮਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ વਿਪਾਕੋਤਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲવਿਪਾਕੋ ਕਮ੍ਮਂ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਨਤੋ ਕਮ੍ਮਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ વਿਪਾਕੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। વਿਪਾਕਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ વਿਪਾਕਸ੍ਸ ਓਕਾਸਂ ਕਤ੍વਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ વਿਪਾਕਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਨਾਮਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚવੋਕਾਰੇ ਰੂਪਂ ਨਾਮਂ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਨਤੋ ਨਾਮਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਰੂਪਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਰੂਪਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚવੋਕਾਰੇ ਨਾਮਂ ਰੂਪਂ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਨਤੋ ਰੂਪਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਾਮਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
Yesaṃ dhammānanti yesaṃ rūpādidhammānaṃ. Ādito samudāgamanaṃ paññāyatīti paṭhamato uppādo paññāyati. Atthaṅgamato nirodho paññāyatīti bhaṅgato nirujjhanaṃ paññāyati. Kammasannissito vipākoti kusalākusalavipāko kammaṃ amuñcitvā pavattanato kammasannissito vipākoti vuccati. Vipākasannissitaṃ kammanti kusalākusalaṃ kammaṃ vipākassa okāsaṃ katvā ṭhitattā vipākasannissitaṃ kammanti vuccati. Nāmasannissitaṃ rūpanti pañcavokāre rūpaṃ nāmaṃ amuñcitvā pavattanato nāmasannissitaṃ rūpanti vuccati. Rūpasannissitaṃ nāmanti pañcavokāre nāmaṃ rūpaṃ amuñcitvā pavattanato rūpasannissitaṃ nāmanti vuccati.
੩. ਸવਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸੋਤਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਰੂਪਾਦਿਆਯਤਨੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾਦਿਕਾ ਸੋਤਾ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ। ਕਿਂ ਨਿવਾਰਣਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਕਿਂ ਆવਰਣਂ ਕਾ ਰਕ੍ਖਾ। ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਹੀਤਿ ਤਂ ਤੇਸਂ ਨਿવਾਰਣਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਹਿ। ਏਤੇਨ ਸਾવਸੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਕੇਨ ਸੋਤਾ ਪਿਧੀਯਰੇਤਿ ਕੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਏਤੇ ਸੋਤਾ ਪਿਧੀਯਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਏਤੇਨ ਅਨવਸੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ।
3.Savanti sabbadhi sotāti sabbesu rūpādiāyatanesu taṇhādikā sotā sandanti. Kiṃ nivāraṇanti tesaṃ kiṃ āvaraṇaṃ kā rakkhā. Saṃvaraṃ brūhīti taṃ tesaṃ nivāraṇasaṅkhātaṃ saṃvaraṃ brūhi. Etena sāvasesappahānaṃ pucchati. Kena sotā pidhīyareti kena dhammena ete sotā pidhīyanti pacchijjanti. Etena anavasesappahānaṃ pucchati.
ਸવਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਆਸવਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧੋਗਾਮਿਨੋ ਹੁਤ੍વਾ ਸવਨ੍ਤਿ। ਸਨ੍ਦਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰਗਾਮਿਨੋ ਹੁਤ੍વਾ ਸਨ੍ਦਮਾਨਾ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ।
Savantīti uppajjanti. Āsavantīti adhogāmino hutvā savanti. Sandantīti nirantaragāmino hutvā sandamānā pavattanti. Pavattantīti punappunaṃ vattanti.
੪. ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਨਿવਾਰਣਨ੍ਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯੁਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾਨਂ ਗਤਿਯੋ ਸਮਨ੍વੇਸਮਾਨਾ ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਸੋਤਾਨਂ ਨਿવਾਰਣਂ । ਸੋਤਾਨਂ ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਤਮੇવਾਹਂ ਸਤਿਂ ਸੋਤਾਨਂ ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧੀਯਰੇਤਿ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਪਨ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਦਿਪਟਿવੇਧਸਾਧਿਕਾਯ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਏਤੇ ਸੋਤਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਿਧੀਯਨ੍ਤਿ।
4.Satitesaṃ nivāraṇanti vipassanāyuttā kusalākusaladhammānaṃ gatiyo samanvesamānā sati tesaṃ sotānaṃ nivāraṇaṃ . Sotānaṃ saṃvaraṃ brūmīti tamevāhaṃ satiṃ sotānaṃ saṃvaraṃ brūmīti adhippāyo. Paññāyete pidhīyareti rūpādīsu pana aniccatādipaṭivedhasādhikāya maggapaññāya ete sotā sabbaso pidhīyanti.
ਪਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਸਮੁਦਯਞ੍ਚਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯਞ੍ਚ। ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚਾਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਭਾવਗਮਨਞ੍ਚ, ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਂ વਾ। ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚਾਤਿ ਆਨਿਸਂਸਞ੍ਚ। ਆਦੀਨવਞ੍ਚਾਤਿ ਦੋਸਞ੍ਚ। ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚਾਤਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨਞ੍ਚ।
Pacchijjantīti ucchijjanti. Samudayañcāti paccayañca. Atthaṅgamañcāti uppannānaṃ abhāvagamanañca, anuppannānaṃ anuppādaṃ vā. Assādañcāti ānisaṃsañca. Ādīnavañcāti dosañca. Nissaraṇañcāti nikkhamanañca.
੫. ਪਞ੍ਞਾ ਚੇવਾਤਿ ਪਞ੍ਹਾਗਾਥਾਯ ਯਾ ਚਾਯਂ ਤਯਾ વੁਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ, ਯਾ ਚ ਸਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਤਦવਸੇਸਂ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਏਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਕਤ੍ਥ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ। ਏਤਂ ਮੇ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਬ੍ਰੂਹੀਤਿ ਏવਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
5.Paññā cevāti pañhāgāthāya yā cāyaṃ tayā vuttā paññā, yā ca sati, yañca tadavasesaṃ nāmarūpaṃ, etaṃ sabbampi kattha nirujjhati. Etaṃ me pañhaṃ puṭṭho pabrūhīti evaṃ saṅkhepattho veditabbo.
ਕਤ੍ਥੇਤਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਏਤਂ ਨਾਮਰੂਪਂ ਕਤ੍ਥ ਨ ਭવਤਿ। વੂਪਸਮ੍ਮਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਤਿ। ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਭਾવਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੀਤਿ ਸਨ੍ਨਿਸੀਦਤਿ।
Katthetaṃ uparujjhatīti etaṃ nāmarūpaṃ kattha na bhavati. Vūpasammatīti nibbāti. Atthaṃ gacchatīti abhāvaṃ gacchati. Paṭippassambhatīti sannisīdati.
੬. વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਗਾਥਾਯ ਪਨਸ੍ਸ ਯਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਞਾਸਤਿਯੋ ਨਾਮੇਨੇવ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾ વਿਸੁਂ ਨ વੁਤ੍ਤਾ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਯਂ ਮਂ ਤ੍વਂ, ਅਜਿਤ, ਏਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਤ੍ਥੇਤਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ, ਤਦੇਤਂ ਯਤ੍ਥ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ ਅਸੇਸਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਂ ਤੇ વਦਾਮਿ। ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਹਿ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੇਨ ਸਹੇવ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ਏਤ੍ਥੇਤਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਏਤ੍ਥੇવ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੇਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਏਤਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।
6. Vissajjanagāthāya panassa yasmā paññāsatiyo nāmeneva saṅgahaṃ gacchanti, tasmā tā visuṃ na vuttā. Ayamettha saṅkhepattho – yaṃ maṃ tvaṃ, ajita, etaṃ pañhaṃ apucchi – ‘‘katthetaṃ uparujjhatī’’ti, tadetaṃ yattha nāmañca rūpañca asesaṃ uparujjhati, taṃ te vadāmi. Tassa tassa hi viññāṇassa nirodhena saheva apubbaṃ acarimaṃ etthetaṃ uparujjhati, ettheva viññāṇanirodhena nirujjhati etaṃ, viññāṇanirodhā tassa tassa nirodho hoti, taṃ nātivattatīti vuttaṃ hoti.
ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰવਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੇਨਾਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾਯ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਚੇਤਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕવਸੇਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨੇਨ। ਤਤ੍ਥ ਦੁવਿਧੋ ਨਿਰੋਧੋ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਨਿਰੋਧੋ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਨਿਰੋਧੋਤਿ। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਰੂਪਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ । ਤਂ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ , ਤਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વੇਦਨਾ ਸਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਤਯੋ ਅਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾ। ਤਤ੍ਥ ਸਚੇ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਅਭਾવਿਤੋ ਅਭવਿਸ੍ਸਾ, ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਛਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਪਾਪੁਣੇਯ੍ਯੁਂ। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਪਨ ਨੇਸਂ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ વਾਰਯਮਾਨੋ ਸੇਤੁਸਮੁਗ੍ਘਾਤਂ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਭਾવਂ ਕੁਰੁਮਾਨੋ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਨਿਰੋਧੇਤਿ ਨਾਮ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਦ੍વੇ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾਨੀਤਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦવਸੇਨ ਛ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ। ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਣੁਸਹਗਤਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦવਸੇਨ ਤਾਨਿ ਏવ ਛ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤਞ੍ਚਾਤਿ ਪਞ੍ਚ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਸਚੇ ਤੇਸਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਤੇ ਮਗ੍ਗਾ ਅਭਾવਿਤਾ ਅਸ੍ਸੁ, ਤਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਛਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਪਾਪੁਣੇਯ੍ਯੁਂ। ਤੇ ਪਨ ਤੇਸਂ ਮਗ੍ਗਾ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ વਾਰਯਮਾਨਾ ਸੇਤੁਸਮੁਗ੍ਘਾਤਂ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਭਾવਂ ਕੁਰੁਮਾਨਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤਿ ਨਾਮ। ਏવਂ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਨਿਰੋਧੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Sotāpattimaggañāṇena abhisaṅkhāraviññāṇassa nirodhenāti sotāpattimaggasampayuttapaññāya kusalākusalacetanāsampayuttacittassa abhabbuppattikavasena nirujjhanena. Tattha duvidho nirodho anupādinnakanirodho upādinnakanirodhoti. Sotāpattimaggena hi cattāri diṭṭhisampayuttāni vicikicchāsahagatanti pañca cittāni nirujjhanti, tāni rūpaṃ samuṭṭhāpenti . Taṃ anupādinnakarūpakkhandho , tāni cittāni viññāṇakkhandho, taṃsampayuttā vedanā saññā saṅkhārā tayo arūpakkhandhā. Tattha sace sotāpannassa sotāpattimaggo abhāvito abhavissā, tāni pañca cittāni chasu ārammaṇesu pariyuṭṭhānaṃ pāpuṇeyyuṃ. Sotāpattimaggo pana nesaṃ pariyuṭṭhānuppattiṃ vārayamāno setusamugghātaṃ abhabbuppattikabhāvaṃ kurumāno anupādinnakaṃ nirodheti nāma. Sakadāgāmimaggena cattāri diṭṭhivippayuttāni dve domanassasahagatānīti oḷārikakāmarāgabyāpādavasena cha cittāni nirujjhanti. Anāgāmimaggena aṇusahagatakāmarāgabyāpādavasena tāni eva cha cittāni nirujjhanti. Arahattamaggena cattāri diṭṭhivippayuttāni uddhaccasahagatañcāti pañca akusalacittāni nirujjhanti. Tattha sace tesaṃ ariyānaṃ te maggā abhāvitā assu, tāni cittāni chasu ārammaṇesu pariyuṭṭhānaṃ pāpuṇeyyuṃ. Te pana tesaṃ maggā pariyuṭṭhānuppattiṃ vārayamānā setusamugghātaṃ abhabbuppattikabhāvaṃ kurumānā anupādinnakaṃ nirodhenti nāma. Evaṃ anupādinnakanirodho veditabbo.
ਸਚੇ ਪਨ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਅਭਾવਿਤੋ ਅਭવਿਸ੍ਸਾ, ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤ ਭવੇ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰવਟ੍ਟੇ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਕ੍ਖਨ੍ਧਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਪવਤ੍ਤੇਯ੍ਯ। ਕਸ੍ਮਾ? ਤਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਹੇਤੂਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ। ਤੀਣਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯੋ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯੋਤਿ ਇਮੇ ਪਨ ਪਞ੍ਚ ਕਿਲੇਸੇ ਸੋ ਮਗ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋવ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤੇਤਿ। ਇਦਾਨਿ ਕੁਤੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤ ਭવੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰવਟ੍ਟੇ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਪવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ। ਏવਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਕੁਰੁਮਾਨੋ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਨਿਰੋਧੇਤਿ ਨਾਮ।
Sace pana sotāpannassa sotāpattimaggo abhāvito abhavissā, ṭhapetvā satta bhave anamatagge saṃsāravaṭṭe upādinnakakkhandhappavattaṃ pavatteyya. Kasmā? Tassa pavattiyā hetūnaṃ atthitāya. Tīṇi saṃyojanāni diṭṭhānusayo vicikicchānusayoti ime pana pañca kilese so maggo uppajjamānova samugghāteti. Idāni kuto sotāpannassa satta bhave ṭhapetvā anamatagge saṃsāravaṭṭe upādinnakappavattaṃ pavattissati. Evaṃ sotāpattimaggo upādinnakappavattaṃ appavattaṃ kurumāno upādinnakaṃ nirodheti nāma.
ਸਚੇ ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਅਭਾવਿਤੋ ਅਭવਿਸ੍ਸਾ, ਠਪੇਤ੍વਾ ਦ੍વੇ ਭવੇ ਪਞ੍ਚਸੁ ਭવੇਸੁ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਪવਤ੍ਤੇਯ੍ਯ। ਕਸ੍ਮਾ? ਤਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਹੇਤੂਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ। ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਨਿ ਕਾਮਰਾਗਪਟਿਘਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੋ ਪਟਿਘਾਨੁਸਯੋਤਿ ਇਮੇ ਪਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਿਲੇਸੇ ਸੋ ਮਗ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋવ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤੇਤਿ। ਇਦਾਨਿ ਕੁਤੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਦ੍વੇ ਭવੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਸੁ ਭવੇਸੁ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਪવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ । ਏવਂ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਕੁਰੁਮਾਨੋ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਨਿਰੋਧੇਤਿ ਨਾਮ।
Sace sakadāgāmissa sakadāgāmimaggo abhāvito abhavissā, ṭhapetvā dve bhave pañcasu bhavesu upādinnakappavattaṃ pavatteyya. Kasmā? Tassa pavattiyā hetūnaṃ atthitāya. Oḷārikāni kāmarāgapaṭighasaṃyojanāni oḷāriko kāmarāgānusayo paṭighānusayoti ime pana cattāro kilese so maggo uppajjamānova samugghāteti. Idāni kuto sakadāgāmissa dve bhave ṭhapetvā pañcasu bhavesu upādinnakappavattaṃ pavattissati . Evaṃ sakadāgāmimaggo upādinnakappavattaṃ appavattaṃ kurumāno upādinnakaṃ nirodheti nāma.
ਸਚੇ ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਅਭਾવਿਤੋ ਅਭવਿਸ੍ਸਾ, ਠਪੇਤ੍વਾ ਏਕਂ ਭવਂ ਦੁਤਿਯਭવੇ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਪવਤ੍ਤੇਯ੍ਯ। ਕਸ੍ਮਾ? ਤਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਹੇਤੂਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ। ਅਣੁਸਹਗਤਾਨਿ ਕਾਮਰਾਗਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਅਣੁਸਹਗਤੋ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੋ ਪਟਿਘਾਨੁਸਯੋਤਿ ਇਮੇ ਪਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਿਲੇਸੇ ਸੋ ਮਗ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋવ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤੇਤਿ। ਇਦਾਨਿ ਕੁਤੋ ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਏਕਂ ਭવਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਦੁਤਿਯਭવੇ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਪવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ। ਏવਂ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਕੁਰੁਮਾਨੋ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਨਿਰੋਧੇਤਿ ਨਾਮ।
Sace anāgāmissa anāgāmimaggo abhāvito abhavissā, ṭhapetvā ekaṃ bhavaṃ dutiyabhave upādinnakappavattaṃ pavatteyya. Kasmā? Tassa pavattiyā hetūnaṃ atthitāya. Aṇusahagatāni kāmarāgapaṭighasaññojanāni aṇusahagato kāmarāgānusayo paṭighānusayoti ime pana cattāro kilese so maggo uppajjamānova samugghāteti. Idāni kuto anāgāmissa ekaṃ bhavaṃ ṭhapetvā dutiyabhave upādinnakappavattaṃ pavattissati. Evaṃ anāgāmimaggo upādinnakappavattaṃ appavattaṃ kurumāno upādinnakaṃ nirodheti nāma.
ਸਚੇ ਅਰਹਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਅਭਾવਿਤੋ ਅਭવਿਸ੍ਸਾ, ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇਸੁ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਪવਤ੍ਤੇਯ੍ਯ। ਕਸ੍ਮਾ? ਤਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਹੇਤੂਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ। ਰੂਪਰਾਗੋ ਅਰੂਪਰਾਗੋ ਮਾਨੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਮਾਨਾਨੁਸਯੋ ਭવਰਾਗਾਨੁਸਯੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯੋਤਿ ਇਮੇ ਪਨ ਅਟ੍ਠ ਕਿਲੇਸੇ ਸੋ ਮਗ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋવ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤੇਤਿ। ਇਦਾਨਿ ਕੁਤੋ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ ਪੁਨਬ੍ਭવੇ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਪવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ? ਏવਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਕੁਰੁਮਾਨੋ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਨਿਰੋਧੇਤਿ ਨਾਮ।
Sace arahato arahattamaggo abhāvito abhavissā, rūpārūpabhavesu upādinnakappavattaṃ pavatteyya. Kasmā? Tassa pavattiyā hetūnaṃ atthitāya. Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccaṃ avijjā mānānusayo bhavarāgānusayo avijjānusayoti ime pana aṭṭha kilese so maggo uppajjamānova samugghāteti. Idāni kuto khīṇāsavassa punabbhave upādinnakappavattaṃ pavattissati? Evaṃ arahattamaggo upādinnakappavattaṃ appavattaṃ kurumāno upādinnakaṃ nirodheti nāma.
ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਪਾਯਭવਂ ਨਿਰੋਧੇਤਿ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਸੁਗਤਿਕਾਮਭવੇਕਦੇਸਂ। ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਕਾਮਭવਂ। ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਰੂਪਾਰੂਪਭવਂ, ਸਬ੍ਬਭવੇਪਿ ਨਿਰੋਧੇਤਿ ਏવਾਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਨਿਰੋਧੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Sotāpattimaggo cettha apāyabhavaṃ nirodheti. Sakadāgāmimaggo sugatikāmabhavekadesaṃ. Anāgāmimaggo kāmabhavaṃ. Arahattamaggo rūpārūpabhavaṃ, sabbabhavepi nirodheti evāti vadanti. Evaṃ upādinnakanirodho veditabbo.
ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰવਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੇਨਾ’’ਤਿ ਏਤੇਨ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਨਿਰੋਧਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ‘‘ਯੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ, ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਨਿਰੋਧਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
Tattha ‘‘abhisaṅkhāraviññāṇassa nirodhenā’’ti etena anupādinnakanirodhaṃ dasseti. ‘‘Ye uppajjeyyuṃ nāmañca rūpañca, etthete nirujjhantī’’ti iminā pana upādinnakanirodhaṃ dasseti.
ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤ ਭવੇ ਠਪੇਤ੍વਾਤਿ ਕਾਮਭવਤੋ ਕਾਮਭવਂ ਸਂਸਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤ ਭવੇ વਜ੍ਜੇਤ੍વਾ। ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇਤਿ –
Tattha satta bhave ṭhapetvāti kāmabhavato kāmabhavaṃ saṃsarantassa satta bhave vajjetvā. Anamatagge saṃsāreti –
‘‘ਖਨ੍ਧਾਨਞ੍ਚ ਪਟਿਪਾਟਿ, ਧਾਤੁਆਯਤਨਾਨ ਚ।
‘‘Khandhānañca paṭipāṭi, dhātuāyatanāna ca;
ਅਬ੍ਬੋਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ વਤ੍ਤਮਾਨਾ, ‘ਸਂਸਾਰੋ’ਤਿ ਪવੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ॥ (વਿਸੁਦ੍ਧਿ॰ ੨.੬੧੯; ਧ॰ ਸ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਨਿਦਾਨਕਥਾ; ਅ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੪.੧੯੯; ਪਟਿ॰ ਮ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੧.੧੧੭; ਇਤਿવੁ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧੪, ੫੮; ਉਦਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੩੯) –
Abbocchinnaṃ vattamānā, ‘saṃsāro’ti pavuccatī’’ti. (visuddhi. 2.619; dha. sa. aṭṭha. nidānakathā; a. ni. aṭṭha. 2.4.199; paṭi. ma. aṭṭha. 2.1.117; itivu. aṭṭha. 14, 58; udā. aṭṭha. 39) –
ਏવਂ વਣ੍ਣਿਤੇ ਸਂਸਾਰવਟ੍ਟੇ। ਯੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚਾਤਿ ਨਮਨਲਕ੍ਖਣਂ ਚਤੁਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੁਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਂ ਭੂਤੋਪਾਦਾਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਰੂਪਞ੍ਚ ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇ ਏਤੇ ਨਾਮਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕવਸੇਨ ਨਿਰੋਧਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿવਸੇਨ ਸਕਿਂਯੇવ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸਕਦਾਗਾਮੀ , ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ। ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞਾਣੇਨ। ਦ੍વੇ ਭવੇ ਠਪੇਤ੍વਾਤਿ ਕਾਮਧਾਤੁਯਾਯੇવ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿવਸੇਨ ਦ੍વੇ ਭવੇ વਜ੍ਜੇਤ੍વਾ। ਪਞ੍ਚਸੁ ਭવੇਸੂਤਿ ਤਦવਸਿਟ੍ਠੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਭવੇਸੁ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇ ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ। ਏਕਂ ਭવਂ ਠਪੇਤ੍વਾਤਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠવਸੇਨ ਰੂਪਧਾਤੁਯਾ વਾ ਅਰੂਪਧਾਤੁਯਾ વਾ ਏਕਂ ਭવਂ વਜ੍ਜੇਤ੍વਾ। ਰੂਪਧਾਤੁਯਾ વਾ ਅਰੂਪਧਾਤੁਯਾ વਾਤਿ ਦੁਤਿਯਕਭવੇ ਰੂਪਧਾਤੁਯਾ ਚੇવ ਅਰੂਪਧਾਤੁਯਾ ਚ। ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਰੂਪਭવੇ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਅਰੂਪਭવੇ ਨਾਮਮੇવ। ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇ ਏਤੇ ਨਾਮਰੂਪਧਮ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ।
Evaṃ vaṇṇite saṃsāravaṭṭe. Ye uppajjeyyuṃ nāmañca rūpañcāti namanalakkhaṇaṃ catukkhandhasaṅkhātaṃ nāmañca ruppanalakkhaṇaṃ bhūtopādāyasaṅkhātaṃ rūpañca ete dhammā uppajjeyyuṃ. Etthete nirujjhantīti etasmiṃ sotāpattimagge ete nāmarūpadhammā abhabbuppattikavasena nirodhaṃ gacchanti. Sakadāgāmimaggañāṇenāti ettha paṭisandhivasena sakiṃyeva imaṃ lokaṃ āgacchatīti sakadāgāmī , tassa maggo sakadāgāmimaggo. Tena maggena sampayuttañāṇena. Dve bhave ṭhapetvāti kāmadhātuyāyeva paṭisandhivasena dve bhave vajjetvā. Pañcasu bhavesūti tadavasiṭṭhesu pañcasu bhavesu. Etthete nirujjhantīti ettha sakadāgāmimagge ete dhammā vuttanayena nirujjhanti. Ekaṃ bhavaṃ ṭhapetvāti ukkaṭṭhavasena rūpadhātuyā vā arūpadhātuyā vā ekaṃ bhavaṃ vajjetvā. Rūpadhātuyā vā arūpadhātuyā vāti dutiyakabhave rūpadhātuyā ceva arūpadhātuyā ca. Nāmañca rūpañcāti ettha rūpabhave nāmarūpaṃ, arūpabhave nāmameva. Etthete nirujjhantīti ettha anāgāmimagge ete nāmarūpadhammā vuttanayena nirujjhanti.
ਅਰਹਤੋਤਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਆਰਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਰਹਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ। ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾਤਿ ਦੁવਿਧਾ ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁ ਸਉਪਾਦਿਸੇਸਾ ਚ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾ ਚ। ਤਤ੍ਥ ਉਪਾਦੀਯਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਮਮਾ’’ਤਿ ਭੁਸਂ ਗਣ੍ਹੀਯਤੀਤਿ ਉਪਾਦਿ, ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਉਪਾਦਿਯੇવ ਸੇਸੋ ਅવਸਿਟ੍ਠੋ ਉਪਾਦਿਸੇਸੋ, ਸਹ ਉਪਾਦਿਸੇਸੇਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਉਪਾਦਿਸੇਸਾ। ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਉਪਾਦਿਸੇਸੋਤਿ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾ। ਤਾਯ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ। ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਰਿਨ੍ਧਨਸ੍ਸ વਿਯ ਜਾਤવੇਦਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਂ ਪવਿਸਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਚਰਿਮવਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਨਿਰੋਧવਸੇਨ। ਤਯੋ ਚਰਿਮਾ ਭવਚਰਿਮੋ ਝਾਨਚਰਿਮੋ ਚੁਤਿਚਰਿਮੋਤਿ। ਭવੇਸੁ ਹਿ ਕਾਮਭવੇ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇਸੁ ਨਪ੍ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਭવਚਰਿਮੋ। ਝਾਨੇਸੁ ਪੁਰਿਮਝਾਨਤ੍ਤਯੇવ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਨਪ੍ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਝਾਨਚਰਿਮੋ। ਯੇ ਪਨ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਸੋਲ਼ਸਮੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਚੁਤਿਚਰਿਮੋ ਨਾਮ। ਅਯਂ ਇਧ ਚਰਿਮੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ। ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਬੁਦ੍ਧਾ વਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ વਾ ਅਰਿਯਸਾવਕਾ વਾ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਕੁਨ੍ਥਕਿਪਿਲ੍ਲਿਕਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਬ੍ਬੇ ਭવਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤੇਨੇવ ਅਬ੍ਯਾਕਤੇਨ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚੇਨ ਕਾਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਚਰਿਮવਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੇਨਾਤਿ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Arahatoti kilesehi ārakattā ‘‘arahā’’ti laddhanāmassa khīṇāsavassa. Anupādisesāya nibbānadhātuyāti duvidhā hi nibbānadhātu saupādisesā ca anupādisesā ca. Tattha upādīyati ‘‘ahaṃ mamā’’ti bhusaṃ gaṇhīyatīti upādi, khandhapañcakassetaṃ adhivacanaṃ. Upādiyeva seso avasiṭṭho upādiseso, saha upādisesena vattatīti saupādisesā. Natthettha upādisesoti anupādisesā. Tāya anupādisesāya nibbānadhātuyā. Parinibbāyantassāti nirindhanassa viya jātavedassa nibbāyantassa appavattaṃ pavisantassa. Carimaviññāṇassa nirodhenāti ettha assāsapassāsānaṃ nirodhavasena. Tayo carimā bhavacarimo jhānacarimo cuticarimoti. Bhavesu hi kāmabhave assāsapassāsā pavattanti, rūpārūpabhavesu nappavattanti. Tasmā so bhavacarimo. Jhānesu purimajhānattayeva pavattanti, catutthe nappavattanti. Tasmā so jhānacarimo. Ye pana cuticittassa purato soḷasamena cittena sahuppannā, te cuticittena saha nirujjhanti. So cuticarimo nāma. Ayaṃ idha carimoti adhippeto. Ye hi keci buddhā vā paccekabuddhā vā ariyasāvakā vā antamaso kunthakipillikaṃ upādāya sabbe bhavaṅgacitteneva abyākatena dukkhasaccena kālaṃ karonti. Tasmā carimaviññāṇassa nirodhenāti cuticittassa nirodhenāti attho.
ਪਞ੍ਞਾ ਚ ਸਤਿ ਚ ਨਾਮਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤੇਹਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਗਹਣਂ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬਂ। ਰੂਪਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤੇਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਚਤੁવੀਸਤਿਉਪਾਦਾਰੂਪਾਨਞ੍ਚ ਗਹਣਂ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬਂ। ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨੂਪਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੇਨ, ਏਤ੍ਥੇਤਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਤ੍ਥ વਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਚਰਿਮવਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰવਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ। ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰવਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਹੀਨਨਿਰੋਧੇਨ ਏਤ੍ਥੇਤਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਦੀਪਸਿਖਾ વਿਯ ਅਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਕਭਾવਂ ਯਾਤਿ, ਚਰਿਮવਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦવਸੇਨੇવ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੪੯੯)।
Paññāca sati ca nāmañcāti etehi catunnaṃ arūpakkhandhānaṃ gahaṇaṃ paccetabbaṃ. Rūpañcāti etena catunnaṃ mahābhūtānaṃ catuvīsatiupādārūpānañca gahaṇaṃ paccetabbaṃ. Idāni tassa nirujjhanūpāyaṃ dassento ‘‘viññāṇassa nirodhena, etthetaṃ uparujjhatī’’ti āha. Tattha viññāṇanti carimaviññāṇampi abhisaṅkhāraviññāṇampi. Abhisaṅkhāraviññāṇassa pahīnanirodhena etthetaṃ uparujjhati nirujjhati dīpasikhā viya apaṇṇattikabhāvaṃ yāti, carimaviññāṇassa anuppādapaccayattā anuppādanirodhena anuppādavaseneva uparujjhatīti (dī. ni. aṭṭha. 1.499).
੭. ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਚ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਮਸ੍ਸ ਮਹਬ੍ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਕਾਸਿਤਂ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ, ‘‘ਯਾਨਿ ਸੋਤਾਨੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ, ‘‘ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧੀਯਰੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ, ‘‘ਅਸੇਸਂ ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਸੁਤ੍વਾਪਿ ਅਰਿਯਭੂਮਿਂ ਅਨਧਿਗਤੋ ਪੁਨ ਸੇਕ੍ਖਾਸੇਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾਸੇ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿવਸੇਨ ਪਰਿવੀਮਂਸਿਤਧਮ੍ਮਾ, ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਸੇਕ੍ਖਾਤਿ ਸੀਲਾਦੀਨਿ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾ ਅવਸੇਸਾ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾ। ਪੁਥੂਤਿ ਬਹੂ ਸਤ੍ਤਜਨਾ। ਤੇਸਂ ਮੇ ਨਿਪਕੋ ਇਰਿਯਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਬ੍ਰੂਹੀਤਿ ਤੇਸਂ ਮੇ ਸੇਕ੍ਖਾਸੇਕ੍ਖਾਨਂ ਨਿਪਕੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਤ੍વਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਬ੍ਰੂਹੀਤਿ।
7. Ettāvatā ca ‘‘dukkhamassa mahabbhaya’’nti iminā pakāsitaṃ dukkhasaccaṃ, ‘‘yāni sotānī’’ti iminā samudayasaccaṃ, ‘‘paññāyete pidhīyare’’ti iminā maggasaccaṃ, ‘‘asesaṃ uparujjhatī’’ti iminā nirodhasaccanti evaṃ cattāri saccāni sutvāpi ariyabhūmiṃ anadhigato puna sekkhāsekkhapaṭipadaṃ pucchanto ‘‘ye ca saṅkhātadhammāse’’ti gāthamāha. Tattha saṅkhātadhammāti aniccādivasena parivīmaṃsitadhammā, arahantānametaṃ adhivacanaṃ. Sekkhāti sīlādīni sikkhamānā avasesā ariyapuggalā. Puthūti bahū sattajanā. Tesaṃ me nipako iriyaṃ puṭṭho pabrūhīti tesaṃ me sekkhāsekkhānaṃ nipako paṇḍito tvaṃ puṭṭho paṭipattiṃ brūhīti.
ਤੇਸਂ ਖਨ੍ਧਾ ਸਙ੍ਖਾਤਾਤਿ ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਂ ਕਤ੍વਾ ਦੇਸਿਤਾ, ਸਙ੍ਖੇਪਂ ਕਤ੍વਾ ਠਪਿਤਾ વਾ। ਧਾਤੁਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਇਰਿਯਨ੍ਤਿ ਪਯੋਗਂ। ਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਕਿਰਿਯਂ। વੁਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਪવਤ੍ਤਿਂ। ਆਚਰਨ੍ਤਿ ਚਰਣਂ। ਗੋਚਰਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਂ। વਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਇਰਿਯਾਪਥਪવਤ੍ਤਨਂ। ਪਟਿਪਦਨ੍ਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਂ।
Tesaṃ khandhā saṅkhātāti tesaṃ pañcakkhandhā appaṭisandhikaṃ katvā desitā, saṅkhepaṃ katvā ṭhapitā vā. Dhātuādīsupi eseva nayo. Iriyanti payogaṃ. Cariyanti kiriyaṃ. Vuttinti pavattiṃ. Ācaranti caraṇaṃ. Gocaranti paccayaṃ. Vihāranti iriyāpathapavattanaṃ. Paṭipadanti vipassanaṃ.
੮. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਯਸ੍ਮਾ ਸੇਕ੍ਖੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀવਰਣਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ ਏવ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਾਮੇਸੂਤਿ ਉਪਡ੍ਢਗਾਥਾਯ ਸੇਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – વਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਨ ਨਾਭਿਗਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯ, ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਯੋ ਚ ਮਨਸੋ ਆવਿਲਭਾવਕਰੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਮਨਸਾਨਾવਿਲੋ ਸਿਯਾਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਅਸੇਕ੍ਖੋ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿવਸੇਨ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਾਦੀਨਂ ਪਰਿਤੁਲਿਤਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਆਦੀਹਿ ਚ ਸਤੋ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਆਦੀਨਂ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾવਂ ਪਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਪਰਿਬ੍ਬਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕੁਸਲੋ’’ਤਿ ਉਪਡ੍ਢਗਾਥਾਯ ਅਸੇਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
8. Athassa bhagavā yasmā sekkhena kāmacchandanīvaraṇaṃ ādiṃ katvā sabbakilesā pahātabbā eva, tasmā ‘‘kāmesūti upaḍḍhagāthāya sekkhapaṭipadaṃ dasseti. Tassattho – vatthukāmesu kilesakāmena nābhigijjheyya, kāyaduccaritādayo ca manaso āvilabhāvakare dhamme pajahanto manasānāvilo siyāti. Yasmā pana asekkho aniccādivasena sabbasaṅkhārādīnaṃ paritulitattā kusalo sabbadhammesu kāyānupassanāsatiādīhi ca sato sakkāyadiṭṭhiādīnaṃ bhinnattā bhikkhubhāvaṃ patto hutvā sabbairiyāpathesu paribbajati, tasmā ‘‘kusalo’’ti upaḍḍhagāthāya asekkhapaṭipadaṃ dasseti.
ਨਾਭਿਗਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯਾਤਿ ਗੇਧਂ ਨਾਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ। ਨ ਪਲਿਗਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯਾਤਿ ਲੋਭਂ ਨਾਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ। ਨ ਪਲਿਬੁਨ੍ਧੇਯ੍ਯਾਤਿ ਲੋਭવਸੇਨ ਨ ਅਲ੍ਲੀਯੇਯ੍ਯ।
Nābhigijjheyyāti gedhaṃ nāpajjeyya. Na paligijjheyyāti lobhaṃ nāpajjeyya. Na palibundheyyāti lobhavasena na allīyeyya.
ਆવਿਲਕਰੇ ਕਿਲੇਸੇ ਜਹੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਲੁਲ਼ਕਰੇ ਉਪਤਾਪਸਙ੍ਖਾਤੇ ਕਿਲੇਸੇ ਜਹੇਯ੍ਯ।
Āvilakare kilese jaheyyāti cittāluḷakare upatāpasaṅkhāte kilese jaheyya.
ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਕਰਿਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਸਭਾવਂ।
Sabbe dhammā anattāti nibbānaṃ antokaritvā vuttaṃ. Yaṃ kiñci samudayadhammanti yaṃ kiñci sappaccayasabhāvaṃ.
