Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ఖుద్దసిక్ఖా-మూలసిక్ఖా • Khuddasikkhā-mūlasikkhā

    ౨౫. అకప్పియసయననిద్దేసవణ్ణనా

    25. Akappiyasayananiddesavaṇṇanā

    ౧౮౭-౯. ‘‘ఉచ్చకో ఆసన్దికో ఉప్పన్నో హోతి, అనుజానామి భిక్ఖవే ఉచ్చకమ్పి ఆసన్దిక’’న్తి (చూళవ॰ ౨౯౭) వచనతో మఞ్చస్స ఉపడ్ఢభాగప్పమాణేన ఏకతోభాగేన దీఘమ్పి సుగతఙ్గులేన అతిరేకట్ఠఙ్గులపాదకం ఇధ ఆసన్దీతి అధిప్పేతం, చతురంసాసన్దికో పన పమాణాతిక్కన్తకోపి వట్టతి. తూలీతి పకతితూలికా. పల్లఙ్కోనామ ఆహరిమేహి వాళేహి కతోతి వుత్తో. తత్థేవ ‘‘సీహరూపాదిం దస్సేత్వా కతో పన వట్టతీ’’తి వదన్తి. పటికన్తి సేతత్థరణం. గోనచిత్తకన్తి ఏత్థ చతురఙ్గులాధికలోమో కోజవో ‘‘గోనకో’’తి వుచ్చతి. ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, కోజవ’’న్తి (మహావ॰ ౩౩౭) చీవరక్ఖన్ధకే వుత్తత్తా చతురఙ్గులలోమకం పకతికోజవం వట్టతి. రతనచిత్తం చిత్తకం న వట్టతి. పటలీతి ఘనపుప్ఫరత్తఅత్థరణం . వికతీతి సీహబ్యగ్ఘాదిరూపవిచిత్తో ఉణ్ణామయత్థరణకో. ఉద్దలోమీతి ఏకతోఉగ్గతపుప్ఫం. ఏకన్తలోమికాతి ఉభతోఉగ్గతపుప్ఫం.

    187-9. ‘‘Uccako āsandiko uppanno hoti, anujānāmi bhikkhave uccakampi āsandika’’nti (cūḷava. 297) vacanato mañcassa upaḍḍhabhāgappamāṇena ekatobhāgena dīghampi sugataṅgulena atirekaṭṭhaṅgulapādakaṃ idha āsandīti adhippetaṃ, caturaṃsāsandiko pana pamāṇātikkantakopi vaṭṭati. Tūlīti pakatitūlikā. Pallaṅkonāma āharimehi vāḷehi katoti vutto. Tattheva ‘‘sīharūpādiṃ dassetvā kato pana vaṭṭatī’’ti vadanti. Paṭikanti setattharaṇaṃ. Gonacittakanti ettha caturaṅgulādhikalomo kojavo ‘‘gonako’’ti vuccati. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, kojava’’nti (mahāva. 337) cīvarakkhandhake vuttattā caturaṅgulalomakaṃ pakatikojavaṃ vaṭṭati. Ratanacittaṃ cittakaṃ na vaṭṭati. Paṭalīti ghanapuppharattaattharaṇaṃ . Vikatīti sīhabyagghādirūpavicitto uṇṇāmayattharaṇako. Uddalomīti ekatouggatapupphaṃ. Ekantalomikāti ubhatouggatapupphaṃ.

