Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ථෙරගාථා-අට්‌ඨකථා • Theragāthā-aṭṭhakathā

    8. අජ්‌ජුනත්‌ථෙරගාථාවණ්‌ණනා

    8. Ajjunattheragāthāvaṇṇanā

    අසක්‌ඛිං වත අත්‌තානන්‌ති ආයස්‌මතො අජ්‌ජුනත්‌ථෙරස්‌ස ගාථා. කා උප්‌පත්‌ති? අයම්‌පි පුරිමබුද්‌ධෙසු කතාධිකාරො තත්‌ථ තත්‌ථ භවෙ විවට්‌ටූපනිස්‌සයං කුසලං උපචිනන්‌තො විපස්‌සිස්‌ස භගවතො කාලෙ සීහයොනියං නිබ්‌බත්‌තො එකදිවසං අරඤ්‌ඤෙ අඤ්‌ඤතරස්‌මිං රුක්‌ඛමූලෙ නිසින්‌නං සත්‌ථාරං දිස්‌වා ‘‘අයං ඛො ඉමස්‌මිං කාලෙ සබ්‌බසෙට්‌ඨො පුරිසසීහො’’ති පසන්‌නමානසො සුපුප්‌ඵිතසාලසාඛං භඤ්‌ජිත්‌වා සත්‌ථාරං පූජෙසි. සො තෙන පුඤ්‌ඤකම්‌මෙන දෙවමනුස්‌සෙසු සංසරන්‌තො ඉමස්‌මිං බුද්‌ධුප්‌පාදෙ සාවත්‌ථියං සෙට්‌ඨිකුලෙ නිබ්‌බත්‌ති. අජ්‌ජුනොතිස්‌ස නාමං අහොසි. සො විඤ්‌ඤුතං පත්‌තො නිගණ්‌ඨෙහි කතපරිචයො හුත්‌වා ‘‘එවාහං අමතං අධිගමිස්‌සාමී’’ති විවට්‌ටජ්‌ඣාසයතාය දහරකාලෙයෙව නිගණ්‌ඨෙසු පබ්‌බජිත්‌වා තත්‌ථ සාරං අලභන්‌තො සත්‌ථු යමකපාටිහාරියං දිස්‌වා පටිලද්‌ධසද්‌ධො සාසනෙ පබ්‌බජිත්‌වා විපස්‌සනං ආරභිත්‌වා නචිරස්‌සෙව අරහා අහොසි. තෙන වුත්‌තං අපදානෙ (අප. ථෙර 1.14.60-65) –

    Asakkhiṃ vata attānanti āyasmato ajjunattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinanto vipassissa bhagavato kāle sīhayoniyaṃ nibbatto ekadivasaṃ araññe aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinnaṃ satthāraṃ disvā ‘‘ayaṃ kho imasmiṃ kāle sabbaseṭṭho purisasīho’’ti pasannamānaso supupphitasālasākhaṃ bhañjitvā satthāraṃ pūjesi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ seṭṭhikule nibbatti. Ajjunotissa nāmaṃ ahosi. So viññutaṃ patto nigaṇṭhehi kataparicayo hutvā ‘‘evāhaṃ amataṃ adhigamissāmī’’ti vivaṭṭajjhāsayatāya daharakāleyeva nigaṇṭhesu pabbajitvā tattha sāraṃ alabhanto satthu yamakapāṭihāriyaṃ disvā paṭiladdhasaddho sāsane pabbajitvā vipassanaṃ ārabhitvā nacirasseva arahā ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.14.60-65) –

    ‘‘මිගරාජා තදා ආසිං, අභිජාතො සුකෙසරී;

    ‘‘Migarājā tadā āsiṃ, abhijāto sukesarī;

    ගිරිදුග්‌ගං ගවෙසන්‌තො, අද්‌දසං ලොකනායකං.

    Giriduggaṃ gavesanto, addasaṃ lokanāyakaṃ.

    ‘‘අයං නු ඛො මහාවීරො, නිබ්‌බාපෙති මහාජනං;

    ‘‘Ayaṃ nu kho mahāvīro, nibbāpeti mahājanaṃ;

    යංනූනාහං උපාසෙය්‍යං, දෙවදෙවං නරාසභං.

    Yaṃnūnāhaṃ upāseyyaṃ, devadevaṃ narāsabhaṃ.

    ‘‘සාඛං සාලස්‌ස භඤ්‌ජිත්‌වා, සකොසං පුප්‌ඵමාහරිං;

    ‘‘Sākhaṃ sālassa bhañjitvā, sakosaṃ pupphamāhariṃ;

    උපගන්‌ත්‌වාන සම්‌බුද්‌ධං, අදාසිං පුප්‌ඵමුත්‌තමං.

    Upagantvāna sambuddhaṃ, adāsiṃ pupphamuttamaṃ.

    ‘‘එකනවුතිතො කප්‌පෙ, යං පුප්‌ඵමභිරොපයිං;

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ pupphamabhiropayiṃ;

    දුග්‌ගතිං නාභිජානාමි, පුප්‌ඵදානස්‌සිදං ඵලං.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, pupphadānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ඉතො ච නවමෙ කප්‌පෙ, විරොචනසනාමකා;

    ‘‘Ito ca navame kappe, virocanasanāmakā;

    තයො ආසිංසු රාජානො, චක්‌කවත්‌තී මහබ්‌බලා.

    Tayo āsiṃsu rājāno, cakkavattī mahabbalā.

    ‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්‌හං…පෙ.… කතං බුද්‌ධස්‌ස සාසන’’න්‌ති.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    අරහත්‌තං පන පත්‌වා අනුත්‌තරසුඛාධිගමසම්‌භූතෙන පීතිවෙගෙන උදානං උදානෙන්‌තො –

    Arahattaṃ pana patvā anuttarasukhādhigamasambhūtena pītivegena udānaṃ udānento –

    88.

    88.

    ‘‘අසක්‌ඛිං වත අත්‌තානං, උද්‌ධාතුං උදකා ථලං;

    ‘‘Asakkhiṃ vata attānaṃ, uddhātuṃ udakā thalaṃ;

    වුය්‌හමානො මහොඝෙව, සච්‌චානි පටිවිජ්‌ඣහ’’න්‌ති. – ගාථං අභාසි;

    Vuyhamāno mahogheva, saccāni paṭivijjhaha’’nti. – gāthaṃ abhāsi;

    තත්‌ථ අසක්‌ඛින්‌ති සක්‌කොසිං. වතාති විම්‌හයෙ නිපාතො. අතිවිම්‌හයනීයඤ්‌හෙතං යදිදං සච්‌චපටිවෙධො. තෙනාහ –

    Tattha asakkhinti sakkosiṃ. Vatāti vimhaye nipāto. Ativimhayanīyañhetaṃ yadidaṃ saccapaṭivedho. Tenāha –

    ‘‘තං කිංමඤ්‌ඤථ, භික්‌ඛවෙ, කතමං නු ඛො දුක්‌කරතරං වා දුරභිසම්‌භවතරං වා, යං සත්‌තධා භින්‌නස්‌ස වාලස්‌ස කොටියා කොටිං පටිවිජ්‌ඣෙය්‍යා’’තිආදි (සං. නි. 5.1115)?

    ‘‘Taṃ kiṃmaññatha, bhikkhave, katamaṃ nu kho dukkarataraṃ vā durabhisambhavataraṃ vā, yaṃ sattadhā bhinnassa vālassa koṭiyā koṭiṃ paṭivijjheyyā’’tiādi (saṃ. ni. 5.1115)?

    අත්‌තානන්‌ති නියකජ්‌ඣත්‌තං සන්‌ධාය වදති. යො හි පරො න හොති සො අත්‌තාති. උද්‌ධාතුන්‌ති උද්‌ධරිතුං, ‘‘උද්‌ධට’’න්‌තිපි පාඨො. උදකාති සංසාරමහොඝසඞ්‌ඛාතා උදකා. ථලන්‌ති නිබ්‌බානථලං. වුය්‌හමානො මහොඝෙවාති මහණ්‌ණවෙ වුය්‌හමානො විය. ඉදං වුත්‌තං හොති – යථා නාම ගම්‌භීරවිත්‌ථතෙ අප්‌පතිට්‌ඨෙ මහති උදකොඝෙ වෙගසා වුය්‌හමානො පුරිසො කෙනචි අත්‌ථකාමෙන උපනීතං ඵියාරිත්‌තසම්‌පන්‌නං දළ්‌හනාවං ලභිත්‌වා සුඛෙනෙව තතො අත්‌තානං උද්‌ධරිතුං සක්‌කුණෙය්‍ය පාරං පාපුණෙය්‍ය, එවමෙවාහං සංසාරමහොඝෙ කිලෙසාභිසඞ්‌ඛාරවෙගෙන වුය්‌හමානො සත්‌ථාරා උපනීතං සමථවිපස්‌සනුපෙතං අරියමග්‌ගනාවං ලභිත්‌වා තතො අත්‌තානං උද්‌ධරිතුං නිබ්‌බානථලං පත්‌තුං අහො අසක්‌ඛින්‌ති. යථා පන අසක්‌ඛි, තං දස්‌සෙතුං ‘‘සච්‌චානි පටිවිජ්‌ඣහ’’න්‌ති ආහ. යස්‌මා අහං දුක්‌ඛාදීනි චත්‌තාරි අරියසච්‌චානි පරිඤ්‌ඤාපහානසච්‌ඡිකිරියාභාවනාපටිවෙධෙන පටිවිජ්‌ඣිං අරියමග්‌ගඤාණෙන අඤ්‌ඤාසිං, තස්‌මා අසක්‌ඛිං වත අත්‌තානං උද්‌ධාතුං උදකා ථලන්‌ති යොජනා.

    Attānanti niyakajjhattaṃ sandhāya vadati. Yo hi paro na hoti so attāti. Uddhātunti uddharituṃ, ‘‘uddhaṭa’’ntipi pāṭho. Udakāti saṃsāramahoghasaṅkhātā udakā. Thalanti nibbānathalaṃ. Vuyhamāno mahoghevāti mahaṇṇave vuyhamāno viya. Idaṃ vuttaṃ hoti – yathā nāma gambhīravitthate appatiṭṭhe mahati udakoghe vegasā vuyhamāno puriso kenaci atthakāmena upanītaṃ phiyārittasampannaṃ daḷhanāvaṃ labhitvā sukheneva tato attānaṃ uddharituṃ sakkuṇeyya pāraṃ pāpuṇeyya, evamevāhaṃ saṃsāramahoghe kilesābhisaṅkhāravegena vuyhamāno satthārā upanītaṃ samathavipassanupetaṃ ariyamagganāvaṃ labhitvā tato attānaṃ uddharituṃ nibbānathalaṃ pattuṃ aho asakkhinti. Yathā pana asakkhi, taṃ dassetuṃ ‘‘saccāni paṭivijjhaha’’nti āha. Yasmā ahaṃ dukkhādīni cattāri ariyasaccāni pariññāpahānasacchikiriyābhāvanāpaṭivedhena paṭivijjhiṃ ariyamaggañāṇena aññāsiṃ, tasmā asakkhiṃ vata attānaṃ uddhātuṃ udakā thalanti yojanā.

    අජ්‌ජුනත්‌ථෙරගාථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Ajjunattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / ථෙරගාථාපාළි • Theragāthāpāḷi / 8. අජ්‌ජුනත්‌ථෙරගාථා • 8. Ajjunattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact