Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / കങ്ഖാവിതരണീ-അഭിനവ-ടീകാ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā

    ൩. അകാലചീവരസിക്ഖാപദവണ്ണനാ

    3. Akālacīvarasikkhāpadavaṇṇanā

    പുരിമസിക്ഖാപദേ വിയ ഏത്ഥാപി ഭിക്ഖുനാതി സാമിഅത്ഥേ കരണവചനന്തി ആഹ ‘‘നിട്ഠിതചീവരസ്മിം ഭിക്ഖുനാ’’തിആദി. ‘‘അകാലചീവരം നാമ അനത്ഥതേ കഥിനേ ഏകാദസമാസേ ഉപ്പന്നം, അത്ഥതേ കഥിനേ സത്തമാസേ ഉപ്പന്നം, കാലേപി ആദിസ്സ ദിന്നം, ഏതം അകാലചീവരം നാമാ’’തി (പാരാ॰ ൫൦൦) പദഭാജനിയം വുത്തത്താ ‘‘യ്വായം അനത്ഥതേ കഥിനേ’’തിആദിമാഹ. യ്വായം ചീവരകാലോ വുത്തോതി സമ്ബന്ധോ. വസ്സാനസ്സാതി വസ്സാനസങ്ഖാതസ്സ ഉതുനോ. പച്ഛിമോ മാസോ നാമ ചീവരമാസോ. തസ്മിഞ്ഹി അനത്ഥതേപി കഥിനേ ഉപ്പന്നം ചീവരം അനധിട്ഠിതം, അവികപ്പിതം ഠപേതും വട്ടതി. പഞ്ച മാസാതി പച്ഛിമകത്തികമാസോ, ഹേമന്തികാ ചത്താരോ ചാതി പഞ്ച മാസാ. അഞ്ഞദാതി അനത്ഥതേ കഥിനേ ഏകാദസമാസേ, അത്ഥതേ കഥിനേ സത്തമാസേ. കാലേപീതി ‘‘അനത്ഥതേ കഥിനേ ചീവരമാസോ, അത്ഥതേ കഥിനേ പഞ്ച മാസാ’’തി യഥാവുത്തചീവരകാലേപി. ‘‘ആദിനാ നയേനാ’’തി ഇമിനാ ‘‘ദദാമി ദജ്ജാമീ’’തിആദീനം (പാരാ॰ അട്ഠ॰ ൨.൪൬൯) സങ്ഗഹോ. കിഞ്ചാപി ചേതാനി സബ്ബാനി ‘‘അകാലചീവര’’ന്തി വുത്താനി, തഥാപി പിട്ഠിസമയേയേവ ഉപ്പന്നാനി ‘‘അകാലചീവര’’ന്തി ഇധാധിപ്പേതാനി.

    Purimasikkhāpade viya etthāpi bhikkhunāti sāmiatthe karaṇavacananti āha ‘‘niṭṭhitacīvarasmiṃ bhikkhunā’’tiādi. ‘‘Akālacīvaraṃ nāma anatthate kathine ekādasamāse uppannaṃ, atthate kathine sattamāse uppannaṃ, kālepi ādissa dinnaṃ, etaṃ akālacīvaraṃ nāmā’’ti (pārā. 500) padabhājaniyaṃ vuttattā ‘‘yvāyaṃ anatthate kathine’’tiādimāha. Yvāyaṃ cīvarakālo vuttoti sambandho. Vassānassāti vassānasaṅkhātassa utuno. Pacchimo māso nāma cīvaramāso. Tasmiñhi anatthatepi kathine uppannaṃ cīvaraṃ anadhiṭṭhitaṃ, avikappitaṃ ṭhapetuṃ vaṭṭati. Pañca māsāti pacchimakattikamāso, hemantikā cattāro cāti pañca māsā. Aññadāti anatthate kathine ekādasamāse, atthate kathine sattamāse. Kālepīti ‘‘anatthate kathine cīvaramāso, atthate kathine pañca māsā’’ti yathāvuttacīvarakālepi. ‘‘Ādinā nayenā’’ti iminā ‘‘dadāmi dajjāmī’’tiādīnaṃ (pārā. aṭṭha. 2.469) saṅgaho. Kiñcāpi cetāni sabbāni ‘‘akālacīvara’’nti vuttāni, tathāpi piṭṭhisamayeyeva uppannāni ‘‘akālacīvara’’nti idhādhippetāni.

    ‘‘കാലേ സങ്ഘസ്സ ഇദം അകാലചീവര’’ന്തി ദിന്നം പന അകാലചീവരസാമഞ്ഞതോ അത്ഥുദ്ധാരവസേന വുത്തം. യഥാ പിട്ഠിസമയേ ഉപ്പന്നം ചീവരം വുട്ഠവസ്സേഹി, സേസേഹി ച സമ്മുഖീഭൂതേഹി ഭാജേതും ലബ്ഭതീതി അകാലചീവരം നാമ ജാതം, തഥേവിദമ്പീതി തദിദം അകാലചീവരസാമഞ്ഞം. യദി ഏവം ‘‘പുഗ്ഗലസ്സ വാ ഇദം തുയ്ഹം ‘ദമ്മീ’തിആദിനാ നയേന ദിന്ന’’ന്തി കസ്മാ വുത്തം, ന ഹി പുഗ്ഗലസ്സ ആദിസ്സ ദിന്നം കേനചി ഭാജനീയം ഹോതീതി? നായം വിരോധോ, ആദിസ്സ ദാനസാമഞ്ഞതോ ലബ്ഭമാനമത്ഥം ദസ്സേതും തഥാ വുത്തന്തി. അത്തനോ വാ ധനേനാതി അത്തനോ കപ്പാസസുത്താദിനാ ധനേന. ഇമസ്സ ‘‘ഉപ്പജ്ജേയ്യാ’’തി ഇമിനാ സമ്ബന്ധോ വേദിതബ്ബോ. ‘‘സീമായ ദേതീ’’തിആദി പുഗ്ഗലാധിട്ഠാനനയേന വുത്തം. ഏത്ഥ പന സീമായ ദാനം ഏകാ മാതികാ, കതികായ ദാനം ദുതിയാ…പേ॰… പുഗ്ഗലസ്സ ദാനം അട്ഠമാ.

    ‘‘Kāle saṅghassa idaṃ akālacīvara’’nti dinnaṃ pana akālacīvarasāmaññato atthuddhāravasena vuttaṃ. Yathā piṭṭhisamaye uppannaṃ cīvaraṃ vuṭṭhavassehi, sesehi ca sammukhībhūtehi bhājetuṃ labbhatīti akālacīvaraṃ nāma jātaṃ, tathevidampīti tadidaṃ akālacīvarasāmaññaṃ. Yadi evaṃ ‘‘puggalassa vā idaṃ tuyhaṃ ‘dammī’tiādinā nayena dinna’’nti kasmā vuttaṃ, na hi puggalassa ādissa dinnaṃ kenaci bhājanīyaṃ hotīti? Nāyaṃ virodho, ādissa dānasāmaññato labbhamānamatthaṃ dassetuṃ tathā vuttanti. Attano vā dhanenāti attano kappāsasuttādinā dhanena. Imassa ‘‘uppajjeyyā’’ti iminā sambandho veditabbo. ‘‘Sīmāya detī’’tiādi puggalādhiṭṭhānanayena vuttaṃ. Ettha pana sīmāya dānaṃ ekā mātikā, katikāya dānaṃ dutiyā…pe… puggalassa dānaṃ aṭṭhamā.