    కుత్తన్తి సోళసన్నం నాటకిత్థీనం ఠత్వా నచ్చనయోగ్గం ఉణ్ణామయత్థరణం. కోసేయ్యన్తి రతనపరిసిబ్బితం కోసేయ్యసుత్తమయం పచ్చత్థరణం. కట్టిస్సన్తి రతనపరిసిబ్బితం కోసేయ్యకట్టిస్సమయం పచ్చత్థరణం. కోసేయ్యఞ్చ కట్టిస్సఞ్చ రతనపరిసిబ్బితానేవ న వట్టన్తి, సుద్ధాని వట్టన్తి. హత్థిఅస్సరథత్థరా తేసం ఉపరి అత్థరణకఅత్థరణావ. అజినప్పవేణీతి అజినచమ్మేహి మఞ్చప్పమాణేన సిబ్బిత్వా కతా పవేణీ, తేన చ కదలీమిగచమ్మం సేతవత్థస్స ఉపరి పత్థరిత్వా సిబ్బిత్వా కతం పవరప్పచ్చత్థరణం కదలీమిగప్పవరప్పచ్చత్థరణం, తేన చ అత్థతం అజినప్పవేణీకదలీమిగప్పవరప్పచ్చత్థరణత్థతం.

    Kuttanti soḷasannaṃ nāṭakitthīnaṃ ṭhatvā naccanayoggaṃ uṇṇāmayattharaṇaṃ. Koseyyanti ratanaparisibbitaṃ koseyyasuttamayaṃ paccattharaṇaṃ. Kaṭṭissanti ratanaparisibbitaṃ koseyyakaṭṭissamayaṃ paccattharaṇaṃ. Koseyyañca kaṭṭissañca ratanaparisibbitāneva na vaṭṭanti, suddhāni vaṭṭanti. Hatthiassarathattharā tesaṃ upari attharaṇakaattharaṇāva. Ajinappaveṇīti ajinacammehi mañcappamāṇena sibbitvā katā paveṇī, tena ca kadalīmigacammaṃ setavatthassa upari pattharitvā sibbitvā kataṃ pavarappaccattharaṇaṃ kadalīmigappavarappaccattharaṇaṃ, tena ca atthataṃ ajinappaveṇīkadalīmigappavarappaccattharaṇatthataṃ.

    సేతవితానమ్పి హేట్ఠా అకప్పియప్పచ్చత్థరణే సతి న వట్టతి, కప్పియప్పచ్చత్థరణే సతి వట్టతి, రత్తవితానస్స హేట్ఠా కప్పియప్పచ్చత్థరణే సతిపి న వట్టతి ఏవ. సీసూపధానం పాదూపధానన్తి మఞ్చస్స ఉభతోలోహితకం ఉపధానం న వట్టతి. యం పన ఏకమేవ ఉపధానం హోతి, ఉభోసు అన్తేసు రత్తం వా పదుమవణ్ణం వా చిత్తం వా, సచే పమాణయుత్తం, వట్టతి, మహాఉపధానం పన పటిక్ఖిత్తం.

    Setavitānampi heṭṭhā akappiyappaccattharaṇe sati na vaṭṭati, kappiyappaccattharaṇe sati vaṭṭati, rattavitānassa heṭṭhā kappiyappaccattharaṇe satipi na vaṭṭati eva. Sīsūpadhānaṃ pādūpadhānanti mañcassa ubhatolohitakaṃ upadhānaṃ na vaṭṭati. Yaṃ pana ekameva upadhānaṃ hoti, ubhosu antesu rattaṃ vā padumavaṇṇaṃ vā cittaṃ vā, sace pamāṇayuttaṃ, vaṭṭati, mahāupadhānaṃ pana paṭikkhittaṃ.

    ౧౯౦. ఆసన్దాదిత్తయాతి ఆసన్దీ తూలీ పల్లఙ్కోతి ఇదం తయం నామం. ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, ఠపేత్వా తీణి ఆసన్దిం పల్లఙ్కం తూలికం సేసకం గిహివికటం అభినిసీదితుం, న త్వేవ అభినిపజ్జితు’’న్తి (చూళవ॰ ౩౧౪) హి వుత్తం. సేసే గిహిసన్తకే నిసీదితుం లబ్భతీతి అత్థో. యది ధమ్మాసనే సఙ్ఘికమ్పి గోనకాదిం భిక్ఖూహి అనాణత్తా ఆరామికాదయో సయమేవ పఞ్ఞపేన్తి చేవ నీహరన్తి చ, ఏతం గిహివికటనీహారం నామ, ఇమినా గిహివికటనీహారేన వట్టతి. భత్తగ్గం నామ విహారే ఏవ దానట్ఠానం.

