Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ၈. အဇ္ဇုနတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ

    8. Ajjunattheragāthāvaṇṇanā

    အသက္ခိံ ဝတ အတ္တာနန္တိ အာယသ္မတော အဇ္ဇုနတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? အယမ္ပိ ပုရိမဗုဒ္ဓေသု ကတာဓိကာရော တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ ဝိဝဋ္ဋူပနိသ္သယံ ကုသလံ ဥပစိနန္တော ဝိပသ္သိသ္သ ဘဂဝတော ကာလေ သီဟယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တော ဧကဒိဝသံ အရညေ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသိန္နံ သတ္ထာရံ ဒိသ္ဝာ ‘‘အယံ ခော ဣမသ္မိံ ကာလေ သဗ္ဗသေဋ္ဌော ပုရိသသီဟော’’တိ ပသန္နမာနသော သုပုပ္ဖိတသာလသာခံ ဘဉ္ဇိတ္ဝာ သတ္ထာရံ ပူဇေသိ။ သော တေန ပုညကမ္မေန ဒေဝမနုသ္သေသု သံသရန္တော ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ သာဝတ္ထိယံ သေဋ္ဌိကုလေ နိဗ္ဗတ္တိ။ အဇ္ဇုနောတိသ္သ နာမံ အဟောသိ။ သော ဝိညုတံ ပတ္တော နိဂဏ္ဌေဟိ ကတပရိစယော ဟုတ္ဝာ ‘‘ဧဝာဟံ အမတံ အဓိဂမိသ္သာမီ’’တိ ဝိဝဋ္ဋဇ္ဈာသယတာယ ဒဟရကာလေယေဝ နိဂဏ္ဌေသု ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ တတ္ထ သာရံ အလဘန္တော သတ္ထု ယမကပာဋိဟာရိယံ ဒိသ္ဝာ ပဋိလဒ္ဓသဒ္ဓော သာသနေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ဝိပသ္သနံ အာရဘိတ္ဝာ နစိရသ္သေဝ အရဟာ အဟောသိ။ တေန ဝုတ္တံ အပဒာနေ (အပ. ထေရ ၁.၁၄.၆၀-၆၅) –

    Asakkhiṃ vata attānanti āyasmato ajjunattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinanto vipassissa bhagavato kāle sīhayoniyaṃ nibbatto ekadivasaṃ araññe aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinnaṃ satthāraṃ disvā ‘‘ayaṃ kho imasmiṃ kāle sabbaseṭṭho purisasīho’’ti pasannamānaso supupphitasālasākhaṃ bhañjitvā satthāraṃ pūjesi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ seṭṭhikule nibbatti. Ajjunotissa nāmaṃ ahosi. So viññutaṃ patto nigaṇṭhehi kataparicayo hutvā ‘‘evāhaṃ amataṃ adhigamissāmī’’ti vivaṭṭajjhāsayatāya daharakāleyeva nigaṇṭhesu pabbajitvā tattha sāraṃ alabhanto satthu yamakapāṭihāriyaṃ disvā paṭiladdhasaddho sāsane pabbajitvā vipassanaṃ ārabhitvā nacirasseva arahā ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.14.60-65) –

    ‘‘မိဂရာဇာ တဒာ အာသိံ၊ အဘိဇာတော သုကေသရီ။

    ‘‘Migarājā tadā āsiṃ, abhijāto sukesarī;

    ဂိရိဒုဂ္ဂံ ဂဝေသန္တော၊ အဒ္ဒသံ လောကနာယကံ။

    Giriduggaṃ gavesanto, addasaṃ lokanāyakaṃ.

    ‘‘အယံ နု ခော မဟာဝီရော၊ နိဗ္ဗာပေတိ မဟာဇနံ။

    ‘‘Ayaṃ nu kho mahāvīro, nibbāpeti mahājanaṃ;

    ယံနူနာဟံ ဥပာသေယ္ယံ၊ ဒေဝဒေဝံ နရာသဘံ။

    Yaṃnūnāhaṃ upāseyyaṃ, devadevaṃ narāsabhaṃ.

    ‘‘သာခံ သာလသ္သ ဘဉ္ဇိတ္ဝာ၊ သကောသံ ပုပ္ဖမာဟရိံ။

    ‘‘Sākhaṃ sālassa bhañjitvā, sakosaṃ pupphamāhariṃ;

    ဥပဂန္တ္ဝာန သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ အဒာသိံ ပုပ္ဖမုတ္တမံ။

    Upagantvāna sambuddhaṃ, adāsiṃ pupphamuttamaṃ.

    ‘‘ဧကနဝုတိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ပုပ္ဖမဘိရောပယိံ။

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ pupphamabhiropayiṃ;

    ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ပုပ္ဖဒာနသ္သိဒံ ဖလံ။

    Duggatiṃ nābhijānāmi, pupphadānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ဣတော စ နဝမေ ကပ္ပေ၊ ဝိရောစနသနာမကာ။

    ‘‘Ito ca navame kappe, virocanasanāmakā;

    တယော အာသိံသု ရာဇာနော၊ စက္ကဝတ္တီ မဟဗ္ဗလာ။

    Tayo āsiṃsu rājāno, cakkavattī mahabbalā.

    ‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယ္ဟံ။ပေ.။ ကတံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသန’’န္တိ။

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    အရဟတ္တံ ပန ပတ္ဝာ အနုတ္တရသုခာဓိဂမသမ္ဘူတေန ပီတိဝေဂေန ဥဒာနံ ဥဒာနေန္တော –

    Arahattaṃ pana patvā anuttarasukhādhigamasambhūtena pītivegena udānaṃ udānento –

    ၈၈.

    88.

    ‘‘အသက္ခိံ ဝတ အတ္တာနံ၊ ဥဒ္ဓာတုံ ဥဒကာ ထလံ။

    ‘‘Asakkhiṃ vata attānaṃ, uddhātuṃ udakā thalaṃ;

    ဝုယ္ဟမာနော မဟောဃေဝ၊ သစ္စာနိ ပဋိဝိဇ္ဈဟ’’န္တိ။ – ဂာထံ အဘာသိ။

    Vuyhamāno mahogheva, saccāni paṭivijjhaha’’nti. – gāthaṃ abhāsi;

    တတ္ထ အသက္ခိန္တိ သက္ကောသိံ။ ဝတာတိ ဝိမ္ဟယေ နိပာတော။ အတိဝိမ္ဟယနီယဉ္ဟေတံ ယဒိဒံ သစ္စပဋိဝေဓော။ တေနာဟ –

    Tattha asakkhinti sakkosiṃ. Vatāti vimhaye nipāto. Ativimhayanīyañhetaṃ yadidaṃ saccapaṭivedho. Tenāha –

    ‘‘တံ ကိံမညထ, ဘိက္ခဝေ, ကတမံ နု ခော ဒုက္ကရတရံ ဝာ ဒုရဘိသမ္ဘဝတရံ ဝာ, ယံ သတ္တဓာ ဘိန္နသ္သ ဝာလသ္သ ကောဋိယာ ကောဋိံ ပဋိဝိဇ္ဈေယ္ယာ’’တိအာဒိ (သံ. နိ. ၅.၁၁၁၅)?

    ‘‘Taṃ kiṃmaññatha, bhikkhave, katamaṃ nu kho dukkarataraṃ vā durabhisambhavataraṃ vā, yaṃ sattadhā bhinnassa vālassa koṭiyā koṭiṃ paṭivijjheyyā’’tiādi (saṃ. ni. 5.1115)?