    ‘‘പരിക്ഖേപാരഹട്ഠാനേനാ’’തി ഇമിനാ അപരിക്ഖിത്തസ്സ വിഹാരസ്സ ധുവസന്നിപാതട്ഠാനാദിതോ പഠമലേഡ്ഡുപാതസ്സ അന്തോ ഉപചാരസീമാതി ദസ്സേതി. ഇദാനി ദുതിയലേഡ്ഡുപാതസ്സപി അന്തോ ഉപചാരസീമായേവാതി ദസ്സേതും ‘‘അപിചാ’’തിആദി ആരദ്ധം. ധുവസന്നിപാതട്ഠാനമ്പി സീമാപരിയന്തഗതമേവ വേദിതബ്ബം. ആവാസേ വഡ്ഢന്തേ വഡ്ഢതീതി സചേ ഉപചാരതോ അബഹിഭൂതോ ഹുത്വാ ആവാസോ വഡ്ഢതീതി അധിപ്പായോ. മഹാപച്ചരിയം പന ‘‘ഭിക്ഖൂസുപി വഡ്ഢന്തേസു വഡ്ഢതീ’’തി വുത്തം. ‘‘സചേ വിഹാരേ സന്നിപതിതഭിക്ഖൂഹി സദ്ധിം ഏകാബദ്ധാ ഹുത്വാ യോജനസതമ്പി പൂരേത്വാ നിസീദന്തി, യോജനസതമ്പി ഉപചാരസീമാവ ഹോതി, സബ്ബേസം ലാഭോ പാപുണാതീ’’തി (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൭൯) സമന്തപാസാദികായം വുത്തം. ഭിക്ഖുനീനം ആരാമപവേസനസേനാസനാപുച്ഛനാനീതി ആഗന്തുകഗമികാനം ഭിക്ഖുനീനം ആരാമപവേസനാപുച്ഛനം, സേനാസനാപുച്ഛനഞ്ചാതി അത്ഥോ. തഥാ ഹി ആഗന്തുകായ ഭിക്ഖുനിയാ ആരാമപവേസനം ആപുച്ഛിതബ്ബം, ഗമികായ സങ്ഘികം ദസവിധം സേനാസനം. ഏത്ഥ ച കിഞ്ചാപി ‘‘ഭിക്ഖുനീന’’ന്തി വുത്തം, ഗമികസ്സ പന ഭിക്ഖുസ്സാപി ഇമിസ്സായേവ സീമായ വസേന സേനാസനാപുച്ഛനം വേദിതബ്ബം.

    ‘‘Parikkhepārahaṭṭhānenā’’ti iminā aparikkhittassa vihārassa dhuvasannipātaṭṭhānādito paṭhamaleḍḍupātassa anto upacārasīmāti dasseti. Idāni dutiyaleḍḍupātassapi anto upacārasīmāyevāti dassetuṃ ‘‘apicā’’tiādi āraddhaṃ. Dhuvasannipātaṭṭhānampi sīmāpariyantagatameva veditabbaṃ. Āvāse vaḍḍhante vaḍḍhatīti sace upacārato abahibhūto hutvā āvāso vaḍḍhatīti adhippāyo. Mahāpaccariyaṃ pana ‘‘bhikkhūsupi vaḍḍhantesu vaḍḍhatī’’ti vuttaṃ. ‘‘Sace vihāre sannipatitabhikkhūhi saddhiṃ ekābaddhā hutvā yojanasatampi pūretvā nisīdanti, yojanasatampi upacārasīmāva hoti, sabbesaṃ lābho pāpuṇātī’’ti (mahāva. aṭṭha. 379) samantapāsādikāyaṃ vuttaṃ. Bhikkhunīnaṃ ārāmapavesanasenāsanāpucchanānīti āgantukagamikānaṃ bhikkhunīnaṃ ārāmapavesanāpucchanaṃ, senāsanāpucchanañcāti attho. Tathā hi āgantukāya bhikkhuniyā ārāmapavesanaṃ āpucchitabbaṃ, gamikāya saṅghikaṃ dasavidhaṃ senāsanaṃ. Ettha ca kiñcāpi ‘‘bhikkhunīna’’nti vuttaṃ, gamikassa pana bhikkhussāpi imissāyeva sīmāya vasena senāsanāpucchanaṃ veditabbaṃ.

    പരിവാസമാനത്താരോചനന്തി പാരിവാസികമാനത്തചാരീനം പരിവാസാരോചനം, മാനത്താരോചനഞ്ച. വസ്സച്ഛേദനിസ്സയസേനാസനഗ്ഗാഹാദിവിധാനന്തി വസ്സച്ഛേദവിധാനം, നിസ്സയഗ്ഗാഹവിധാനം, സേനാസനഗ്ഗാഹവിധാനന്തി അത്ഥോ. ആദിസദ്ദേന നിസ്സയപടിപ്പസ്സദ്ധി, ലാഭഗ്ഗാഹോ ആഗന്തുകവത്തം പൂരേത്വാ ആരാമപവേസനന്തി ഏവമാദികം സങ്ഗണ്ഹാതി. ഇമിസ്സാവ സീമായ വസേനാതി ഉപചാരസീമായേവാതി യഥാസമ്ഭവം അന്തോ, ബഹി ച ഇമസ്സ സബ്ബസ്സ ലബ്ഭനതോ വുത്തം.

    Parivāsamānattārocananti pārivāsikamānattacārīnaṃ parivāsārocanaṃ, mānattārocanañca. Vassacchedanissayasenāsanaggāhādividhānanti vassacchedavidhānaṃ, nissayaggāhavidhānaṃ, senāsanaggāhavidhānanti attho. Ādisaddena nissayapaṭippassaddhi, lābhaggāho āgantukavattaṃ pūretvā ārāmapavesananti evamādikaṃ saṅgaṇhāti. Imissāva sīmāya vasenāti upacārasīmāyevāti yathāsambhavaṃ anto, bahi ca imassa sabbassa labbhanato vuttaṃ.

    ലാഭത്ഥായ ഠപിതാ സീമാ ലാഭസീമാ (മഹാവ॰ ൩൭൯), സാ ച ഖോ നേവ സമ്മാസമ്ബുദ്ധേന അനുഞ്ഞാതാ, ന ധമ്മസങ്ഗാഹകത്ഥേരേഹി ഠപിതാ, അപിച ഖോ ലാഭദായകേഹി. തേനാഹ ‘‘യം രാജരാജമഹാമത്താദയോ’’തിആദി. സമന്താതി വിഹാരസ്സ സമന്താ. ന്തി സുങ്കസസ്സാദി. ‘‘സീമം ഠപേന്തീ’’തി പാഠസേസോ. ഏകസ്സ രഞ്ഞോ ആണാപവത്തിട്ഠാനന്തി ചോളഭോഗോ കേരളഭോഗോതി ഏവം ഏകേകസ്സ രഞ്ഞോ ആണാപവത്തിട്ഠാനം. ദ്വിധാ ആപോ ഗതോ ഏത്ഥാതി ദീപോ, ഓഘേന അനജ്ഝോത്ഥതോ ഭൂമിഭാഗോ, സോവ സീമാ ദീപസീമാ. തേനാഹ സമുദ്ദന്തേനാ’’തിആദി. ചക്കവാളസീമാ ചക്കവാളപബ്ബതേനേവ പരിച്ഛിന്നാതി ആഹ ‘‘ഏകചക്കവാളപബ്ബതപരിക്ഖേപബ്ഭന്തരം ചക്കവാളസീമാ’’തി.

    Lābhatthāya ṭhapitā sīmā lābhasīmā (mahāva. 379), sā ca kho neva sammāsambuddhena anuññātā, na dhammasaṅgāhakattherehi ṭhapitā, apica kho lābhadāyakehi. Tenāha ‘‘yaṃ rājarājamahāmattādayo’’tiādi. Samantāti vihārassa samantā. Yanti suṅkasassādi. ‘‘Sīmaṃ ṭhapentī’’ti pāṭhaseso. Ekassa rañño āṇāpavattiṭṭhānanti coḷabhogo keraḷabhogoti evaṃ ekekassa rañño āṇāpavattiṭṭhānaṃ. Dvidhā āpo gato etthāti dīpo, oghena anajjhotthato bhūmibhāgo, sova sīmā dīpasīmā. Tenāha samuddantenā’’tiādi. Cakkavāḷasīmā cakkavāḷapabbateneva paricchinnāti āha ‘‘ekacakkavāḷapabbataparikkhepabbhantaraṃ cakkavāḷasīmā’’ti.

    സേസാതി ഖണ്ഡസീമാദയോ. ഖണ്ഡസീമായ ദേമാതി ദിന്നന്തി ഖണ്ഡസീമായ കേനചി കമ്മേന സന്നിപതിതം സങ്ഘം ദിസ്വാ ‘‘ഖണ്ഡസീമായം സങ്ഘസ്സ ദേമാ’’തി ദിന്നം. ഖണ്ഡസീമായ ഠിതേ രുക്ഖേ വാ പബ്ബതേ വാ ഠിതോപി ഹേട്ഠാ വാ പഥവിവേമജ്ഝഗതോപി ഖണ്ഡസീമായേവ ഠിതോതി വേദിതബ്ബോ. സമാനസംവാസസീമായ ദിന്നന്തി ‘‘സമാനസംവാസസീമായ ദമ്മീ’’തി ദിന്നം. ഏസ നയോ സേസേസുപി. ഖണ്ഡസീമാ സീമന്തരികട്ഠാനം ന പാപുണാതി തത്ഥ സമാനസംവാസസീമായ അഭാവതോതി അധിപ്പായോ. സമാനസംവാസഅവിപ്പവാസസീമാസു ദിന്നസ്സ ഇദം നാനാത്തം – ‘‘അവിപ്പവാസസീമായ ദമ്മീ’’തി ദിന്നം ഗാമട്ഠാനം ന പാപുണാതി. കസ്മാ? ‘‘ഠപേത്വാ ഗാമഞ്ച ഗാമൂപചാരഞ്ചാ’’തി (മഹാവ॰ ൧൪൪) വുത്തത്താ . ‘‘സമാനസംവാസസീമായ ദമ്മീ’’തി ദിന്നം പന ഗാമേ ഠിതാനമ്പി പാപുണാതീതി. അബ്ഭന്തരസീമാഉദകുക്ഖേപസീമാസു ദിന്നന്തി തത്ഥ ഉപോസഥാദിഅത്ഥായ സന്നിപതിതേ ദിസ്വാ ‘‘ഇമിസ്സാ അബ്ഭന്തരസീമായ ദേമാ’’തിആദിനാ ദിന്നം. ജനപദരട്ഠരജ്ജദീപചക്കവാളസീമാസുപി ഗാമസീമാദീസു വുത്തസദിസോവ വിനിച്ഛയോതി ആഹ ‘‘ജനപദസീമാദീസൂ’’തിആദി. ഏകോപി ഗന്ത്വാ സബ്ബേസം സങ്ഗണ്ഹിതും ലഭതീതി ഏകോപി ഗന്ത്വാ ഇധ വസ്സഗ്ഗേന ഭാജേത്വാ ഗഹേത്വാ ആഗന്തും ലഭതീതി അത്ഥോ. ഏകോതി സഭാഗോ ഏകോ ഭിക്ഖു, അയമ്പി ഭാഗമേവ ഗഹേതും ലഭതി. തേനാഹ ‘‘സഭാഗാനം ഭാഗം ഗണ്ഹാതീ’’തി.

    Sesāti khaṇḍasīmādayo. Khaṇḍasīmāya demāti dinnanti khaṇḍasīmāya kenaci kammena sannipatitaṃ saṅghaṃ disvā ‘‘khaṇḍasīmāyaṃ saṅghassa demā’’ti dinnaṃ. Khaṇḍasīmāya ṭhite rukkhe vā pabbate vā ṭhitopi heṭṭhā vā pathavivemajjhagatopi khaṇḍasīmāyeva ṭhitoti veditabbo. Samānasaṃvāsasīmāya dinnanti ‘‘samānasaṃvāsasīmāya dammī’’ti dinnaṃ. Esa nayo sesesupi. Khaṇḍasīmā sīmantarikaṭṭhānaṃ na pāpuṇāti tattha samānasaṃvāsasīmāya abhāvatoti adhippāyo. Samānasaṃvāsaavippavāsasīmāsu dinnassa idaṃ nānāttaṃ – ‘‘avippavāsasīmāya dammī’’ti dinnaṃ gāmaṭṭhānaṃ na pāpuṇāti. Kasmā? ‘‘Ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañcā’’ti (mahāva. 144) vuttattā . ‘‘Samānasaṃvāsasīmāya dammī’’ti dinnaṃ pana gāme ṭhitānampi pāpuṇātīti. Abbhantarasīmāudakukkhepasīmāsu dinnanti tattha uposathādiatthāya sannipatite disvā ‘‘imissā abbhantarasīmāya demā’’tiādinā dinnaṃ. Janapadaraṭṭharajjadīpacakkavāḷasīmāsupi gāmasīmādīsu vuttasadisova vinicchayoti āha ‘‘janapadasīmādīsū’’tiādi. Ekopi gantvā sabbesaṃ saṅgaṇhituṃ labhatīti ekopi gantvā idha vassaggena bhājetvā gahetvā āgantuṃ labhatīti attho. Ekoti sabhāgo eko bhikkhu, ayampi bhāgameva gahetuṃ labhati. Tenāha ‘‘sabhāgānaṃ bhāgaṃ gaṇhātī’’ti.

    ഏവം താവ യോ സീമം പരാമസിത്വാ ദേതി, തസ്സ ദാനേ വിനിച്ഛയം വത്വാ ഇദാനി യോ ‘‘അസുകസീമായാ’’തി വത്തും ന ജാനാതി, കേവലം ‘‘സീമാ’’തി വചനമത്തമേവ ജാനന്തോ വിഹാരം ആഗന്ത്വാ ‘‘സീമായ ദമ്മീ’’തി വാ ‘‘സീമട്ഠകസങ്ഘസ്സ ദമ്മീ’’തി വാ ഭണതി, തത്ഥ വിനിച്ഛയം ദസ്സേതും ‘‘യോ പന വിഹാരം പവിസിത്വാ’’തിആദിമാഹ. കതരന്തി കതരസീമം. അഹമേതം ഭേദം ന ജാനാമീതി അഹം ‘‘അസുകാ സീമാ’’തി ഏതം വിഭാഗം ന ജാനാമി. ഉപചാരസീമട്ഠേഹി ഭാജേതബ്ബം ലാഭസ്സ ഉപചാരസീമായ പരിച്ഛിന്നത്താതി അധിപ്പായോ. സാതി സമാനലാഭകതികാ.

    Evaṃ tāva yo sīmaṃ parāmasitvā deti, tassa dāne vinicchayaṃ vatvā idāni yo ‘‘asukasīmāyā’’ti vattuṃ na jānāti, kevalaṃ ‘‘sīmā’’ti vacanamattameva jānanto vihāraṃ āgantvā ‘‘sīmāya dammī’’ti vā ‘‘sīmaṭṭhakasaṅghassa dammī’’ti vā bhaṇati, tattha vinicchayaṃ dassetuṃ ‘‘yo pana vihāraṃ pavisitvā’’tiādimāha. Kataranti katarasīmaṃ. Ahametaṃ bhedaṃ na jānāmīti ahaṃ ‘‘asukā sīmā’’ti etaṃ vibhāgaṃ na jānāmi. Upacārasīmaṭṭhehi bhājetabbaṃ lābhassa upacārasīmāya paricchinnattāti adhippāyo. ti samānalābhakatikā.

    യത്ഥ മയ്ഹം ധുവകാരാ കരീയന്തീതി (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൭൯) ഏത്ഥ യസ്മിം വിഹാരേ തസ്സ ചീവരദായകസ്സ സന്തകം സങ്ഘസ്സ പാകവത്തം വാ വത്തതി. യസ്മിം വിഹാരേ ഭിക്ഖൂ അത്തനോ ഭാരം കത്വാ സദാ ഗേഹേ ഭോജേതി, യത്ഥ വാ അനേന ആവാസോ വാ കാരിതോ, സലാകഭത്താദീനി വാ നിബദ്ധാനി, ഇമേ ധുവകാരാ നാമ. യേന പന സകലോപി വിഹാരോ പതിട്ഠാപിതോ, തത്ഥ വത്തബ്ബമേവ നത്ഥി. തേനാഹ ‘‘യത്ഥ തസ്സ പാകവത്തം വാ വത്തതീ’’തിആദി. തത്ഥ പാകവത്തന്തി ദാനവത്തം. വത്തതീതി പവത്തതി. യതോതി യസ്മാ വിഹാരാ. യത്ഥാതി യസ്മിം വിഹാരേ. സബ്ബത്ഥാതി സബ്ബേസു വിഹാരേസു. മാതികം ആരോപേത്വാതി ഏകസ്മിം വിഹാരേ ഭിക്ഖൂ ബഹുതരാ, ഏകസ്മിം ഥോകതരാ, ഏകഞ്ച വത്ഥം, ധുവകാരട്ഠാനഞ്ച ബഹുകം, കത്ഥ ദേമാതി പുച്ഛിത്വാ, യദി പന മഞ്ചോ വാ പീഠം വാ ഏകമേവ ഹോതി, തം പുച്ഛിത്വാ യസ്സ വാ വിഹാരസ്സ, ഏകവിഹാരേപി വാ യസ്സ സേനാസനസ്സ സോ വിചാരേതി, തത്ഥ ദാതബ്ബം. സചേപി ‘‘അസുകഭിക്ഖു ഗണ്ഹതൂ’’തി വദതി, വട്ടതി. അഥ ‘‘മയ്ഹം ധുവകാരേ ദേഥാ’’തി വത്വാ അവിചാരേത്വാവ ഗച്ഛതി, സങ്ഘസ്സപി വിചാരേതും വട്ടതി. ഏവം പന വിചാരേതബ്ബം – ‘‘സങ്ഘത്ഥേരസ്സ വസനട്ഠാനേ ദേഥാ’’തി വത്തബ്ബം. സചേ തത്ഥ സേനാസനം പരിപുണ്ണം ഹോതി, യത്ഥ നപ്പഹോതി, തത്ഥ ദാതബ്ബം. സചേ ഏകോ ഭിക്ഖു ‘‘മയ്ഹം വസനട്ഠാനേ സേനാസനപരിഭോഗഭണ്ഡം നത്ഥീ’’തി വദതി, തത്ഥ ദാതബ്ബം.

    Yattha mayhaṃ dhuvakārā karīyantīti (mahāva. aṭṭha. 379) ettha yasmiṃ vihāre tassa cīvaradāyakassa santakaṃ saṅghassa pākavattaṃ vā vattati. Yasmiṃ vihāre bhikkhū attano bhāraṃ katvā sadā gehe bhojeti, yattha vā anena āvāso vā kārito, salākabhattādīni vā nibaddhāni, ime dhuvakārā nāma. Yena pana sakalopi vihāro patiṭṭhāpito, tattha vattabbameva natthi. Tenāha ‘‘yattha tassa pākavattaṃ vā vattatī’’tiādi. Tattha pākavattanti dānavattaṃ. Vattatīti pavattati. Yatoti yasmā vihārā. Yatthāti yasmiṃ vihāre. Sabbatthāti sabbesu vihāresu. Mātikaṃ āropetvāti ekasmiṃ vihāre bhikkhū bahutarā, ekasmiṃ thokatarā, ekañca vatthaṃ, dhuvakāraṭṭhānañca bahukaṃ, kattha demāti pucchitvā, yadi pana mañco vā pīṭhaṃ vā ekameva hoti, taṃ pucchitvā yassa vā vihārassa, ekavihārepi vā yassa senāsanassa so vicāreti, tattha dātabbaṃ. Sacepi ‘‘asukabhikkhu gaṇhatū’’ti vadati, vaṭṭati. Atha ‘‘mayhaṃ dhuvakāre dethā’’ti vatvā avicāretvāva gacchati, saṅghassapi vicāretuṃ vaṭṭati. Evaṃ pana vicāretabbaṃ – ‘‘saṅghattherassa vasanaṭṭhāne dethā’’ti vattabbaṃ. Sace tattha senāsanaṃ paripuṇṇaṃ hoti, yattha nappahoti, tattha dātabbaṃ. Sace eko bhikkhu ‘‘mayhaṃ vasanaṭṭhāne senāsanaparibhogabhaṇḍaṃ natthī’’ti vadati, tattha dātabbaṃ.

    സങ്ഘസ്സ ദമ്മീതി ദിന്നന്തി ‘‘ഇമാനി ചീവരാനി സങ്ഘസ്സ ദമ്മീ’’തി ഏവം ദിന്നം. തതോ ബഹിദ്ധാപീതി ഉപചാരസീമാതോ ബഹിദ്ധാപി. തേഹി സദ്ധിന്തി ഉപചാരസീമാഗതേഹി സദ്ധിം. ഏകാബദ്ധാനഞ്ച പാപുണാതി പരിസാവസേന വഡ്ഢിതാ സീമാ ഹോതീതി കത്വാതി അധിപ്പായോ. തസ്മാതി യസ്മാ ഉപചാരസീമാഗതാനം പാപുണാതി, യസ്മാ ച തതോ ബഹിദ്ധാപി ഉപചാരസീമോക്കന്തേഹി ഏകാബദ്ധാനം പാപുണാതി, തസ്മാ. തേസന്തി ഉപചാരസീമാഗതാനം, തതോ ബഹിദ്ധാ തേഹി സദ്ധിം ഏകാബദ്ധാനഞ്ച. ഗാഹതേ സതീതി അന്തേവാസികാദികേ ഗണ്ഹന്തേ സതി. അസമ്പത്താനമ്പീതി ഉപചാരസീമായം ഠിതേഹി ഘണ്ടിം പഹരിത്വാ കാലം ഘോസേത്വാ ലാഭഭാജനട്ഠാനം അസമ്പത്താനമ്പി ഉപചാരസീമായ പവിട്ഠാനം, തേഹി വാ സദ്ധിം ഏകാബദ്ധാനം ഹുത്വാ അത്തനോ വിഹാരദ്വാരേ വാ അന്തോവിഹാരേയേവ വാ ഠിതാനഞ്ചാതി അത്ഥോ. ഭാഗോ ദാതബ്ബോതി സങ്ഘനവകസ്സ ദിന്നേപീതി അധിപ്പായോ. ദുതിയഭാഗേ പന ഥേരാസനം ആരുള്ഹേ ആഗതാനം പഠമഭാഗോ ന പാപുണാതി. ദുതിയഭാഗതോ വസ്സഗ്ഗേന ദാതബ്ബം.

    Saṅghassadammīti dinnanti ‘‘imāni cīvarāni saṅghassa dammī’’ti evaṃ dinnaṃ. Tato bahiddhāpīti upacārasīmāto bahiddhāpi. Tehi saddhinti upacārasīmāgatehi saddhiṃ. Ekābaddhānañca pāpuṇāti parisāvasena vaḍḍhitā sīmā hotīti katvāti adhippāyo. Tasmāti yasmā upacārasīmāgatānaṃ pāpuṇāti, yasmā ca tato bahiddhāpi upacārasīmokkantehi ekābaddhānaṃ pāpuṇāti, tasmā. Tesanti upacārasīmāgatānaṃ, tato bahiddhā tehi saddhiṃ ekābaddhānañca. Gāhate satīti antevāsikādike gaṇhante sati. Asampattānampīti upacārasīmāyaṃ ṭhitehi ghaṇṭiṃ paharitvā kālaṃ ghosetvā lābhabhājanaṭṭhānaṃ asampattānampi upacārasīmāya paviṭṭhānaṃ, tehi vā saddhiṃ ekābaddhānaṃ hutvā attano vihāradvāre vā antovihāreyeva vā ṭhitānañcāti attho. Bhāgo dātabboti saṅghanavakassa dinnepīti adhippāyo. Dutiyabhāge pana therāsanaṃ āruḷhe āgatānaṃ paṭhamabhāgo na pāpuṇāti. Dutiyabhāgato vassaggena dātabbaṃ.

    സചേ പന ‘‘ബഹിഉപചാരസീമായം ഠിതാനം ദേഥാ’’തി വദന്തി, ന ദാതബ്ബം. യദി പന വിഹാരോ മഹാ ഹോതി, ഥേരാസനതോ പട്ഠായ വത്ഥേസു ദീയമാനേസു അലസജാതികാ മഹാഥേരാ പച്ഛാ ആഗച്ഛന്തി, ‘‘ഭന്തേ, വീസതിവസ്സാനം ദീയതി, തുമ്ഹാകം ഠിതികാ അതിക്കന്താ’’തി ന വത്തബ്ബാ. ഠിതികം ഠപേത്വാ തേസം ദത്വാ പച്ഛാ ഠിതികായ ദാതബ്ബം.

    Sace pana ‘‘bahiupacārasīmāyaṃ ṭhitānaṃ dethā’’ti vadanti, na dātabbaṃ. Yadi pana vihāro mahā hoti, therāsanato paṭṭhāya vatthesu dīyamānesu alasajātikā mahātherā pacchā āgacchanti, ‘‘bhante, vīsativassānaṃ dīyati, tumhākaṃ ṭhitikā atikkantā’’ti na vattabbā. Ṭhitikaṃ ṭhapetvā tesaṃ datvā pacchā ṭhitikāya dātabbaṃ.

    ‘‘അസുകവിഹാരേ കിര ബഹുചീവരം ഉപ്പന്ന’’ന്തി സുത്വാ യോജനന്തരികവിഹാരതോപി ഭിക്ഖൂ ആഗച്ഛന്തി, സമ്പത്തസമ്പത്താനം ഠിതട്ഠാനതോ പട്ഠായ ദാതബ്ബം, അയമേത്ഥ സങ്ഖേപോ. വിത്ഥാരോ പന സമന്തപാസാദികായ ചീവരക്ഖന്ധകവണ്ണനായം (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൭൯) വുത്തനയേന വേദിതബ്ബോ.

    ‘‘Asukavihāre kira bahucīvaraṃ uppanna’’nti sutvā yojanantarikavihāratopi bhikkhū āgacchanti, sampattasampattānaṃ ṭhitaṭṭhānato paṭṭhāya dātabbaṃ, ayamettha saṅkhepo. Vitthāro pana samantapāsādikāya cīvarakkhandhakavaṇṇanāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 379) vuttanayena veditabbo.

    ഏവം വിഹാരം പവിസിത്വാ ‘‘ഇമാനി ചീവരാനി സങ്ഘസ്സ ദമ്മീ’’തി ദിന്നേസു വിനിച്ഛയം വത്വാ ഇദാനി ബഹിഉപചാരസീമായം ഭിക്ഖും ദിസ്വാ ‘‘സങ്ഘസ്സ ദമ്മീ’’തി ദിന്നേസു വിനിച്ഛയം ദസ്സേതും ‘‘യം പനാ’’തിആദി വുത്തം. ഏകാബദ്ധപരിസായ പാപുണാതീതി സചേ യോജനം ഫരിത്വാ പരിസാ ഠിതാ ഹോതി, ഏകാബദ്ധാ ചേ, സബ്ബേസം പാപുണാതീതി അത്ഥോ. ഏകാബദ്ധതാ ചേത്ഥ ദ്വാദസഹത്ഥബ്ഭന്തരതോ പരിച്ഛിന്ദിതബ്ബാ. തേനാഹ ‘‘യേ പനാ’’തിആദി.

    Evaṃ vihāraṃ pavisitvā ‘‘imāni cīvarāni saṅghassa dammī’’ti dinnesu vinicchayaṃ vatvā idāni bahiupacārasīmāyaṃ bhikkhuṃ disvā ‘‘saṅghassa dammī’’ti dinnesu vinicchayaṃ dassetuṃ ‘‘yaṃ panā’’tiādi vuttaṃ. Ekābaddhaparisāya pāpuṇātīti sace yojanaṃ pharitvā parisā ṭhitā hoti, ekābaddhā ce, sabbesaṃ pāpuṇātīti attho. Ekābaddhatā cettha dvādasahatthabbhantarato paricchinditabbā. Tenāha ‘‘ye panā’’tiādi.

    ഉഭതോസങ്ഘസ്സ ദിന്നന്തി (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൭൯) ‘‘ഉഭതോസങ്ഘസ്സ ദമ്മീ’’തി ദിന്നം. ‘‘ദ്വേധാസങ്ഘസ്സ ദമ്മി, ദ്വിന്നം സങ്ഘാനം ദമ്മി, ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ച ഭിക്ഖുനിസങ്ഘസ്സ ച ദമ്മീ’’തി വുത്തേപി ഉഭതോസങ്ഘസ്സ ദിന്നമേവ ഹോതി. ഉപഡ്ഢം ഭിക്ഖൂനം, ഉപഡ്ഢം ഭിക്ഖുനീനം ദാതബ്ബന്തി ദ്വേ ഭാഗേ സമേ കത്വാ ഏകോ ഭാഗോ ഭിക്ഖൂനം, ഏകോ ഭാഗോ ഭിക്ഖുനീനം ദാതബ്ബോ. ഗഹേതും ലഭതി ഉഭതോസങ്ഘഗ്ഗഹണേന ഗഹിതത്താതി അധിപ്പായോ. ചേതിയസ്സാതി ഥൂപാദിനോ. തഞ്ഹി ധാതായതനാദിഭാവേന ചിതത്താ, ലോകസ്സ ചിത്തീകാരട്ഠാനതായ ച ‘‘ചേതിയ’’ന്തി വുച്ചതി. ന കോചി വിസേസോതി ആഹ ‘‘ഇധ പന ചേതിയസ്സാ’’തിആദി.

    Ubhatosaṅghassa dinnanti (mahāva. aṭṭha. 379) ‘‘ubhatosaṅghassa dammī’’ti dinnaṃ. ‘‘Dvedhāsaṅghassa dammi, dvinnaṃ saṅghānaṃ dammi, bhikkhusaṅghassa ca bhikkhunisaṅghassa ca dammī’’ti vuttepi ubhatosaṅghassa dinnameva hoti. Upaḍḍhaṃ bhikkhūnaṃ, upaḍḍhaṃ bhikkhunīnaṃ dātabbanti dve bhāge same katvā eko bhāgo bhikkhūnaṃ, eko bhāgo bhikkhunīnaṃ dātabbo. Gahetuṃ labhati ubhatosaṅghaggahaṇena gahitattāti adhippāyo. Cetiyassāti thūpādino. Tañhi dhātāyatanādibhāvena citattā, lokassa cittīkāraṭṭhānatāya ca ‘‘cetiya’’nti vuccati. Na koci visesoti āha ‘‘idha pana cetiyassā’’tiādi.

    ‘‘ഉഭതോസങ്ഘസ്സ ച തുയ്ഹഞ്ച ചേതിയസ്സ ചാ’’തി വുത്തേ പന ദ്വാവീസതികോട്ഠാസേ കത്വാ ദസ ഭിക്ഖൂനം, ദസ ഭിക്ഖുനീനം, ഏകോ പുഗ്ഗലസ്സ, ഏകോ ചേതിയസ്സ ദാതബ്ബോ. തത്ഥ പുഗ്ഗലോ സങ്ഘതോപി അത്തനോ വസ്സഗ്ഗേന പുന ഗഹേതും ലഭതി, ചേതിയസ്സ ഏകോയേവ. അയം പന വാരോ യഥാവുത്തേനേവ നയേന ഞായതീതി കത്വാ ഇധ ന വുത്തോ. സമന്തപാസാദികായം (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൭൯) പന വുത്തോയേവ.

    ‘‘Ubhatosaṅghassa ca tuyhañca cetiyassa cā’’ti vutte pana dvāvīsatikoṭṭhāse katvā dasa bhikkhūnaṃ, dasa bhikkhunīnaṃ, eko puggalassa, eko cetiyassa dātabbo. Tattha puggalo saṅghatopi attano vassaggena puna gahetuṃ labhati, cetiyassa ekoyeva. Ayaṃ pana vāro yathāvutteneva nayena ñāyatīti katvā idha na vutto. Samantapāsādikāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 379) pana vuttoyeva.

    മജ്ഝേ ഭിന്ദിത്വാ ദാതബ്ബം ‘‘ഭിക്ഖുനീന’’ന്തി പുഗ്ഗലികവസേന വുത്തത്താ. പുഗ്ഗലോ വിസും ന ലഭതീതി പുബ്ബേ വിയ വിസും പുഗ്ഗലികകോട്ഠാസം ന ലഭതി. പാപുണനട്ഠാനതോ ഏകമേവ ലഭതീതി അത്തനോ വസ്സഗ്ഗേന പത്തബ്ബട്ഠാനതോ ഏകമേവ കോട്ഠാസം ലഭതി. കസ്മാ? ഭിക്ഖുസങ്ഘഗ്ഗഹണേന ഗഹിതത്താ. ‘‘ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ച ഭിക്ഖുനീനഞ്ച തുയ്ഹഞ്ച ചേതിയസ്സ ചാ’’തി വുത്തേപി ചേതിയസ്സ ഏകപുഗ്ഗലപടിവീസോ ലബ്ഭതി, പുഗ്ഗലസ്സ വിസും ന ലബ്ഭതി. തസ്മാ ഏകം ചേതിയസ്സ ദത്വാ അവസേസം ഭിക്ഖൂ ച ഭിക്ഖുനിയോ ച ഗണേത്വാ ഭാജേതബ്ബം. തേനാഹ ‘‘ചേതിയസ്സ ചാതി വുത്തേ പനാ’’തിആദി.

    Namajjhe bhinditvā dātabbaṃ ‘‘bhikkhunīna’’nti puggalikavasena vuttattā. Puggalo visuṃ na labhatīti pubbe viya visuṃ puggalikakoṭṭhāsaṃ na labhati. Pāpuṇanaṭṭhānato ekameva labhatīti attano vassaggena pattabbaṭṭhānato ekameva koṭṭhāsaṃ labhati. Kasmā? Bhikkhusaṅghaggahaṇena gahitattā. ‘‘Bhikkhusaṅghassa ca bhikkhunīnañca tuyhañca cetiyassa cā’’ti vuttepi cetiyassa ekapuggalapaṭivīso labbhati, puggalassa visuṃ na labbhati. Tasmā ekaṃ cetiyassa datvā avasesaṃ bhikkhū ca bhikkhuniyo ca gaṇetvā bhājetabbaṃ. Tenāha ‘‘cetiyassa cāti vutte panā’’tiādi.

    തേഹി സദ്ധിം പുഗ്ഗലചേതിയപരാമസനം അനന്തരനയസദിസമേവാതി തേഹി ഭിക്ഖൂഹി ഭിക്ഖുനീഹി സദ്ധിം പുഗ്ഗലസ്സ ച ചേതിയസ്സ ച ഗഹണം അനന്തരനയസദിസമേവാതി അത്ഥോ. ‘‘ഭിക്ഖൂനഞ്ച ഭിക്ഖുനീനഞ്ച തുയ്ഹഞ്ച, ഭിക്ഖൂനഞ്ച ഭിക്ഖുനീനഞ്ച ചേതിയസ്സ ച, ഭിക്ഖൂനഞ്ച ഭിക്ഖുനീനഞ്ച തുയ്ഹഞ്ച ചേതിയസ്സ ചാ’’തി വുത്തേപി ചേതിയസ്സ ഏകപടിവീസോ ലബ്ഭതി, പുഗ്ഗലസ്സ വിസും നത്ഥി, ഭിക്ഖൂ ച ഭിക്ഖുനിയോ ച ഗണേത്വാവ ഭാജേതബ്ബന്തി വുത്തം ഹോതി. പുഗ്ഗലസ്സ വിസും ന ലബ്ഭതീതി പുഗ്ഗലസ്സ വിസും പടിവീസോ ന ലബ്ഭതി, വസ്സഗ്ഗേന ഏകോവ ലബ്ഭതീതി അത്ഥോ. ‘‘ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ച ചേതിയസ്സ ചാ’’തി വുത്തേ പന ചേതിയസ്സ വിസും പടിവീസോ ലബ്ഭതീതി ആഹ ‘‘ചേതിയസ്സ പന ലബ്ഭതീ’’തി. ‘‘ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ച തുയ്ഹഞ്ച ചേതിയസ്സ ചാ’’തി വുത്തേപി ചേതിയസ്സേവ വിസും ലബ്ഭതി, ന പുഗ്ഗലസ്സ. ചേതിയസ്സ പന ലബ്ഭതിയേവാതി ‘‘ഭിക്ഖൂനഞ്ച ചേതിയസ്സ ചാ’’തി വുത്തേ പന ചേതിയസ്സ വിസും പടിവീസോ ലബ്ഭതീതി അത്ഥോ. ‘‘ഭിക്ഖൂനഞ്ച തുയ്ഹഞ്ച ചേതിയസ്സ ചാ’’തി വുത്തേപി ചേതിയസ്സേവ വിസും ലബ്ഭതി, ന പുഗ്ഗലസ്സ. ഭിക്ഖുനിസങ്ഘം ആദിം കത്വാപി ഏവമേവ യോജേതബ്ബം.

    Tehi saddhiṃ puggalacetiyaparāmasanaṃ anantaranayasadisamevāti tehi bhikkhūhi bhikkhunīhi saddhiṃ puggalassa ca cetiyassa ca gahaṇaṃ anantaranayasadisamevāti attho. ‘‘Bhikkhūnañca bhikkhunīnañca tuyhañca, bhikkhūnañca bhikkhunīnañca cetiyassa ca, bhikkhūnañca bhikkhunīnañca tuyhañca cetiyassa cā’’ti vuttepi cetiyassa ekapaṭivīso labbhati, puggalassa visuṃ natthi, bhikkhū ca bhikkhuniyo ca gaṇetvāva bhājetabbanti vuttaṃ hoti. Puggalassa visuṃ na labbhatīti puggalassa visuṃ paṭivīso na labbhati, vassaggena ekova labbhatīti attho. ‘‘Bhikkhusaṅghassa ca cetiyassa cā’’ti vutte pana cetiyassa visuṃ paṭivīso labbhatīti āha ‘‘cetiyassa pana labbhatī’’ti. ‘‘Bhikkhusaṅghassa ca tuyhañca cetiyassa cā’’ti vuttepi cetiyasseva visuṃ labbhati, na puggalassa. Cetiyassa pana labbhatiyevāti ‘‘bhikkhūnañca cetiyassa cā’’ti vutte pana cetiyassa visuṃ paṭivīso labbhatīti attho. ‘‘Bhikkhūnañca tuyhañca cetiyassa cā’’ti vuttepi cetiyasseva visuṃ labbhati, na puggalassa. Bhikkhunisaṅghaṃ ādiṃ katvāpi evameva yojetabbaṃ.

    ഏത്ഥാഹ – യം പനേതരഹി (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൭൯) പണ്ഡിതമനുസ്സാ സധാതുകം പടിമം വാ ചേതിയം വാ ഠപേത്വാ ബുദ്ധപ്പമുഖസ്സ ഉഭതോസങ്ഘസ്സ ദാനം ദേന്തി, പടിമായ വാ ചേതിയസ്സ വാ പുരതോ ആധാരകേ പത്തം ഠപേത്വാ ദക്ഖിണോദകം ദത്വാ ‘‘ബുദ്ധാനം ദേമാ’’തി, തത്ഥ യം പഠമം ഖാദനീയം ഭോജനീയം ദേന്തി, വിഹാരം വാ ആഹരിത്വാ ‘‘ഇദം ചേതിയസ്സ ദേമാ’’തി പിണ്ഡപാതഞ്ച മാലാഗന്ധാദീനി ച ദേന്തി, തത്ഥ കഥം പടിപജ്ജിതബ്ബന്തി? വുച്ചതേ – മാലാഗന്ധാദീനി താവ ചേതിയേ ആരോപേതബ്ബാനി, വത്ഥേഹി പടാകാ, തേലേന പദീപാ കാതബ്ബാ, പിണ്ഡപാതമധുഫാണിതാദീനി പന യോ നിബദ്ധചേതിയജഗ്ഗകോ ഹോതി പബ്ബജിതോ വാ ഗഹട്ഠോ വാ, തസ്സ ദാതബ്ബാനി. നിബദ്ധജഗ്ഗകേ അസതി ആഹടഭത്തം ഠപേത്വാ വത്തം കത്വാ പരിഭുഞ്ജിതും വട്ടതി. ഉപകട്ഠേ കാലേ ഭുഞ്ജിത്വാ പച്ഛാപി വത്തം കാതും വട്ടതിയേവ.

    Etthāha – yaṃ panetarahi (mahāva. aṭṭha. 379) paṇḍitamanussā sadhātukaṃ paṭimaṃ vā cetiyaṃ vā ṭhapetvā buddhappamukhassa ubhatosaṅghassa dānaṃ denti, paṭimāya vā cetiyassa vā purato ādhārake pattaṃ ṭhapetvā dakkhiṇodakaṃ datvā ‘‘buddhānaṃ demā’’ti, tattha yaṃ paṭhamaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ denti, vihāraṃ vā āharitvā ‘‘idaṃ cetiyassa demā’’ti piṇḍapātañca mālāgandhādīni ca denti, tattha kathaṃ paṭipajjitabbanti? Vuccate – mālāgandhādīni tāva cetiye āropetabbāni, vatthehi paṭākā, telena padīpā kātabbā, piṇḍapātamadhuphāṇitādīni pana yo nibaddhacetiyajaggako hoti pabbajito vā gahaṭṭho vā, tassa dātabbāni. Nibaddhajaggake asati āhaṭabhattaṃ ṭhapetvā vattaṃ katvā paribhuñjituṃ vaṭṭati. Upakaṭṭhe kāle bhuñjitvā pacchāpi vattaṃ kātuṃ vaṭṭatiyeva.

    മാലാഗന്ധാദീസു ച യം കിഞ്ചി ‘‘ഇദം ഹരിത്വാ ചേതിയപൂജം കരോഥാ’’തി വുത്തേ ദൂരമ്പി ഹരിത്വാ പൂജേതബ്ബം. ‘‘ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ഹരാ’’തി വുത്തേപി ഹരിതബ്ബം. സചേ പന ‘‘അഹം പിണ്ഡായ ചരാമി, ആസനസാലായം ഭിക്ഖൂ അത്ഥി, തേ ഹരിസ്സന്തീ’’തി വുത്തേ ‘‘ഭന്തേ, തുയ്ഹംയേവ ദമ്മീ’’തി വദതി, ഭുഞ്ജിതും വട്ടതി. അഥ പന ‘‘ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ദസ്സാമീ’’തി ഹരന്തസ്സ ഗച്ഛതോ അന്തരാവ കാലോ ഉപകട്ഠോ ഹോതി, അത്തനോ പാപേത്വാ ഭുഞ്ജിതും വട്ടതി.

    Mālāgandhādīsu ca yaṃ kiñci ‘‘idaṃ haritvā cetiyapūjaṃ karothā’’ti vutte dūrampi haritvā pūjetabbaṃ. ‘‘Bhikkhusaṅghassa harā’’ti vuttepi haritabbaṃ. Sace pana ‘‘ahaṃ piṇḍāya carāmi, āsanasālāyaṃ bhikkhū atthi, te harissantī’’ti vutte ‘‘bhante, tuyhaṃyeva dammī’’ti vadati, bhuñjituṃ vaṭṭati. Atha pana ‘‘bhikkhusaṅghassa dassāmī’’ti harantassa gacchato antarāva kālo upakaṭṭho hoti, attano pāpetvā bhuñjituṃ vaṭṭati.

    വസ്സംവുട്ഠസങ്ഘസ്സ ദമ്മീതി വദതീതി (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൭൯) ‘‘വസ്സംവുട്ഠസങ്ഘസ്സ ഇമാനി ചീവരാനി ദമ്മീ’’തി വദതി. തേസം ബഹിസീമട്ഠാനമ്പി പാപുണാതീതി അത്ഥതേ കഥിനേ ബഹിസീമട്ഠാനമ്പി യാവ കഥിനസ്സ ഉബ്ഭാരാ പാപുണാതി, തസ്മാ ദിസാപക്കന്തസ്സാപി സതി പടിഗ്ഗാഹകേ ദാതബ്ബം. അനത്ഥതേ പന കഥിനേ അന്തോഹേമന്തേ, ഏവഞ്ച പന വത്വാ ദിന്നം പച്ഛിമവസ്സംവുട്ഠാനമ്പി പാപുണാതി. യത്ഥ കത്ഥചീതി യേസു കേസുചി വിഹാരേസു. ഏവം വദതീതി ‘‘വസ്സംവുട്ഠസങ്ഘസ്സ ദമ്മീ’’തി വദതി. തത്ര സമ്മുഖീഭൂതാനം സബ്ബേസം പാപുണാതി പിട്ഠിസമയേ ഉപ്പന്നത്താ. സചേ പന ‘‘വസ്സം വസന്താനം ദമ്മീ’’തി വദതി, അന്തോവസ്സേയേവ വസ്സം വസന്താവ ലഭന്തി, ഛിന്നവസ്സാ ന ലഭന്തി. ചീവരമാസേ പന ‘‘വസ്സം വസന്താനം ദമ്മീ’’തി വുത്തേ പച്ഛിമികായ വസ്സൂപഗതാനംയേവ പാപുണാതി, പുരിമികായ വസ്സൂപഗതാനഞ്ച ഛിന്നവസ്സാനഞ്ച ന പാപുണാതി.

    Vassaṃvuṭṭhasaṅghassa dammīti vadatīti (mahāva. aṭṭha. 379) ‘‘vassaṃvuṭṭhasaṅghassa imāni cīvarāni dammī’’ti vadati. Tesaṃ bahisīmaṭṭhānampi pāpuṇātīti atthate kathine bahisīmaṭṭhānampi yāva kathinassa ubbhārā pāpuṇāti, tasmā disāpakkantassāpi sati paṭiggāhake dātabbaṃ. Anatthate pana kathine antohemante, evañca pana vatvā dinnaṃ pacchimavassaṃvuṭṭhānampi pāpuṇāti. Yattha katthacīti yesu kesuci vihāresu. Evaṃ vadatīti ‘‘vassaṃvuṭṭhasaṅghassa dammī’’ti vadati. Tatra sammukhībhūtānaṃ sabbesaṃ pāpuṇāti piṭṭhisamaye uppannattā. Sace pana ‘‘vassaṃ vasantānaṃ dammī’’ti vadati, antovasseyeva vassaṃ vasantāva labhanti, chinnavassā na labhanti. Cīvaramāse pana ‘‘vassaṃ vasantānaṃ dammī’’ti vutte pacchimikāya vassūpagatānaṃyeva pāpuṇāti, purimikāya vassūpagatānañca chinnavassānañca na pāpuṇāti.

    ചീവരമാസതോ പട്ഠായ യാവ ഹേമന്തസ്സ പച്ഛിമോ ദിവസോ, താവ ‘‘വസ്സാവാസികം ദേമാ’’തി വുത്തേ കഥിനം അത്ഥതം വാ ഹോതു, അനത്ഥതം വാ, അതീതവസ്സംവുട്ഠാനംയേവ പാപുണാതി. ഗിമ്ഹാനം പഠമദിവസതോ പട്ഠായ വുത്തേ പന മാതികാ ആരോപേതബ്ബാ ‘‘അതീതവസ്സാവാസസ്സ പഞ്ച മാസാ അതിക്കന്താ, അനാഗതോ ചതുമാസച്ചയേന ഭവിസ്സതി, കതരവസ്സാവാസസ്സ ദേസീ’’തി. സചേ ‘‘അതീതവസ്സംവുട്ഠാനം ദമ്മീ’’തി വദതി, തംഅന്തോവസ്സംവുട്ഠാനമേവ പാപുണാതി, ദിസാ പക്കന്താനമ്പി സഭാഗാ ഗണ്ഹിതും ലഭന്തി.

    Cīvaramāsato paṭṭhāya yāva hemantassa pacchimo divaso, tāva ‘‘vassāvāsikaṃ demā’’ti vutte kathinaṃ atthataṃ vā hotu, anatthataṃ vā, atītavassaṃvuṭṭhānaṃyeva pāpuṇāti. Gimhānaṃ paṭhamadivasato paṭṭhāya vutte pana mātikā āropetabbā ‘‘atītavassāvāsassa pañca māsā atikkantā, anāgato catumāsaccayena bhavissati, kataravassāvāsassa desī’’ti. Sace ‘‘atītavassaṃvuṭṭhānaṃ dammī’’ti vadati, taṃantovassaṃvuṭṭhānameva pāpuṇāti, disā pakkantānampi sabhāgā gaṇhituṃ labhanti.

    സചേ ‘‘അനാഗതേ വസ്സാവാസികം ദമ്മീ’’തി വദതി, തം ഠപേത്വാ വസ്സൂപനായികദിവസേ ഗഹേതബ്ബം. അഥ ‘‘അഗുത്തോ വിഹാരോ, ചോരഭയം അത്ഥി, ന സക്കാ ഠപേതും, ഗണ്ഹിത്വാ വാ ആഹിണ്ഡിതു’’ന്തി വുത്തേ ‘‘സമ്പത്താനം ദമ്മീ’’തി വദതി, ഭാജേത്വാ ഗഹേതബ്ബം. സചേ വദതി ‘‘ഇതോ മേ, ഭന്തേ, തതിയേ വസ്സേ വസ്സാവാസികം ന ദിന്നം, തം ദമ്മീ’’തി, തസ്മിം അന്തോവസ്സേ വുട്ഠഭിക്ഖൂനം പാപുണാതി. സചേ തേ ദിസാ പക്കന്താ, അഞ്ഞോ വിസ്സാസികോ ഗണ്ഹാതി, ദാതബ്ബം. അഥ ഏകോയേവ അവസിട്ഠോ, സേസാ കാലങ്കതാ, സബ്ബം ഏകസ്സേവ പാപുണാതി. സചേ ഏകോപി നത്ഥി, സങ്ഘികം ഹോതി, സമ്മുഖീഭൂതേഹി ഭാജിതബ്ബം.

    Sace ‘‘anāgate vassāvāsikaṃ dammī’’ti vadati, taṃ ṭhapetvā vassūpanāyikadivase gahetabbaṃ. Atha ‘‘agutto vihāro, corabhayaṃ atthi, na sakkā ṭhapetuṃ, gaṇhitvā vā āhiṇḍitu’’nti vutte ‘‘sampattānaṃ dammī’’ti vadati, bhājetvā gahetabbaṃ. Sace vadati ‘‘ito me, bhante, tatiye vasse vassāvāsikaṃ na dinnaṃ, taṃ dammī’’ti, tasmiṃ antovasse vuṭṭhabhikkhūnaṃ pāpuṇāti. Sace te disā pakkantā, añño vissāsiko gaṇhāti, dātabbaṃ. Atha ekoyeva avasiṭṭho, sesā kālaṅkatā, sabbaṃ ekasseva pāpuṇāti. Sace ekopi natthi, saṅghikaṃ hoti, sammukhībhūtehi bhājitabbaṃ.

    യേഹി നിമന്തിതേഹി യാഗു പീതാതി (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൭൯) നിമന്തിതേഹി യേഹി ഭിക്ഖൂഹി യാഗു പീതാ, യേഹി പന ഭിക്ഖാചാരവത്തേന ഘരദ്വാരേന ഗച്ഛന്തേഹി വാ ഘരം പവിട്ഠേഹി വാ യാഗു ലദ്ധാ, യേസം വാ ആസനസാലതോ പത്തം ആഹരിത്വാ മനുസ്സേഹി നീതാ, യേസം വാ ഥേരേഹി പേസിതാ, തേസം ന പാപുണാതി. സചേ പന നിമന്തിതഭിക്ഖൂഹി സദ്ധിം അഞ്ഞേപി ബഹൂ ആഗന്ത്വാ അന്തോഗേഹഞ്ച ബഹിഗേഹഞ്ച പൂരേത്വാ നിസിന്നാ, ദായകോ ച ഏവം വദതി ‘‘നിമന്തിതാ വാ ഹോന്തു, അനിമന്തിതാ വാ, യേസം മയാ യാഗു ദിന്നാ, സബ്ബേസം ഇമാനി വത്ഥാനി ഹോന്തൂ’’തി, സബ്ബേസം പാപുണാതി. യേഹി പന ഥേരാനം ഹത്ഥതോ യാഗു ലദ്ധാ, തേസം ന പാപുണാതി. അഥ സോ ‘‘യേഹി മയ്ഹം യാഗു പീതാ, സബ്ബേസം ഹോതൂ’’തി വദതി, സബ്ബേസം പാപുണാതി. ഭത്തഖജ്ജകാദീഹീതി ഏത്ഥ ആദിസദ്ദേനപി ചീവരസേനാസനഭേസജ്ജാനം ഗഹണം.

    Yehi nimantitehi yāgu pītāti (mahāva. aṭṭha. 379) nimantitehi yehi bhikkhūhi yāgu pītā, yehi pana bhikkhācāravattena gharadvārena gacchantehi vā gharaṃ paviṭṭhehi vā yāgu laddhā, yesaṃ vā āsanasālato pattaṃ āharitvā manussehi nītā, yesaṃ vā therehi pesitā, tesaṃ na pāpuṇāti. Sace pana nimantitabhikkhūhi saddhiṃ aññepi bahū āgantvā antogehañca bahigehañca pūretvā nisinnā, dāyako ca evaṃ vadati ‘‘nimantitā vā hontu, animantitā vā, yesaṃ mayā yāgu dinnā, sabbesaṃ imāni vatthāni hontū’’ti, sabbesaṃ pāpuṇāti. Yehi pana therānaṃ hatthato yāgu laddhā, tesaṃ na pāpuṇāti. Atha so ‘‘yehi mayhaṃ yāgu pītā, sabbesaṃ hotū’’ti vadati, sabbesaṃ pāpuṇāti. Bhattakhajjakādīhīti ettha ādisaddenapi cīvarasenāsanabhesajjānaṃ gahaṇaṃ.

    പുഗ്ഗലസ്സാതി (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൭൯) സമ്മുഖാസമ്മുഖഭൂതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ. തേനാഹ ‘‘ഇദം ചീവര’’ന്തിആദി. സചേ പന ‘‘ഇദം തുമ്ഹാകഞ്ചേവ തുമ്ഹാകം അന്തേവാസികാനഞ്ച ദമ്മീ’’തി ഏവം വദതി, ഥേരസ്സ ച അന്തേവാസികാനഞ്ച പാപുണാതി. ഉദ്ദേസം ഗഹേതും ആഗതോ, ഗഹേത്വാ ഗച്ഛന്തോ ച അത്ഥി, തസ്സാപി പാപുണാതി. തുമ്ഹേഹി സദ്ധിം നിബദ്ധചാരികഭിക്ഖൂനം ദമ്മീ’’തി വുത്തേ ഉദ്ദേസന്തേവാസികാനം വത്തം കത്വാ ഉദ്ദേസപരിപുച്ഛാദീനി ഗഹേത്വാ വിചരന്താനം സബ്ബേസം പാപുണാതി. ഏത്ഥാതി അട്ഠസു മാതികാസു. യദി പന അയമേത്ഥ സങ്ഖേപകഥാ, വിത്ഥാരോ പന കഥം ഞാതബ്ബോതി ആഹ ‘‘സമന്തപാസാദികായം വുത്തോ’’തി. സമന്തപാസാദികായം ചീവരക്ഖന്ധകവണ്ണനായം (മഹാവ॰ അട്ഠ॰ ൩൭൯) വുത്തോതി അത്ഥോ.

    Puggalassāti (mahāva. aṭṭha. 379) sammukhāsammukhabhūtassa puggalassa. Tenāha ‘‘idaṃ cīvara’’ntiādi. Sace pana ‘‘idaṃ tumhākañceva tumhākaṃ antevāsikānañca dammī’’ti evaṃ vadati, therassa ca antevāsikānañca pāpuṇāti. Uddesaṃ gahetuṃ āgato, gahetvā gacchanto ca atthi, tassāpi pāpuṇāti. Tumhehi saddhiṃ nibaddhacārikabhikkhūnaṃ dammī’’ti vutte uddesantevāsikānaṃ vattaṃ katvā uddesaparipucchādīni gahetvā vicarantānaṃ sabbesaṃ pāpuṇāti. Etthāti aṭṭhasu mātikāsu. Yadi pana ayamettha saṅkhepakathā, vitthāro pana kathaṃ ñātabboti āha ‘‘samantapāsādikāyaṃ vutto’’ti. Samantapāsādikāyaṃ cīvarakkhandhakavaṇṇanāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 379) vuttoti attho.

    ‘‘ഞാതകേഹി വാ മേ ചീവരത്ഥായ പേസിതം, മിത്തേഹി വാ പേസിതം, തേ ആഭതേ ചീവരേ ദസ്സന്തീ’’തി ഏവം ഞാതിതോ വാ മിത്തതോ വാ പച്ചാസാ ഹോതീതി വേദിതബ്ബം. കപ്പിയഭണ്ഡേനാതി കപ്പാസസുത്താദിനാ അത്തനോ ധനേന. സണ്ഹന്തി സുഖുമം. അഞ്ഞം പച്ചാസാചീവരം ലഭിത്വാ ഏവ കാലബ്ഭന്തരേ കാരേതബ്ബന്തി അഞ്ഞം മൂലചീവരസദിസം പച്ചാസാചീവരം ലഭിത്വായേവ മാസബ്ഭന്തരേ കാരേതബ്ബം. തഞ്ച ഖോ സതിയായേവ പച്ചാസായ, അസതിയാ പന പച്ചാസായ മൂലചീവരം ദസാഹം ചേ സമ്പത്തം, തദഹേവ അധിട്ഠാതബ്ബം. തേനാഹ ‘‘സചേ ന ലഭതീ’’തിആദി. പച്ചാസാചീവരമ്പി പരിക്ഖാരചോളം അധിട്ഠാതബ്ബന്തി പഠമതരം ഉപ്പന്നം ഥൂലപച്ചാസാചീവരമ്പി സന്ധായ വുത്തം. പി-സദ്ദേന ന കേവലം മൂലചീവരമേവാതി ദസ്സേതി.

    ‘‘Ñātakehi vā me cīvaratthāya pesitaṃ, mittehi vā pesitaṃ, te ābhate cīvare dassantī’’ti evaṃ ñātito vā mittato vā paccāsā hotīti veditabbaṃ. Kappiyabhaṇḍenāti kappāsasuttādinā attano dhanena. Saṇhanti sukhumaṃ. Aññaṃ paccāsācīvaraṃ labhitvā eva kālabbhantare kāretabbanti aññaṃ mūlacīvarasadisaṃ paccāsācīvaraṃ labhitvāyeva māsabbhantare kāretabbaṃ. Tañca kho satiyāyeva paccāsāya, asatiyā pana paccāsāya mūlacīvaraṃ dasāhaṃ ce sampattaṃ, tadaheva adhiṭṭhātabbaṃ. Tenāha ‘‘sace na labhatī’’tiādi. Paccāsācīvarampi parikkhāracoḷaṃ adhiṭṭhātabbanti paṭhamataraṃ uppannaṃ thūlapaccāsācīvarampi sandhāya vuttaṃ. Pi-saddena na kevalaṃ mūlacīvaramevāti dasseti.

    അകാലചീവരസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Akālacīvarasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact