| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
อชฺฌาราเมอุปาหนปฎิเกฺขปกถาทิวณฺณนา
Ajjhārāmeupāhanapaṭikkhepakathādivaṇṇanā
๒๕๑. อุณฺณาหิ กตปาทุกาติ เอตฺถ อุณฺณามยกมฺพเลหิ กตา ปาทุกา สงฺคยฺหนฺติฯ
251.Uṇṇāhikatapādukāti ettha uṇṇāmayakambalehi katā pādukā saṅgayhanti.
๒๕๓. คงฺคามหกีฬิกายาติ คงฺคามเห กีฬิกายฯ ตตฺถ หิ อิตฺถิปุริสา ยาเนหิ อุทกกีฬํ คจฺฉนฺติฯ ปีฐกสิวิกนฺติ ผลกาทินา กตํ ปีฐกยานํฯ ปฎโปตลิกํ อโนฺทลิกาฯ สพฺพมฺปิ ยานํ อุปาหเนนปิ คนฺตุํ อสมตฺถสฺส คิลานสฺส อนุญฺญาตํฯ
253.Gaṅgāmahakīḷikāyāti gaṅgāmahe kīḷikāya. Tattha hi itthipurisā yānehi udakakīḷaṃ gacchanti. Pīṭhakasivikanti phalakādinā kataṃ pīṭhakayānaṃ. Paṭapotalikaṃ andolikā. Sabbampi yānaṃ upāhanenapi gantuṃ asamatthassa gilānassa anuññātaṃ.
๒๕๔. วาฬรูปานีติ อาหริมานิ วาฬรูปานิฯ จตุรงฺคุลาธิกานีติ อุทฺทโลมีเอกนฺตโลมีหิ วิเสสทสฺสนํฯ จตุรงฺคุลโต หิ อูนานิ กิร อุทฺทโลมีอาทีสุ ปวิสนฺติฯ วานจิโตฺร อุณฺณามยตฺถรโณติ นานาวเณฺณหิ อุณฺณามยสุเตฺตหิ ภิตฺติเจฺฉทาทิวเสน วายิตฺวา กตจิตฺตตฺถรโณฯ ฆนปุปฺผโกติ พหลราโคฯ ปกติตูลิกาติ ตูลปุณฺณา ภิสิฯ วิกติกาติ สีหรูปาทิวเสน วานจิตฺราว คยฺหติฯ อุทฺทโลมีติ ‘‘อุภโตทสํ อุณฺณามยตฺถรณ’’นฺติ ทีฆนิกายฎฺฐกถายํ วุตฺตํฯ โกเสยฺยกฎฺฎิสฺสมยนฺติ โกสิยสุตฺตานํ อนฺตรา สุวณฺณมยสุตฺตานิ ปเวเสตฺวา วีตํฯ สุวณฺณสุตฺตํ กิร ‘‘กฎฺฎิสฺสํ, กสฎ’’นฺติ จ วุจฺจติฯ เตเนว ‘‘โกเสยฺยกสฎมย’’นฺติ อาจริย-ธมฺมปาลเตฺถเรน วุตฺตนฺติ วทนฺติฯ รตนปริสิพฺพิตนฺติ สุวณฺณลิตฺตํฯ สุทฺธโกเสยฺยนฺติ รตนปริสิพฺพนรหิตํฯ
254.Vāḷarūpānīti āharimāni vāḷarūpāni. Caturaṅgulādhikānīti uddalomīekantalomīhi visesadassanaṃ. Caturaṅgulato hi ūnāni kira uddalomīādīsu pavisanti. Vānacitro uṇṇāmayattharaṇoti nānāvaṇṇehi uṇṇāmayasuttehi bhitticchedādivasena vāyitvā katacittattharaṇo. Ghanapupphakoti bahalarāgo. Pakatitūlikāti tūlapuṇṇā bhisi. Vikatikāti sīharūpādivasena vānacitrāva gayhati. Uddalomīti ‘‘ubhatodasaṃ uṇṇāmayattharaṇa’’nti dīghanikāyaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Koseyyakaṭṭissamayanti kosiyasuttānaṃ antarā suvaṇṇamayasuttāni pavesetvā vītaṃ. Suvaṇṇasuttaṃ kira ‘‘kaṭṭissaṃ, kasaṭa’’nti ca vuccati. Teneva ‘‘koseyyakasaṭamaya’’nti ācariya-dhammapālattherena vuttanti vadanti. Ratanaparisibbitanti suvaṇṇalittaṃ. Suddhakoseyyanti ratanaparisibbanarahitaṃ.
อชินมิคจมฺมานํ อติสุขุมตฺตา ทุปฎฺฎติปฎฺฎานิ กตฺวา สิพฺพนฺตีติ วุตฺตํ ‘‘อชินปฺปเวณี’’ติฯ รตฺตวิตาเนนาติ สพฺพรเตฺตน วิตาเนนฯ ยํ ปน นานาวณฺณํ วานจิตฺตํ วา เลปจิตฺตํ วา, ตํ วฎฺฎติฯ อุภโตโลหิตกูปธาเนปิ เอเสว นโยฯ ‘‘จิตฺรํ วา’’ติ อิทํ ปน สพฺพถา กปฺปิยตฺตา วุตฺตํ, น ปน อุภโตอุปธาเนสุ อกปฺปิยตฺตาฯ น หิ โลหิตก-สโทฺท จิเตฺต วตฺตติ, ปฎลิคฺคหเณเนว จิตฺตกสฺสปิ อตฺถรณสฺส สงฺคเหตพฺพปฺปสงฺคโต, กาสาวํ ปน โลหิตกโวหารํ น คจฺฉติฯ ตสฺมา วิตาเนปิ อุภโตอุปธาเนปิ วฎฺฎติฯ สเจ ปมาณยุตฺตนฺติอาทิ อญฺญปฺปมาณาติกฺกนฺตสฺส พิโพฺพหนสฺส ปฎิกฺขิตฺตภาวทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ, น ปน อุจฺจาสยนมหาสยนภาวทสฺสนตฺถํ ตถา อวุตฺตตฺตาฯ ตํ ปน อุปธานํ อุโปสถิกานํ คหฎฺฐานํ วฎฺฎติฯ อุจฺจาสยนมหาสยนเมว หิ ตทา เตสํ น วฎฺฎติฯ ทีฆนิกายฎฺฐกถาทีสุ กิญฺจาปิ ‘‘ฐเปตฺวา ตูลิกํ สพฺพาเนว โคนกาทีนิ รตนปริสิพฺพิตานิ วฎฺฎนฺตี’’ติอาทิ วุตฺตํ, วินยฎฺฐกถาเยว กปฺปิยากปฺปิยภาเว ปมาณนฺติ คเหตพฺพํฯ
Ajinamigacammānaṃ atisukhumattā dupaṭṭatipaṭṭāni katvā sibbantīti vuttaṃ ‘‘ajinappaveṇī’’ti. Rattavitānenāti sabbarattena vitānena. Yaṃ pana nānāvaṇṇaṃ vānacittaṃ vā lepacittaṃ vā, taṃ vaṭṭati. Ubhatolohitakūpadhānepi eseva nayo. ‘‘Citraṃ vā’’ti idaṃ pana sabbathā kappiyattā vuttaṃ, na pana ubhatoupadhānesu akappiyattā. Na hi lohitaka-saddo citte vattati, paṭaliggahaṇeneva cittakassapi attharaṇassa saṅgahetabbappasaṅgato, kāsāvaṃ pana lohitakavohāraṃ na gacchati. Tasmā vitānepi ubhatoupadhānepi vaṭṭati. Sace pamāṇayuttantiādi aññappamāṇātikkantassa bibbohanassa paṭikkhittabhāvadassanatthaṃ vuttaṃ, na pana uccāsayanamahāsayanabhāvadassanatthaṃ tathā avuttattā. Taṃ pana upadhānaṃ uposathikānaṃ gahaṭṭhānaṃ vaṭṭati. Uccāsayanamahāsayanameva hi tadā tesaṃ na vaṭṭati. Dīghanikāyaṭṭhakathādīsu kiñcāpi ‘‘ṭhapetvā tūlikaṃ sabbāneva gonakādīni ratanaparisibbitāni vaṭṭantī’’tiādi vuttaṃ, vinayaṭṭhakathāyeva kappiyākappiyabhāve pamāṇanti gahetabbaṃ.
อชฺฌาราเมอุปาหนปฎิเกฺขปกถาทิวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Ajjhārāmeupāhanapaṭikkhepakathādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi
๑๕๒. กฎฺฐปาทุกาทิปฎิเกฺขโป • 152. Kaṭṭhapādukādipaṭikkhepo
๑๕๓. ยานาทิปฎิเกฺขโป • 153. Yānādipaṭikkhepo
๑๕๔. อุจฺจาสยนมหาสยนปฎิเกฺขโป • 154. Uccāsayanamahāsayanapaṭikkhepo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā
อชฺฌาราเมอุปาหนปฎิเกฺขปกถา • Ajjhārāmeupāhanapaṭikkhepakathā
ยานาทิปฎิเกฺขปกถา • Yānādipaṭikkhepakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā
กฎฺฐปาทุกาทิปฎิเกฺขปกถาวณฺณนา • Kaṭṭhapādukādipaṭikkhepakathāvaṇṇanā
ยานาทิปฎิเกฺขปกถาวณฺณนา • Yānādipaṭikkhepakathāvaṇṇanā
อุจฺจาสยนมหาสยนปฎิเกฺขปกถาวณฺณนา • Uccāsayanamahāsayanapaṭikkhepakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ยานาทิปฎิเกฺขปกถาวณฺณนา • Yānādipaṭikkhepakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi
๑๕๑. อชฺฌาราเม อุปาหนปฎิเกฺขปกถา • 151. Ajjhārāme upāhanapaṭikkhepakathā
๑๕๓. ยานาทิปฎิเกฺขปกถา • 153. Yānādipaṭikkhepakathā
๑๕๔. อุจฺจาสยนมหาสยนปฎิเกฺขปกถา • 154. Uccāsayanamahāsayanapaṭikkhepakathā
