| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ථෙරගාථා-අට්‌ඨකථා • Theragāthā-aṭṭhakathā |
10. අජිතත්‌ථෙරගාථාවණ්‌ණනා
10. Ajitattheragāthāvaṇṇanā
මරණෙ මෙ භයං නත්‌ථීති ආයස්‌මතො අජිතත්‌ථෙරස්‌ස ගාථා. කා උප්‌පත්‌ති? සො කිර එකනවුතෙ කප්‌පෙ විපස්‌සිං භගවන්‌තං පස්‌සිත්‌වා පසන්‌නචිත්‌තො කපිත්‌ථඵලං අදාසි. තතො පරම්‌පි තං තං පුඤ්‌ඤං කත්‌වා දෙවමනුස්‌සෙසු සංසරන්‌තො ඉමස්‌මිං කප්‌පෙ අනුප්‌පන්‌නෙ එව අම්‌හාකං සත්‌ථරි සාවත්‌ථියං මහාකොසලරඤ්‌ඤො අග්‌ගාසනියස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස පුත්‌තො හුත්‌වා නිබ්‌බත්‌ති. තස්‌ස අජිතොති නාමං අහොසි. තස්‌මිඤ්‌ච සමයෙ සාවත්‌ථිවාසී බාවරී නාම බ්‍රාහ්‌මණො තීහි මහාපුරිසලක්‌ඛණෙහි සමන්‌නාගතො තිණ්‌ණං වෙදානං පාරගූ සාවත්‌ථිතො නික්‌ඛමිත්‌වා තාපසපබ්‌බජ්‌ජං පබ්‌බජිත්‌වා ගොධාවරීතීරෙ කපිත්‌ථාරාමෙ වසති. අථ අජිතො තස්‌ස සන්‌තිකෙ පබ්‌බජිතො අත්‌ථකාමාය දෙවතාය චොදිතෙන බාවරිනා සත්‌ථු සන්‌තිකං පෙසිතො තිස්‌සමෙත්‌තෙය්‍යාදීහි සද්‌ධිං භගවන්‌තං උපසඞ්‌කමිත්‌වා මනසාව පඤ්‌හෙ පුච්‌ඡිත්‌වා තෙසු විස්‌සජ්‌ජිතෙසු පසන්‌නචිත්‌තො සත්‌ථු සන්‌තිකෙ පබ්‌බජිත්‌වා කම්‌මට්‌ඨානං ගහෙත්‌වා විපස්‌සනං වඩ්‌ඪෙත්‌වා අරහත්‌තං පාපුණි. තෙන වුත්‌තං අපදානෙ (අප. ථෙර 2.52.7-11) –
Maraṇe me bhayaṃ natthīti āyasmato ajitattherassa gāthā. Kā uppatti? So kira ekanavute kappe vipassiṃ bhagavantaṃ passitvā pasannacitto kapitthaphalaṃ adāsi. Tato parampi taṃ taṃ puññaṃ katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ kappe anuppanne eva amhākaṃ satthari sāvatthiyaṃ mahākosalarañño aggāsaniyassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti. Tassa ajitoti nāmaṃ ahosi. Tasmiñca samaye sāvatthivāsī bāvarī nāma brāhmaṇo tīhi mahāpurisalakkhaṇehi samannāgato tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sāvatthito nikkhamitvā tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā godhāvarītīre kapitthārāme vasati. Atha ajito tassa santike pabbajito atthakāmāya devatāya coditena bāvarinā satthu santikaṃ pesito tissametteyyādīhi saddhiṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā manasāva pañhe pucchitvā tesu vissajjitesu pasannacitto satthu santike pabbajitvā kammaṭṭhānaṃ gahetvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.52.7-11) –
‘‘සුවණ්‌ණවණ්‌ණං සම්‌බුද්‌ධං, ආහුතීනං පටිග්‌ගහං;
‘‘Suvaṇṇavaṇṇaṃ sambuddhaṃ, āhutīnaṃ paṭiggahaṃ;
රථියං පටිපජ්‌ජන්‌තං, කපිත්‌ථං අදදිං ඵලං.
Rathiyaṃ paṭipajjantaṃ, kapitthaṃ adadiṃ phalaṃ.
‘‘එකනවුතිතො කප්‌පෙ, යං ඵලං අදදිං දදා;
‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ phalaṃ adadiṃ dadā;
දුග්‌ගතිං නාභිජානාමි, ඵලදානස්‌සිදං ඵලං.
Duggatiṃ nābhijānāmi, phaladānassidaṃ phalaṃ.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්‌හං…පෙ.… කතං බුද්‌ධස්‌ස සාසන’’න්‌ති.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
අරහත්‌තං පන පත්‌තො සීහනාදං නදන්‌තො ‘‘මරණෙ මෙ භයං නත්‌ථී’’ති ගාථං අභාසි.
Arahattaṃ pana patto sīhanādaṃ nadanto ‘‘maraṇe me bhayaṃ natthī’’ti gāthaṃ abhāsi.
20. තත්‌ථ මරණෙති මරණනිමිත්‌තං මරණහෙතු. මෙති මය්‌හං, භයං නත්‌ථි උච්‌ඡින්‌නභවමූලතාය පරික්‌ඛීණජාතිකත්‌තා . අනුච්‌ඡින්‌නභවමූලානඤ්‌හි ‘‘කීදිසී නු ඛො මය්‌හං ආයතිං උප්‌පත්‌තී’’ති මරණතො භයං භවෙය්‍ය. නිකන්‌තීති අපෙක්‌ඛා තණ්‌හා, සා නත්‌ථි ජීවිතෙ සුපරිමද්‌දිතසඞ්‌ඛාරතාය උපාදානක්‌ඛන්‌ධානං දුක්‌ඛාසාරකාදිභාවෙන සුට්‌ඨු උපට්‌ඨහනතො. එවංභූතො චාහං සන්‌දෙහං සරීරං, සකං වා දෙහං දෙහසඞ්‌ඛාතං දුක්‌ඛභාරං නික්‌ඛිපිස්‌සාමි ඡඩ්‌ඩෙස්‌සාමි, නික්‌ඛිපන්‌තො ච ‘‘‘ඉමිනා සරීරකෙන සාධෙතබ්‌බං සාධිතං, ඉදානි තං එකංසෙන ඡඩ්‌ඩනීයමෙවා’ති පඤ්‌ඤාවෙපුල්‌ලප්‌පත්‌තියා සම්‌පජානො සතිවෙපුල්‌ලප්‌පත්‌තියා පටිස්‌සතො නික්‌ඛිපිස්‌සාමී’’ති. ඉමං පන ගාථං වත්‌වා ථෙරො ඣානං සමාපජ්‌ජිත්‌වා තදනන්‌තරං පරිනිබ්‌බායීති.
20. Tattha maraṇeti maraṇanimittaṃ maraṇahetu. Meti mayhaṃ, bhayaṃ natthi ucchinnabhavamūlatāya parikkhīṇajātikattā . Anucchinnabhavamūlānañhi ‘‘kīdisī nu kho mayhaṃ āyatiṃ uppattī’’ti maraṇato bhayaṃ bhaveyya. Nikantīti apekkhā taṇhā, sā natthi jīvite suparimadditasaṅkhāratāya upādānakkhandhānaṃ dukkhāsārakādibhāvena suṭṭhu upaṭṭhahanato. Evaṃbhūto cāhaṃ sandehaṃ sarīraṃ, sakaṃ vā dehaṃ dehasaṅkhātaṃ dukkhabhāraṃ nikkhipissāmi chaḍḍessāmi, nikkhipanto ca ‘‘‘iminā sarīrakena sādhetabbaṃ sādhitaṃ, idāni taṃ ekaṃsena chaḍḍanīyamevā’ti paññāvepullappattiyā sampajāno sativepullappattiyā paṭissato nikkhipissāmī’’ti. Imaṃ pana gāthaṃ vatvā thero jhānaṃ samāpajjitvā tadanantaraṃ parinibbāyīti.
අජිතත්‌ථෙරගාථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Ajitattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
දුතියවග්‌ගවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dutiyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / ථෙරගාථාපාළි • Theragāthāpāḷi / 10. අජිතත්‌ථෙරගාථා • 10. Ajitattheragāthā
