Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੯. ਅਕ੍ਖਣਸੁਤ੍ਤਂ
9. Akkhaṇasuttaṃ
੨੯. ‘‘‘ਖਣਕਿਚ੍ਚੋ ਲੋਕੋ, ਖਣਕਿਚ੍ਚੋ ਲੋਕੋ’ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਭਾਸਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਸੋ ਜਾਨਾਤਿ ਖਣਂ વਾ ਅਕ੍ਖਣਂ વਾ। ਅਟ੍ਠਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਕ੍ਖਣਾ ਅਸਮਯਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾਸਾਯ। ਕਤਮੇ ਅਟ੍ਠ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਚ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ વਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸੁਗਤੋ ਲੋਕવਿਦੂ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ ਸਤ੍ਥਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ, ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਦੇਸਿਯਤਿ ਓਪਸਮਿਕੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਿਕੋ ਸਮ੍ਬੋਧਗਾਮੀ ਸੁਗਤਪ੍ਪવੇਦਿਤੋ; ਅਯਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਠਮੋ ਅਕ੍ਖਣੋ ਅਸਮਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾਸਾਯ।
29. ‘‘‘Khaṇakicco loko, khaṇakicco loko’ti, bhikkhave, assutavā puthujjano bhāsati, no ca kho so jānāti khaṇaṃ vā akkhaṇaṃ vā. Aṭṭhime, bhikkhave, akkhaṇā asamayā brahmacariyavāsāya. Katame aṭṭha? Idha, bhikkhave, tathāgato ca loke uppanno hoti arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā, dhammo ca desiyati opasamiko parinibbāniko sambodhagāmī sugatappavedito; ayañca puggalo nirayaṃ upapanno hoti. Ayaṃ, bhikkhave, paṭhamo akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਚ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਸਤ੍ਥਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ, ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਦੇਸਿਯਤਿ ਓਪਸਮਿਕੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਿਕੋ ਸਮ੍ਬੋਧਗਾਮੀ ਸੁਗਤਪ੍ਪવੇਦਿਤੋ; ਅਯਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਂ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰…।
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, tathāgato ca loke uppanno hoti…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā, dhammo ca desiyati opasamiko parinibbāniko sambodhagāmī sugatappavedito; ayañca puggalo tiracchānayoniṃ upapanno hoti…pe….
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ…ਪੇ॰… ਅਯਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪੇਤ੍ਤਿવਿਸਯਂ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰…।
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave…pe… ayañca puggalo pettivisayaṃ upapanno hoti…pe….
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ…ਪੇ॰… ਅਯਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਦੀਘਾਯੁਕਂ ਦੇવਨਿਕਾਯਂ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰…।
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave…pe… ayañca puggalo aññataraṃ dīghāyukaṃ devanikāyaṃ upapanno hoti…pe….
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ…ਪੇ॰… ਅਯਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਪਚ੍ਚਾਜਾਤੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਚ ਹੋਤਿ ਅવਿਞ੍ਞਾਤਾਰੇਸੁ ਮਿਲਕ੍ਖੇਸੁ 1, ਯਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ ਗਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਉਪਾਸਕਾਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ…ਪੇ॰… ਪਞ੍ਚਮੋ ਅਕ੍ਖਣੋ ਅਸਮਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾਸਾਯ।
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave…pe… ayañca puggalo paccantimesu janapadesu paccājāto hoti, so ca hoti aviññātāresu milakkhesu 2, yattha natthi gati bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ…pe… pañcamo akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ…ਪੇ॰… ਅਯਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਜ੍ਝਿਮੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਪਚ੍ਚਾਜਾਤੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਚ ਹੋਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ વਿਪਰੀਤਦਸ੍ਸਨੋ – ‘ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਯਿਟ੍ਠਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਹੁਤਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ વਿਪਾਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਅਯਂ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਮਾਤਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਿਤਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਲੋਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤਾ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਯੇ ਇਮਞ੍ਚ ਲੋਕਂ ਪਰਞ੍ਚ ਲੋਕਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਪવੇਦੇਨ੍ਤੀ’ਤਿ…ਪੇ॰…।
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave…pe… ayañca puggalo majjhimesu janapadesu paccājāto hoti, so ca hoti micchādiṭṭhiko viparītadassano – ‘natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammā paṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti…pe….
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ…ਪੇ॰… ਅਯਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਜ੍ਝਿਮੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਪਚ੍ਚਾਜਾਤੋ ਹੋਤਿ , ਸੋ ਚ ਹੋਤਿ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਜਲ਼ੋ ਏਲ਼ਮੂਗੋ ਅਪ੍ਪਟਿਬਲੋ ਸੁਭਾਸਿਤਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਮਞ੍ਞਾਤੁਂ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤ੍ਤਮੋ ਅਕ੍ਖਣੋ ਅਸਮਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾਸਾਯ।
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave…pe… ayañca puggalo majjhimesu janapadesu paccājāto hoti , so ca hoti duppañño jaḷo eḷamūgo appaṭibalo subhāsitadubbhāsitassa atthamaññātuṃ. Ayaṃ, bhikkhave, sattamo akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਚ ਲੋਕੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ…ਪੇ॰… ਸਤ੍ਥਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ। ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਨ ਦੇਸਿਯਤਿ ਓਪਸਮਿਕੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਿਕੋ ਸਮ੍ਬੋਧਗਾਮੀ ਸੁਗਤਪ੍ਪવੇਦਿਤੋ। ਅਯਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਜ੍ਝਿਮੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਪਚ੍ਚਾਜਾਤੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਚ ਹੋਤਿ ਪਞ੍ਞવਾ ਅਜਲ਼ੋ ਅਨੇਲ਼ਮੂਗੋ ਪਟਿਬਲੋ ਸੁਭਾਸਿਤਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਮਞ੍ਞਾਤੁਂ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਟ੍ਠਮੋ ਅਕ੍ਖਣੋ ਅਸਮਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾਸਾਯ। ‘ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਟ੍ਠ ਅਕ੍ਖਣਾ ਅਸਮਯਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾਸਾਯ’’’।
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, tathāgato ca loke anuppanno hoti arahaṃ sammāsambuddho…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. Dhammo ca na desiyati opasamiko parinibbāniko sambodhagāmī sugatappavedito. Ayañca puggalo majjhimesu janapadesu paccājāto hoti, so ca hoti paññavā ajaḷo aneḷamūgo paṭibalo subhāsitadubbhāsitassa atthamaññātuṃ. Ayaṃ, bhikkhave, aṭṭhamo akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya. ‘Ime kho, bhikkhave, aṭṭha akkhaṇā asamayā brahmacariyavāsāya’’’.
‘‘ਏਕੋવ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਖਣੋ ਚ ਸਮਯੋ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾਸਾਯ। ਕਤਮੋ ਏਕੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਚ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ વਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸੁਗਤੋ ਲੋਕવਿਦੂ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ ਸਤ੍ਥਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ। ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਦੇਸਿਯਤਿ ਓਪਸਮਿਕੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਿਕੋ ਸਮ੍ਬੋਧਗਾਮੀ ਸੁਗਤਪ੍ਪવੇਦਿਤੋ। ਅਯਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਜ੍ਝਿਮੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਪਚ੍ਚਾਜਾਤੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਚ ਹੋਤਿ ਪਞ੍ਞવਾ ਅਜਲ਼ੋ ਅਨੇਲ਼ਮੂਗੋ ਪਟਿਬਲੋ ਸੁਭਾਸਿਤਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਮਞ੍ਞਾਤੁਂ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਕੋવ ਖਣੋ ਚ ਸਮਯੋ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾਸਾਯਾ’’ਤਿ।
‘‘Ekova kho, bhikkhave, khaṇo ca samayo ca brahmacariyavāsāya. Katamo eko? Idha, bhikkhave, tathāgato ca loke uppanno hoti arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. Dhammo ca desiyati opasamiko parinibbāniko sambodhagāmī sugatappavedito. Ayañca puggalo majjhimesu janapadesu paccājāto hoti, so ca hoti paññavā ajaḷo aneḷamūgo paṭibalo subhāsitadubbhāsitassa atthamaññātuṃ. Ayaṃ, bhikkhave, ekova khaṇo ca samayo ca brahmacariyavāsāyā’’ti.
ਯੇ ਖਣਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਅਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤਿ ਤੇ ਖਣਂ॥
Ye khaṇaṃ nādhigacchanti, atināmenti te khaṇaṃ.
‘‘ਬਹੂ ਹਿ ਅਕ੍ਖਣਾ વੁਤ੍ਤਾ, ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ।
‘‘Bahū hi akkhaṇā vuttā, maggassa antarāyikā;
ਕਦਾਚਿ ਕਰਹਚਿ ਲੋਕੇ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਤਥਾਗਤਾ॥
Kadāci karahaci loke, uppajjanti tathāgatā.
ਮਨੁਸ੍ਸਪਟਿਲਾਭੋ ਚ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਦੇਸਨਾ।
Manussapaṭilābho ca, saddhammassa ca desanā;
ਖਣਾਤੀਤਾ ਹਿ ਸੋਚਨ੍ਤਿ, ਨਿਰਯਮ੍ਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤਾ॥
Khaṇātītā hi socanti, nirayamhi samappitā.
‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਨਿવੁਤੋ ਪੋਸੋ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਅਪਰਾਧਿਕੋ।
‘‘Avijjānivuto poso, saddhammaṃ aparādhiko;
ਜਾਤਿਮਰਣਸਂਸਾਰਂ, ਚਿਰਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਸ੍ਸਤਿ॥
Jātimaraṇasaṃsāraṃ, ciraṃ paccanubhossati.
‘‘ਯੇ ਚ ਲਦ੍ਧਾ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ ਸੁਪ੍ਪવੇਦਿਤੇ।
‘‘Ye ca laddhā manussattaṃ, saddhamme suppavedite;
ਅਕਂਸੁ ਸਤ੍ਥੁ વਚਨਂ, ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ વਾ॥
Akaṃsu satthu vacanaṃ, karissanti karonti vā.
‘‘ਖਣਂ ਪਚ੍ਚવਿਦੁਂ ਲੋਕੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ।
‘‘Khaṇaṃ paccaviduṃ loke, brahmacariyaṃ anuttaraṃ;
ਯੇ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਤਥਾਗਤਪ੍ਪવੇਦਿਤਂ॥
Ye maggaṃ paṭipajjiṃsu, tathāgatappaveditaṃ.
‘‘ਯੇ ਸਂવਰਾ ਚਕ੍ਖੁਮਤਾ, ਦੇਸਿਤਾਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾ।
‘‘Ye saṃvarā cakkhumatā, desitādiccabandhunā;
‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਅਨੁਸਯੇ ਛੇਤ੍વਾ, ਮਾਰਧੇਯ੍ਯਪਰਾਨੁਗੇ।
‘‘Sabbe anusaye chetvā, māradheyyaparānuge;
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੯. ਅਕ੍ਖਣਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Akkhaṇasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੯. ਅਕ੍ਖਣਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Akkhaṇasuttavaṇṇanā