| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ขุทฺทสิกฺขา-มูลสิกฺขา • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
๑๐. อกปฺปิยมํสนิเทฺทสวณฺณนา
10. Akappiyamaṃsaniddesavaṇṇanā
๑๑๓-๔. มนุสฺสหตฺถิอสฺสานญฺจ …เป.… อุรคสฺส จ ยํ มํสญฺจ, ยํ อุทฺทิสฺสกตมํสญฺจ, อปฺปฎิเวกฺขิตํ ยญฺจ มํสํ, เตสุ มํเสสูติ เอวํ โยเชตฺวา อโตฺถ เวทิตโพฺพฯ ตตฺถ สีสคีวาตรเงฺคน จรนฺตา อจฺฉวิเสสาว ตรจฺฉาฯ อุรคสฺสาติ อิมินา สพฺพาปิ ทีฆชาติ สงฺคหิตาฯ อุทฺทิสฺสกตมํสนฺติ ภิกฺขุํ อุทฺทิสิตฺวา กตํ อุทฺทิสฺสกตํ, ตญฺจ ตํ มํสญฺจฯ เอตฺถ จ มํส-คฺคหเณน มจฺฉานมฺปิ คหณํ เวทิตพฺพํ อุปลกฺขณวเสน, จ-สเทฺทน วาฯ ปญฺจสุปิ สหธมฺมิเกสุ ยํ กิญฺจิ อุทฺทิสฺสกตํ สเพฺพสมฺปิ น กปฺปติ, ตมฺปิ อทิฎฺฐอสุตอปริสงฺกิตตาย ติโกฎิปริสุทฺธํ วฎฺฎติฯ อปฺปฎิเวกฺขิตนฺติ อนุปปริกฺขิตํ, อนาปุจฺฉิตนฺติ อโตฺถฯ อาปตฺติภีรุเกน หิ รูปํ สลฺลเกฺขเนฺตนาปิ ปุจฺฉิตฺวา ปฎิคฺคเหตพฺพํ ปริภุญฺชิตพฺพญฺจฯ มนุสฺสานํ มํเสสุ ถุลฺลจฺจยนฺติ โยชนาฯ ถูโล อจฺจโย เอตฺถาติ รเสฺส, ทฺวิเตฺต จ ถุลฺลจฺจยํฯ ปาราชิกสงฺฆาทิเสเสหิ ฐเปตฺวา อิโต อธิกํ วชฺชํ นตฺถิฯ เสเสสูติ อวเสเสสุ เอกาทสสุฯ
113-4. Manussahatthiassānañca …pe… uragassa ca yaṃ maṃsañca, yaṃ uddissakatamaṃsañca, appaṭivekkhitaṃ yañca maṃsaṃ, tesu maṃsesūti evaṃ yojetvā attho veditabbo. Tattha sīsagīvātaraṅgena carantā acchavisesāva taracchā. Uragassāti iminā sabbāpi dīghajāti saṅgahitā. Uddissakatamaṃsanti bhikkhuṃ uddisitvā kataṃ uddissakataṃ, tañca taṃ maṃsañca. Ettha ca maṃsa-ggahaṇena macchānampi gahaṇaṃ veditabbaṃ upalakkhaṇavasena, ca-saddena vā. Pañcasupi sahadhammikesu yaṃ kiñci uddissakataṃ sabbesampi na kappati, tampi adiṭṭhaasutaaparisaṅkitatāya tikoṭiparisuddhaṃ vaṭṭati. Appaṭivekkhitanti anupaparikkhitaṃ, anāpucchitanti attho. Āpattibhīrukena hi rūpaṃ sallakkhentenāpi pucchitvā paṭiggahetabbaṃ paribhuñjitabbañca. Manussānaṃ maṃsesu thullaccayanti yojanā. Thūlo accayo etthāti rasse, dvitte ca thullaccayaṃ. Pārājikasaṅghādisesehi ṭhapetvā ito adhikaṃ vajjaṃ natthi. Sesesūti avasesesu ekādasasu.
๑๑๕. อิทานิ มนุสฺสาทีนํ อฎฺฐิอาทีนิปิ อกปฺปิยานีติ ทเสฺสตุํ ‘‘อฎฺฐิปี’’ติอาทิมาหฯ ปิ-สโทฺท ‘‘โลหิต’’นฺติอาทีสุปิ อนุวเตฺตตโพฺพฯ เอสนฺติ มนุสฺสาทีนํ ทสนฺนํฯ วสาสุ ปน เอกา มนุสฺสวสา น วฎฺฎติฯ ขีราทีสุ อกปฺปิยํ นาม นตฺถิฯ อุทฺทิสฺสกตํเยว สจิตฺตกนฺติ โยชนาฯ สจิตฺตกนฺติ อุทฺทิสฺสกตภาวชานนจิเตฺตน สห วตฺตตีติ สจิตฺตกํฯ วตฺถุวีติกฺกมวิชานนจิเตฺตน หิ สจิตฺตกตฺตํฯ เอตฺถ จ สจิตฺตกตฺตํ อาปตฺติยา เอว, น จ มํสสฺส, ตถาปิ มํสสีเสน อาปตฺติ เอว วุตฺตาติ วิญฺญาตพฺพนฺติฯ
115. Idāni manussādīnaṃ aṭṭhiādīnipi akappiyānīti dassetuṃ ‘‘aṭṭhipī’’tiādimāha. Pi-saddo ‘‘lohita’’ntiādīsupi anuvattetabbo. Esanti manussādīnaṃ dasannaṃ. Vasāsu pana ekā manussavasā na vaṭṭati. Khīrādīsu akappiyaṃ nāma natthi. Uddissakataṃyeva sacittakanti yojanā. Sacittakanti uddissakatabhāvajānanacittena saha vattatīti sacittakaṃ. Vatthuvītikkamavijānanacittena hi sacittakattaṃ. Ettha ca sacittakattaṃ āpattiyā eva, na ca maṃsassa, tathāpi maṃsasīsena āpatti eva vuttāti viññātabbanti.
อกปฺปิยมํสนิเทฺทสวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Akappiyamaṃsaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
