Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ခုဒ္ဒသိက္ခာ-မူလသိက္ခာ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā

    ၂၅. အကပ္ပိယသယနနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

    25. Akappiyasayananiddesavaṇṇanā

    ၁၈၇-၉. ‘‘ဥစ္စကော အာသန္ဒိကော ဥပ္ပန္နော ဟောတိ, အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ဥစ္စကမ္ပိ အာသန္ဒိက’’န္တိ (စူဠဝ. ၂၉၇) ဝစနတော မဉ္စသ္သ ဥပဍ္ဎဘာဂပ္ပမာဏေန ဧကတောဘာဂေန ဒီဃမ္ပိ သုဂတင္ဂုလေန အတိရေကဋ္ဌင္ဂုလပာဒကံ ဣဓ အာသန္ဒီတိ အဓိပ္ပေတံ, စတုရံသာသန္ဒိကော ပန ပမာဏာတိက္ကန္တကောပိ ဝဋ္ဋတိ။ တူလီတိ ပကတိတူလိကာ။ ပလ္လင္ကောနာမ အာဟရိမေဟိ ဝာဠေဟိ ကတောတိ ဝုတ္တော။ တတ္ထေဝ ‘‘သီဟရူပာဒိံ ဒသ္သေတ္ဝာ ကတော ပန ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ပဋိကန္တိ သေတတ္ထရဏံ။ ဂောနစိတ္တကန္တိ ဧတ္ထ စတုရင္ဂုလာဓိကလောမော ကောဇဝော ‘‘ဂောနကော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ကောဇဝ’’န္တိ (မဟာဝ. ၃၃၇) စီဝရက္ခန္ဓကေ ဝုတ္တတ္တာ စတုရင္ဂုလလောမကံ ပကတိကောဇဝံ ဝဋ္ဋတိ။ ရတနစိတ္တံ စိတ္တကံ န ဝဋ္ဋတိ။ ပဋလီတိ ဃနပုပ္ဖရတ္တအတ္ထရဏံ ။ ဝိကတီတိ သီဟဗ္ယဂ္ဃာဒိရူပဝိစိတ္တော ဥဏ္ဏာမယတ္ထရဏကော။ ဥဒ္ဒလောမီတိ ဧကတောဥဂ္ဂတပုပ္ဖံ။ ဧကန္တလောမိကာတိ ဥဘတောဥဂ္ဂတပုပ္ဖံ။

    187-9. ‘‘Uccako āsandiko uppanno hoti, anujānāmi bhikkhave uccakampi āsandika’’nti (cūḷava. 297) vacanato mañcassa upaḍḍhabhāgappamāṇena ekatobhāgena dīghampi sugataṅgulena atirekaṭṭhaṅgulapādakaṃ idha āsandīti adhippetaṃ, caturaṃsāsandiko pana pamāṇātikkantakopi vaṭṭati. Tūlīti pakatitūlikā. Pallaṅkonāma āharimehi vāḷehi katoti vutto. Tattheva ‘‘sīharūpādiṃ dassetvā kato pana vaṭṭatī’’ti vadanti. Paṭikanti setattharaṇaṃ. Gonacittakanti ettha caturaṅgulādhikalomo kojavo ‘‘gonako’’ti vuccati. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, kojava’’nti (mahāva. 337) cīvarakkhandhake vuttattā caturaṅgulalomakaṃ pakatikojavaṃ vaṭṭati. Ratanacittaṃ cittakaṃ na vaṭṭati. Paṭalīti ghanapuppharattaattharaṇaṃ . Vikatīti sīhabyagghādirūpavicitto uṇṇāmayattharaṇako. Uddalomīti ekatouggatapupphaṃ. Ekantalomikāti ubhatouggatapupphaṃ.

    ကုတ္တန္တိ သောဠသန္နံ နာဋကိတ္ထီနံ ဌတ္ဝာ နစ္စနယောဂ္ဂံ ဥဏ္ဏာမယတ္ထရဏံ။ ကောသေယ္ယန္တိ ရတနပရိသိဗ္ဗိတံ ကောသေယ္ယသုတ္တမယံ ပစ္စတ္ထရဏံ။ ကဋ္ဋိသ္သန္တိ ရတနပရိသိဗ္ဗိတံ ကောသေယ္ယကဋ္ဋိသ္သမယံ ပစ္စတ္ထရဏံ။ ကောသေယ္ယဉ္စ ကဋ္ဋိသ္သဉ္စ ရတနပရိသိဗ္ဗိတာနေဝ န ဝဋ္ဋန္တိ, သုဒ္ဓာနိ ဝဋ္ဋန္တိ။ ဟတ္ထိအသ္သရထတ္ထရာ တေသံ ဥပရိ အတ္ထရဏကအတ္ထရဏာဝ။ အဇိနပ္ပဝေဏီတိ အဇိနစမ္မေဟိ မဉ္စပ္ပမာဏေန သိဗ္ဗိတ္ဝာ ကတာ ပဝေဏီ, တေန စ ကဒလီမိဂစမ္မံ သေတဝတ္ထသ္သ ဥပရိ ပတ္ထရိတ္ဝာ သိဗ္ဗိတ္ဝာ ကတံ ပဝရပ္ပစ္စတ္ထရဏံ ကဒလီမိဂပ္ပဝရပ္ပစ္စတ္ထရဏံ, တေန စ အတ္ထတံ အဇိနပ္ပဝေဏီကဒလီမိဂပ္ပဝရပ္ပစ္စတ္ထရဏတ္ထတံ

    Kuttanti soḷasannaṃ nāṭakitthīnaṃ ṭhatvā naccanayoggaṃ uṇṇāmayattharaṇaṃ. Koseyyanti ratanaparisibbitaṃ koseyyasuttamayaṃ paccattharaṇaṃ. Kaṭṭissanti ratanaparisibbitaṃ koseyyakaṭṭissamayaṃ paccattharaṇaṃ. Koseyyañca kaṭṭissañca ratanaparisibbitāneva na vaṭṭanti, suddhāni vaṭṭanti. Hatthiassarathattharā tesaṃ upari attharaṇakaattharaṇāva. Ajinappaveṇīti ajinacammehi mañcappamāṇena sibbitvā katā paveṇī, tena ca kadalīmigacammaṃ setavatthassa upari pattharitvā sibbitvā kataṃ pavarappaccattharaṇaṃ kadalīmigappavarappaccattharaṇaṃ, tena ca atthataṃ ajinappaveṇīkadalīmigappavarappaccattharaṇatthataṃ.

    သေတဝိတာနမ္ပိ ဟေဋ္ဌာ အကပ္ပိယပ္ပစ္စတ္ထရဏေ သတိ န ဝဋ္ဋတိ, ကပ္ပိယပ္ပစ္စတ္ထရဏေ သတိ ဝဋ္ဋတိ, ရတ္တဝိတာနသ္သ ဟေဋ္ဌာ ကပ္ပိယပ္ပစ္စတ္ထရဏေ သတိပိ န ဝဋ္ဋတိ ဧဝ။ သီသူပဓာနံ ပာဒူပဓာနန္တိ မဉ္စသ္သ ဥဘတောလောဟိတကံ ဥပဓာနံ န ဝဋ္ဋတိ။ ယံ ပန ဧကမေဝ ဥပဓာနံ ဟောတိ, ဥဘောသု အန္တေသု ရတ္တံ ဝာ ပဒုမဝဏ္ဏံ ဝာ စိတ္တံ ဝာ, သစေ ပမာဏယုတ္တံ, ဝဋ္ဋတိ, မဟာဥပဓာနံ ပန ပဋိက္ခိတ္တံ။

    Setavitānampi heṭṭhā akappiyappaccattharaṇe sati na vaṭṭati, kappiyappaccattharaṇe sati vaṭṭati, rattavitānassa heṭṭhā kappiyappaccattharaṇe satipi na vaṭṭati eva. Sīsūpadhānaṃ pādūpadhānanti mañcassa ubhatolohitakaṃ upadhānaṃ na vaṭṭati. Yaṃ pana ekameva upadhānaṃ hoti, ubhosu antesu rattaṃ vā padumavaṇṇaṃ vā cittaṃ vā, sace pamāṇayuttaṃ, vaṭṭati, mahāupadhānaṃ pana paṭikkhittaṃ.

    ၁၉၀. အာသန္ဒာဒိတ္တယာတိ အာသန္ဒီ တူလီ ပလ္လင္ကောတိ ဣဒံ တယံ နာမံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဌပေတ္ဝာ တီဏိ အာသန္ဒိံ ပလ္လင္ကံ တူလိကံ သေသကံ ဂိဟိဝိကဋံ အဘိနိသီဒိတုံ, န တ္ဝေဝ အဘိနိပဇ္ဇိတု’’န္တိ (စူဠဝ. ၃၁၄) ဟိ ဝုတ္တံ။ သေသေ ဂိဟိသန္တကေ နိသီဒိတုံ လဗ္ဘတီတိ အတ္ထော။ ယဒိ ဓမ္မာသနေ သင္ဃိကမ္ပိ ဂောနကာဒိံ ဘိက္ခူဟိ အနာဏတ္တာ အာရာမိကာဒယော သယမေဝ ပညပေန္တိ စေဝ နီဟရန္တိ စ, ဧတံ ဂိဟိဝိကဋနီဟာရံ နာမ, ဣမိနာ ဂိဟိဝိကဋနီဟာရေန ဝဋ္ဋတိ။ ဘတ္တဂ္ဂံ နာမ ဝိဟာရေ ဧဝ ဒာနဋ္ဌာနံ။

    190.Āsandādittayāti āsandī tūlī pallaṅkoti idaṃ tayaṃ nāmaṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ṭhapetvā tīṇi āsandiṃ pallaṅkaṃ tūlikaṃ sesakaṃ gihivikaṭaṃ abhinisīdituṃ, na tveva abhinipajjitu’’nti (cūḷava. 314) hi vuttaṃ. Sese gihisantake nisīdituṃ labbhatīti attho. Yadi dhammāsane saṅghikampi gonakādiṃ bhikkhūhi anāṇattā ārāmikādayo sayameva paññapenti ceva nīharanti ca, etaṃ gihivikaṭanīhāraṃ nāma, iminā gihivikaṭanīhārena vaṭṭati. Bhattaggaṃ nāma vihāre eva dānaṭṭhānaṃ.

    ၁၉၁. စတုန္နံ ပာဒာနံ, တီသု ပသ္သေသု အပသ္သယာနဉ္စ ဝသေန သတ္တင္ဂော။ ဧကပသ္သေန ယုတ္တော ပဉ္စင္ဂော။ ဣမေ ပန သတ္တင္ဂပဉ္စင္ဂာ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥစ္စကမ္ပိ သတ္တင္ဂ’’န္တိ (စူဠဝ. ၂၉၄) ဝုတ္တတ္တာ ပမာဏာတိက္ကန္တာပိ ဝဋ္ဋန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဥစ္စပာဒကာ’’တိ။ တူလောနဒ္ဓာ မဉ္စပီဌာ ဃရေယေဝ နိသီဒိတုံ ကပ္ပန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။

    191. Catunnaṃ pādānaṃ, tīsu passesu apassayānañca vasena sattaṅgo. Ekapassena yutto pañcaṅgo. Ime pana sattaṅgapañcaṅgā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, uccakampi sattaṅga’’nti (cūḷava. 294) vuttattā pamāṇātikkantāpi vaṭṭanti. Tena vuttaṃ ‘‘uccapādakā’’ti. Tūlonaddhā mañcapīṭhā ghareyeva nisīdituṃ kappantīti sambandho.

    ၁၉၂. စီဝရစ္ဆဝိယောတိ ဆန္နံ စီဝရာနံ, ဆန္နံ အနုလောမစီဝရာနဉ္စ အညတရစီဝရစ္ဆဝိယောတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ မဉ္စေပိ ပီဌေပိ ဘတ္တဂ္ဂေပိ အန္တရဃရေပီတိ အတ္ထော။ ဣမာသံ ပန ဘိသီနံ ပမာဏပရိစ္ဆေဒောပိ နတ္ထိ, မဉ္စပီဌာဒီနံ ဝသေန အနုရူပံ သလ္လက္ခေတ္ဝာ ပမာဏံ ကာတဗ္ဗံ။

    192.Cīvaracchaviyoti channaṃ cīvarānaṃ, channaṃ anulomacīvarānañca aññataracīvaracchaviyoti attho. Sabbatthāti mañcepi pīṭhepi bhattaggepi antaragharepīti attho. Imāsaṃ pana bhisīnaṃ pamāṇaparicchedopi natthi, mañcapīṭhādīnaṃ vasena anurūpaṃ sallakkhetvā pamāṇaṃ kātabbaṃ.

    ၁၉၃. ‘‘တူလိကာ ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇဋေတ္ဝာ ဗိမ္ဗောဟနံ ကာတုံ, တီဏိ တူလာနိ ရုက္ခတူလံ လတာတူလံ ပောဋကိတူလ’’န္တိ (စူဠဝ. ၂၉၇) ဝုတ္တတ္တာ တူလတ္တယဉ္စ (စူဠဝ. အဋ္ဌ. ၂၉၇; ကင္ခာ. အဋ္ဌ. တူလောနန္ဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ဗိမ္ဗောဟနေ ဝဋ္ဋတိ။ ဣမေဟိ တီဟိ တူလေဟိ သဗ္ဗေသံ ရုက္ခလတာတိဏာနံ တူလံ အနုညာတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဘိသိယံ ပန ကိဉ္စိ တူလံ န ဝဋ္ဋတိယေဝ။ ဘိသိဂဗ္ဘောတိ ဘိသိယာ ဝုတ္တံ စောဠာဒိပဉ္စကံ ဗိမ္ဗောဟနေ အနုညာတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ မိဂပက္ခိနန္တိ သီဟာဒီနံ သဗ္ဗစတုပ္ပဒာနံ ဟံသမောရာဒီနံ သဗ္ဗပက္ခီနံ လောမာနိ ကပ္ပန္တိ။ မသူရကေ အနုညာတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

    193. ‘‘Tūlikā uppannā hoti. Anujānāmi, bhikkhave, vijaṭetvā bimbohanaṃ kātuṃ, tīṇi tūlāni rukkhatūlaṃ latātūlaṃ poṭakitūla’’nti (cūḷava. 297) vuttattā tūlattayañca (cūḷava. aṭṭha. 297; kaṅkhā. aṭṭha. tūlonandasikkhāpadavaṇṇanā) bimbohane vaṭṭati. Imehi tīhi tūlehi sabbesaṃ rukkhalatātiṇānaṃ tūlaṃ anuññātanti veditabbaṃ. Bhisiyaṃ pana kiñci tūlaṃ na vaṭṭatiyeva. Bhisigabbhoti bhisiyā vuttaṃ coḷādipañcakaṃ bimbohane anuññātanti sambandho. Migapakkhinanti sīhādīnaṃ sabbacatuppadānaṃ haṃsamorādīnaṃ sabbapakkhīnaṃ lomāni kappanti. Masūrake anuññātanti sambandho.

    ၁၉၄. ဣဒာနိ ဘိသိယံ ကပ္ပိယာကပ္ပိယံ ဒသ္သေတုံ ‘‘မနုသ္သလောမ’’န္တိအာဒိမာဟ။ ဥဏ္ဏာယန္တိ (စူဠဝ. ၂၉၇; စူဠဝ. အဋ္ဌ. ၂၉၇) ဥဏ္ဏာဘိသိယံ မနုသ္သလောမံ န လဗ္ဘတီတိ အတ္ထော။ ဥဏ္ဏာဘိသိယမ္ပိ မနုသ္သလောမံ ဌပေတ္ဝာ ယေသံ ကေသဉ္စိ ပက္ခိစတုပ္ပဒာနံ လောမံ ဝဋ္ဋတီတိ အတ္ထော။ ပဏ္ဏေတိ ပဏ္ဏဘိသိယဉ္စ ပုပ္ဖဉ္စ သုဒ္ဓံ တမာလပတ္တဉ္စ န လဗ္ဘံ, အဝသေသံ ယံ ကိဉ္စိ ပဏ္ဏံ လဗ္ဘတီတိ အတ္ထော။ တမာလပတ္တကမ္ပိ အညေဟိ မိသ္သံ ဝဋ္ဋတီတိ။ စောဠဝာကတိဏေသု အကပ္ပိယံ နာမ နတ္ထိ။ အာသနဉ္စေဝ အပ္ပဋိဝေက္ခိတံ န လဗ္ဘန္တိ အာသနသာမညတော ပသင္ဂေန ဝုတ္တံ။ အကပ္ပိယသယနဝိနိစ္ဆယော။

    194. Idāni bhisiyaṃ kappiyākappiyaṃ dassetuṃ ‘‘manussaloma’’ntiādimāha. Uṇṇāyanti (cūḷava. 297; cūḷava. aṭṭha. 297) uṇṇābhisiyaṃ manussalomaṃ na labbhatīti attho. Uṇṇābhisiyampi manussalomaṃ ṭhapetvā yesaṃ kesañci pakkhicatuppadānaṃ lomaṃ vaṭṭatīti attho. Paṇṇeti paṇṇabhisiyañca pupphañca suddhaṃ tamālapattañca na labbhaṃ, avasesaṃ yaṃ kiñci paṇṇaṃ labbhatīti attho. Tamālapattakampi aññehi missaṃ vaṭṭatīti. Coḷavākatiṇesu akappiyaṃ nāma natthi. Āsanañceva appaṭivekkhitaṃ na labbhanti āsanasāmaññato pasaṅgena vuttaṃ. Akappiyasayanavinicchayo.

    အကပ္ပိယသယနနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Akappiyasayananiddesavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact