| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៣. អកម្មនិយវគ្គវណ្ណនា
3. Akammaniyavaggavaṇṇanā
២១. តតិយស្ស បឋមេ អភាវិតន្តិ សមថវិបស្សនាភាវនាវសេន ន ភាវិតំ តថា អភាវិតត្តា។ តញ្ហិ ‘‘អវឌ្ឍិត’’ន្តិ វុច្ចតិ បដិបក្ខាភិភវេន បរិព្រូហនាភាវតោ។ តេនាហ ភគវា – ‘‘អកម្មនិយំ ហោតី’’តិ។
21. Tatiyassa paṭhame abhāvitanti samathavipassanābhāvanāvasena na bhāvitaṃ tathā abhāvitattā. Tañhi ‘‘avaḍḍhita’’nti vuccati paṭipakkhābhibhavena paribrūhanābhāvato. Tenāha bhagavā – ‘‘akammaniyaṃ hotī’’ti.
២២. ទុតិយេ វុត្តវិបរិយាយេន អត្ថោ វេទិតព្ពោ។ បឋមេតិ តតិយវគ្គស្ស បឋមសុត្តេ។ វដ្ដវសេនាតិ វិបាកវដ្ដវសេន។ តេភូមកវដ្ដន្តិ តេភូមកវិបាកវដ្ដំ។ វដ្ដបដិលាភាយ កម្មន្តិ វិបាកវដ្ដស្ស បដិលាភាយ ឧបនិស្សយភូតំ កម្មំ, តស្ស សហាយភូតំ កិលេសវដ្ដម្បិ កម្មគ្គហណេនេវ សង្គហិតន្តិ ទដ្ឋព្ពំ។ វិវដ្ដបដិលាភាយ កម្មន្តិ វិវដ្ដាធិគមស្ស ឧបនិស្សយភូតំ កម្មំ។ យំ បន ចរិមភវនិព្ពត្តកំ កម្មំ, តំ វិវដ្ដប្បដិលាភាយ កម្មំ ហោតិ, ន ហោតីតិ? ន ហោតិ វដ្ដបាទកភាវតោ។ ចរិមភវបដិសន្ធិ វិយ បន វិវដ្ដូបនិស្សយោតិ សក្កា វិញ្ញាតុំ។ ន ហិ កទាចិ តិហេតុកបដិសន្ធិយា វិនា វិសេសាធិគមោ សម្ភវតិ។ ឥមេសុ សុត្តេសូតិ ឥមេសុ បន បឋមទុតិយសុត្តេសុ យថាក្កមំ វដ្ដវិវដ្ដមេវ កថិតំ។
22. Dutiye vuttavipariyāyena attho veditabbo. Paṭhameti tatiyavaggassa paṭhamasutte. Vaṭṭavasenāti vipākavaṭṭavasena. Tebhūmakavaṭṭanti tebhūmakavipākavaṭṭaṃ. Vaṭṭapaṭilābhāya kammanti vipākavaṭṭassa paṭilābhāya upanissayabhūtaṃ kammaṃ, tassa sahāyabhūtaṃ kilesavaṭṭampi kammaggahaṇeneva saṅgahitanti daṭṭhabbaṃ. Vivaṭṭapaṭilābhāya kammanti vivaṭṭādhigamassa upanissayabhūtaṃ kammaṃ. Yaṃ pana carimabhavanibbattakaṃ kammaṃ, taṃ vivaṭṭappaṭilābhāya kammaṃ hoti, na hotīti? Na hoti vaṭṭapādakabhāvato. Carimabhavapaṭisandhi viya pana vivaṭṭūpanissayoti sakkā viññātuṃ. Na hi kadāci tihetukapaṭisandhiyā vinā visesādhigamo sambhavati. Imesu suttesūti imesu pana paṭhamadutiyasuttesu yathākkamaṃ vaṭṭavivaṭṭameva kathitaṃ.
២៣. តតិយេ អភាវិតន្តិ ឯត្ថ ភាវនា នាម សមាធិភាវនា។ សា យត្ថ អាសង្កិតព្ពា, តំ កាមាវចរបឋមមហាកុសលចិត្តាទិអភាវិតន្តិ អធិប្បេតន្តិ អាហ – ‘‘ទេវមនុស្សសម្បត្តិយោ’’តិអាទិ។
23. Tatiye abhāvitanti ettha bhāvanā nāma samādhibhāvanā. Sā yattha āsaṅkitabbā, taṃ kāmāvacarapaṭhamamahākusalacittādiabhāvitanti adhippetanti āha – ‘‘devamanussasampattiyo’’tiādi.
២៤. ចតុត្ថេ យស្មា ចិត្តន្តិ វិវដ្ដវសេនេវ ឧប្បន្នចិត្តំ អធិប្បេតំ, តស្មា ជាតិជរាព្យាធិមរណសោកាទិទុក្ខស្ស អនិព្ពត្តនតោ មហតោ អត្ថាយ សំវត្តតីតិ យោជនា វេទិតព្ពា។
24. Catutthe yasmā cittanti vivaṭṭavaseneva uppannacittaṃ adhippetaṃ, tasmā jātijarābyādhimaraṇasokādidukkhassa anibbattanato mahato atthāya saṃvattatīti yojanā veditabbā.
២៥-២៦. បញ្ចមឆដ្ឋេសុ ឧប្បន្នន្តិ អវិគតុប្បាទាទិខណត្តយម្បិ អភាវិតំ ភាវនារហិតំ អបាតុភូតមេវ បណ្ឌិតសម្មតស្ស ឧប្បន្នកិច្ចស្ស អសាធនតោ យថា ‘‘អបុត្តោ’’តិ។ សោ ហិ សមត្ថោ ហុត្វា បិតុ បុត្តកិច្ចំ អសាធេន្តោ អបុត្តោតិ លោកេ វុច្ចតិ, ឯវំ សម្បទមិទំ។ តេនាហ – ‘‘កស្មា’’តិអាទិ។ តេសុ ធម្មេសូតិ លោកុត្តរបាទកជ្ឈានាទីសុ។ ថេរោ បន មត្ថកប្បត្តមេវ ភាវិតំ ចិត្តំ ទស្សេន្តោ ‘‘មគ្គចិត្តមេវា’’តិ អាហ។
25-26. Pañcamachaṭṭhesu uppannanti avigatuppādādikhaṇattayampi abhāvitaṃ bhāvanārahitaṃ apātubhūtameva paṇḍitasammatassa uppannakiccassa asādhanato yathā ‘‘aputto’’ti. So hi samattho hutvā pitu puttakiccaṃ asādhento aputtoti loke vuccati, evaṃ sampadamidaṃ. Tenāha – ‘‘kasmā’’tiādi. Tesu dhammesūti lokuttarapādakajjhānādīsu. Thero pana matthakappattameva bhāvitaṃ cittaṃ dassento ‘‘maggacittamevā’’ti āha.
២៧-២៨. សត្តមដ្ឋមេសុ បុនប្បុនំ អកតន្តិ ភាវនាពហុលីការវសេន បុនប្បុនំ ន កតំ។ ឥមានិបិ ទ្វេតិ ឥមេសុ ទ្វីសុ សុត្តេសុ អាគតានិ ឥមានិបិ ទ្វេ ចិត្តានិ។
27-28. Sattamaṭṭhamesu punappunaṃ akatanti bhāvanābahulīkāravasena punappunaṃ na kataṃ. Imānipi dveti imesu dvīsu suttesu āgatāni imānipi dve cittāni.
២៩-៣០. នវមេ អធិវហតីតិ អានេតិ។ ទុក្ខេនាតិ កិច្ឆេន។ ទុប្បេសនតោតិ ទុក្ខេន បេសេតព្ពតោ។ មត្ថកប្បត្តំ វិបស្សនាសុខំ បាកតិកជ្ឈានសុខតោ សន្តតរបណីតតរមេវាតិ អាហ – ‘‘ឈានសុខតោ វិបស្សនាសុខ’’ន្តិ។ តេនាហ ភគវា –
29-30. Navame adhivahatīti āneti. Dukkhenāti kicchena. Duppesanatoti dukkhena pesetabbato. Matthakappattaṃ vipassanāsukhaṃ pākatikajjhānasukhato santatarapaṇītataramevāti āha – ‘‘jhānasukhato vipassanāsukha’’nti. Tenāha bhagavā –
‘‘សុញ្ញាគារំ បវិដ្ឋស្ស, សន្តចិត្តស្ស ភិក្ខុនោ;
‘‘Suññāgāraṃ paviṭṭhassa, santacittassa bhikkhuno;
អមានុសី រតិ ហោតិ, សម្មា ធម្មំ វិបស្សតោ។
Amānusī rati hoti, sammā dhammaṃ vipassato.
‘‘យតោ យតោ សម្មសតិ, ខន្ធានំ ឧទយព្ពយំ;
‘‘Yato yato sammasati, khandhānaṃ udayabbayaṃ;
លភតី បីតិបាមោជ្ជំ, អមតំ តំ វិជានត’’ន្តិ។ (ធ. ប. ៣៧៤);
Labhatī pītipāmojjaṃ, amataṃ taṃ vijānata’’nti. (dha. pa. 374);
តញ្ហិ ចិត្តំ វិស្សដ្ឋឥន្ទវជិរសទិសំ អមោឃភាវតោ។
Tañhi cittaṃ vissaṭṭhaindavajirasadisaṃ amoghabhāvato.
អកម្មនិយវគ្គវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Akammaniyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៣. អកម្មនិយវគ្គោ • 3. Akammaniyavaggo
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៣. អកម្មនិយវគ្គវណ្ណនា • 3. Akammaniyavaggavaṇṇanā