    190.Āsandādittayāti āsandī tūlī pallaṅkoti idaṃ tayaṃ nāmaṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ṭhapetvā tīṇi āsandiṃ pallaṅkaṃ tūlikaṃ sesakaṃ gihivikaṭaṃ abhinisīdituṃ, na tveva abhinipajjitu’’nti (cūḷava. 314) hi vuttaṃ. Sese gihisantake nisīdituṃ labbhatīti attho. Yadi dhammāsane saṅghikampi gonakādiṃ bhikkhūhi anāṇattā ārāmikādayo sayameva paññapenti ceva nīharanti ca, etaṃ gihivikaṭanīhāraṃ nāma, iminā gihivikaṭanīhārena vaṭṭati. Bhattaggaṃ nāma vihāre eva dānaṭṭhānaṃ.

    ౧౯౧. చతున్నం పాదానం, తీసు పస్సేసు అపస్సయానఞ్చ వసేన సత్తఙ్గో. ఏకపస్సేన యుత్తో పఞ్చఙ్గో. ఇమే పన సత్తఙ్గపఞ్చఙ్గా ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, ఉచ్చకమ్పి సత్తఙ్గ’’న్తి (చూళవ॰ ౨౯౪) వుత్తత్తా పమాణాతిక్కన్తాపి వట్టన్తి. తేన వుత్తం ‘‘ఉచ్చపాదకా’’తి. తూలోనద్ధా మఞ్చపీఠా ఘరేయేవ నిసీదితుం కప్పన్తీతి సమ్బన్ధో.

    191. Catunnaṃ pādānaṃ, tīsu passesu apassayānañca vasena sattaṅgo. Ekapassena yutto pañcaṅgo. Ime pana sattaṅgapañcaṅgā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, uccakampi sattaṅga’’nti (cūḷava. 294) vuttattā pamāṇātikkantāpi vaṭṭanti. Tena vuttaṃ ‘‘uccapādakā’’ti. Tūlonaddhā mañcapīṭhā ghareyeva nisīdituṃ kappantīti sambandho.

    ౧౯౨. చీవరచ్ఛవియోతి ఛన్నం చీవరానం, ఛన్నం అనులోమచీవరానఞ్చ అఞ్ఞతరచీవరచ్ఛవియోతి అత్థో. సబ్బత్థాతి మఞ్చేపి పీఠేపి భత్తగ్గేపి అన్తరఘరేపీతి అత్థో. ఇమాసం పన భిసీనం పమాణపరిచ్ఛేదోపి నత్థి, మఞ్చపీఠాదీనం వసేన అనురూపం సల్లక్ఖేత్వా పమాణం కాతబ్బం.

    192.Cīvaracchaviyoti channaṃ cīvarānaṃ, channaṃ anulomacīvarānañca aññataracīvaracchaviyoti attho. Sabbatthāti mañcepi pīṭhepi bhattaggepi antaragharepīti attho. Imāsaṃ pana bhisīnaṃ pamāṇaparicchedopi natthi, mañcapīṭhādīnaṃ vasena anurūpaṃ sallakkhetvā pamāṇaṃ kātabbaṃ.

    ౧౯౩. ‘‘తూలికా ఉప్పన్నా హోతి. అనుజానామి, భిక్ఖవే, విజటేత్వా బిమ్బోహనం కాతుం, తీణి తూలాని రుక్ఖతూలం లతాతూలం పోటకితూల’’న్తి (చూళవ॰ ౨౯౭) వుత్తత్తా తూలత్తయఞ్చ (చూళవ॰ అట్ఠ॰ ౨౯౭; కఙ్ఖా॰ అట్ఠ॰ తూలోనన్దసిక్ఖాపదవణ్ణనా) బిమ్బోహనే వట్టతి. ఇమేహి తీహి తూలేహి సబ్బేసం రుక్ఖలతాతిణానం తూలం అనుఞ్ఞాతన్తి వేదితబ్బం. భిసియం పన కిఞ్చి తూలం న వట్టతియేవ. భిసిగబ్భోతి భిసియా వుత్తం చోళాదిపఞ్చకం బిమ్బోహనే అనుఞ్ఞాతన్తి సమ్బన్ధో. మిగపక్ఖినన్తి సీహాదీనం సబ్బచతుప్పదానం హంసమోరాదీనం సబ్బపక్ఖీనం లోమాని కప్పన్తి. మసూరకే అనుఞ్ఞాతన్తి సమ్బన్ధో.

    193. ‘‘Tūlikā uppannā hoti. Anujānāmi, bhikkhave, vijaṭetvā bimbohanaṃ kātuṃ, tīṇi tūlāni rukkhatūlaṃ latātūlaṃ poṭakitūla’’nti (cūḷava. 297) vuttattā tūlattayañca (cūḷava. aṭṭha. 297; kaṅkhā. aṭṭha. tūlonandasikkhāpadavaṇṇanā) bimbohane vaṭṭati. Imehi tīhi tūlehi sabbesaṃ rukkhalatātiṇānaṃ tūlaṃ anuññātanti veditabbaṃ. Bhisiyaṃ pana kiñci tūlaṃ na vaṭṭatiyeva. Bhisigabbhoti bhisiyā vuttaṃ coḷādipañcakaṃ bimbohane anuññātanti sambandho. Migapakkhinanti sīhādīnaṃ sabbacatuppadānaṃ haṃsamorādīnaṃ sabbapakkhīnaṃ lomāni kappanti. Masūrake anuññātanti sambandho.

    ౧౯౪. ఇదాని భిసియం కప్పియాకప్పియం దస్సేతుం ‘‘మనుస్సలోమ’’న్తిఆదిమాహ. ఉణ్ణాయన్తి (చూళవ॰ ౨౯౭; చూళవ॰ అట్ఠ॰ ౨౯౭) ఉణ్ణాభిసియం మనుస్సలోమం న లబ్భతీతి అత్థో. ఉణ్ణాభిసియమ్పి మనుస్సలోమం ఠపేత్వా యేసం కేసఞ్చి పక్ఖిచతుప్పదానం లోమం వట్టతీతి అత్థో. పణ్ణేతి పణ్ణభిసియఞ్చ పుప్ఫఞ్చ సుద్ధం తమాలపత్తఞ్చ న లబ్భం, అవసేసం యం కిఞ్చి పణ్ణం లబ్భతీతి అత్థో. తమాలపత్తకమ్పి అఞ్ఞేహి మిస్సం వట్టతీతి. చోళవాకతిణేసు అకప్పియం నామ నత్థి. ఆసనఞ్చేవ అప్పటివేక్ఖితం న లబ్భన్తి ఆసనసామఞ్ఞతో పసఙ్గేన వుత్తం. అకప్పియసయనవినిచ్ఛయో.

    194. Idāni bhisiyaṃ kappiyākappiyaṃ dassetuṃ ‘‘manussaloma’’ntiādimāha. Uṇṇāyanti (cūḷava. 297; cūḷava. aṭṭha. 297) uṇṇābhisiyaṃ manussalomaṃ na labbhatīti attho. Uṇṇābhisiyampi manussalomaṃ ṭhapetvā yesaṃ kesañci pakkhicatuppadānaṃ lomaṃ vaṭṭatīti attho. Paṇṇeti paṇṇabhisiyañca pupphañca suddhaṃ tamālapattañca na labbhaṃ, avasesaṃ yaṃ kiñci paṇṇaṃ labbhatīti attho. Tamālapattakampi aññehi missaṃ vaṭṭatīti. Coḷavākatiṇesu akappiyaṃ nāma natthi. Āsanañceva appaṭivekkhitaṃ na labbhanti āsanasāmaññato pasaṅgena vuttaṃ. Akappiyasayanavinicchayo.

    అకప్పియసయననిద్దేసవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Akappiyasayananiddesavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact