| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
3. අකම්‌මනියවග්‌ගවණ්‌ණනා
3. Akammaniyavaggavaṇṇanā
21-22. තතියස්‌ස පඨමෙ අභාවිතන්‌ති අවඩ්‌ඪිතං භාවනාවසෙන අප්‌පවත්‌තිතං. අකම්‌මනියං හොතීති කම්‌මක්‌ඛමං කම්‌මයොග්‌ගං න හොති. දුතියෙ වුත්‌තවිපරියායෙන අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො. එත්‌ථ ච පඨමෙ චිත්‌තන්‌ති වට්‌ටවසෙන උප්‌පන්‌නචිත්‌තං, දුතියෙ විවට්‌ටවසෙන උප්‌පන්‌නචිත්‌තං. තත්‌ථ ච වට්‌ටං වට්‌ටපාදං, විවට්‌ටං විවට්‌ටපාදන්‌ති අයං පභෙදො වෙදිතබ්‌බො. වට්‌ටං නාම තෙභූමකවට්‌ටං, වට්‌ටපාදං නාම වට්‌ටපටිලාභාය කම්‌මං, විවට්‌ටං නාම නව ලොකුත්‌තරධම්‌මා, විවට්‌ටපාදං නාම විවට්‌ටපටිලාභාය කම්‌මං. ඉති ඉමෙසු සුත්‌තෙසු වට්‌ටවිවට්‌ටමෙව කථිතන්‌ති.
21-22. Tatiyassa paṭhame abhāvitanti avaḍḍhitaṃ bhāvanāvasena appavattitaṃ. Akammaniyaṃ hotīti kammakkhamaṃ kammayoggaṃ na hoti. Dutiye vuttavipariyāyena attho veditabbo. Ettha ca paṭhame cittanti vaṭṭavasena uppannacittaṃ, dutiye vivaṭṭavasena uppannacittaṃ. Tattha ca vaṭṭaṃ vaṭṭapādaṃ, vivaṭṭaṃ vivaṭṭapādanti ayaṃ pabhedo veditabbo. Vaṭṭaṃ nāma tebhūmakavaṭṭaṃ, vaṭṭapādaṃ nāma vaṭṭapaṭilābhāya kammaṃ, vivaṭṭaṃ nāma nava lokuttaradhammā, vivaṭṭapādaṃ nāma vivaṭṭapaṭilābhāya kammaṃ. Iti imesu suttesu vaṭṭavivaṭṭameva kathitanti.
23-24. තතියෙ වට්‌ටවසෙනෙව උප්‌පන්‌නචිත්‌තං වෙදිතබ්‌බං. මහතො අනත්‌ථාය සංවත්‌තතීති දෙවමනුස්‌සසම්‌පත්‌තියො මාරබ්‍රහ්‌මඉස්‌සරියානි ච දදමානම්‌පි පුනප්‌පුනං ජාතිජරාබ්‍යාධිමරණසොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසෙ ඛන්‌ධධාතුආයතනපටිච්‌චසමුප්‌පාදවට්‌ටානි ච දදමානං කෙවලං දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධමෙව දෙතීති මහතො අනත්‌ථාය සංවත්‌තති නාමාති. චතුත්‌ථෙ චිත්‌තන්‌ති විවට්‌ටවසෙනෙව උප්‌පන්‌නචිත්‌තං.
23-24. Tatiye vaṭṭavaseneva uppannacittaṃ veditabbaṃ. Mahato anatthāya saṃvattatīti devamanussasampattiyo mārabrahmaissariyāni ca dadamānampi punappunaṃ jātijarābyādhimaraṇasokaparidevadukkhadomanassupāyāse khandhadhātuāyatanapaṭiccasamuppādavaṭṭāni ca dadamānaṃ kevalaṃ dukkhakkhandhameva detīti mahato anatthāya saṃvattati nāmāti. Catutthe cittanti vivaṭṭavaseneva uppannacittaṃ.
25-26. පඤ්‌චමඡට්‌ඨෙසු අභාවිතං අපාතුභූතන්‌ති අයං විසෙසො. තත්‍රාමයධිප්‌පායො – වට්‌ටවසෙන උප්‌පන්‌නචිත්‌තං නාම උප්‌පන්‌නම්‌පි අභාවිතං අපාතුභූතමෙව හොති. කස්‌මා ? ලොකුත්‌තරපාදකජ්‌ඣානවිපස්‌සනාමග්‌ගඵලනිබ්‌බානෙසු පක්‌ඛන්‌දිතුං අසමත්‌ථත්‌තා. විවට්‌ටවසෙන උප්‌පන්‌නං පන භාවිතං පාතුභූතං නාම හොති. කස්‌මා? තෙසු ධම්‌මෙසු පක්‌ඛන්‌දිතුං සමත්‌ථත්‌තා. කුරුන්‌දකවාසී ඵුස්‌සමිත්‌තත්‌ථෙරො පනාහ – ‘‘මග්‌ගචිත්‌තමෙව, ආවුසො, භාවිතං පාතුභූතං නාම හොතී’’ති.
25-26. Pañcamachaṭṭhesu abhāvitaṃ apātubhūtanti ayaṃ viseso. Tatrāmayadhippāyo – vaṭṭavasena uppannacittaṃ nāma uppannampi abhāvitaṃ apātubhūtameva hoti. Kasmā ? Lokuttarapādakajjhānavipassanāmaggaphalanibbānesu pakkhandituṃ asamatthattā. Vivaṭṭavasena uppannaṃ pana bhāvitaṃ pātubhūtaṃ nāma hoti. Kasmā? Tesu dhammesu pakkhandituṃ samatthattā. Kurundakavāsī phussamittatthero panāha – ‘‘maggacittameva, āvuso, bhāvitaṃ pātubhūtaṃ nāma hotī’’ti.
27-28. සත්‌තමට්‌ඨමෙසු අබහුලීකතන්‌ති පුනප්‌පුනං අකතං. ඉමානිපි ද්‌වෙ වට්‌ටවිවට්‌ටවසෙන උප්‌පන්‌නචිත්‌තානෙව වෙදිතබ්‌බානීති.
27-28. Sattamaṭṭhamesu abahulīkatanti punappunaṃ akataṃ. Imānipi dve vaṭṭavivaṭṭavasena uppannacittāneva veditabbānīti.
29. නවමෙ ‘‘ජාතිපි දුක්‌ඛා’’තිආදිනා නයෙන වුත්‌තං දුක්‌ඛං අධිවහති ආහරතීති දුක්‌ඛාධිවහං. දුක්‌ඛාධිවාහන්‌තිපි පාඨො. තස්‌සත්‌ථො – ලොකුත්‌තරපාදකජ්‌ඣානාදි අරියධම්‌මාභිමුඛං දුක්‌ඛෙන අධිවාහීයති පෙසීයතීති දුක්‌ඛාධිවාහං. ඉදම්‌පි වට්‌ටවසෙන උප්‌පන්‌නචිත්‌තමෙව. තඤ්‌හි වුත්‌තප්‌පකාරා දෙවමනුස්‌සාදිසම්‌පත්‌තියො දදමානම්‌පි ජාතිආදීනං අධිවහනතො දුක්‌ඛාධිවහං, අරියධම්‌මාධිගමාය දුප්‌පෙසනතො දුක්‌ඛාධිවාහඤ්‌ච නාම හොතීති.
29. Navame ‘‘jātipi dukkhā’’tiādinā nayena vuttaṃ dukkhaṃ adhivahati āharatīti dukkhādhivahaṃ. Dukkhādhivāhantipi pāṭho. Tassattho – lokuttarapādakajjhānādi ariyadhammābhimukhaṃ dukkhena adhivāhīyati pesīyatīti dukkhādhivāhaṃ. Idampi vaṭṭavasena uppannacittameva. Tañhi vuttappakārā devamanussādisampattiyo dadamānampi jātiādīnaṃ adhivahanato dukkhādhivahaṃ, ariyadhammādhigamāya duppesanato dukkhādhivāhañca nāma hotīti.
30. දසමෙ විවට්‌ටවසෙන උප්‌පන්‌නචිත්‌තමෙව චිත්‌තං. තඤ්‌හි මානුසකසුඛතො දිබ්‌බසුඛං, දිබ්‌බසුඛතො ඣානසුඛං, ඣානසුඛතො විපස්‌සනාසුඛං, විපස්‌සනාසුඛතො මග්‌ගසුඛං, මග්‌ගසුඛතො ඵලසුඛං, ඵලසුඛතො නිබ්‌බානසුඛං අධිවහති ආහරතීති සුඛාධිවහං නාම හොති, සුඛාධිවාහං වා. තඤ්‌හි ලොකුත්‌තරපාදකජ්‌ඣානාදිඅරියධම්‌මාභිමුඛං සුපෙසයං විස්‌සට්‌ඨඉන්‌දවජිරසදිසං හොතීති සුඛාධිවාහන්‌තිපි වුච්‌චති. ඉමස්‌මිම්‌පි වග්‌ගෙ වට්‌ටවිවට්‌ටමෙව කථිතන්‌ති.
30. Dasame vivaṭṭavasena uppannacittameva cittaṃ. Tañhi mānusakasukhato dibbasukhaṃ, dibbasukhato jhānasukhaṃ, jhānasukhato vipassanāsukhaṃ, vipassanāsukhato maggasukhaṃ, maggasukhato phalasukhaṃ, phalasukhato nibbānasukhaṃ adhivahati āharatīti sukhādhivahaṃ nāma hoti, sukhādhivāhaṃ vā. Tañhi lokuttarapādakajjhānādiariyadhammābhimukhaṃ supesayaṃ vissaṭṭhaindavajirasadisaṃ hotīti sukhādhivāhantipi vuccati. Imasmimpi vagge vaṭṭavivaṭṭameva kathitanti.
අකම්‌මනියවග්‌ගවණ්‌ණනා.
Akammaniyavaggavaṇṇanā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 3. අකම්‌මනියවග්‌ගො • 3. Akammaniyavaggo
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 3. අකම්‌මනියවග්‌ගවණ්‌ණනා • 3. Akammaniyavaggavaṇṇanā
