Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
(൮) ൩. ആകങ്ഖവഗ്ഗോ
(8) 3. Ākaṅkhavaggo
൧. ആകങ്ഖസുത്തവണ്ണനാ
1. Ākaṅkhasuttavaṇṇanā
൭൧. തതിയസ്സ പഠമേ സമ്പന്നസീലാതി പരിപുണ്ണസീലാ, സീലസമങ്ഗിനോ വാ ഹുത്വാതി അത്ഥോ. തത്ഥ ദ്വീഹി കാരണേഹി സമ്പന്നസീലതാ ഹോതി സീലവിപത്തിയാ ച ആദീനവദസ്സനേന, സീലസമ്പത്തിയാ ച ആനിസംസദസ്സനേന. തദുഭയമ്പി വിസുദ്ധിമഗ്ഗേ (വിസുദ്ധി॰ ൧.൯, ൨൧) വിത്ഥാരിതം. തത്ഥ ‘‘സമ്പന്നസീലാ’’തി ഏത്താവതാ കിര ഭഗവാ ചതുപാരിസുദ്ധിസീലം ഉദ്ദിസിത്വാ ‘‘പാതിമോക്ഖസംവരസംവുതാ’’തി ഇമിനാ തത്ഥ ജേട്ഠകസീലം വിത്ഥാരേത്വാ ദസ്സേസീതി ദീപവിഹാരവാസീ സുമനത്ഥേരോ ആഹ. അന്തേവാസികോ പനസ്സ തേപിടകചൂളനാഗത്ഥേരോ ആഹ – ഉഭയത്ഥപി പാതിമോക്ഖസംവരോവ ഭഗവതാ വുത്തോ. പാതിമോക്ഖസംവരോയേവ ഹി സീലം, ഇതരാനി പന തീണി സീലന്തി വുത്തട്ഠാനം അത്ഥീതി അനനുജാനന്തോ വത്വാ ആഹ – ഇന്ദ്രിയസംവരോ നാമ ഛദ്വാരാരക്ഖാമത്തകമേവ, ആജീവപാരിസുദ്ധി ധമ്മേന സമേന പച്ചയുപ്പത്തിമത്തകം, പച്ചയസന്നിസ്സിതം പടിലദ്ധപച്ചയേ ഇദമത്ഥന്തി പച്ചവേക്ഖിത്വാ പരിഭുഞ്ജനമത്തകം. നിപ്പരിയായേന പാതിമോക്ഖസംവരോവ സീലം. യസ്സ സോ ഭിന്നോ, അയം സീസച്ഛിന്നോ വിയ പുരിസോ ഹത്ഥപാദേ സേസാനി രക്ഖിസ്സതീതി ന വത്തബ്ബോ. യസ്സ പന സോ അരോഗോ, അയം അച്ഛിന്നസീസോ വിയ പുരിസോ ജീവിതം സേസാനി പുന പാകതികാനി കാതും സക്കോതി. തസ്മാ ‘‘സമ്പന്നസീലാ’’തി ഇമിനാ പാതിമോക്ഖസംവരം ഉദ്ദിസിത്വാ ‘‘സമ്പന്നപാതിമോക്ഖാ’’തി തസ്സേവ വേവചനം വത്വാ തം വിത്ഥാരേത്വാ ദസ്സേന്തോ പാതിമോക്ഖസംവരസംവുതാതിആദിമാഹ. തത്ഥ പാതിമോക്ഖസംവരസംവുത്താതിആദീനി വുത്തത്ഥാനേവ. ആകങ്ഖേയ്യ ചേതി ഇദം കസ്മാ ആരദ്ധന്തി? സീലാനിസംസദസ്സനത്ഥം . സചേപി അചിരപബ്ബജിതാനം വാ ദുപ്പഞ്ഞാനം വാ ഏവമസ്സ ‘‘ഭഗവാ ‘സീലം പൂരേഥ സീലം പൂരേഥാ’തി വദതി, കോ നു ഖോ സീലപൂരണേ ആനിസംസോ, കോ വിസേസോ, കാ വഡ്ഢീ’’തി തേസം ദസ ആനിസംസേ ദസ്സേതും ഏവമാഹ – ‘‘അപ്പേവ നാമ ഏതം സബ്രഹ്മചാരീനം പിയമനാപതാദിആസവക്ഖയപരിയോസാനം ആനിസംസം സുത്വാപി സീലം പരിപൂരേയ്യു’’ന്തി.
71. Tatiyassa paṭhame sampannasīlāti paripuṇṇasīlā, sīlasamaṅgino vā hutvāti attho. Tattha dvīhi kāraṇehi sampannasīlatā hoti sīlavipattiyā ca ādīnavadassanena, sīlasampattiyā ca ānisaṃsadassanena. Tadubhayampi visuddhimagge (visuddhi. 1.9, 21) vitthāritaṃ. Tattha ‘‘sampannasīlā’’ti ettāvatā kira bhagavā catupārisuddhisīlaṃ uddisitvā ‘‘pātimokkhasaṃvarasaṃvutā’’ti iminā tattha jeṭṭhakasīlaṃ vitthāretvā dassesīti dīpavihāravāsī sumanatthero āha. Antevāsiko panassa tepiṭakacūḷanāgatthero āha – ubhayatthapi pātimokkhasaṃvarova bhagavatā vutto. Pātimokkhasaṃvaroyeva hi sīlaṃ, itarāni pana tīṇi sīlanti vuttaṭṭhānaṃ atthīti ananujānanto vatvā āha – indriyasaṃvaro nāma chadvārārakkhāmattakameva, ājīvapārisuddhi dhammena samena paccayuppattimattakaṃ, paccayasannissitaṃ paṭiladdhapaccaye idamatthanti paccavekkhitvā paribhuñjanamattakaṃ. Nippariyāyena pātimokkhasaṃvarova sīlaṃ. Yassa so bhinno, ayaṃ sīsacchinno viya puriso hatthapāde sesāni rakkhissatīti na vattabbo. Yassa pana so arogo, ayaṃ acchinnasīso viya puriso jīvitaṃ sesāni puna pākatikāni kātuṃ sakkoti. Tasmā ‘‘sampannasīlā’’ti iminā pātimokkhasaṃvaraṃ uddisitvā ‘‘sampannapātimokkhā’’ti tasseva vevacanaṃ vatvā taṃ vitthāretvā dassento pātimokkhasaṃvarasaṃvutātiādimāha. Tattha pātimokkhasaṃvarasaṃvuttātiādīni vuttatthāneva. Ākaṅkheyya ceti idaṃ kasmā āraddhanti? Sīlānisaṃsadassanatthaṃ . Sacepi acirapabbajitānaṃ vā duppaññānaṃ vā evamassa ‘‘bhagavā ‘sīlaṃ pūretha sīlaṃ pūrethā’ti vadati, ko nu kho sīlapūraṇe ānisaṃso, ko viseso, kā vaḍḍhī’’ti tesaṃ dasa ānisaṃse dassetuṃ evamāha – ‘‘appeva nāma etaṃ sabrahmacārīnaṃ piyamanāpatādiāsavakkhayapariyosānaṃ ānisaṃsaṃ sutvāpi sīlaṃ paripūreyyu’’nti.
തത്ഥ ആകങ്ഖേയ്യ ചേതി യദി ഇച്ഛേയ്യ. പിയോ ചസ്സന്തി പിയചക്ഖൂഹി സമ്പസ്സിതബ്ബോ, സിനേഹുപ്പത്തിയാ പദട്ഠാനഭൂതോ ഭവേയ്യം. മനാപോതി തേസം മനവഡ്ഢനകോ, തേസം വാ മനേന പത്തബ്ബോ, മേത്തചിത്തേന ഫരിതബ്ബോതി അത്ഥോ. ഗരൂതി തേസം ഗരുട്ഠാനിയോ പാസാണച്ഛത്തസദിസോ. ഭാവനീയോതി ‘‘അദ്ധായമായസ്മാ ജാനം ജാനാതി പസ്സം പസ്സതീ’’തി ഏവം സമ്ഭാവനീയോ. സീലേസ്വേവസ്സ പരിപൂരകാരീതി ചതുപാരിസുദ്ധിസീലേസുയേവ പരിപൂരകാരീ അസ്സ, അനൂനേന ആകാരേന സമന്നാഗതോ ഭവേയ്യാതി വുത്തം ഹോതി. അജ്ഝത്തം ചേതോസമഥമനുയുത്തോതി അത്തനോ ചിത്തസമഥേ യുത്തോ. അനിരാകതജ്ഝാനോതി ബഹി അനീഹടജ്ഝാനോ, അവിനാസിതജ്ഝാനോ വാ. വിപസ്സനായാതി സത്തവിധായ അനുപസ്സനായ. ബ്രൂഹേതാ സുഞ്ഞാഗാരാനന്തി വഡ്ഢേതാ സുഞ്ഞാഗാരാനം. ഏത്ഥ ച സമഥവിപസ്സനാവസേന കമ്മട്ഠാനം ഗഹേത്വാ രത്തിന്ദിവം സുഞ്ഞാഗാരം പവിസിത്വാ നിസീദമാനോ ഭിക്ഖു ‘‘ബ്രൂഹേതാ സുഞ്ഞാഗാരാന’’ന്തി വേദിതബ്ബോ. അയമേത്ഥ സങ്ഖേപോ , വിത്ഥാരോ പന ഇച്ഛന്തേന മജ്ഝിമനികായട്ഠകഥായ (മ॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൧.൬൪ ആദയോ) ആകങ്ഖേയ്യസുത്തവണ്ണനായ ഓലോകേതബ്ബോ.
Tattha ākaṅkheyya ceti yadi iccheyya. Piyo cassanti piyacakkhūhi sampassitabbo, sinehuppattiyā padaṭṭhānabhūto bhaveyyaṃ. Manāpoti tesaṃ manavaḍḍhanako, tesaṃ vā manena pattabbo, mettacittena pharitabboti attho. Garūti tesaṃ garuṭṭhāniyo pāsāṇacchattasadiso. Bhāvanīyoti ‘‘addhāyamāyasmā jānaṃ jānāti passaṃ passatī’’ti evaṃ sambhāvanīyo. Sīlesvevassa paripūrakārīti catupārisuddhisīlesuyeva paripūrakārī assa, anūnena ākārena samannāgato bhaveyyāti vuttaṃ hoti. Ajjhattaṃ cetosamathamanuyuttoti attano cittasamathe yutto. Anirākatajjhānoti bahi anīhaṭajjhāno, avināsitajjhāno vā. Vipassanāyāti sattavidhāya anupassanāya. Brūhetā suññāgārānanti vaḍḍhetā suññāgārānaṃ. Ettha ca samathavipassanāvasena kammaṭṭhānaṃ gahetvā rattindivaṃ suññāgāraṃ pavisitvā nisīdamāno bhikkhu ‘‘brūhetā suññāgārāna’’nti veditabbo. Ayamettha saṅkhepo , vitthāro pana icchantena majjhimanikāyaṭṭhakathāya (ma. ni. aṭṭha. 1.64 ādayo) ākaṅkheyyasuttavaṇṇanāya oloketabbo.
ലാഭീതി ഏത്ഥ ന ഭഗവാ ലാഭനിമിത്തം സീലാദിപരിപൂരണം കഥേതി. ഭഗവാ ഹി ‘‘ഘാസേസനം ഛിന്നകഥോ, ന വാചം പയുതം ഭണേ’’തി (സു॰ നി॰ ൭൧൬) ഏവം സാവകേ ഓവദതി. സോ കഥം ലാഭനിമിത്തം സീലാദിപരിപൂരണം കഥേയ്യ. പുഗ്ഗലജ്ഝാസയവസേന പനേതം വുത്തം. യേസഞ്ഹി ഏവം അജ്ഝാസയോ ഭവേയ്യ ‘‘സചേ മയം ചതൂഹി പച്ചയേഹി ന കിലമേയ്യാമ, സീലാനി പരിപൂരേതും സക്കുണേയ്യാമാ’’തി, തേസം അജ്ഝാസയവസേനേവമാഹ. അപിച സരസാനിസംസോ ഏസ സീലസ്സ യദിദം ചത്താരോ പച്ചയാ നാമ. തഥാ ഹി പണ്ഡിതമനുസ്സാ കോട്ഠാദീസു ഠപിതം നീഹരിത്വാ അത്തനാപി അപരിഭുഞ്ജിത്വാ സീലവന്താനം ദേന്തീതി സീലസ്സ സരസാനിസംസദസ്സനത്ഥമ്പേതം വുത്തം.
Lābhīti ettha na bhagavā lābhanimittaṃ sīlādiparipūraṇaṃ katheti. Bhagavā hi ‘‘ghāsesanaṃ chinnakatho, na vācaṃ payutaṃ bhaṇe’’ti (su. ni. 716) evaṃ sāvake ovadati. So kathaṃ lābhanimittaṃ sīlādiparipūraṇaṃ katheyya. Puggalajjhāsayavasena panetaṃ vuttaṃ. Yesañhi evaṃ ajjhāsayo bhaveyya ‘‘sace mayaṃ catūhi paccayehi na kilameyyāma, sīlāni paripūretuṃ sakkuṇeyyāmā’’ti, tesaṃ ajjhāsayavasenevamāha. Apica sarasānisaṃso esa sīlassa yadidaṃ cattāro paccayā nāma. Tathā hi paṇḍitamanussā koṭṭhādīsu ṭhapitaṃ nīharitvā attanāpi aparibhuñjitvā sīlavantānaṃ dentīti sīlassa sarasānisaṃsadassanatthampetaṃ vuttaṃ.
തതിയവാരേ യേസാഹന്തി യേസം അഹം. തേസം തേ കാരാതി തേസം ദേവാനം വാ മനുസ്സാനം വാ തേ മയി കതാ പച്ചയദാനകാരാ. മഹപ്ഫലാ ഹോന്തു മഹാനിസംസാതി ലോകിയസുഖേന ഫലഭൂതേന മഹപ്ഫലാ, ലോകുത്തരേന മഹാനിസംസാ. ഉഭയം വാ ഏതം ഏകത്ഥമേവ. സീലാദിഗുണയുത്തസ്സ ഹി കടച്ഛുഭിക്ഖാപി പഞ്ചരതനമത്തായ ഭൂമിയാ പണ്ണസാലാപി കത്വാ ദിന്നാ അനേകാനി കപ്പസഹസ്സാനി ദുഗ്ഗതിവിനിപാതതോ രക്ഖതി, പരിയോസാനേ ച അമതായ ധാതുയാ പരിനിബ്ബാനസ്സ പച്ചയോ ഹോതി. ‘‘ഖീരോദനം അഹമദാസി’’ന്തിആദീനി (വി॰ വ॰ ൪൧൩) ചേത്ഥ വത്ഥൂനി. സകലമേവ വാ പേതവത്ഥു വിമാനവത്ഥു ച സാധകം.
Tatiyavāre yesāhanti yesaṃ ahaṃ. Tesaṃ te kārāti tesaṃ devānaṃ vā manussānaṃ vā te mayi katā paccayadānakārā. Mahapphalā hontu mahānisaṃsāti lokiyasukhena phalabhūtena mahapphalā, lokuttarena mahānisaṃsā. Ubhayaṃ vā etaṃ ekatthameva. Sīlādiguṇayuttassa hi kaṭacchubhikkhāpi pañcaratanamattāya bhūmiyā paṇṇasālāpi katvā dinnā anekāni kappasahassāni duggativinipātato rakkhati, pariyosāne ca amatāya dhātuyā parinibbānassa paccayo hoti. ‘‘Khīrodanaṃ ahamadāsi’’ntiādīni (vi. va. 413) cettha vatthūni. Sakalameva vā petavatthu vimānavatthu ca sādhakaṃ.
ചതുത്ഥവാരേ പേതാതി പേച്ചഭവം ഗതാ. ഞാതീതി സസ്സുസസുരപക്ഖികാ. സാലോഹിതാതി ഏകലോഹിതബദ്ധാ പിതിപിതാമഹാദയോ. കാലങ്കതാതി മതാ. തേസം തന്തി തേസം തം മയി പസന്നചിത്തം, തം വാ പസന്നേന ചിത്തേന അനുസ്സരണം. യസ്സ ഹി ഭിക്ഖുനോ കാലകതോ പിതാ വാ മാതാ വാ ‘‘അമ്ഹാകം ഞാതകത്ഥേരോ സീലവാ കല്യാണധമ്മോ’’തി പസന്നചിത്തോ ഹുത്വാ തം ഭിക്ഖും അനുസ്സരതി, തസ്സ സോ ചിത്തപ്പസാദോപി തം അനുസ്സരണമത്തമ്പി മഹപ്ഫലം മഹാനിസംസമേവ ഹോതി.
Catutthavāre petāti peccabhavaṃ gatā. Ñātīti sassusasurapakkhikā. Sālohitāti ekalohitabaddhā pitipitāmahādayo. Kālaṅkatāti matā. Tesaṃ tanti tesaṃ taṃ mayi pasannacittaṃ, taṃ vā pasannena cittena anussaraṇaṃ. Yassa hi bhikkhuno kālakato pitā vā mātā vā ‘‘amhākaṃ ñātakatthero sīlavā kalyāṇadhammo’’ti pasannacitto hutvā taṃ bhikkhuṃ anussarati, tassa so cittappasādopi taṃ anussaraṇamattampi mahapphalaṃ mahānisaṃsameva hoti.
അരതിരതിസഹോതി നേക്ഖമ്മപടിപത്തിയാ അരതിയാ കാമഗുണേസു രതിയാ ച സഹോ അഭിഭവിതാ അജ്ഝോത്ഥരിതാ. ഭയഭേരവസഹോതി ഏത്ഥ ഭയം ചിത്തുത്രാസോപി ആരമ്മണമ്പി, ഭേരവം ആരമ്മണമേവ.
Aratiratisahoti nekkhammapaṭipattiyā aratiyā kāmaguṇesu ratiyā ca saho abhibhavitā ajjhottharitā. Bhayabheravasahoti ettha bhayaṃ cittutrāsopi ārammaṇampi, bheravaṃ ārammaṇameva.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൧. ആകങ്ഖസുത്തം • 1. Ākaṅkhasuttaṃ
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൧-൪. ആകങ്ഖസുത്താദിവണ്ണനാ • 1-4. Ākaṅkhasuttādivaṇṇanā