| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
නමො තස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
සංයුත්‌තනිකායෙ
Saṃyuttanikāye
සළායතනවග්‌ග-අට්‌ඨකථා
Saḷāyatanavagga-aṭṭhakathā
1. සළායතනසංයුත්‌තං
1. Saḷāyatanasaṃyuttaṃ
1. අනිච්‌චවග්‌ගො
1. Aniccavaggo
1. අජ්‌ඣත්‌තානිච්‌චසුත්‌තවණ්‌ණනා
1. Ajjhattāniccasuttavaṇṇanā
1. සළායතනවග්‌ගස්‌ස පඨමෙ චක්‌ඛුන්‌ති ද්‌වෙ චක්‌ඛූනි – ඤාණචක්‌ඛු චෙව මංසචක්‌ඛු ච. තත්‌ථ ඤාණචක්‌ඛු පඤ්‌චවිධං – බුද්‌ධචක්‌ඛු, ධම්‌මචක්‌ඛු, සමන්‌තචක්‌ඛු, දිබ්‌බචක්‌ඛු, පඤ්‌ඤාචක්‌ඛූති. තෙසු බුද්‌ධචක්‌ඛු නාම ආසයානුසයඤාණඤ්‌චෙව ඉන්‌ද්‍රියපරොපරියත්‌තඤාණඤ්‌ච, යං – ‘‘බුද්‌ධචක්‌ඛුනා ලොකං වොලොකෙන්‌තො’’ති (මහාව. 9; ම. නි. 1.283; 2.338) ආගතං . ධම්‌මචක්‌ඛු නාම හෙට්‌ඨිමා තයො මග්‌ගා තීණි ච ඵලානි, යං – ‘‘විරජං වීතමලං ධම්‌මචක්‌ඛුං උදපාදී’’ති (මහාව. 16; ම. නි. 2.395) ආගතං. සමන්‌තචක්‌ඛු නාම සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණං, යං – ‘‘පාසාදමාරුය්‌හ සමන්‌තචක්‌ඛූ’’ති (මහාව. 8; ම. නි. 1.282; 2.338) ආගතං. දිබ්‌බචක්‌ඛු නාම ආලොකඵරණෙන උප්‌පන්‌නං ඤාණං, යං – ‘‘දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා විසුද්‌ධෙනා’’ති (පාරා. 13; ම. නි. 2.341) ආගතං. පඤ්‌ඤාචක්‌ඛු නාම චතුසච්‌චපරිච්‌ඡෙදකඤාණං, යං – ‘‘චක්‌ඛුං උදපාදී’’ති (ස. නි. 5.1081; මහාව. 15) ආගතං.
1. Saḷāyatanavaggassa paṭhame cakkhunti dve cakkhūni – ñāṇacakkhu ceva maṃsacakkhu ca. Tattha ñāṇacakkhu pañcavidhaṃ – buddhacakkhu, dhammacakkhu, samantacakkhu, dibbacakkhu, paññācakkhūti. Tesu buddhacakkhu nāma āsayānusayañāṇañceva indriyaparopariyattañāṇañca, yaṃ – ‘‘buddhacakkhunā lokaṃ volokento’’ti (mahāva. 9; ma. ni. 1.283; 2.338) āgataṃ . Dhammacakkhu nāma heṭṭhimā tayo maggā tīṇi ca phalāni, yaṃ – ‘‘virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādī’’ti (mahāva. 16; ma. ni. 2.395) āgataṃ. Samantacakkhu nāma sabbaññutaññāṇaṃ, yaṃ – ‘‘pāsādamāruyha samantacakkhū’’ti (mahāva. 8; ma. ni. 1.282; 2.338) āgataṃ. Dibbacakkhu nāma ālokapharaṇena uppannaṃ ñāṇaṃ, yaṃ – ‘‘dibbena cakkhunā visuddhenā’’ti (pārā. 13; ma. ni. 2.341) āgataṃ. Paññācakkhu nāma catusaccaparicchedakañāṇaṃ, yaṃ – ‘‘cakkhuṃ udapādī’’ti (sa. ni. 5.1081; mahāva. 15) āgataṃ.
මංසචක්‌ඛුපි දුවිධං – සසම්‌භාරචක්‌ඛු, පසාදචක්‌ඛූති. තෙසු ය්‌වායං අක්‌ඛිකූපකෙ අක්‌ඛිපටලෙහි පරිවාරිතො මංසපිණ්‌ඩො, යත්‌ථ චතස්‌සො ධාතුයො වණ්‌ණගන්‌ධරසොජා සම්‌භවො ජීවිතං භාවො චක්‌ඛුපසාදො කායපසාදොති සඞ්‌ඛෙපතො තෙරස සම්‌භාරා හොන්‌ති. විත්‌ථාරතො පන චතස්‌සො ධාතුයො වණ්‌ණගන්‌ධරසොජා සම්‌භවොති ඉමෙ නව චතුසමුට්‌ඨානවසෙන ඡත්‌තිංස, ජීවිතං භාවො චක්‌ඛුපසාදො කායපසාදොති ඉමෙ කම්‌මසමුට්‌ඨානා තාව චත්‌තාරොති චත්‌තාරීස සම්‌භාරා හොන්‌ති. ඉදං සසම්‌භාරචක්‌ඛු නාම. යං පනෙත්‌ථ සෙතමණ්‌ඩලපරිච්‌ඡින්‌නෙන කණ්‌හමණ්‌ඩලෙන පරිවාරිතෙ දිට්‌ඨිමණ්‌ඩලෙ සන්‌නිවිට්‌ඨං රූපදස්‌සනසමත්‌ථං පසාදමත්‌තං, ඉදං පසාදචක්‌ඛු නාම. තස්‌ස තතො පරෙසඤ්‌ච සොතාදීනං විත්‌ථාරකථා විසුද්‌ධිමග්‌ගෙ වුත්‌තාව.
Maṃsacakkhupi duvidhaṃ – sasambhāracakkhu, pasādacakkhūti. Tesu yvāyaṃ akkhikūpake akkhipaṭalehi parivārito maṃsapiṇḍo, yattha catasso dhātuyo vaṇṇagandharasojā sambhavo jīvitaṃ bhāvo cakkhupasādo kāyapasādoti saṅkhepato terasa sambhārā honti. Vitthārato pana catasso dhātuyo vaṇṇagandharasojā sambhavoti ime nava catusamuṭṭhānavasena chattiṃsa, jīvitaṃ bhāvo cakkhupasādo kāyapasādoti ime kammasamuṭṭhānā tāva cattāroti cattārīsa sambhārā honti. Idaṃ sasambhāracakkhu nāma. Yaṃ panettha setamaṇḍalaparicchinnena kaṇhamaṇḍalena parivārite diṭṭhimaṇḍale sanniviṭṭhaṃ rūpadassanasamatthaṃ pasādamattaṃ, idaṃ pasādacakkhu nāma. Tassa tato paresañca sotādīnaṃ vitthārakathā visuddhimagge vuttāva.
තත්‌ථ යදිදං පසාදචක්‌ඛු, තං ගහෙත්‌වා භගවා – චක්‌ඛුං, භික්‌ඛවෙ, අනිච්‌චන්‌තිආදිමාහ. තත්‌ථ – ‘‘චතූහි කාරණෙහි අනිච්‌චං උදයබ්‌බයවන්‌තතායා’’තිආදිනා නයෙන විත්‌ථාරකථා හෙට්‌ඨා පකාසිතායෙව. සොතම්‌පි පසාදසොතමෙව අධිප්‌පෙතං, තථා ඝානජිව්‌හාකායා. මනොති තෙභූමකසම්‌මසනචාරචිත්‌තං. ඉති ඉදං සුත්‌තං ඡසු අජ්‌ඣත්‌තිකායතනෙසු තීණි ලක්‌ඛණානි දස්‌සෙත්‌වා කථිතෙ බුජ්‌ඣනකානං අජ්‌ඣාසයෙන වුත්‌තං.
Tattha yadidaṃ pasādacakkhu, taṃ gahetvā bhagavā – cakkhuṃ, bhikkhave, aniccantiādimāha. Tattha – ‘‘catūhi kāraṇehi aniccaṃ udayabbayavantatāyā’’tiādinā nayena vitthārakathā heṭṭhā pakāsitāyeva. Sotampi pasādasotameva adhippetaṃ, tathā ghānajivhākāyā. Manoti tebhūmakasammasanacāracittaṃ. Iti idaṃ suttaṃ chasu ajjhattikāyatanesu tīṇi lakkhaṇāni dassetvā kathite bujjhanakānaṃ ajjhāsayena vuttaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 1. අජ්‌ඣත්‌තානිච්‌චසුත්‌තං • 1. Ajjhattāniccasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 1. අජ්‌ඣත්‌තානිච්‌චසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Ajjhattāniccasuttavaṇṇanā
