| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೩. ಅಕಮ್ಮನಿಯವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ
3. Akammaniyavaggavaṇṇanā
೨೧. ತತಿಯಸ್ಸ ಪಠಮೇ ಅಭಾವಿತನ್ತಿ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಭಾವನಾವಸೇನ ನ ಭಾವಿತಂ ತಥಾ ಅಭಾವಿತತ್ತಾ। ತಞ್ಹಿ ‘‘ಅವಡ್ಢಿತ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ ಪಟಿಪಕ್ಖಾಭಿಭವೇನ ಪರಿಬ್ರೂಹನಾಭಾವತೋ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ – ‘‘ಅಕಮ್ಮನಿಯಂ ಹೋತೀ’’ತಿ।
21. Tatiyassa paṭhame abhāvitanti samathavipassanābhāvanāvasena na bhāvitaṃ tathā abhāvitattā. Tañhi ‘‘avaḍḍhita’’nti vuccati paṭipakkhābhibhavena paribrūhanābhāvato. Tenāha bhagavā – ‘‘akammaniyaṃ hotī’’ti.
೨೨. ದುತಿಯೇ ವುತ್ತವಿಪರಿಯಾಯೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಪಠಮೇತಿ ತತಿಯವಗ್ಗಸ್ಸ ಪಠಮಸುತ್ತೇ। ವಟ್ಟವಸೇನಾತಿ ವಿಪಾಕವಟ್ಟವಸೇನ। ತೇಭೂಮಕವಟ್ಟನ್ತಿ ತೇಭೂಮಕವಿಪಾಕವಟ್ಟಂ। ವಟ್ಟಪಟಿಲಾಭಾಯ ಕಮ್ಮನ್ತಿ ವಿಪಾಕವಟ್ಟಸ್ಸ ಪಟಿಲಾಭಾಯ ಉಪನಿಸ್ಸಯಭೂತಂ ಕಮ್ಮಂ, ತಸ್ಸ ಸಹಾಯಭೂತಂ ಕಿಲೇಸವಟ್ಟಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ವಿವಟ್ಟಪಟಿಲಾಭಾಯ ಕಮ್ಮನ್ತಿ ವಿವಟ್ಟಾಧಿಗಮಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಯಭೂತಂ ಕಮ್ಮಂ। ಯಂ ಪನ ಚರಿಮಭವನಿಬ್ಬತ್ತಕಂ ಕಮ್ಮಂ, ತಂ ವಿವಟ್ಟಪ್ಪಟಿಲಾಭಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಹೋತಿ, ನ ಹೋತೀತಿ? ನ ಹೋತಿ ವಟ್ಟಪಾದಕಭಾವತೋ। ಚರಿಮಭವಪಟಿಸನ್ಧಿ ವಿಯ ಪನ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯೋತಿ ಸಕ್ಕಾ ವಿಞ್ಞಾತುಂ। ನ ಹಿ ಕದಾಚಿ ತಿಹೇತುಕಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ವಿನಾ ವಿಸೇಸಾಧಿಗಮೋ ಸಮ್ಭವತಿ। ಇಮೇಸು ಸುತ್ತೇಸೂತಿ ಇಮೇಸು ಪನ ಪಠಮದುತಿಯಸುತ್ತೇಸು ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ವಟ್ಟವಿವಟ್ಟಮೇವ ಕಥಿತಂ।
22. Dutiye vuttavipariyāyena attho veditabbo. Paṭhameti tatiyavaggassa paṭhamasutte. Vaṭṭavasenāti vipākavaṭṭavasena. Tebhūmakavaṭṭanti tebhūmakavipākavaṭṭaṃ. Vaṭṭapaṭilābhāya kammanti vipākavaṭṭassa paṭilābhāya upanissayabhūtaṃ kammaṃ, tassa sahāyabhūtaṃ kilesavaṭṭampi kammaggahaṇeneva saṅgahitanti daṭṭhabbaṃ. Vivaṭṭapaṭilābhāya kammanti vivaṭṭādhigamassa upanissayabhūtaṃ kammaṃ. Yaṃ pana carimabhavanibbattakaṃ kammaṃ, taṃ vivaṭṭappaṭilābhāya kammaṃ hoti, na hotīti? Na hoti vaṭṭapādakabhāvato. Carimabhavapaṭisandhi viya pana vivaṭṭūpanissayoti sakkā viññātuṃ. Na hi kadāci tihetukapaṭisandhiyā vinā visesādhigamo sambhavati. Imesu suttesūti imesu pana paṭhamadutiyasuttesu yathākkamaṃ vaṭṭavivaṭṭameva kathitaṃ.
೨೩. ತತಿಯೇ ಅಭಾವಿತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಭಾವನಾ ನಾಮ ಸಮಾಧಿಭಾವನಾ। ಸಾ ಯತ್ಥ ಆಸಙ್ಕಿತಬ್ಬಾ, ತಂ ಕಾಮಾವಚರಪಠಮಮಹಾಕುಸಲಚಿತ್ತಾದಿಅಭಾವಿತನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತನ್ತಿ ಆಹ – ‘‘ದೇವಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ’’ತಿಆದಿ।
23. Tatiye abhāvitanti ettha bhāvanā nāma samādhibhāvanā. Sā yattha āsaṅkitabbā, taṃ kāmāvacarapaṭhamamahākusalacittādiabhāvitanti adhippetanti āha – ‘‘devamanussasampattiyo’’tiādi.
೨೪. ಚತುತ್ಥೇ ಯಸ್ಮಾ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ವಿವಟ್ಟವಸೇನೇವ ಉಪ್ಪನ್ನಚಿತ್ತಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ, ತಸ್ಮಾ ಜಾತಿಜರಾಬ್ಯಾಧಿಮರಣಸೋಕಾದಿದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನಿಬ್ಬತ್ತನತೋ ಮಹತೋ ಅತ್ಥಾಯ ಸಂವತ್ತತೀತಿ ಯೋಜನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
24. Catutthe yasmā cittanti vivaṭṭavaseneva uppannacittaṃ adhippetaṃ, tasmā jātijarābyādhimaraṇasokādidukkhassa anibbattanato mahato atthāya saṃvattatīti yojanā veditabbā.
೨೫-೨೬. ಪಞ್ಚಮಛಟ್ಠೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ ಅವಿಗತುಪ್ಪಾದಾದಿಖಣತ್ತಯಮ್ಪಿ ಅಭಾವಿತಂ ಭಾವನಾರಹಿತಂ ಅಪಾತುಭೂತಮೇವ ಪಣ್ಡಿತಸಮ್ಮತಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ಅಸಾಧನತೋ ಯಥಾ ‘‘ಅಪುತ್ತೋ’’ತಿ। ಸೋ ಹಿ ಸಮತ್ಥೋ ಹುತ್ವಾ ಪಿತು ಪುತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಅಸಾಧೇನ್ತೋ ಅಪುತ್ತೋತಿ ಲೋಕೇ ವುಚ್ಚತಿ, ಏವಂ ಸಮ್ಪದಮಿದಂ। ತೇನಾಹ – ‘‘ಕಸ್ಮಾ’’ತಿಆದಿ। ತೇಸು ಧಮ್ಮೇಸೂತಿ ಲೋಕುತ್ತರಪಾದಕಜ್ಝಾನಾದೀಸು। ಥೇರೋ ಪನ ಮತ್ಥಕಪ್ಪತ್ತಮೇವ ಭಾವಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಮಗ್ಗಚಿತ್ತಮೇವಾ’’ತಿ ಆಹ।
25-26. Pañcamachaṭṭhesu uppannanti avigatuppādādikhaṇattayampi abhāvitaṃ bhāvanārahitaṃ apātubhūtameva paṇḍitasammatassa uppannakiccassa asādhanato yathā ‘‘aputto’’ti. So hi samattho hutvā pitu puttakiccaṃ asādhento aputtoti loke vuccati, evaṃ sampadamidaṃ. Tenāha – ‘‘kasmā’’tiādi. Tesu dhammesūti lokuttarapādakajjhānādīsu. Thero pana matthakappattameva bhāvitaṃ cittaṃ dassento ‘‘maggacittamevā’’ti āha.
೨೭-೨೮. ಸತ್ತಮಟ್ಠಮೇಸು ಪುನಪ್ಪುನಂ ಅಕತನ್ತಿ ಭಾವನಾಬಹುಲೀಕಾರವಸೇನ ಪುನಪ್ಪುನಂ ನ ಕತಂ। ಇಮಾನಿಪಿ ದ್ವೇತಿ ಇಮೇಸು ದ್ವೀಸು ಸುತ್ತೇಸು ಆಗತಾನಿ ಇಮಾನಿಪಿ ದ್ವೇ ಚಿತ್ತಾನಿ।
27-28. Sattamaṭṭhamesu punappunaṃ akatanti bhāvanābahulīkāravasena punappunaṃ na kataṃ. Imānipi dveti imesu dvīsu suttesu āgatāni imānipi dve cittāni.
೨೯-೩೦. ನವಮೇ ಅಧಿವಹತೀತಿ ಆನೇತಿ। ದುಕ್ಖೇನಾತಿ ಕಿಚ್ಛೇನ। ದುಪ್ಪೇಸನತೋತಿ ದುಕ್ಖೇನ ಪೇಸೇತಬ್ಬತೋ। ಮತ್ಥಕಪ್ಪತ್ತಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಸುಖಂ ಪಾಕತಿಕಜ್ಝಾನಸುಖತೋ ಸನ್ತತರಪಣೀತತರಮೇವಾತಿ ಆಹ – ‘‘ಝಾನಸುಖತೋ ವಿಪಸ್ಸನಾಸುಖ’’ನ್ತಿ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
29-30. Navame adhivahatīti āneti. Dukkhenāti kicchena. Duppesanatoti dukkhena pesetabbato. Matthakappattaṃ vipassanāsukhaṃ pākatikajjhānasukhato santatarapaṇītataramevāti āha – ‘‘jhānasukhato vipassanāsukha’’nti. Tenāha bhagavā –
‘‘ಸುಞ್ಞಾಗಾರಂ ಪವಿಟ್ಠಸ್ಸ, ಸನ್ತಚಿತ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ।
‘‘Suññāgāraṃ paviṭṭhassa, santacittassa bhikkhuno;
ಅಮಾನುಸೀ ರತಿ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮಾ ಧಮ್ಮಂ ವಿಪಸ್ಸತೋ॥
Amānusī rati hoti, sammā dhammaṃ vipassato.
‘‘ಯತೋ ಯತೋ ಸಮ್ಮಸತಿ, ಖನ್ಧಾನಂ ಉದಯಬ್ಬಯಂ।
‘‘Yato yato sammasati, khandhānaṃ udayabbayaṃ;
ಲಭತೀ ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜಂ, ಅಮತಂ ತಂ ವಿಜಾನತ’’ನ್ತಿ॥ (ಧ॰ ಪ॰ ೩೭೪)।
Labhatī pītipāmojjaṃ, amataṃ taṃ vijānata’’nti. (dha. pa. 374);
ತಞ್ಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಇನ್ದವಜಿರಸದಿಸಂ ಅಮೋಘಭಾವತೋ।
Tañhi cittaṃ vissaṭṭhaindavajirasadisaṃ amoghabhāvato.
ಅಕಮ್ಮನಿಯವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Akammaniyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೩. ಅಕಮ್ಮನಿಯವಗ್ಗೋ • 3. Akammaniyavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೩. ಅಕಮ್ಮನಿಯವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • 3. Akammaniyavaggavaṇṇanā
