Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
నమో తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
సంయుత్తనికాయే
Saṃyuttanikāye
సళాయతనవగ్గ-అట్ఠకథా
Saḷāyatanavagga-aṭṭhakathā
౧. సళాయతనసంయుత్తం
1. Saḷāyatanasaṃyuttaṃ
౧. అనిచ్చవగ్గో
1. Aniccavaggo
౧. అజ్ఝత్తానిచ్చసుత్తవణ్ణనా
1. Ajjhattāniccasuttavaṇṇanā
౧. సళాయతనవగ్గస్స పఠమే చక్ఖున్తి ద్వే చక్ఖూని – ఞాణచక్ఖు చేవ మంసచక్ఖు చ. తత్థ ఞాణచక్ఖు పఞ్చవిధం – బుద్ధచక్ఖు, ధమ్మచక్ఖు, సమన్తచక్ఖు, దిబ్బచక్ఖు, పఞ్ఞాచక్ఖూతి. తేసు బుద్ధచక్ఖు నామ ఆసయానుసయఞాణఞ్చేవ ఇన్ద్రియపరోపరియత్తఞాణఞ్చ, యం – ‘‘బుద్ధచక్ఖునా లోకం వోలోకేన్తో’’తి (మహావ॰ ౯; మ॰ ని॰ ౧.౨౮౩; ౨.౩౩౮) ఆగతం . ధమ్మచక్ఖు నామ హేట్ఠిమా తయో మగ్గా తీణి చ ఫలాని, యం – ‘‘విరజం వీతమలం ధమ్మచక్ఖుం ఉదపాదీ’’తి (మహావ॰ ౧౬; మ॰ ని॰ ౨.౩౯౫) ఆగతం. సమన్తచక్ఖు నామ సబ్బఞ్ఞుతఞ్ఞాణం, యం – ‘‘పాసాదమారుయ్హ సమన్తచక్ఖూ’’తి (మహావ॰ ౮; మ॰ ని॰ ౧.౨౮౨; ౨.౩౩౮) ఆగతం. దిబ్బచక్ఖు నామ ఆలోకఫరణేన ఉప్పన్నం ఞాణం, యం – ‘‘దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేనా’’తి (పారా॰ ౧౩; మ॰ ని॰ ౨.౩౪౧) ఆగతం. పఞ్ఞాచక్ఖు నామ చతుసచ్చపరిచ్ఛేదకఞాణం, యం – ‘‘చక్ఖుం ఉదపాదీ’’తి (స॰ ని॰ ౫.౧౦౮౧; మహావ॰ ౧౫) ఆగతం.
1. Saḷāyatanavaggassa paṭhame cakkhunti dve cakkhūni – ñāṇacakkhu ceva maṃsacakkhu ca. Tattha ñāṇacakkhu pañcavidhaṃ – buddhacakkhu, dhammacakkhu, samantacakkhu, dibbacakkhu, paññācakkhūti. Tesu buddhacakkhu nāma āsayānusayañāṇañceva indriyaparopariyattañāṇañca, yaṃ – ‘‘buddhacakkhunā lokaṃ volokento’’ti (mahāva. 9; ma. ni. 1.283; 2.338) āgataṃ . Dhammacakkhu nāma heṭṭhimā tayo maggā tīṇi ca phalāni, yaṃ – ‘‘virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādī’’ti (mahāva. 16; ma. ni. 2.395) āgataṃ. Samantacakkhu nāma sabbaññutaññāṇaṃ, yaṃ – ‘‘pāsādamāruyha samantacakkhū’’ti (mahāva. 8; ma. ni. 1.282; 2.338) āgataṃ. Dibbacakkhu nāma ālokapharaṇena uppannaṃ ñāṇaṃ, yaṃ – ‘‘dibbena cakkhunā visuddhenā’’ti (pārā. 13; ma. ni. 2.341) āgataṃ. Paññācakkhu nāma catusaccaparicchedakañāṇaṃ, yaṃ – ‘‘cakkhuṃ udapādī’’ti (sa. ni. 5.1081; mahāva. 15) āgataṃ.
మంసచక్ఖుపి దువిధం – ససమ్భారచక్ఖు, పసాదచక్ఖూతి. తేసు య్వాయం అక్ఖికూపకే అక్ఖిపటలేహి పరివారితో మంసపిణ్డో, యత్థ చతస్సో ధాతుయో వణ్ణగన్ధరసోజా సమ్భవో జీవితం భావో చక్ఖుపసాదో కాయపసాదోతి సఙ్ఖేపతో తేరస సమ్భారా హోన్తి. విత్థారతో పన చతస్సో ధాతుయో వణ్ణగన్ధరసోజా సమ్భవోతి ఇమే నవ చతుసముట్ఠానవసేన ఛత్తింస, జీవితం భావో చక్ఖుపసాదో కాయపసాదోతి ఇమే కమ్మసముట్ఠానా తావ చత్తారోతి చత్తారీస సమ్భారా హోన్తి. ఇదం ససమ్భారచక్ఖు నామ. యం పనేత్థ సేతమణ్డలపరిచ్ఛిన్నేన కణ్హమణ్డలేన పరివారితే దిట్ఠిమణ్డలే సన్నివిట్ఠం రూపదస్సనసమత్థం పసాదమత్తం, ఇదం పసాదచక్ఖు నామ. తస్స తతో పరేసఞ్చ సోతాదీనం విత్థారకథా విసుద్ధిమగ్గే వుత్తావ.
Maṃsacakkhupi duvidhaṃ – sasambhāracakkhu, pasādacakkhūti. Tesu yvāyaṃ akkhikūpake akkhipaṭalehi parivārito maṃsapiṇḍo, yattha catasso dhātuyo vaṇṇagandharasojā sambhavo jīvitaṃ bhāvo cakkhupasādo kāyapasādoti saṅkhepato terasa sambhārā honti. Vitthārato pana catasso dhātuyo vaṇṇagandharasojā sambhavoti ime nava catusamuṭṭhānavasena chattiṃsa, jīvitaṃ bhāvo cakkhupasādo kāyapasādoti ime kammasamuṭṭhānā tāva cattāroti cattārīsa sambhārā honti. Idaṃ sasambhāracakkhu nāma. Yaṃ panettha setamaṇḍalaparicchinnena kaṇhamaṇḍalena parivārite diṭṭhimaṇḍale sanniviṭṭhaṃ rūpadassanasamatthaṃ pasādamattaṃ, idaṃ pasādacakkhu nāma. Tassa tato paresañca sotādīnaṃ vitthārakathā visuddhimagge vuttāva.
తత్థ యదిదం పసాదచక్ఖు, తం గహేత్వా భగవా – చక్ఖుం, భిక్ఖవే, అనిచ్చన్తిఆదిమాహ. తత్థ – ‘‘చతూహి కారణేహి అనిచ్చం ఉదయబ్బయవన్తతాయా’’తిఆదినా నయేన విత్థారకథా హేట్ఠా పకాసితాయేవ. సోతమ్పి పసాదసోతమేవ అధిప్పేతం, తథా ఘానజివ్హాకాయా. మనోతి తేభూమకసమ్మసనచారచిత్తం. ఇతి ఇదం సుత్తం ఛసు అజ్ఝత్తికాయతనేసు తీణి లక్ఖణాని దస్సేత్వా కథితే బుజ్ఝనకానం అజ్ఝాసయేన వుత్తం.
Tattha yadidaṃ pasādacakkhu, taṃ gahetvā bhagavā – cakkhuṃ, bhikkhave, aniccantiādimāha. Tattha – ‘‘catūhi kāraṇehi aniccaṃ udayabbayavantatāyā’’tiādinā nayena vitthārakathā heṭṭhā pakāsitāyeva. Sotampi pasādasotameva adhippetaṃ, tathā ghānajivhākāyā. Manoti tebhūmakasammasanacāracittaṃ. Iti idaṃ suttaṃ chasu ajjhattikāyatanesu tīṇi lakkhaṇāni dassetvā kathite bujjhanakānaṃ ajjhāsayena vuttaṃ.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya / ౧. అజ్ఝత్తానిచ్చసుత్తం • 1. Ajjhattāniccasuttaṃ
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ౧. అజ్ఝత్తానిచ్చసుత్తవణ్ణనా • 1. Ajjhattāniccasuttavaṇṇanā