    အတ္တာနန္တိ နိယကဇ္ဈတ္တံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ယော ဟိ ပရော န ဟောတိ သော အတ္တာတိ။ ဥဒ္ဓာတုန္တိ ဥဒ္ဓရိတုံ, ‘‘ဥဒ္ဓဋ’’န္တိပိ ပာဌော။ ဥဒကာတိ သံသာရမဟောဃသင္ခာတာ ဥဒကာ။ ထလန္တိ နိဗ္ဗာနထလံ။ ဝုယ္ဟမာနော မဟောဃေဝာတိ မဟဏ္ဏဝေ ဝုယ္ဟမာနော ဝိယ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယထာ နာမ ဂမ္ဘီရဝိတ္ထတေ အပ္ပတိဋ္ဌေ မဟတိ ဥဒကောဃေ ဝေဂသာ ဝုယ္ဟမာနော ပုရိသော ကေနစိ အတ္ထကာမေန ဥပနီတံ ဖိယာရိတ္တသမ္ပန္နံ ဒဠ္ဟနာဝံ လဘိတ္ဝာ သုခေနေဝ တတော အတ္တာနံ ဥဒ္ဓရိတုံ သက္ကုဏေယ္ယ ပာရံ ပာပုဏေယ္ယ, ဧဝမေဝာဟံ သံသာရမဟောဃေ ကိလေသာဘိသင္ခာရဝေဂေန ဝုယ္ဟမာနော သတ္ထာရာ ဥပနီတံ သမထဝိပသ္သနုပေတံ အရိယမဂ္ဂနာဝံ လဘိတ္ဝာ တတော အတ္တာနံ ဥဒ္ဓရိတုံ နိဗ္ဗာနထလံ ပတ္တုံ အဟော အသက္ခိန္တိ။ ယထာ ပန အသက္ခိ, တံ ဒသ္သေတုံ ‘‘သစ္စာနိ ပဋိဝိဇ္ဈဟ’’န္တိ အာဟ။ ယသ္မာ အဟံ ဒုက္ခာဒီနိ စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ ပရိညာပဟာနသစ္ဆိကိရိယာဘာဝနာပဋိဝေဓေန ပဋိဝိဇ္ဈိံ အရိယမဂ္ဂဉာဏေန အညာသိံ, တသ္မာ အသက္ခိံ ဝတ အတ္တာနံ ဥဒ္ဓာတုံ ဥဒကာ ထလန္တိ ယောဇနာ။

    Attānanti niyakajjhattaṃ sandhāya vadati. Yo hi paro na hoti so attāti. Uddhātunti uddharituṃ, ‘‘uddhaṭa’’ntipi pāṭho. Udakāti saṃsāramahoghasaṅkhātā udakā. Thalanti nibbānathalaṃ. Vuyhamāno mahoghevāti mahaṇṇave vuyhamāno viya. Idaṃ vuttaṃ hoti – yathā nāma gambhīravitthate appatiṭṭhe mahati udakoghe vegasā vuyhamāno puriso kenaci atthakāmena upanītaṃ phiyārittasampannaṃ daḷhanāvaṃ labhitvā sukheneva tato attānaṃ uddharituṃ sakkuṇeyya pāraṃ pāpuṇeyya, evamevāhaṃ saṃsāramahoghe kilesābhisaṅkhāravegena vuyhamāno satthārā upanītaṃ samathavipassanupetaṃ ariyamagganāvaṃ labhitvā tato attānaṃ uddharituṃ nibbānathalaṃ pattuṃ aho asakkhinti. Yathā pana asakkhi, taṃ dassetuṃ ‘‘saccāni paṭivijjhaha’’nti āha. Yasmā ahaṃ dukkhādīni cattāri ariyasaccāni pariññāpahānasacchikiriyābhāvanāpaṭivedhena paṭivijjhiṃ ariyamaggañāṇena aññāsiṃ, tasmā asakkhiṃ vata attānaṃ uddhātuṃ udakā thalanti yojanā.

    အဇ္ဇုနတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Ajjunattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၈. အဇ္ဇုနတ္ထေရဂာထာ • 8. Ajjunattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact