Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / కఙ్ఖావితరణీ-అభినవ-టీకా • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
౩. అకాలచీవరసిక్ఖాపదవణ్ణనా
3. Akālacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
పురిమసిక్ఖాపదే వియ ఏత్థాపి భిక్ఖునాతి సామిఅత్థే కరణవచనన్తి ఆహ ‘‘నిట్ఠితచీవరస్మిం భిక్ఖునా’’తిఆది. ‘‘అకాలచీవరం నామ అనత్థతే కథినే ఏకాదసమాసే ఉప్పన్నం, అత్థతే కథినే సత్తమాసే ఉప్పన్నం, కాలేపి ఆదిస్స దిన్నం, ఏతం అకాలచీవరం నామా’’తి (పారా॰ ౫౦౦) పదభాజనియం వుత్తత్తా ‘‘య్వాయం అనత్థతే కథినే’’తిఆదిమాహ. య్వాయం చీవరకాలో వుత్తోతి సమ్బన్ధో. వస్సానస్సాతి వస్సానసఙ్ఖాతస్స ఉతునో. పచ్ఛిమో మాసో నామ చీవరమాసో. తస్మిఞ్హి అనత్థతేపి కథినే ఉప్పన్నం చీవరం అనధిట్ఠితం, అవికప్పితం ఠపేతుం వట్టతి. పఞ్చ మాసాతి పచ్ఛిమకత్తికమాసో, హేమన్తికా చత్తారో చాతి పఞ్చ మాసా. అఞ్ఞదాతి అనత్థతే కథినే ఏకాదసమాసే, అత్థతే కథినే సత్తమాసే. కాలేపీతి ‘‘అనత్థతే కథినే చీవరమాసో, అత్థతే కథినే పఞ్చ మాసా’’తి యథావుత్తచీవరకాలేపి. ‘‘ఆదినా నయేనా’’తి ఇమినా ‘‘దదామి దజ్జామీ’’తిఆదీనం (పారా॰ అట్ఠ॰ ౨.౪౬౯) సఙ్గహో. కిఞ్చాపి చేతాని సబ్బాని ‘‘అకాలచీవర’’న్తి వుత్తాని, తథాపి పిట్ఠిసమయేయేవ ఉప్పన్నాని ‘‘అకాలచీవర’’న్తి ఇధాధిప్పేతాని.
Purimasikkhāpade viya etthāpi bhikkhunāti sāmiatthe karaṇavacananti āha ‘‘niṭṭhitacīvarasmiṃ bhikkhunā’’tiādi. ‘‘Akālacīvaraṃ nāma anatthate kathine ekādasamāse uppannaṃ, atthate kathine sattamāse uppannaṃ, kālepi ādissa dinnaṃ, etaṃ akālacīvaraṃ nāmā’’ti (pārā. 500) padabhājaniyaṃ vuttattā ‘‘yvāyaṃ anatthate kathine’’tiādimāha. Yvāyaṃ cīvarakālo vuttoti sambandho. Vassānassāti vassānasaṅkhātassa utuno. Pacchimo māso nāma cīvaramāso. Tasmiñhi anatthatepi kathine uppannaṃ cīvaraṃ anadhiṭṭhitaṃ, avikappitaṃ ṭhapetuṃ vaṭṭati. Pañca māsāti pacchimakattikamāso, hemantikā cattāro cāti pañca māsā. Aññadāti anatthate kathine ekādasamāse, atthate kathine sattamāse. Kālepīti ‘‘anatthate kathine cīvaramāso, atthate kathine pañca māsā’’ti yathāvuttacīvarakālepi. ‘‘Ādinā nayenā’’ti iminā ‘‘dadāmi dajjāmī’’tiādīnaṃ (pārā. aṭṭha. 2.469) saṅgaho. Kiñcāpi cetāni sabbāni ‘‘akālacīvara’’nti vuttāni, tathāpi piṭṭhisamayeyeva uppannāni ‘‘akālacīvara’’nti idhādhippetāni.
‘‘కాలే సఙ్ఘస్స ఇదం అకాలచీవర’’న్తి దిన్నం పన అకాలచీవరసామఞ్ఞతో అత్థుద్ధారవసేన వుత్తం. యథా పిట్ఠిసమయే ఉప్పన్నం చీవరం వుట్ఠవస్సేహి, సేసేహి చ సమ్ముఖీభూతేహి భాజేతుం లబ్భతీతి అకాలచీవరం నామ జాతం, తథేవిదమ్పీతి తదిదం అకాలచీవరసామఞ్ఞం. యది ఏవం ‘‘పుగ్గలస్స వా ఇదం తుయ్హం ‘దమ్మీ’తిఆదినా నయేన దిన్న’’న్తి కస్మా వుత్తం, న హి పుగ్గలస్స ఆదిస్స దిన్నం కేనచి భాజనీయం హోతీతి? నాయం విరోధో, ఆదిస్స దానసామఞ్ఞతో లబ్భమానమత్థం దస్సేతుం తథా వుత్తన్తి. అత్తనో వా ధనేనాతి అత్తనో కప్పాససుత్తాదినా ధనేన. ఇమస్స ‘‘ఉప్పజ్జేయ్యా’’తి ఇమినా సమ్బన్ధో వేదితబ్బో. ‘‘సీమాయ దేతీ’’తిఆది పుగ్గలాధిట్ఠాననయేన వుత్తం. ఏత్థ పన సీమాయ దానం ఏకా మాతికా, కతికాయ దానం దుతియా…పే॰… పుగ్గలస్స దానం అట్ఠమా.
‘‘Kāle saṅghassa idaṃ akālacīvara’’nti dinnaṃ pana akālacīvarasāmaññato atthuddhāravasena vuttaṃ. Yathā piṭṭhisamaye uppannaṃ cīvaraṃ vuṭṭhavassehi, sesehi ca sammukhībhūtehi bhājetuṃ labbhatīti akālacīvaraṃ nāma jātaṃ, tathevidampīti tadidaṃ akālacīvarasāmaññaṃ. Yadi evaṃ ‘‘puggalassa vā idaṃ tuyhaṃ ‘dammī’tiādinā nayena dinna’’nti kasmā vuttaṃ, na hi puggalassa ādissa dinnaṃ kenaci bhājanīyaṃ hotīti? Nāyaṃ virodho, ādissa dānasāmaññato labbhamānamatthaṃ dassetuṃ tathā vuttanti. Attano vā dhanenāti attano kappāsasuttādinā dhanena. Imassa ‘‘uppajjeyyā’’ti iminā sambandho veditabbo. ‘‘Sīmāya detī’’tiādi puggalādhiṭṭhānanayena vuttaṃ. Ettha pana sīmāya dānaṃ ekā mātikā, katikāya dānaṃ dutiyā…pe… puggalassa dānaṃ aṭṭhamā.
‘‘పరిక్ఖేపారహట్ఠానేనా’’తి ఇమినా అపరిక్ఖిత్తస్స విహారస్స ధువసన్నిపాతట్ఠానాదితో పఠమలేడ్డుపాతస్స అన్తో ఉపచారసీమాతి దస్సేతి. ఇదాని దుతియలేడ్డుపాతస్సపి అన్తో ఉపచారసీమాయేవాతి దస్సేతుం ‘‘అపిచా’’తిఆది ఆరద్ధం. ధువసన్నిపాతట్ఠానమ్పి సీమాపరియన్తగతమేవ వేదితబ్బం. ఆవాసే వడ్ఢన్తే వడ్ఢతీతి సచే ఉపచారతో అబహిభూతో హుత్వా ఆవాసో వడ్ఢతీతి అధిప్పాయో. మహాపచ్చరియం పన ‘‘భిక్ఖూసుపి వడ్ఢన్తేసు వడ్ఢతీ’’తి వుత్తం. ‘‘సచే విహారే సన్నిపతితభిక్ఖూహి సద్ధిం ఏకాబద్ధా హుత్వా యోజనసతమ్పి పూరేత్వా నిసీదన్తి, యోజనసతమ్పి ఉపచారసీమావ హోతి, సబ్బేసం లాభో పాపుణాతీ’’తి (మహావ॰ అట్ఠ॰ ౩౭౯) సమన్తపాసాదికాయం వుత్తం. భిక్ఖునీనం ఆరామపవేసనసేనాసనాపుచ్ఛనానీతి ఆగన్తుకగమికానం భిక్ఖునీనం ఆరామపవేసనాపుచ్ఛనం, సేనాసనాపుచ్ఛనఞ్చాతి అత్థో. తథా హి ఆగన్తుకాయ భిక్ఖునియా ఆరామపవేసనం ఆపుచ్ఛితబ్బం, గమికాయ సఙ్ఘికం దసవిధం సేనాసనం. ఏత్థ చ కిఞ్చాపి ‘‘భిక్ఖునీన’’న్తి వుత్తం, గమికస్స పన భిక్ఖుస్సాపి ఇమిస్సాయేవ సీమాయ వసేన సేనాసనాపుచ్ఛనం వేదితబ్బం.
‘‘Parikkhepārahaṭṭhānenā’’ti iminā aparikkhittassa vihārassa dhuvasannipātaṭṭhānādito paṭhamaleḍḍupātassa anto upacārasīmāti dasseti. Idāni dutiyaleḍḍupātassapi anto upacārasīmāyevāti dassetuṃ ‘‘apicā’’tiādi āraddhaṃ. Dhuvasannipātaṭṭhānampi sīmāpariyantagatameva veditabbaṃ. Āvāse vaḍḍhante vaḍḍhatīti sace upacārato abahibhūto hutvā āvāso vaḍḍhatīti adhippāyo. Mahāpaccariyaṃ pana ‘‘bhikkhūsupi vaḍḍhantesu vaḍḍhatī’’ti vuttaṃ. ‘‘Sace vihāre sannipatitabhikkhūhi saddhiṃ ekābaddhā hutvā yojanasatampi pūretvā nisīdanti, yojanasatampi upacārasīmāva hoti, sabbesaṃ lābho pāpuṇātī’’ti (mahāva. aṭṭha. 379) samantapāsādikāyaṃ vuttaṃ. Bhikkhunīnaṃ ārāmapavesanasenāsanāpucchanānīti āgantukagamikānaṃ bhikkhunīnaṃ ārāmapavesanāpucchanaṃ, senāsanāpucchanañcāti attho. Tathā hi āgantukāya bhikkhuniyā ārāmapavesanaṃ āpucchitabbaṃ, gamikāya saṅghikaṃ dasavidhaṃ senāsanaṃ. Ettha ca kiñcāpi ‘‘bhikkhunīna’’nti vuttaṃ, gamikassa pana bhikkhussāpi imissāyeva sīmāya vasena senāsanāpucchanaṃ veditabbaṃ.
పరివాసమానత్తారోచనన్తి పారివాసికమానత్తచారీనం పరివాసారోచనం, మానత్తారోచనఞ్చ. వస్సచ్ఛేదనిస్సయసేనాసనగ్గాహాదివిధానన్తి వస్సచ్ఛేదవిధానం, నిస్సయగ్గాహవిధానం, సేనాసనగ్గాహవిధానన్తి అత్థో. ఆదిసద్దేన నిస్సయపటిప్పస్సద్ధి, లాభగ్గాహో ఆగన్తుకవత్తం పూరేత్వా ఆరామపవేసనన్తి ఏవమాదికం సఙ్గణ్హాతి. ఇమిస్సావ సీమాయ వసేనాతి ఉపచారసీమాయేవాతి యథాసమ్భవం అన్తో, బహి చ ఇమస్స సబ్బస్స లబ్భనతో వుత్తం.
Parivāsamānattārocananti pārivāsikamānattacārīnaṃ parivāsārocanaṃ, mānattārocanañca. Vassacchedanissayasenāsanaggāhādividhānanti vassacchedavidhānaṃ, nissayaggāhavidhānaṃ, senāsanaggāhavidhānanti attho. Ādisaddena nissayapaṭippassaddhi, lābhaggāho āgantukavattaṃ pūretvā ārāmapavesananti evamādikaṃ saṅgaṇhāti. Imissāva sīmāya vasenāti upacārasīmāyevāti yathāsambhavaṃ anto, bahi ca imassa sabbassa labbhanato vuttaṃ.
లాభత్థాయ ఠపితా సీమా లాభసీమా (మహావ॰ ౩౭౯), సా చ ఖో నేవ సమ్మాసమ్బుద్ధేన అనుఞ్ఞాతా, న ధమ్మసఙ్గాహకత్థేరేహి ఠపితా, అపిచ ఖో లాభదాయకేహి. తేనాహ ‘‘యం రాజరాజమహామత్తాదయో’’తిఆది. సమన్తాతి విహారస్స సమన్తా. యన్తి సుఙ్కసస్సాది. ‘‘సీమం ఠపేన్తీ’’తి పాఠసేసో. ఏకస్స రఞ్ఞో ఆణాపవత్తిట్ఠానన్తి చోళభోగో కేరళభోగోతి ఏవం ఏకేకస్స రఞ్ఞో ఆణాపవత్తిట్ఠానం. ద్విధా ఆపో గతో ఏత్థాతి దీపో, ఓఘేన అనజ్ఝోత్థతో భూమిభాగో, సోవ సీమా దీపసీమా. తేనాహ సముద్దన్తేనా’’తిఆది. చక్కవాళసీమా చక్కవాళపబ్బతేనేవ పరిచ్ఛిన్నాతి ఆహ ‘‘ఏకచక్కవాళపబ్బతపరిక్ఖేపబ్భన్తరం చక్కవాళసీమా’’తి.
Lābhatthāya ṭhapitā sīmā lābhasīmā (mahāva. 379), sā ca kho neva sammāsambuddhena anuññātā, na dhammasaṅgāhakattherehi ṭhapitā, apica kho lābhadāyakehi. Tenāha ‘‘yaṃ rājarājamahāmattādayo’’tiādi. Samantāti vihārassa samantā. Yanti suṅkasassādi. ‘‘Sīmaṃ ṭhapentī’’ti pāṭhaseso. Ekassa rañño āṇāpavattiṭṭhānanti coḷabhogo keraḷabhogoti evaṃ ekekassa rañño āṇāpavattiṭṭhānaṃ. Dvidhā āpo gato etthāti dīpo, oghena anajjhotthato bhūmibhāgo, sova sīmā dīpasīmā. Tenāha samuddantenā’’tiādi. Cakkavāḷasīmā cakkavāḷapabbateneva paricchinnāti āha ‘‘ekacakkavāḷapabbataparikkhepabbhantaraṃ cakkavāḷasīmā’’ti.
సేసాతి ఖణ్డసీమాదయో. ఖణ్డసీమాయ దేమాతి దిన్నన్తి ఖణ్డసీమాయ కేనచి కమ్మేన సన్నిపతితం సఙ్ఘం దిస్వా ‘‘ఖణ్డసీమాయం సఙ్ఘస్స దేమా’’తి దిన్నం. ఖణ్డసీమాయ ఠితే రుక్ఖే వా పబ్బతే వా ఠితోపి హేట్ఠా వా పథవివేమజ్ఝగతోపి ఖణ్డసీమాయేవ ఠితోతి వేదితబ్బో. సమానసంవాససీమాయ దిన్నన్తి ‘‘సమానసంవాససీమాయ దమ్మీ’’తి దిన్నం. ఏస నయో సేసేసుపి. ఖణ్డసీమా సీమన్తరికట్ఠానం న పాపుణాతి తత్థ సమానసంవాససీమాయ అభావతోతి అధిప్పాయో. సమానసంవాసఅవిప్పవాససీమాసు దిన్నస్స ఇదం నానాత్తం – ‘‘అవిప్పవాససీమాయ దమ్మీ’’తి దిన్నం గామట్ఠానం న పాపుణాతి. కస్మా? ‘‘ఠపేత్వా గామఞ్చ గామూపచారఞ్చా’’తి (మహావ॰ ౧౪౪) వుత్తత్తా . ‘‘సమానసంవాససీమాయ దమ్మీ’’తి దిన్నం పన గామే ఠితానమ్పి పాపుణాతీతి. అబ్భన్తరసీమాఉదకుక్ఖేపసీమాసు దిన్నన్తి తత్థ ఉపోసథాదిఅత్థాయ సన్నిపతితే దిస్వా ‘‘ఇమిస్సా అబ్భన్తరసీమాయ దేమా’’తిఆదినా దిన్నం. జనపదరట్ఠరజ్జదీపచక్కవాళసీమాసుపి గామసీమాదీసు వుత్తసదిసోవ వినిచ్ఛయోతి ఆహ ‘‘జనపదసీమాదీసూ’’తిఆది. ఏకోపి గన్త్వా సబ్బేసం సఙ్గణ్హితుం లభతీతి ఏకోపి గన్త్వా ఇధ వస్సగ్గేన భాజేత్వా గహేత్వా ఆగన్తుం లభతీతి అత్థో. ఏకోతి సభాగో ఏకో భిక్ఖు, అయమ్పి భాగమేవ గహేతుం లభతి. తేనాహ ‘‘సభాగానం భాగం గణ్హాతీ’’తి.
Sesāti khaṇḍasīmādayo. Khaṇḍasīmāya demāti dinnanti khaṇḍasīmāya kenaci kammena sannipatitaṃ saṅghaṃ disvā ‘‘khaṇḍasīmāyaṃ saṅghassa demā’’ti dinnaṃ. Khaṇḍasīmāya ṭhite rukkhe vā pabbate vā ṭhitopi heṭṭhā vā pathavivemajjhagatopi khaṇḍasīmāyeva ṭhitoti veditabbo. Samānasaṃvāsasīmāya dinnanti ‘‘samānasaṃvāsasīmāya dammī’’ti dinnaṃ. Esa nayo sesesupi. Khaṇḍasīmā sīmantarikaṭṭhānaṃ na pāpuṇāti tattha samānasaṃvāsasīmāya abhāvatoti adhippāyo. Samānasaṃvāsaavippavāsasīmāsu dinnassa idaṃ nānāttaṃ – ‘‘avippavāsasīmāya dammī’’ti dinnaṃ gāmaṭṭhānaṃ na pāpuṇāti. Kasmā? ‘‘Ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañcā’’ti (mahāva. 144) vuttattā . ‘‘Samānasaṃvāsasīmāya dammī’’ti dinnaṃ pana gāme ṭhitānampi pāpuṇātīti. Abbhantarasīmāudakukkhepasīmāsu dinnanti tattha uposathādiatthāya sannipatite disvā ‘‘imissā abbhantarasīmāya demā’’tiādinā dinnaṃ. Janapadaraṭṭharajjadīpacakkavāḷasīmāsupi gāmasīmādīsu vuttasadisova vinicchayoti āha ‘‘janapadasīmādīsū’’tiādi. Ekopi gantvā sabbesaṃ saṅgaṇhituṃ labhatīti ekopi gantvā idha vassaggena bhājetvā gahetvā āgantuṃ labhatīti attho. Ekoti sabhāgo eko bhikkhu, ayampi bhāgameva gahetuṃ labhati. Tenāha ‘‘sabhāgānaṃ bhāgaṃ gaṇhātī’’ti.
ఏవం తావ యో సీమం పరామసిత్వా దేతి, తస్స దానే వినిచ్ఛయం వత్వా ఇదాని యో ‘‘అసుకసీమాయా’’తి వత్తుం న జానాతి, కేవలం ‘‘సీమా’’తి వచనమత్తమేవ జానన్తో విహారం ఆగన్త్వా ‘‘సీమాయ దమ్మీ’’తి వా ‘‘సీమట్ఠకసఙ్ఘస్స దమ్మీ’’తి వా భణతి, తత్థ వినిచ్ఛయం దస్సేతుం ‘‘యో పన విహారం పవిసిత్వా’’తిఆదిమాహ. కతరన్తి కతరసీమం. అహమేతం భేదం న జానామీతి అహం ‘‘అసుకా సీమా’’తి ఏతం విభాగం న జానామి. ఉపచారసీమట్ఠేహి భాజేతబ్బం లాభస్స ఉపచారసీమాయ పరిచ్ఛిన్నత్తాతి అధిప్పాయో. సాతి సమానలాభకతికా.
Evaṃ tāva yo sīmaṃ parāmasitvā deti, tassa dāne vinicchayaṃ vatvā idāni yo ‘‘asukasīmāyā’’ti vattuṃ na jānāti, kevalaṃ ‘‘sīmā’’ti vacanamattameva jānanto vihāraṃ āgantvā ‘‘sīmāya dammī’’ti vā ‘‘sīmaṭṭhakasaṅghassa dammī’’ti vā bhaṇati, tattha vinicchayaṃ dassetuṃ ‘‘yo pana vihāraṃ pavisitvā’’tiādimāha. Kataranti katarasīmaṃ. Ahametaṃ bhedaṃ na jānāmīti ahaṃ ‘‘asukā sīmā’’ti etaṃ vibhāgaṃ na jānāmi. Upacārasīmaṭṭhehi bhājetabbaṃ lābhassa upacārasīmāya paricchinnattāti adhippāyo. Sāti samānalābhakatikā.
యత్థ మయ్హం ధువకారా కరీయన్తీతి (మహావ॰ అట్ఠ॰ ౩౭౯) ఏత్థ యస్మిం విహారే తస్స చీవరదాయకస్స సన్తకం సఙ్ఘస్స పాకవత్తం వా వత్తతి. యస్మిం విహారే భిక్ఖూ అత్తనో భారం కత్వా సదా గేహే భోజేతి, యత్థ వా అనేన ఆవాసో వా కారితో, సలాకభత్తాదీని వా నిబద్ధాని, ఇమే ధువకారా నామ. యేన పన సకలోపి విహారో పతిట్ఠాపితో, తత్థ వత్తబ్బమేవ నత్థి. తేనాహ ‘‘యత్థ తస్స పాకవత్తం వా వత్తతీ’’తిఆది. తత్థ పాకవత్తన్తి దానవత్తం. వత్తతీతి పవత్తతి. యతోతి యస్మా విహారా. యత్థాతి యస్మిం విహారే. సబ్బత్థాతి సబ్బేసు విహారేసు. మాతికం ఆరోపేత్వాతి ఏకస్మిం విహారే భిక్ఖూ బహుతరా, ఏకస్మిం థోకతరా, ఏకఞ్చ వత్థం, ధువకారట్ఠానఞ్చ బహుకం, కత్థ దేమాతి పుచ్ఛిత్వా, యది పన మఞ్చో వా పీఠం వా ఏకమేవ హోతి, తం పుచ్ఛిత్వా యస్స వా విహారస్స, ఏకవిహారేపి వా యస్స సేనాసనస్స సో విచారేతి, తత్థ దాతబ్బం. సచేపి ‘‘అసుకభిక్ఖు గణ్హతూ’’తి వదతి, వట్టతి. అథ ‘‘మయ్హం ధువకారే దేథా’’తి వత్వా అవిచారేత్వావ గచ్ఛతి, సఙ్ఘస్సపి విచారేతుం వట్టతి. ఏవం పన విచారేతబ్బం – ‘‘సఙ్ఘత్థేరస్స వసనట్ఠానే దేథా’’తి వత్తబ్బం. సచే తత్థ సేనాసనం పరిపుణ్ణం హోతి, యత్థ నప్పహోతి, తత్థ దాతబ్బం. సచే ఏకో భిక్ఖు ‘‘మయ్హం వసనట్ఠానే సేనాసనపరిభోగభణ్డం నత్థీ’’తి వదతి, తత్థ దాతబ్బం.
Yattha mayhaṃ dhuvakārā karīyantīti (mahāva. aṭṭha. 379) ettha yasmiṃ vihāre tassa cīvaradāyakassa santakaṃ saṅghassa pākavattaṃ vā vattati. Yasmiṃ vihāre bhikkhū attano bhāraṃ katvā sadā gehe bhojeti, yattha vā anena āvāso vā kārito, salākabhattādīni vā nibaddhāni, ime dhuvakārā nāma. Yena pana sakalopi vihāro patiṭṭhāpito, tattha vattabbameva natthi. Tenāha ‘‘yattha tassa pākavattaṃ vā vattatī’’tiādi. Tattha pākavattanti dānavattaṃ. Vattatīti pavattati. Yatoti yasmā vihārā. Yatthāti yasmiṃ vihāre. Sabbatthāti sabbesu vihāresu. Mātikaṃ āropetvāti ekasmiṃ vihāre bhikkhū bahutarā, ekasmiṃ thokatarā, ekañca vatthaṃ, dhuvakāraṭṭhānañca bahukaṃ, kattha demāti pucchitvā, yadi pana mañco vā pīṭhaṃ vā ekameva hoti, taṃ pucchitvā yassa vā vihārassa, ekavihārepi vā yassa senāsanassa so vicāreti, tattha dātabbaṃ. Sacepi ‘‘asukabhikkhu gaṇhatū’’ti vadati, vaṭṭati. Atha ‘‘mayhaṃ dhuvakāre dethā’’ti vatvā avicāretvāva gacchati, saṅghassapi vicāretuṃ vaṭṭati. Evaṃ pana vicāretabbaṃ – ‘‘saṅghattherassa vasanaṭṭhāne dethā’’ti vattabbaṃ. Sace tattha senāsanaṃ paripuṇṇaṃ hoti, yattha nappahoti, tattha dātabbaṃ. Sace eko bhikkhu ‘‘mayhaṃ vasanaṭṭhāne senāsanaparibhogabhaṇḍaṃ natthī’’ti vadati, tattha dātabbaṃ.
సఙ్ఘస్స దమ్మీతి దిన్నన్తి ‘‘ఇమాని చీవరాని సఙ్ఘస్స దమ్మీ’’తి ఏవం దిన్నం. తతో బహిద్ధాపీతి ఉపచారసీమాతో బహిద్ధాపి. తేహి సద్ధిన్తి ఉపచారసీమాగతేహి సద్ధిం. ఏకాబద్ధానఞ్చ పాపుణాతి పరిసావసేన వడ్ఢితా సీమా హోతీతి కత్వాతి అధిప్పాయో. తస్మాతి యస్మా ఉపచారసీమాగతానం పాపుణాతి, యస్మా చ తతో బహిద్ధాపి ఉపచారసీమోక్కన్తేహి ఏకాబద్ధానం పాపుణాతి, తస్మా. తేసన్తి ఉపచారసీమాగతానం, తతో బహిద్ధా తేహి సద్ధిం ఏకాబద్ధానఞ్చ. గాహతే సతీతి అన్తేవాసికాదికే గణ్హన్తే సతి. అసమ్పత్తానమ్పీతి ఉపచారసీమాయం ఠితేహి ఘణ్టిం పహరిత్వా కాలం ఘోసేత్వా లాభభాజనట్ఠానం అసమ్పత్తానమ్పి ఉపచారసీమాయ పవిట్ఠానం, తేహి వా సద్ధిం ఏకాబద్ధానం హుత్వా అత్తనో విహారద్వారే వా అన్తోవిహారేయేవ వా ఠితానఞ్చాతి అత్థో. భాగో దాతబ్బోతి సఙ్ఘనవకస్స దిన్నేపీతి అధిప్పాయో. దుతియభాగే పన థేరాసనం ఆరుళ్హే ఆగతానం పఠమభాగో న పాపుణాతి. దుతియభాగతో వస్సగ్గేన దాతబ్బం.
Saṅghassadammīti dinnanti ‘‘imāni cīvarāni saṅghassa dammī’’ti evaṃ dinnaṃ. Tato bahiddhāpīti upacārasīmāto bahiddhāpi. Tehi saddhinti upacārasīmāgatehi saddhiṃ. Ekābaddhānañca pāpuṇāti parisāvasena vaḍḍhitā sīmā hotīti katvāti adhippāyo. Tasmāti yasmā upacārasīmāgatānaṃ pāpuṇāti, yasmā ca tato bahiddhāpi upacārasīmokkantehi ekābaddhānaṃ pāpuṇāti, tasmā. Tesanti upacārasīmāgatānaṃ, tato bahiddhā tehi saddhiṃ ekābaddhānañca. Gāhate satīti antevāsikādike gaṇhante sati. Asampattānampīti upacārasīmāyaṃ ṭhitehi ghaṇṭiṃ paharitvā kālaṃ ghosetvā lābhabhājanaṭṭhānaṃ asampattānampi upacārasīmāya paviṭṭhānaṃ, tehi vā saddhiṃ ekābaddhānaṃ hutvā attano vihāradvāre vā antovihāreyeva vā ṭhitānañcāti attho. Bhāgo dātabboti saṅghanavakassa dinnepīti adhippāyo. Dutiyabhāge pana therāsanaṃ āruḷhe āgatānaṃ paṭhamabhāgo na pāpuṇāti. Dutiyabhāgato vassaggena dātabbaṃ.
సచే పన ‘‘బహిఉపచారసీమాయం ఠితానం దేథా’’తి వదన్తి, న దాతబ్బం. యది పన విహారో మహా హోతి, థేరాసనతో పట్ఠాయ వత్థేసు దీయమానేసు అలసజాతికా మహాథేరా పచ్ఛా ఆగచ్ఛన్తి, ‘‘భన్తే, వీసతివస్సానం దీయతి, తుమ్హాకం ఠితికా అతిక్కన్తా’’తి న వత్తబ్బా. ఠితికం ఠపేత్వా తేసం దత్వా పచ్ఛా ఠితికాయ దాతబ్బం.
Sace pana ‘‘bahiupacārasīmāyaṃ ṭhitānaṃ dethā’’ti vadanti, na dātabbaṃ. Yadi pana vihāro mahā hoti, therāsanato paṭṭhāya vatthesu dīyamānesu alasajātikā mahātherā pacchā āgacchanti, ‘‘bhante, vīsativassānaṃ dīyati, tumhākaṃ ṭhitikā atikkantā’’ti na vattabbā. Ṭhitikaṃ ṭhapetvā tesaṃ datvā pacchā ṭhitikāya dātabbaṃ.
‘‘అసుకవిహారే కిర బహుచీవరం ఉప్పన్న’’న్తి సుత్వా యోజనన్తరికవిహారతోపి భిక్ఖూ ఆగచ్ఛన్తి, సమ్పత్తసమ్పత్తానం ఠితట్ఠానతో పట్ఠాయ దాతబ్బం, అయమేత్థ సఙ్ఖేపో. విత్థారో పన సమన్తపాసాదికాయ చీవరక్ఖన్ధకవణ్ణనాయం (మహావ॰ అట్ఠ॰ ౩౭౯) వుత్తనయేన వేదితబ్బో.
‘‘Asukavihāre kira bahucīvaraṃ uppanna’’nti sutvā yojanantarikavihāratopi bhikkhū āgacchanti, sampattasampattānaṃ ṭhitaṭṭhānato paṭṭhāya dātabbaṃ, ayamettha saṅkhepo. Vitthāro pana samantapāsādikāya cīvarakkhandhakavaṇṇanāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 379) vuttanayena veditabbo.
ఏవం విహారం పవిసిత్వా ‘‘ఇమాని చీవరాని సఙ్ఘస్స దమ్మీ’’తి దిన్నేసు వినిచ్ఛయం వత్వా ఇదాని బహిఉపచారసీమాయం భిక్ఖుం దిస్వా ‘‘సఙ్ఘస్స దమ్మీ’’తి దిన్నేసు వినిచ్ఛయం దస్సేతుం ‘‘యం పనా’’తిఆది వుత్తం. ఏకాబద్ధపరిసాయ పాపుణాతీతి సచే యోజనం ఫరిత్వా పరిసా ఠితా హోతి, ఏకాబద్ధా చే, సబ్బేసం పాపుణాతీతి అత్థో. ఏకాబద్ధతా చేత్థ ద్వాదసహత్థబ్భన్తరతో పరిచ్ఛిన్దితబ్బా. తేనాహ ‘‘యే పనా’’తిఆది.
Evaṃ vihāraṃ pavisitvā ‘‘imāni cīvarāni saṅghassa dammī’’ti dinnesu vinicchayaṃ vatvā idāni bahiupacārasīmāyaṃ bhikkhuṃ disvā ‘‘saṅghassa dammī’’ti dinnesu vinicchayaṃ dassetuṃ ‘‘yaṃ panā’’tiādi vuttaṃ. Ekābaddhaparisāya pāpuṇātīti sace yojanaṃ pharitvā parisā ṭhitā hoti, ekābaddhā ce, sabbesaṃ pāpuṇātīti attho. Ekābaddhatā cettha dvādasahatthabbhantarato paricchinditabbā. Tenāha ‘‘ye panā’’tiādi.
ఉభతోసఙ్ఘస్స దిన్నన్తి (మహావ॰ అట్ఠ॰ ౩౭౯) ‘‘ఉభతోసఙ్ఘస్స దమ్మీ’’తి దిన్నం. ‘‘ద్వేధాసఙ్ఘస్స దమ్మి, ద్విన్నం సఙ్ఘానం దమ్మి, భిక్ఖుసఙ్ఘస్స చ భిక్ఖునిసఙ్ఘస్స చ దమ్మీ’’తి వుత్తేపి ఉభతోసఙ్ఘస్స దిన్నమేవ హోతి. ఉపడ్ఢం భిక్ఖూనం, ఉపడ్ఢం భిక్ఖునీనం దాతబ్బన్తి ద్వే భాగే సమే కత్వా ఏకో భాగో భిక్ఖూనం, ఏకో భాగో భిక్ఖునీనం దాతబ్బో. గహేతుం లభతి ఉభతోసఙ్ఘగ్గహణేన గహితత్తాతి అధిప్పాయో. చేతియస్సాతి థూపాదినో. తఞ్హి ధాతాయతనాదిభావేన చితత్తా, లోకస్స చిత్తీకారట్ఠానతాయ చ ‘‘చేతియ’’న్తి వుచ్చతి. న కోచి విసేసోతి ఆహ ‘‘ఇధ పన చేతియస్సా’’తిఆది.
Ubhatosaṅghassa dinnanti (mahāva. aṭṭha. 379) ‘‘ubhatosaṅghassa dammī’’ti dinnaṃ. ‘‘Dvedhāsaṅghassa dammi, dvinnaṃ saṅghānaṃ dammi, bhikkhusaṅghassa ca bhikkhunisaṅghassa ca dammī’’ti vuttepi ubhatosaṅghassa dinnameva hoti. Upaḍḍhaṃ bhikkhūnaṃ, upaḍḍhaṃ bhikkhunīnaṃ dātabbanti dve bhāge same katvā eko bhāgo bhikkhūnaṃ, eko bhāgo bhikkhunīnaṃ dātabbo. Gahetuṃ labhati ubhatosaṅghaggahaṇena gahitattāti adhippāyo. Cetiyassāti thūpādino. Tañhi dhātāyatanādibhāvena citattā, lokassa cittīkāraṭṭhānatāya ca ‘‘cetiya’’nti vuccati. Na koci visesoti āha ‘‘idha pana cetiyassā’’tiādi.
‘‘ఉభతోసఙ్ఘస్స చ తుయ్హఞ్చ చేతియస్స చా’’తి వుత్తే పన ద్వావీసతికోట్ఠాసే కత్వా దస భిక్ఖూనం, దస భిక్ఖునీనం, ఏకో పుగ్గలస్స, ఏకో చేతియస్స దాతబ్బో. తత్థ పుగ్గలో సఙ్ఘతోపి అత్తనో వస్సగ్గేన పున గహేతుం లభతి, చేతియస్స ఏకోయేవ. అయం పన వారో యథావుత్తేనేవ నయేన ఞాయతీతి కత్వా ఇధ న వుత్తో. సమన్తపాసాదికాయం (మహావ॰ అట్ఠ॰ ౩౭౯) పన వుత్తోయేవ.
‘‘Ubhatosaṅghassa ca tuyhañca cetiyassa cā’’ti vutte pana dvāvīsatikoṭṭhāse katvā dasa bhikkhūnaṃ, dasa bhikkhunīnaṃ, eko puggalassa, eko cetiyassa dātabbo. Tattha puggalo saṅghatopi attano vassaggena puna gahetuṃ labhati, cetiyassa ekoyeva. Ayaṃ pana vāro yathāvutteneva nayena ñāyatīti katvā idha na vutto. Samantapāsādikāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 379) pana vuttoyeva.
న మజ్ఝే భిన్దిత్వా దాతబ్బం ‘‘భిక్ఖునీన’’న్తి పుగ్గలికవసేన వుత్తత్తా. పుగ్గలో విసుం న లభతీతి పుబ్బే వియ విసుం పుగ్గలికకోట్ఠాసం న లభతి. పాపుణనట్ఠానతో ఏకమేవ లభతీతి అత్తనో వస్సగ్గేన పత్తబ్బట్ఠానతో ఏకమేవ కోట్ఠాసం లభతి. కస్మా? భిక్ఖుసఙ్ఘగ్గహణేన గహితత్తా. ‘‘భిక్ఖుసఙ్ఘస్స చ భిక్ఖునీనఞ్చ తుయ్హఞ్చ చేతియస్స చా’’తి వుత్తేపి చేతియస్స ఏకపుగ్గలపటివీసో లబ్భతి, పుగ్గలస్స విసుం న లబ్భతి. తస్మా ఏకం చేతియస్స దత్వా అవసేసం భిక్ఖూ చ భిక్ఖునియో చ గణేత్వా భాజేతబ్బం. తేనాహ ‘‘చేతియస్స చాతి వుత్తే పనా’’తిఆది.
Namajjhe bhinditvā dātabbaṃ ‘‘bhikkhunīna’’nti puggalikavasena vuttattā. Puggalo visuṃ na labhatīti pubbe viya visuṃ puggalikakoṭṭhāsaṃ na labhati. Pāpuṇanaṭṭhānato ekameva labhatīti attano vassaggena pattabbaṭṭhānato ekameva koṭṭhāsaṃ labhati. Kasmā? Bhikkhusaṅghaggahaṇena gahitattā. ‘‘Bhikkhusaṅghassa ca bhikkhunīnañca tuyhañca cetiyassa cā’’ti vuttepi cetiyassa ekapuggalapaṭivīso labbhati, puggalassa visuṃ na labbhati. Tasmā ekaṃ cetiyassa datvā avasesaṃ bhikkhū ca bhikkhuniyo ca gaṇetvā bhājetabbaṃ. Tenāha ‘‘cetiyassa cāti vutte panā’’tiādi.
తేహి సద్ధిం పుగ్గలచేతియపరామసనం అనన్తరనయసదిసమేవాతి తేహి భిక్ఖూహి భిక్ఖునీహి సద్ధిం పుగ్గలస్స చ చేతియస్స చ గహణం అనన్తరనయసదిసమేవాతి అత్థో. ‘‘భిక్ఖూనఞ్చ భిక్ఖునీనఞ్చ తుయ్హఞ్చ, భిక్ఖూనఞ్చ భిక్ఖునీనఞ్చ చేతియస్స చ, భిక్ఖూనఞ్చ భిక్ఖునీనఞ్చ తుయ్హఞ్చ చేతియస్స చా’’తి వుత్తేపి చేతియస్స ఏకపటివీసో లబ్భతి, పుగ్గలస్స విసుం నత్థి, భిక్ఖూ చ భిక్ఖునియో చ గణేత్వావ భాజేతబ్బన్తి వుత్తం హోతి. పుగ్గలస్స విసుం న లబ్భతీతి పుగ్గలస్స విసుం పటివీసో న లబ్భతి, వస్సగ్గేన ఏకోవ లబ్భతీతి అత్థో. ‘‘భిక్ఖుసఙ్ఘస్స చ చేతియస్స చా’’తి వుత్తే పన చేతియస్స విసుం పటివీసో లబ్భతీతి ఆహ ‘‘చేతియస్స పన లబ్భతీ’’తి. ‘‘భిక్ఖుసఙ్ఘస్స చ తుయ్హఞ్చ చేతియస్స చా’’తి వుత్తేపి చేతియస్సేవ విసుం లబ్భతి, న పుగ్గలస్స. చేతియస్స పన లబ్భతియేవాతి ‘‘భిక్ఖూనఞ్చ చేతియస్స చా’’తి వుత్తే పన చేతియస్స విసుం పటివీసో లబ్భతీతి అత్థో. ‘‘భిక్ఖూనఞ్చ తుయ్హఞ్చ చేతియస్స చా’’తి వుత్తేపి చేతియస్సేవ విసుం లబ్భతి, న పుగ్గలస్స. భిక్ఖునిసఙ్ఘం ఆదిం కత్వాపి ఏవమేవ యోజేతబ్బం.
Tehi saddhiṃ puggalacetiyaparāmasanaṃ anantaranayasadisamevāti tehi bhikkhūhi bhikkhunīhi saddhiṃ puggalassa ca cetiyassa ca gahaṇaṃ anantaranayasadisamevāti attho. ‘‘Bhikkhūnañca bhikkhunīnañca tuyhañca, bhikkhūnañca bhikkhunīnañca cetiyassa ca, bhikkhūnañca bhikkhunīnañca tuyhañca cetiyassa cā’’ti vuttepi cetiyassa ekapaṭivīso labbhati, puggalassa visuṃ natthi, bhikkhū ca bhikkhuniyo ca gaṇetvāva bhājetabbanti vuttaṃ hoti. Puggalassa visuṃ na labbhatīti puggalassa visuṃ paṭivīso na labbhati, vassaggena ekova labbhatīti attho. ‘‘Bhikkhusaṅghassa ca cetiyassa cā’’ti vutte pana cetiyassa visuṃ paṭivīso labbhatīti āha ‘‘cetiyassa pana labbhatī’’ti. ‘‘Bhikkhusaṅghassa ca tuyhañca cetiyassa cā’’ti vuttepi cetiyasseva visuṃ labbhati, na puggalassa. Cetiyassa pana labbhatiyevāti ‘‘bhikkhūnañca cetiyassa cā’’ti vutte pana cetiyassa visuṃ paṭivīso labbhatīti attho. ‘‘Bhikkhūnañca tuyhañca cetiyassa cā’’ti vuttepi cetiyasseva visuṃ labbhati, na puggalassa. Bhikkhunisaṅghaṃ ādiṃ katvāpi evameva yojetabbaṃ.
ఏత్థాహ – యం పనేతరహి (మహావ॰ అట్ఠ॰ ౩౭౯) పణ్డితమనుస్సా సధాతుకం పటిమం వా చేతియం వా ఠపేత్వా బుద్ధప్పముఖస్స ఉభతోసఙ్ఘస్స దానం దేన్తి, పటిమాయ వా చేతియస్స వా పురతో ఆధారకే పత్తం ఠపేత్వా దక్ఖిణోదకం దత్వా ‘‘బుద్ధానం దేమా’’తి, తత్థ యం పఠమం ఖాదనీయం భోజనీయం దేన్తి, విహారం వా ఆహరిత్వా ‘‘ఇదం చేతియస్స దేమా’’తి పిణ్డపాతఞ్చ మాలాగన్ధాదీని చ దేన్తి, తత్థ కథం పటిపజ్జితబ్బన్తి? వుచ్చతే – మాలాగన్ధాదీని తావ చేతియే ఆరోపేతబ్బాని, వత్థేహి పటాకా, తేలేన పదీపా కాతబ్బా, పిణ్డపాతమధుఫాణితాదీని పన యో నిబద్ధచేతియజగ్గకో హోతి పబ్బజితో వా గహట్ఠో వా, తస్స దాతబ్బాని. నిబద్ధజగ్గకే అసతి ఆహటభత్తం ఠపేత్వా వత్తం కత్వా పరిభుఞ్జితుం వట్టతి. ఉపకట్ఠే కాలే భుఞ్జిత్వా పచ్ఛాపి వత్తం కాతుం వట్టతియేవ.
Etthāha – yaṃ panetarahi (mahāva. aṭṭha. 379) paṇḍitamanussā sadhātukaṃ paṭimaṃ vā cetiyaṃ vā ṭhapetvā buddhappamukhassa ubhatosaṅghassa dānaṃ denti, paṭimāya vā cetiyassa vā purato ādhārake pattaṃ ṭhapetvā dakkhiṇodakaṃ datvā ‘‘buddhānaṃ demā’’ti, tattha yaṃ paṭhamaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ denti, vihāraṃ vā āharitvā ‘‘idaṃ cetiyassa demā’’ti piṇḍapātañca mālāgandhādīni ca denti, tattha kathaṃ paṭipajjitabbanti? Vuccate – mālāgandhādīni tāva cetiye āropetabbāni, vatthehi paṭākā, telena padīpā kātabbā, piṇḍapātamadhuphāṇitādīni pana yo nibaddhacetiyajaggako hoti pabbajito vā gahaṭṭho vā, tassa dātabbāni. Nibaddhajaggake asati āhaṭabhattaṃ ṭhapetvā vattaṃ katvā paribhuñjituṃ vaṭṭati. Upakaṭṭhe kāle bhuñjitvā pacchāpi vattaṃ kātuṃ vaṭṭatiyeva.
మాలాగన్ధాదీసు చ యం కిఞ్చి ‘‘ఇదం హరిత్వా చేతియపూజం కరోథా’’తి వుత్తే దూరమ్పి హరిత్వా పూజేతబ్బం. ‘‘భిక్ఖుసఙ్ఘస్స హరా’’తి వుత్తేపి హరితబ్బం. సచే పన ‘‘అహం పిణ్డాయ చరామి, ఆసనసాలాయం భిక్ఖూ అత్థి, తే హరిస్సన్తీ’’తి వుత్తే ‘‘భన్తే, తుయ్హంయేవ దమ్మీ’’తి వదతి, భుఞ్జితుం వట్టతి. అథ పన ‘‘భిక్ఖుసఙ్ఘస్స దస్సామీ’’తి హరన్తస్స గచ్ఛతో అన్తరావ కాలో ఉపకట్ఠో హోతి, అత్తనో పాపేత్వా భుఞ్జితుం వట్టతి.
Mālāgandhādīsu ca yaṃ kiñci ‘‘idaṃ haritvā cetiyapūjaṃ karothā’’ti vutte dūrampi haritvā pūjetabbaṃ. ‘‘Bhikkhusaṅghassa harā’’ti vuttepi haritabbaṃ. Sace pana ‘‘ahaṃ piṇḍāya carāmi, āsanasālāyaṃ bhikkhū atthi, te harissantī’’ti vutte ‘‘bhante, tuyhaṃyeva dammī’’ti vadati, bhuñjituṃ vaṭṭati. Atha pana ‘‘bhikkhusaṅghassa dassāmī’’ti harantassa gacchato antarāva kālo upakaṭṭho hoti, attano pāpetvā bhuñjituṃ vaṭṭati.
వస్సంవుట్ఠసఙ్ఘస్స దమ్మీతి వదతీతి (మహావ॰ అట్ఠ॰ ౩౭౯) ‘‘వస్సంవుట్ఠసఙ్ఘస్స ఇమాని చీవరాని దమ్మీ’’తి వదతి. తేసం బహిసీమట్ఠానమ్పి పాపుణాతీతి అత్థతే కథినే బహిసీమట్ఠానమ్పి యావ కథినస్స ఉబ్భారా పాపుణాతి, తస్మా దిసాపక్కన్తస్సాపి సతి పటిగ్గాహకే దాతబ్బం. అనత్థతే పన కథినే అన్తోహేమన్తే, ఏవఞ్చ పన వత్వా దిన్నం పచ్ఛిమవస్సంవుట్ఠానమ్పి పాపుణాతి. యత్థ కత్థచీతి యేసు కేసుచి విహారేసు. ఏవం వదతీతి ‘‘వస్సంవుట్ఠసఙ్ఘస్స దమ్మీ’’తి వదతి. తత్ర సమ్ముఖీభూతానం సబ్బేసం పాపుణాతి పిట్ఠిసమయే ఉప్పన్నత్తా. సచే పన ‘‘వస్సం వసన్తానం దమ్మీ’’తి వదతి, అన్తోవస్సేయేవ వస్సం వసన్తావ లభన్తి, ఛిన్నవస్సా న లభన్తి. చీవరమాసే పన ‘‘వస్సం వసన్తానం దమ్మీ’’తి వుత్తే పచ్ఛిమికాయ వస్సూపగతానంయేవ పాపుణాతి, పురిమికాయ వస్సూపగతానఞ్చ ఛిన్నవస్సానఞ్చ న పాపుణాతి.
Vassaṃvuṭṭhasaṅghassa dammīti vadatīti (mahāva. aṭṭha. 379) ‘‘vassaṃvuṭṭhasaṅghassa imāni cīvarāni dammī’’ti vadati. Tesaṃ bahisīmaṭṭhānampi pāpuṇātīti atthate kathine bahisīmaṭṭhānampi yāva kathinassa ubbhārā pāpuṇāti, tasmā disāpakkantassāpi sati paṭiggāhake dātabbaṃ. Anatthate pana kathine antohemante, evañca pana vatvā dinnaṃ pacchimavassaṃvuṭṭhānampi pāpuṇāti. Yattha katthacīti yesu kesuci vihāresu. Evaṃ vadatīti ‘‘vassaṃvuṭṭhasaṅghassa dammī’’ti vadati. Tatra sammukhībhūtānaṃ sabbesaṃ pāpuṇāti piṭṭhisamaye uppannattā. Sace pana ‘‘vassaṃ vasantānaṃ dammī’’ti vadati, antovasseyeva vassaṃ vasantāva labhanti, chinnavassā na labhanti. Cīvaramāse pana ‘‘vassaṃ vasantānaṃ dammī’’ti vutte pacchimikāya vassūpagatānaṃyeva pāpuṇāti, purimikāya vassūpagatānañca chinnavassānañca na pāpuṇāti.
చీవరమాసతో పట్ఠాయ యావ హేమన్తస్స పచ్ఛిమో దివసో, తావ ‘‘వస్సావాసికం దేమా’’తి వుత్తే కథినం అత్థతం వా హోతు, అనత్థతం వా, అతీతవస్సంవుట్ఠానంయేవ పాపుణాతి. గిమ్హానం పఠమదివసతో పట్ఠాయ వుత్తే పన మాతికా ఆరోపేతబ్బా ‘‘అతీతవస్సావాసస్స పఞ్చ మాసా అతిక్కన్తా, అనాగతో చతుమాసచ్చయేన భవిస్సతి, కతరవస్సావాసస్స దేసీ’’తి. సచే ‘‘అతీతవస్సంవుట్ఠానం దమ్మీ’’తి వదతి, తంఅన్తోవస్సంవుట్ఠానమేవ పాపుణాతి, దిసా పక్కన్తానమ్పి సభాగా గణ్హితుం లభన్తి.
Cīvaramāsato paṭṭhāya yāva hemantassa pacchimo divaso, tāva ‘‘vassāvāsikaṃ demā’’ti vutte kathinaṃ atthataṃ vā hotu, anatthataṃ vā, atītavassaṃvuṭṭhānaṃyeva pāpuṇāti. Gimhānaṃ paṭhamadivasato paṭṭhāya vutte pana mātikā āropetabbā ‘‘atītavassāvāsassa pañca māsā atikkantā, anāgato catumāsaccayena bhavissati, kataravassāvāsassa desī’’ti. Sace ‘‘atītavassaṃvuṭṭhānaṃ dammī’’ti vadati, taṃantovassaṃvuṭṭhānameva pāpuṇāti, disā pakkantānampi sabhāgā gaṇhituṃ labhanti.
సచే ‘‘అనాగతే వస్సావాసికం దమ్మీ’’తి వదతి, తం ఠపేత్వా వస్సూపనాయికదివసే గహేతబ్బం. అథ ‘‘అగుత్తో విహారో, చోరభయం అత్థి, న సక్కా ఠపేతుం, గణ్హిత్వా వా ఆహిణ్డితు’’న్తి వుత్తే ‘‘సమ్పత్తానం దమ్మీ’’తి వదతి, భాజేత్వా గహేతబ్బం. సచే వదతి ‘‘ఇతో మే, భన్తే, తతియే వస్సే వస్సావాసికం న దిన్నం, తం దమ్మీ’’తి, తస్మిం అన్తోవస్సే వుట్ఠభిక్ఖూనం పాపుణాతి. సచే తే దిసా పక్కన్తా, అఞ్ఞో విస్సాసికో గణ్హాతి, దాతబ్బం. అథ ఏకోయేవ అవసిట్ఠో, సేసా కాలఙ్కతా, సబ్బం ఏకస్సేవ పాపుణాతి. సచే ఏకోపి నత్థి, సఙ్ఘికం హోతి, సమ్ముఖీభూతేహి భాజితబ్బం.
Sace ‘‘anāgate vassāvāsikaṃ dammī’’ti vadati, taṃ ṭhapetvā vassūpanāyikadivase gahetabbaṃ. Atha ‘‘agutto vihāro, corabhayaṃ atthi, na sakkā ṭhapetuṃ, gaṇhitvā vā āhiṇḍitu’’nti vutte ‘‘sampattānaṃ dammī’’ti vadati, bhājetvā gahetabbaṃ. Sace vadati ‘‘ito me, bhante, tatiye vasse vassāvāsikaṃ na dinnaṃ, taṃ dammī’’ti, tasmiṃ antovasse vuṭṭhabhikkhūnaṃ pāpuṇāti. Sace te disā pakkantā, añño vissāsiko gaṇhāti, dātabbaṃ. Atha ekoyeva avasiṭṭho, sesā kālaṅkatā, sabbaṃ ekasseva pāpuṇāti. Sace ekopi natthi, saṅghikaṃ hoti, sammukhībhūtehi bhājitabbaṃ.
యేహి నిమన్తితేహి యాగు పీతాతి (మహావ॰ అట్ఠ॰ ౩౭౯) నిమన్తితేహి యేహి భిక్ఖూహి యాగు పీతా, యేహి పన భిక్ఖాచారవత్తేన ఘరద్వారేన గచ్ఛన్తేహి వా ఘరం పవిట్ఠేహి వా యాగు లద్ధా, యేసం వా ఆసనసాలతో పత్తం ఆహరిత్వా మనుస్సేహి నీతా, యేసం వా థేరేహి పేసితా, తేసం న పాపుణాతి. సచే పన నిమన్తితభిక్ఖూహి సద్ధిం అఞ్ఞేపి బహూ ఆగన్త్వా అన్తోగేహఞ్చ బహిగేహఞ్చ పూరేత్వా నిసిన్నా, దాయకో చ ఏవం వదతి ‘‘నిమన్తితా వా హోన్తు, అనిమన్తితా వా, యేసం మయా యాగు దిన్నా, సబ్బేసం ఇమాని వత్థాని హోన్తూ’’తి, సబ్బేసం పాపుణాతి. యేహి పన థేరానం హత్థతో యాగు లద్ధా, తేసం న పాపుణాతి. అథ సో ‘‘యేహి మయ్హం యాగు పీతా, సబ్బేసం హోతూ’’తి వదతి, సబ్బేసం పాపుణాతి. భత్తఖజ్జకాదీహీతి ఏత్థ ఆదిసద్దేనపి చీవరసేనాసనభేసజ్జానం గహణం.
Yehi nimantitehi yāgu pītāti (mahāva. aṭṭha. 379) nimantitehi yehi bhikkhūhi yāgu pītā, yehi pana bhikkhācāravattena gharadvārena gacchantehi vā gharaṃ paviṭṭhehi vā yāgu laddhā, yesaṃ vā āsanasālato pattaṃ āharitvā manussehi nītā, yesaṃ vā therehi pesitā, tesaṃ na pāpuṇāti. Sace pana nimantitabhikkhūhi saddhiṃ aññepi bahū āgantvā antogehañca bahigehañca pūretvā nisinnā, dāyako ca evaṃ vadati ‘‘nimantitā vā hontu, animantitā vā, yesaṃ mayā yāgu dinnā, sabbesaṃ imāni vatthāni hontū’’ti, sabbesaṃ pāpuṇāti. Yehi pana therānaṃ hatthato yāgu laddhā, tesaṃ na pāpuṇāti. Atha so ‘‘yehi mayhaṃ yāgu pītā, sabbesaṃ hotū’’ti vadati, sabbesaṃ pāpuṇāti. Bhattakhajjakādīhīti ettha ādisaddenapi cīvarasenāsanabhesajjānaṃ gahaṇaṃ.
పుగ్గలస్సాతి (మహావ॰ అట్ఠ॰ ౩౭౯) సమ్ముఖాసమ్ముఖభూతస్స పుగ్గలస్స. తేనాహ ‘‘ఇదం చీవర’’న్తిఆది. సచే పన ‘‘ఇదం తుమ్హాకఞ్చేవ తుమ్హాకం అన్తేవాసికానఞ్చ దమ్మీ’’తి ఏవం వదతి, థేరస్స చ అన్తేవాసికానఞ్చ పాపుణాతి. ఉద్దేసం గహేతుం ఆగతో, గహేత్వా గచ్ఛన్తో చ అత్థి, తస్సాపి పాపుణాతి. తుమ్హేహి సద్ధిం నిబద్ధచారికభిక్ఖూనం దమ్మీ’’తి వుత్తే ఉద్దేసన్తేవాసికానం వత్తం కత్వా ఉద్దేసపరిపుచ్ఛాదీని గహేత్వా విచరన్తానం సబ్బేసం పాపుణాతి. ఏత్థాతి అట్ఠసు మాతికాసు. యది పన అయమేత్థ సఙ్ఖేపకథా, విత్థారో పన కథం ఞాతబ్బోతి ఆహ ‘‘సమన్తపాసాదికాయం వుత్తో’’తి. సమన్తపాసాదికాయం చీవరక్ఖన్ధకవణ్ణనాయం (మహావ॰ అట్ఠ॰ ౩౭౯) వుత్తోతి అత్థో.
Puggalassāti (mahāva. aṭṭha. 379) sammukhāsammukhabhūtassa puggalassa. Tenāha ‘‘idaṃ cīvara’’ntiādi. Sace pana ‘‘idaṃ tumhākañceva tumhākaṃ antevāsikānañca dammī’’ti evaṃ vadati, therassa ca antevāsikānañca pāpuṇāti. Uddesaṃ gahetuṃ āgato, gahetvā gacchanto ca atthi, tassāpi pāpuṇāti. Tumhehi saddhiṃ nibaddhacārikabhikkhūnaṃ dammī’’ti vutte uddesantevāsikānaṃ vattaṃ katvā uddesaparipucchādīni gahetvā vicarantānaṃ sabbesaṃ pāpuṇāti. Etthāti aṭṭhasu mātikāsu. Yadi pana ayamettha saṅkhepakathā, vitthāro pana kathaṃ ñātabboti āha ‘‘samantapāsādikāyaṃ vutto’’ti. Samantapāsādikāyaṃ cīvarakkhandhakavaṇṇanāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 379) vuttoti attho.
‘‘ఞాతకేహి వా మే చీవరత్థాయ పేసితం, మిత్తేహి వా పేసితం, తే ఆభతే చీవరే దస్సన్తీ’’తి ఏవం ఞాతితో వా మిత్తతో వా పచ్చాసా హోతీతి వేదితబ్బం. కప్పియభణ్డేనాతి కప్పాససుత్తాదినా అత్తనో ధనేన. సణ్హన్తి సుఖుమం. అఞ్ఞం పచ్చాసాచీవరం లభిత్వా ఏవ కాలబ్భన్తరే కారేతబ్బన్తి అఞ్ఞం మూలచీవరసదిసం పచ్చాసాచీవరం లభిత్వాయేవ మాసబ్భన్తరే కారేతబ్బం. తఞ్చ ఖో సతియాయేవ పచ్చాసాయ, అసతియా పన పచ్చాసాయ మూలచీవరం దసాహం చే సమ్పత్తం, తదహేవ అధిట్ఠాతబ్బం. తేనాహ ‘‘సచే న లభతీ’’తిఆది. పచ్చాసాచీవరమ్పి పరిక్ఖారచోళం అధిట్ఠాతబ్బన్తి పఠమతరం ఉప్పన్నం థూలపచ్చాసాచీవరమ్పి సన్ధాయ వుత్తం. పి-సద్దేన న కేవలం మూలచీవరమేవాతి దస్సేతి.
‘‘Ñātakehi vā me cīvaratthāya pesitaṃ, mittehi vā pesitaṃ, te ābhate cīvare dassantī’’ti evaṃ ñātito vā mittato vā paccāsā hotīti veditabbaṃ. Kappiyabhaṇḍenāti kappāsasuttādinā attano dhanena. Saṇhanti sukhumaṃ. Aññaṃ paccāsācīvaraṃ labhitvā eva kālabbhantare kāretabbanti aññaṃ mūlacīvarasadisaṃ paccāsācīvaraṃ labhitvāyeva māsabbhantare kāretabbaṃ. Tañca kho satiyāyeva paccāsāya, asatiyā pana paccāsāya mūlacīvaraṃ dasāhaṃ ce sampattaṃ, tadaheva adhiṭṭhātabbaṃ. Tenāha ‘‘sace na labhatī’’tiādi. Paccāsācīvarampi parikkhāracoḷaṃ adhiṭṭhātabbanti paṭhamataraṃ uppannaṃ thūlapaccāsācīvarampi sandhāya vuttaṃ. Pi-saddena na kevalaṃ mūlacīvaramevāti dasseti.
అకాలచీవరసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Akālacīvarasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.