Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
၁၀. အဇိတတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ
10. Ajitattheragāthāvaṇṇanā
မရဏေ မေ ဘယံ နတ္ထီတိ အာယသ္မတော အဇိတတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? သော ကိရ ဧကနဝုတေ ကပ္ပေ ဝိပသ္သိံ ဘဂဝန္တံ ပသ္သိတ္ဝာ ပသန္နစိတ္တော ကပိတ္ထဖလံ အဒာသိ။ တတော ပရမ္ပိ တံ တံ ပုညံ ကတ္ဝာ ဒေဝမနုသ္သေသု သံသရန္တော ဣမသ္မိံ ကပ္ပေ အနုပ္ပန္နေ ဧဝ အမ္ဟာကံ သတ္ထရိ သာဝတ္ထိယံ မဟာကောသလရညော အဂ္ဂာသနိယသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ပုတ္တော ဟုတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ။ တသ္သ အဇိတောတိ နာမံ အဟောသိ။ တသ္မိဉ္စ သမယေ သာဝတ္ထိဝာသီ ဗာဝရီ နာမ ဗ္ရာဟ္မဏော တီဟိ မဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော တိဏ္ဏံ ဝေဒာနံ ပာရဂူ သာဝတ္ထိတော နိက္ခမိတ္ဝာ တာပသပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ဂောဓာဝရီတီရေ ကပိတ္ထာရာမေ ဝသတိ။ အထ အဇိတော တသ္သ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတော အတ္ထကာမာယ ဒေဝတာယ စောဒိတေန ဗာဝရိနာ သတ္ထု သန္တိကံ ပေသိတော တိသ္သမေတ္တေယ္ယာဒီဟိ သဒ္ဓိံ ဘဂဝန္တံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ မနသာဝ ပဉ္ဟေ ပုစ္ဆိတ္ဝာ တေသု ဝိသ္သဇ္ဇိတေသု ပသန္နစိတ္တော သတ္ထု သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတ္ဝာ ဝိပသ္သနံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။ တေန ဝုတ္တံ အပဒာနေ (အပ. ထေရ ၂.၅၂.၇-၁၁) –
Maraṇe me bhayaṃ natthīti āyasmato ajitattherassa gāthā. Kā uppatti? So kira ekanavute kappe vipassiṃ bhagavantaṃ passitvā pasannacitto kapitthaphalaṃ adāsi. Tato parampi taṃ taṃ puññaṃ katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ kappe anuppanne eva amhākaṃ satthari sāvatthiyaṃ mahākosalarañño aggāsaniyassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti. Tassa ajitoti nāmaṃ ahosi. Tasmiñca samaye sāvatthivāsī bāvarī nāma brāhmaṇo tīhi mahāpurisalakkhaṇehi samannāgato tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sāvatthito nikkhamitvā tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā godhāvarītīre kapitthārāme vasati. Atha ajito tassa santike pabbajito atthakāmāya devatāya coditena bāvarinā satthu santikaṃ pesito tissametteyyādīhi saddhiṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā manasāva pañhe pucchitvā tesu vissajjitesu pasannacitto satthu santike pabbajitvā kammaṭṭhānaṃ gahetvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.52.7-11) –
‘‘သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏံ သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟံ။
‘‘Suvaṇṇavaṇṇaṃ sambuddhaṃ, āhutīnaṃ paṭiggahaṃ;
ရထိယံ ပဋိပဇ္ဇန္တံ၊ ကပိတ္ထံ အဒဒိံ ဖလံ။
Rathiyaṃ paṭipajjantaṃ, kapitthaṃ adadiṃ phalaṃ.
‘‘ဧကနဝုတိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ဖလံ အဒဒိံ ဒဒာ။
‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ phalaṃ adadiṃ dadā;
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဖလဒာနသ္သိဒံ ဖလံ။
Duggatiṃ nābhijānāmi, phaladānassidaṃ phalaṃ.
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယ္ဟံ။ပေ.။ ကတံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသန’’န္တိ။
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
အရဟတ္တံ ပန ပတ္တော သီဟနာဒံ နဒန္တော ‘‘မရဏေ မေ ဘယံ နတ္ထီ’’တိ ဂာထံ အဘာသိ။
Arahattaṃ pana patto sīhanādaṃ nadanto ‘‘maraṇe me bhayaṃ natthī’’ti gāthaṃ abhāsi.
၂၀. တတ္ထ မရဏေတိ မရဏနိမိတ္တံ မရဏဟေတု။ မေတိ မယ္ဟံ, ဘယံ နတ္ထိ ဥစ္ဆိန္နဘဝမူလတာယ ပရိက္ခီဏဇာတိကတ္တာ ။ အနုစ္ဆိန္နဘဝမူလာနဉ္ဟိ ‘‘ကီဒိသီ နု ခော မယ္ဟံ အာယတိံ ဥပ္ပတ္တီ’’တိ မရဏတော ဘယံ ဘဝေယ္ယ။ နိကန္တီတိ အပေက္ခာ တဏ္ဟာ, သာ နတ္ထိ ဇီဝိတေ သုပရိမဒ္ဒိတသင္ခာရတာယ ဥပာဒာနက္ခန္ဓာနံ ဒုက္ခာသာရကာဒိဘာဝေန သုဋ္ဌု ဥပဋ္ဌဟနတော။ ဧဝံဘူတော စာဟံ သန္ဒေဟံ သရီရံ, သကံ ဝာ ဒေဟံ ဒေဟသင္ခာတံ ဒုက္ခဘာရံ နိက္ခိပိသ္သာမိ ဆဍ္ဍေသ္သာမိ, နိက္ခိပန္တော စ ‘‘‘ဣမိနာ သရီရကေန သာဓေတဗ္ဗံ သာဓိတံ, ဣဒာနိ တံ ဧကံသေန ဆဍ္ဍနီယမေဝာ’တိ ပညာဝေပုလ္လပ္ပတ္တိယာ သမ္ပဇာနော သတိဝေပုလ္လပ္ပတ္တိယာ ပဋိသ္သတော နိက္ခိပိသ္သာမီ’’တိ။ ဣမံ ပန ဂာထံ ဝတ္ဝာ ထေရော ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတ္ဝာ တဒနန္တရံ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ။
20. Tattha maraṇeti maraṇanimittaṃ maraṇahetu. Meti mayhaṃ, bhayaṃ natthi ucchinnabhavamūlatāya parikkhīṇajātikattā . Anucchinnabhavamūlānañhi ‘‘kīdisī nu kho mayhaṃ āyatiṃ uppattī’’ti maraṇato bhayaṃ bhaveyya. Nikantīti apekkhā taṇhā, sā natthi jīvite suparimadditasaṅkhāratāya upādānakkhandhānaṃ dukkhāsārakādibhāvena suṭṭhu upaṭṭhahanato. Evaṃbhūto cāhaṃ sandehaṃ sarīraṃ, sakaṃ vā dehaṃ dehasaṅkhātaṃ dukkhabhāraṃ nikkhipissāmi chaḍḍessāmi, nikkhipanto ca ‘‘‘iminā sarīrakena sādhetabbaṃ sādhitaṃ, idāni taṃ ekaṃsena chaḍḍanīyamevā’ti paññāvepullappattiyā sampajāno sativepullappattiyā paṭissato nikkhipissāmī’’ti. Imaṃ pana gāthaṃ vatvā thero jhānaṃ samāpajjitvā tadanantaraṃ parinibbāyīti.
အဇိတတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Ajitattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ဒုတိယဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Dutiyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၁၀. အဇိတတ္ထေရဂာထာ • 10. Ajitattheragāthā