ਸਹ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾਤਿ ਗਾਥਾવਸਾਨੇਨੇવ ਸਦ੍ਧਿਂ। ਯੇਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਦਾਤਿ ਯੇ ਏਤੇ ਅਜਿਤਮਾਣવੇਨ ਕਲ੍ਯਾਣਛਨ੍ਦੇਨ ਏਕਜ੍ਝਾਸਯਾ। ਏਕਪ੍ਪਯੋਗਾਤਿ ਕਾਯવਚੀਮਨੋਪਯੋਗੇਹਿ ਏਕਪ੍ਪਯੋਗਾ। ਏਕਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾਤਿ ਏਕੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਰੁਚਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਏਕਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾ, ਏਕਰੁਚਿਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਕવਾਸਨવਾਸਿਤਾਤਿ ਅਤੀਤਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਾવਿਤਭਾવਨਾ। ਅਨੇਕਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿ ਅਨੇਕੇਸਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ। વਿਰਜਂ વੀਤਮਲਨ੍ਤਿ ਰਾਗਾਦਿਰਜવਿਰਹਿਤਂ ਰਾਗਾਦਿਮਲવਿਰਹਿਤਞ੍ਚ।
Saha gāthāpariyosānāti gāthāvasāneneva saddhiṃ. Yete brāhmaṇena saddhiṃ ekacchandāti ye ete ajitamāṇavena kalyāṇachandena ekajjhāsayā. Ekappayogāti kāyavacīmanopayogehi ekappayogā. Ekādhippāyāti eko adhippāyo ruci etesanti ekādhippāyā, ekarucikāti attho. Ekavāsanavāsitāti atītabuddhasāsane tena saddhiṃ bhāvitabhāvanā. Anekapāṇasahassānanti anekesaṃ devamanussasaṅkhātānaṃ pāṇasahassānaṃ. Virajaṃ vītamalanti rāgādirajavirahitaṃ rāgādimalavirahitañca.
ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਨ੍ਤਿ ਇਧ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ। ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਹੇਟ੍ਠਾਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਂ। ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਤਞ੍ਹਿ ਨਿਰੋਧਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍વਾ ਕਿਚ੍ਚવਸੇਨ ਏવਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸવੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਜਿਤਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਸਹਸ੍ਸਾਨਞ੍ਚ ਤਣ੍ਹਾਦੀਹਿ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਕਾਮਾਸવਾਦੀਹਿ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਫਲਕ੍ਖਣੇ વਿਮੁਚ੍ਚਿ। ਸਹ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਸਹੇવ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਅਜਿਤਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਸਹਸ੍ਸਸ੍ਸ ਚ ਅਜਿਨਜਟਾવਾਕਚੀਰਤਿਦਣ੍ਡਕਮਣ੍ਡਲੁਆਦਯੋ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ। ਸਬ੍ਬੇવ ਇਦ੍ਧਿਮਯਪਤ੍ਤਚੀવਰਧਰਾ ਦ੍વਙ੍ਗੁਲਕੇਸਾ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂ ਹੁਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨਾ ਪਞ੍ਜਲਿਕਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਅਜਿਤਤ੍ਥੇਰੋવ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍વਤ੍ਥਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਸਯਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਿਤਲਦ੍ਧਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਲਦ੍ਧਭਾવੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਾਕਟਮੇવ। ਏવਂ ਭਗવਾ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸੀਤਿ।
Dhammacakkhunti idha sotāpattimaggo adhippeto. Aññattha heṭṭhāmaggattayaṃ. Tassa uppattikāraṇadassanatthaṃ ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti āha. Tañhi nirodhaṃ ārammaṇaṃ katvā kiccavasena evaṃ sabbasaṅkhataṃ paṭivijjhantaṃ uppajjati. Tassa brāhmaṇassa anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccīti tassa ca ajitabrāhmaṇassa antevāsikasahassānañca taṇhādīhi aggahetvā kāmāsavādīhi maggakkhaṇe cittaṃ vimuccamānaṃ phalakkhaṇe vimucci. Saha arahattappattāti arahattappattiyā ca saheva āyasmato ajitassa ca antevāsikasahassassa ca ajinajaṭāvākacīratidaṇḍakamaṇḍaluādayo antaradhāyiṃsu. Sabbeva iddhimayapattacīvaradharā dvaṅgulakesā ehibhikkhū hutvā bhagavantaṃ namassamānā pañjalikā nisīdiṃsu. Pāḷiyaṃ pana ajitattherova paññāyati. Tattha anvatthapaṭipattiyāti sayaṃ paccāsīsitaladdhapaṭipattiyā, nibbānaladdhabhāvenāti attho. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva. Evaṃ bhagavā arahattanikūṭena desanaṃ niṭṭhāpesīti.
ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਜ੍ਜੋਤਿਕਾਯ ਚੂਲ਼ਨਿਦ੍ਦੇਸ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ
Saddhammappajjotikāya cūḷaniddesa-aṭṭhakathāya
ਅਜਿਤਮਾਣવਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Ajitamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਚੂਲ਼ਨਿਦ੍ਦੇਸਪਾਲ਼ਿ • Cūḷaniddesapāḷi
੧. ਅਜਿਤਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾ • 1. Ajitamāṇavapucchā
੧. ਅਜਿਤਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ • 1. Ajitamāṇavapucchāniddeso
