| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
॥ ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ॥
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯೇ
Saṃyuttanikāye
ಸಳಾಯತನವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ
Saḷāyatanavagga-aṭṭhakathā
೧. ಸಳಾಯತನಸಂಯುತ್ತಂ
1. Saḷāyatanasaṃyuttaṃ
೧. ಅನಿಚ್ಚವಗ್ಗೋ
1. Aniccavaggo
೧. ಅಜ್ಝತ್ತಾನಿಚ್ಚಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1. Ajjhattāniccasuttavaṇṇanā
೧. ಸಳಾಯತನವಗ್ಗಸ್ಸ ಪಠಮೇ ಚಕ್ಖುನ್ತಿ ದ್ವೇ ಚಕ್ಖೂನಿ – ಞಾಣಚಕ್ಖು ಚೇವ ಮಂಸಚಕ್ಖು ಚ। ತತ್ಥ ಞಾಣಚಕ್ಖು ಪಞ್ಚವಿಧಂ – ಬುದ್ಧಚಕ್ಖು, ಧಮ್ಮಚಕ್ಖು, ಸಮನ್ತಚಕ್ಖು, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖು, ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖೂತಿ। ತೇಸು ಬುದ್ಧಚಕ್ಖು ನಾಮ ಆಸಯಾನುಸಯಞಾಣಞ್ಚೇವ ಇನ್ದ್ರಿಯಪರೋಪರಿಯತ್ತಞಾಣಞ್ಚ, ಯಂ – ‘‘ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೯; ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೮೩; ೨.೩೩೮) ಆಗತಂ । ಧಮ್ಮಚಕ್ಖು ನಾಮ ಹೇಟ್ಠಿಮಾ ತಯೋ ಮಗ್ಗಾ ತೀಣಿ ಚ ಫಲಾನಿ, ಯಂ – ‘‘ವಿರಜಂ ವೀತಮಲಂ ಧಮ್ಮಚಕ್ಖುಂ ಉದಪಾದೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೬; ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೩೯೫) ಆಗತಂ। ಸಮನ್ತಚಕ್ಖು ನಾಮ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಂ, ಯಂ – ‘‘ಪಾಸಾದಮಾರುಯ್ಹ ಸಮನ್ತಚಕ್ಖೂ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೮; ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೮೨; ೨.೩೩೮) ಆಗತಂ। ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖು ನಾಮ ಆಲೋಕಫರಣೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಞಾಣಂ, ಯಂ – ‘‘ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೧೩; ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೩೪೧) ಆಗತಂ। ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖು ನಾಮ ಚತುಸಚ್ಚಪರಿಚ್ಛೇದಕಞಾಣಂ, ಯಂ – ‘‘ಚಕ್ಖುಂ ಉದಪಾದೀ’’ತಿ (ಸ॰ ನಿ॰ ೫.೧೦೮೧; ಮಹಾವ॰ ೧೫) ಆಗತಂ।
1. Saḷāyatanavaggassa paṭhame cakkhunti dve cakkhūni – ñāṇacakkhu ceva maṃsacakkhu ca. Tattha ñāṇacakkhu pañcavidhaṃ – buddhacakkhu, dhammacakkhu, samantacakkhu, dibbacakkhu, paññācakkhūti. Tesu buddhacakkhu nāma āsayānusayañāṇañceva indriyaparopariyattañāṇañca, yaṃ – ‘‘buddhacakkhunā lokaṃ volokento’’ti (mahāva. 9; ma. ni. 1.283; 2.338) āgataṃ . Dhammacakkhu nāma heṭṭhimā tayo maggā tīṇi ca phalāni, yaṃ – ‘‘virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādī’’ti (mahāva. 16; ma. ni. 2.395) āgataṃ. Samantacakkhu nāma sabbaññutaññāṇaṃ, yaṃ – ‘‘pāsādamāruyha samantacakkhū’’ti (mahāva. 8; ma. ni. 1.282; 2.338) āgataṃ. Dibbacakkhu nāma ālokapharaṇena uppannaṃ ñāṇaṃ, yaṃ – ‘‘dibbena cakkhunā visuddhenā’’ti (pārā. 13; ma. ni. 2.341) āgataṃ. Paññācakkhu nāma catusaccaparicchedakañāṇaṃ, yaṃ – ‘‘cakkhuṃ udapādī’’ti (sa. ni. 5.1081; mahāva. 15) āgataṃ.
ಮಂಸಚಕ್ಖುಪಿ ದುವಿಧಂ – ಸಸಮ್ಭಾರಚಕ್ಖು, ಪಸಾದಚಕ್ಖೂತಿ। ತೇಸು ಯ್ವಾಯಂ ಅಕ್ಖಿಕೂಪಕೇ ಅಕ್ಖಿಪಟಲೇಹಿ ಪರಿವಾರಿತೋ ಮಂಸಪಿಣ್ಡೋ, ಯತ್ಥ ಚತಸ್ಸೋ ಧಾತುಯೋ ವಣ್ಣಗನ್ಧರಸೋಜಾ ಸಮ್ಭವೋ ಜೀವಿತಂ ಭಾವೋ ಚಕ್ಖುಪಸಾದೋ ಕಾಯಪಸಾದೋತಿ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ತೇರಸ ಸಮ್ಭಾರಾ ಹೋನ್ತಿ। ವಿತ್ಥಾರತೋ ಪನ ಚತಸ್ಸೋ ಧಾತುಯೋ ವಣ್ಣಗನ್ಧರಸೋಜಾ ಸಮ್ಭವೋತಿ ಇಮೇ ನವ ಚತುಸಮುಟ್ಠಾನವಸೇನ ಛತ್ತಿಂಸ, ಜೀವಿತಂ ಭಾವೋ ಚಕ್ಖುಪಸಾದೋ ಕಾಯಪಸಾದೋತಿ ಇಮೇ ಕಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಾನಾ ತಾವ ಚತ್ತಾರೋತಿ ಚತ್ತಾರೀಸ ಸಮ್ಭಾರಾ ಹೋನ್ತಿ। ಇದಂ ಸಸಮ್ಭಾರಚಕ್ಖು ನಾಮ। ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಸೇತಮಣ್ಡಲಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೇನ ಕಣ್ಹಮಣ್ಡಲೇನ ಪರಿವಾರಿತೇ ದಿಟ್ಠಿಮಣ್ಡಲೇ ಸನ್ನಿವಿಟ್ಠಂ ರೂಪದಸ್ಸನಸಮತ್ಥಂ ಪಸಾದಮತ್ತಂ, ಇದಂ ಪಸಾದಚಕ್ಖು ನಾಮ। ತಸ್ಸ ತತೋ ಪರೇಸಞ್ಚ ಸೋತಾದೀನಂ ವಿತ್ಥಾರಕಥಾ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ವುತ್ತಾವ।
Maṃsacakkhupi duvidhaṃ – sasambhāracakkhu, pasādacakkhūti. Tesu yvāyaṃ akkhikūpake akkhipaṭalehi parivārito maṃsapiṇḍo, yattha catasso dhātuyo vaṇṇagandharasojā sambhavo jīvitaṃ bhāvo cakkhupasādo kāyapasādoti saṅkhepato terasa sambhārā honti. Vitthārato pana catasso dhātuyo vaṇṇagandharasojā sambhavoti ime nava catusamuṭṭhānavasena chattiṃsa, jīvitaṃ bhāvo cakkhupasādo kāyapasādoti ime kammasamuṭṭhānā tāva cattāroti cattārīsa sambhārā honti. Idaṃ sasambhāracakkhu nāma. Yaṃ panettha setamaṇḍalaparicchinnena kaṇhamaṇḍalena parivārite diṭṭhimaṇḍale sanniviṭṭhaṃ rūpadassanasamatthaṃ pasādamattaṃ, idaṃ pasādacakkhu nāma. Tassa tato paresañca sotādīnaṃ vitthārakathā visuddhimagge vuttāva.
ತತ್ಥ ಯದಿದಂ ಪಸಾದಚಕ್ಖು, ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭಗವಾ – ಚಕ್ಖುಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ – ‘‘ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ಉದಯಬ್ಬಯವನ್ತತಾಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವಿತ್ಥಾರಕಥಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಕಾಸಿತಾಯೇವ। ಸೋತಮ್ಪಿ ಪಸಾದಸೋತಮೇವ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ, ತಥಾ ಘಾನಜಿವ್ಹಾಕಾಯಾ। ಮನೋತಿ ತೇಭೂಮಕಸಮ್ಮಸನಚಾರಚಿತ್ತಂ। ಇತಿ ಇದಂ ಸುತ್ತಂ ಛಸು ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾಯತನೇಸು ತೀಣಿ ಲಕ್ಖಣಾನಿ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕಥಿತೇ ಬುಜ್ಝನಕಾನಂ ಅಜ್ಝಾಸಯೇನ ವುತ್ತಂ।
Tattha yadidaṃ pasādacakkhu, taṃ gahetvā bhagavā – cakkhuṃ, bhikkhave, aniccantiādimāha. Tattha – ‘‘catūhi kāraṇehi aniccaṃ udayabbayavantatāyā’’tiādinā nayena vitthārakathā heṭṭhā pakāsitāyeva. Sotampi pasādasotameva adhippetaṃ, tathā ghānajivhākāyā. Manoti tebhūmakasammasanacāracittaṃ. Iti idaṃ suttaṃ chasu ajjhattikāyatanesu tīṇi lakkhaṇāni dassetvā kathite bujjhanakānaṃ ajjhāsayena vuttaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧. ಅಜ್ಝತ್ತಾನಿಚ್ಚಸುತ್ತಂ • 1. Ajjhattāniccasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೧. ಅಜ್ಝತ್ತಾನಿಚ್ಚಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Ajjhattāniccasuttavaṇṇanā
