| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
अज्झारामेउपाहनपटिक्खेपकथादिवण्णना
Ajjhārāmeupāhanapaṭikkhepakathādivaṇṇanā
२५१. उण्णाहि कतपादुकाति एत्थ उण्णामयकम्बलेहि कता पादुका सङ्गय्हन्ति।
251.Uṇṇāhikatapādukāti ettha uṇṇāmayakambalehi katā pādukā saṅgayhanti.
२५३. गङ्गामहकीळिकायाति गङ्गामहे कीळिकाय। तत्थ हि इत्थिपुरिसा यानेहि उदककीळं गच्छन्ति। पीठकसिविकन्ति फलकादिना कतं पीठकयानं। पटपोतलिकं अन्दोलिका। सब्बम्पि यानं उपाहनेनपि गन्तुं असमत्थस्स गिलानस्स अनुञ्ञातं।
253.Gaṅgāmahakīḷikāyāti gaṅgāmahe kīḷikāya. Tattha hi itthipurisā yānehi udakakīḷaṃ gacchanti. Pīṭhakasivikanti phalakādinā kataṃ pīṭhakayānaṃ. Paṭapotalikaṃ andolikā. Sabbampi yānaṃ upāhanenapi gantuṃ asamatthassa gilānassa anuññātaṃ.
२५४. वाळरूपानीति आहरिमानि वाळरूपानि। चतुरङ्गुलाधिकानीति उद्दलोमीएकन्तलोमीहि विसेसदस्सनं। चतुरङ्गुलतो हि ऊनानि किर उद्दलोमीआदीसु पविसन्ति। वानचित्रो उण्णामयत्थरणोति नानावण्णेहि उण्णामयसुत्तेहि भित्तिच्छेदादिवसेन वायित्वा कतचित्तत्थरणो। घनपुप्फकोति बहलरागो। पकतितूलिकाति तूलपुण्णा भिसि। विकतिकाति सीहरूपादिवसेन वानचित्राव गय्हति। उद्दलोमीति ‘‘उभतोदसं उण्णामयत्थरण’’न्ति दीघनिकायट्ठकथायं वुत्तं। कोसेय्यकट्टिस्समयन्ति कोसियसुत्तानं अन्तरा सुवण्णमयसुत्तानि पवेसेत्वा वीतं। सुवण्णसुत्तं किर ‘‘कट्टिस्सं, कसट’’न्ति च वुच्चति। तेनेव ‘‘कोसेय्यकसटमय’’न्ति आचरिय-धम्मपालत्थेरेन वुत्तन्ति वदन्ति। रतनपरिसिब्बितन्ति सुवण्णलित्तं। सुद्धकोसेय्यन्ति रतनपरिसिब्बनरहितं।
254.Vāḷarūpānīti āharimāni vāḷarūpāni. Caturaṅgulādhikānīti uddalomīekantalomīhi visesadassanaṃ. Caturaṅgulato hi ūnāni kira uddalomīādīsu pavisanti. Vānacitro uṇṇāmayattharaṇoti nānāvaṇṇehi uṇṇāmayasuttehi bhitticchedādivasena vāyitvā katacittattharaṇo. Ghanapupphakoti bahalarāgo. Pakatitūlikāti tūlapuṇṇā bhisi. Vikatikāti sīharūpādivasena vānacitrāva gayhati. Uddalomīti ‘‘ubhatodasaṃ uṇṇāmayattharaṇa’’nti dīghanikāyaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Koseyyakaṭṭissamayanti kosiyasuttānaṃ antarā suvaṇṇamayasuttāni pavesetvā vītaṃ. Suvaṇṇasuttaṃ kira ‘‘kaṭṭissaṃ, kasaṭa’’nti ca vuccati. Teneva ‘‘koseyyakasaṭamaya’’nti ācariya-dhammapālattherena vuttanti vadanti. Ratanaparisibbitanti suvaṇṇalittaṃ. Suddhakoseyyanti ratanaparisibbanarahitaṃ.
अजिनमिगचम्मानं अतिसुखुमत्ता दुपट्टतिपट्टानि कत्वा सिब्बन्तीति वुत्तं ‘‘अजिनप्पवेणी’’ति। रत्तवितानेनाति सब्बरत्तेन वितानेन। यं पन नानावण्णं वानचित्तं वा लेपचित्तं वा, तं वट्टति। उभतोलोहितकूपधानेपि एसेव नयो। ‘‘चित्रं वा’’ति इदं पन सब्बथा कप्पियत्ता वुत्तं, न पन उभतोउपधानेसु अकप्पियत्ता। न हि लोहितक-सद्दो चित्ते वत्तति, पटलिग्गहणेनेव चित्तकस्सपि अत्थरणस्स सङ्गहेतब्बप्पसङ्गतो, कासावं पन लोहितकवोहारं न गच्छति। तस्मा वितानेपि उभतोउपधानेपि वट्टति। सचे पमाणयुत्तन्तिआदि अञ्ञप्पमाणातिक्कन्तस्स बिब्बोहनस्स पटिक्खित्तभावदस्सनत्थं वुत्तं, न पन उच्चासयनमहासयनभावदस्सनत्थं तथा अवुत्तत्ता। तं पन उपधानं उपोसथिकानं गहट्ठानं वट्टति। उच्चासयनमहासयनमेव हि तदा तेसं न वट्टति। दीघनिकायट्ठकथादीसु किञ्चापि ‘‘ठपेत्वा तूलिकं सब्बानेव गोनकादीनि रतनपरिसिब्बितानि वट्टन्ती’’तिआदि वुत्तं, विनयट्ठकथायेव कप्पियाकप्पियभावे पमाणन्ति गहेतब्बं।
Ajinamigacammānaṃ atisukhumattā dupaṭṭatipaṭṭāni katvā sibbantīti vuttaṃ ‘‘ajinappaveṇī’’ti. Rattavitānenāti sabbarattena vitānena. Yaṃ pana nānāvaṇṇaṃ vānacittaṃ vā lepacittaṃ vā, taṃ vaṭṭati. Ubhatolohitakūpadhānepi eseva nayo. ‘‘Citraṃ vā’’ti idaṃ pana sabbathā kappiyattā vuttaṃ, na pana ubhatoupadhānesu akappiyattā. Na hi lohitaka-saddo citte vattati, paṭaliggahaṇeneva cittakassapi attharaṇassa saṅgahetabbappasaṅgato, kāsāvaṃ pana lohitakavohāraṃ na gacchati. Tasmā vitānepi ubhatoupadhānepi vaṭṭati. Sace pamāṇayuttantiādi aññappamāṇātikkantassa bibbohanassa paṭikkhittabhāvadassanatthaṃ vuttaṃ, na pana uccāsayanamahāsayanabhāvadassanatthaṃ tathā avuttattā. Taṃ pana upadhānaṃ uposathikānaṃ gahaṭṭhānaṃ vaṭṭati. Uccāsayanamahāsayanameva hi tadā tesaṃ na vaṭṭati. Dīghanikāyaṭṭhakathādīsu kiñcāpi ‘‘ṭhapetvā tūlikaṃ sabbāneva gonakādīni ratanaparisibbitāni vaṭṭantī’’tiādi vuttaṃ, vinayaṭṭhakathāyeva kappiyākappiyabhāve pamāṇanti gahetabbaṃ.
अज्झारामेउपाहनपटिक्खेपकथादिवण्णना निट्ठिता।
Ajjhārāmeupāhanapaṭikkhepakathādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi
१५२. कट्ठपादुकादिपटिक्खेपो • 152. Kaṭṭhapādukādipaṭikkhepo
१५३. यानादिपटिक्खेपो • 153. Yānādipaṭikkhepo
१५४. उच्चासयनमहासयनपटिक्खेपो • 154. Uccāsayanamahāsayanapaṭikkhepo
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā
अज्झारामेउपाहनपटिक्खेपकथा • Ajjhārāmeupāhanapaṭikkhepakathā
यानादिपटिक्खेपकथा • Yānādipaṭikkhepakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā
कट्ठपादुकादिपटिक्खेपकथावण्णना • Kaṭṭhapādukādipaṭikkhepakathāvaṇṇanā
यानादिपटिक्खेपकथावण्णना • Yānādipaṭikkhepakathāvaṇṇanā
उच्चासयनमहासयनपटिक्खेपकथावण्णना • Uccāsayanamahāsayanapaṭikkhepakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / यानादिपटिक्खेपकथावण्णना • Yānādipaṭikkhepakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi
१५१. अज्झारामे उपाहनपटिक्खेपकथा • 151. Ajjhārāme upāhanapaṭikkhepakathā
१५३. यानादिपटिक्खेपकथा • 153. Yānādipaṭikkhepakathā
१५४. उच्चासयनमहासयनपटिक्खेपकथा • 154. Uccāsayanamahāsayanapaṭikkhepakathā
