| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi |
੧੫੧. ਅਜ੍ਝਾਰਾਮੇ ਉਪਾਹਨਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ
151. Ajjhārāme upāhanapaṭikkhepo
੨੪੮. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗવਾ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਅਨੁਪਾਹਨੋ ਚਙ੍ਕਮਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਪਾਹਨੋ ਚਙ੍ਕਮਤੀਤਿ, ਥੇਰਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨੁਪਾਹਨਾ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ। ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਸਤ੍ਥਰਿ ਅਨੁਪਾਹਨੇ ਚਙ੍ਕਮਮਾਨੇ, ਥੇਰੇਸੁਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਅਨੁਪਾਹਨੇਸੁ ਚਙ੍ਕਮਮਾਨੇਸੁ, ਸਉਪਾਹਨਾ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ। ਯੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਾ…ਪੇ॰… ਤੇ ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ ਖਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ વਿਪਾਚੇਨ੍ਤਿ – ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਸਤ੍ਥਰਿ ਅਨੁਪਾਹਨੇ ਚਙ੍ਕਮਮਾਨੇ, ਥੇਰੇਸੁਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਅਨੁਪਾਹਨੇਸੁ ਚਙ੍ਕਮਮਾਨੇਸੁ, ਸਉਪਾਹਨਾ ਚਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ…ਪੇ॰… ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਸਤ੍ਥਰਿ ਅਨੁਪਾਹਨੇ ਚਙ੍ਕਮਮਾਨੇ, ਥੇਰੇਸੁਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਅਨੁਪਾਹਨੇਸੁ ਚਙ੍ਕਮਮਾਨੇਸੁ, ਸਉਪਾਹਨਾ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਚ੍ਚਂ, ਭਗવਾ’’ਤਿ। વਿਗਰਹਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ…ਪੇ॰… ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮੋਘਪੁਰਿਸਾ, ਸਤ੍ਥਰਿ ਅਨੁਪਾਹਨੇ ਚਙ੍ਕਮਮਾਨੇ, ਥੇਰੇਸੁਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਅਨੁਪਾਹਨੇਸੁ ਚਙ੍ਕਮਮਾਨੇਸੁ, ਸਉਪਾਹਨਾ ਚਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਇਮੇ ਹਿ ਨਾਮ, ਭਿਕ੍ਖવੇ , ਗਿਹੀ ਓਦਾਤવਤ੍ਥવਸਨਕਾ ਅਭਿਜੀવਨਿਕਸ੍ਸ ਸਿਪ੍ਪਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਆਚਰਿਯੇਸੁ ਸਗਾਰવਾ ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾ ਸਭਾਗવੁਤ੍ਤਿਕਾ વਿਹਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਇਧ ਖੋ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੋਭੇਥ, ਯਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਏવਂ ਸ੍વਾਕ੍ਖਾਤੇ ਧਮ੍ਮવਿਨਯੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਸਮਾਨਾ ਆਚਰਿਯੇਸੁ ਆਚਰਿਯਮਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਸੁ ਉਪਜ੍ਝਾਯਮਤ੍ਤੇਸੁ ਅਗਾਰવਾ ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾ ਅਸਭਾਗવੁਤ੍ਤਿਕਾ 1 વਿਹਰੇਯ੍ਯਾਥ। ਨੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ વਾ ਪਸਾਦਾਯ…ਪੇ॰… વਿਗਰਹਿਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਿਂ ਕਥਂ ਕਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਚਰਿਯੇਸੁ ਆਚਰਿਯਮਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਸੁ ਉਪਜ੍ਝਾਯਮਤ੍ਤੇਸੁ ਅਨੁਪਾਹਨੇਸੁ ਚਙ੍ਕਮਮਾਨੇਸੁ ਸਉਪਾਹਨੇਨ ਚਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ। ਯੋ ਚਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ । ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਜ੍ਝਾਰਾਮੇ ਉਪਾਹਨਾ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾ। ਯੋ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ।
248. Tena kho pana samayena bhagavā ajjhokāse anupāhano caṅkamati. Satthā anupāhano caṅkamatīti, therāpi bhikkhū anupāhanā caṅkamanti. Chabbaggiyā bhikkhū, satthari anupāhane caṅkamamāne, theresupi bhikkhūsu anupāhanesu caṅkamamānesu, saupāhanā caṅkamanti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū, satthari anupāhane caṅkamamāne, theresupi bhikkhūsu anupāhanesu caṅkamamānesu, saupāhanā caṅkamissantī’’ti. Atha kho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira, bhikkhave, chabbaggiyā bhikkhū, satthari anupāhane caṅkamamāne, theresupi bhikkhūsu anupāhanesu caṅkamamānesu, saupāhanā caṅkamantī’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… ‘‘kathañhi nāma te, bhikkhave, moghapurisā, satthari anupāhane caṅkamamāne, theresupi bhikkhūsu anupāhanesu caṅkamamānesu, saupāhanā caṅkamissanti. Ime hi nāma, bhikkhave , gihī odātavatthavasanakā abhijīvanikassa sippassa kāraṇā ācariyesu sagāravā sappatissā sabhāgavuttikā viharissanti. Idha kho taṃ, bhikkhave, sobhetha, yaṃ tumhe evaṃ svākkhāte dhammavinaye pabbajitā samānā ācariyesu ācariyamattesu upajjhāyesu upajjhāyamattesu agāravā appatissā asabhāgavuttikā 2 vihareyyātha. Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, ācariyesu ācariyamattesu upajjhāyesu upajjhāyamattesu anupāhanesu caṅkamamānesu saupāhanena caṅkamitabbaṃ. Yo caṅkameyya, āpatti dukkaṭassa . Na ca, bhikkhave, ajjhārāme upāhanā dhāretabbā. Yo dhāreyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.
੨੪੯. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਦਖਿਲਾਬਾਧੋ ਹੋਤਿ। ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਉਚ੍ਚਾਰਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਾવਮ੍ਪਿ ਨਿਕ੍ਖਾਮੇਨ੍ਤਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਭਗવਾ ਸੇਨਾਸਨਚਾਰਿਕਂ ਆਹਿਣ੍ਡਨ੍ਤੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਉਚ੍ਚਾਰਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਾવਮ੍ਪਿ ਨਿਕ੍ਖਾਮੇਨ੍ਤੇ, ਦਿਸ੍વਾਨ ਯੇਨ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਿਂ ਇਮਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਬਾਧੋ’’ਤਿ? ‘‘ਇਮਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਪਾਦਖਿਲਾਬਾਧੋ; ਇਮਂ ਮਯਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਉਚ੍ਚਾਰਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਾવਮ੍ਪਿ ਨਿਕ੍ਖਾਮੇਮਾ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਦਾਨੇ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਕਰਣੇ ਧਮ੍ਮਿਂ ਕਥਂ ਕਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਸ੍ਸ ਪਾਦਾ વਾ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਪਾਦਾ વਾ ਫਲਿਤਾ, ਪਾਦਖਿਲੋ વਾ ਆਬਾਧੋ 3 ਉਪਾਹਨਂ ਧਾਰੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ।
249. Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno pādakhilābādho hoti. Taṃ bhikkhū pariggahetvā uccārampi passāvampi nikkhāmenti. Addasā kho bhagavā senāsanacārikaṃ āhiṇḍanto te bhikkhū taṃ bhikkhuṃ pariggahetvā uccārampi passāvampi nikkhāmente, disvāna yena te bhikkhū tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā te bhikkhū etadavoca – ‘‘kiṃ imassa, bhikkhave, bhikkhuno ābādho’’ti? ‘‘Imassa, bhante, āyasmato pādakhilābādho; imaṃ mayaṃ pariggahetvā uccārampi passāvampi nikkhāmemā’’ti. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, yassa pādā vā dukkhā, pādā vā phalitā, pādakhilo vā ābādho 4 upāhanaṃ dhāretu’’nti.
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਧੋਤੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਮਞ੍ਚਮ੍ਪਿ ਪੀਠਮ੍ਪਿ ਅਭਿਰੁਹਨ੍ਤਿ; ਚੀવਰਮ੍ਪਿ ਸੇਨਾਸਨਮ੍ਪਿ ਦੁਸ੍ਸਤਿ। ਭਗવਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ। ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ‘ਇਦਾਨਿ ਮਞ੍ਚਂ વਾ ਪੀਠਂ વਾ ਅਭਿਰੁਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਪਾਹਨਂ ਧਾਰੇਤੁਨ੍ਤਿ।
Tena kho pana samayena bhikkhū adhotehi pādehi mañcampi pīṭhampi abhiruhanti; cīvarampi senāsanampi dussati. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Anujānāmi, bhikkhave, ‘idāni mañcaṃ vā pīṭhaṃ vā abhiruhissāmī’’ti upāhanaṃ dhāretunti.
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪੋਸਥਗ੍ਗਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਨਿਸਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਖਾਣੁਮ੍ਪਿ ਕਣ੍ਟਕਮ੍ਪਿ ਅਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ; ਪਾਦਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਭਗવਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ। ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਜ੍ਝਾਰਾਮੇ ਉਪਾਹਨਂ ਧਾਰੇਤੁਂ, ਉਕ੍ਕਂ, ਪਦੀਪਂ, ਕਤ੍ਤਰਦਣ੍ਡਨ੍ਤਿ।
Tena kho pana samayena bhikkhū rattiyā uposathaggampi sannisajjampi gacchantā andhakāre khāṇumpi kaṇṭakampi akkamanti; pādā dukkhā honti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Anujānāmi, bhikkhave, ajjhārāme upāhanaṃ dhāretuṃ, ukkaṃ, padīpaṃ, kattaradaṇḍanti.
ਅਜ੍ਝਾਰਾਮੇ ਉਪਾਹਨਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
Ajjhārāme upāhanapaṭikkhepo niṭṭhito.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਅਜ੍ਝਾਰਾਮੇਉਪਾਹਨਪਟਿਕ੍ਖੇਪਕਥਾ • Ajjhārāmeupāhanapaṭikkhepakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਅਜ੍ਝਾਰਾਮੇ ਉਪਾਹਨਪਟਿਕ੍ਖੇਪਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Ajjhārāme upāhanapaṭikkhepakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੧੫੧. ਅਜ੍ਝਾਰਾਮੇ ਉਪਾਹਨਪਟਿਕ੍ਖੇਪਕਥਾ • 151. Ajjhārāme upāhanapaṭikkhepakathā
