| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / मिलिन्दपञ्हपाळि • Milindapañhapāḷi |
६. आकासङ्गपञ्हो
6. Ākāsaṅgapañho
६. ‘‘भन्ते नागसेन, ‘आकासस्स पञ्च अङ्गानि गहेतब्बानी’ति यं वदेसि, कतमानि तानि पञ्च अङ्गानि गहेतब्बानी’’ति? ‘‘यथा, महाराज, आकासो सब्बसो अगय्हो, एवमेव खो, महाराज, योगिना योगावचरेन सब्बसो किलेसेहि अगय्हेन भवितब्बं। इदं, महाराज, आकासस्स पठमं अङ्गं गहेतब्बं।
6. ‘‘Bhante nāgasena, ‘ākāsassa pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, ākāso sabbaso agayho, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbaso kilesehi agayhena bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, ākāsassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘पुन चपरं, महाराज, आकासो इसितापसभूतदिजगणानुसञ्चरितो, एवमेव खो, महाराज, योगिना योगावचरेन ‘अनिच्चं दुक्खं अनत्ता’ति सङ्खारेसु मानसं सञ्चारयितब्बं। इदं, महाराज, आकासस्स दुतियं अङ्गं गहेतब्बं।
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, ākāso isitāpasabhūtadijagaṇānusañcarito, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ‘aniccaṃ dukkhaṃ anattā’ti saṅkhāresu mānasaṃ sañcārayitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, ākāsassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘पुन चपरं, महाराज, आकासो सन्तासनीयो, एवमेव खो, महाराज , योगिना योगावचरेन सब्बभवपटिसन्धीसु मानसं उब्बेजयितब्बं, अस्सादो न कातब्बो। इदं, महाराज, आकासस्स ततियं अङ्गं गहेतब्बं।
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, ākāso santāsanīyo, evameva kho, mahārāja , yoginā yogāvacarena sabbabhavapaṭisandhīsu mānasaṃ ubbejayitabbaṃ, assādo na kātabbo. Idaṃ, mahārāja, ākāsassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘पुन चपरं, महाराज, आकासो अनन्तो अप्पमाणो अपरिमेय्यो, एवमेव खो, महाराज, योगिना योगावचरेन अनन्तसीलेन अपरिमितञाणेन भवितब्बं। इदं, महाराज, आकासस्स चतुत्थं अङ्गं गहेतब्बं।
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, ākāso ananto appamāṇo aparimeyyo, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena anantasīlena aparimitañāṇena bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, ākāsassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘पुन चपरं, महाराज, आकासो अलग्गो असत्तो अप्पतिट्ठितो अपलिबुद्धो, एवमेव खो , महाराज, योगिना योगावचरेन कुले गणे लाभे आवासे पलिबोधे पच्चये सब्बकिलेसेसु च सब्बत्थ अलग्गेन भवितब्बं, अनासत्तेन अप्पतिट्ठितेन अपलिबुद्धेन भवितब्बं। इदं, महाराज, आकासस्स पञ्चमं अङ्गं गहेतब्बं। भासितम्पेतं, महाराज, भगवता देवातिदेवेन सकं पुत्तं राहुलं ओवदन्तेन – ‘सेय्यथापि, राहुल 1, आकासो न कत्थचि पतिट्ठितो, एवमेव खो त्वं, राहुल, आकाससमं भावनं भावेहि, आकाससमं हि ते, राहुल, भावनं भावयतो उप्पन्ना मनापामनापा फस्सा चित्तं परियादाय ठस्सन्ती’’’ति।
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, ākāso alaggo asatto appatiṭṭhito apalibuddho, evameva kho , mahārāja, yoginā yogāvacarena kule gaṇe lābhe āvāse palibodhe paccaye sabbakilesesu ca sabbattha alaggena bhavitabbaṃ, anāsattena appatiṭṭhitena apalibuddhena bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, ākāsassa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena sakaṃ puttaṃ rāhulaṃ ovadantena – ‘seyyathāpi, rāhula 2, ākāso na katthaci patiṭṭhito, evameva kho tvaṃ, rāhula, ākāsasamaṃ bhāvanaṃ bhāvehi, ākāsasamaṃ hi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ pariyādāya ṭhassantī’’’ti.
आकासङ्गपञ्हो छट्ठो।
Ākāsaṅgapañho chaṭṭho.
Footnotes:
