| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๙. อกฺขณสุตฺตวณฺณนา
9. Akkhaṇasuttavaṇṇanā
๒๙. นวเม ขเณ กิจฺจานิ กโรตีติ ขณกิโจฺจ, โอกาสํ ลภิตฺวาว กิจฺจานิ กโรตีติ อโตฺถฯ ธโมฺมติ จตุสจฺจธโมฺมฯ โอปสมิโกติ กิเลสูปสมาวโหฯ ปรินิพฺพายิโกติ กิเลสปรินิพฺพานกโรฯ จตุมคฺคญาณสงฺขาตํ สโมฺพธิํ คจฺฉติ สมฺปาปุณาตีติ สโมฺพธคามีฯ ทีฆายุกํ เทวนิกายนฺติ อิทํ อสญฺญํ เทวนิกายํ สนฺธาย วุตฺตํฯ อวิญฺญาตาเรสูติ อติวิย อวิญฺญูสุฯ
29. Navame khaṇe kiccāni karotīti khaṇakicco, okāsaṃ labhitvāva kiccāni karotīti attho. Dhammoti catusaccadhammo. Opasamikoti kilesūpasamāvaho. Parinibbāyikoti kilesaparinibbānakaro. Catumaggañāṇasaṅkhātaṃ sambodhiṃ gacchati sampāpuṇātīti sambodhagāmī. Dīghāyukaṃ devanikāyanti idaṃ asaññaṃ devanikāyaṃ sandhāya vuttaṃ. Aviññātāresūti ativiya aviññūsu.
สุปฺปเวทิเตติ สุกถิเตฯ อนฺตรายิกาติ อนฺตรายกราฯ ขโณ เว มา อุปจฺจคาติ อยํ ลโทฺธ ขโณ มา อติกฺกมิฯ อิธ เจว นํ วิราเธตีติ สเจ โกจิ ปมตฺตจารี อิธ อิมํ ขณํ ลภิตฺวาปิ สทฺธมฺมสฺส นิยามตํ อริยมคฺคํ วิราเธติ น สมฺปาเทติฯ อตีตโตฺถติ หาปิตโตฺถฯ จิรตฺตํ อนุตปิสฺสตีติ จิรรตฺตํ โสจิสฺสติฯ ยถา หิ ‘‘อสุกฎฺฐาเน ภณฺฑํ สมุปฺปนฺน’’นฺติ สุตฺวา เอโก วาณิโช น คเจฺฉยฺย, อเญฺญ คนฺตฺวา คเณฺหยฺยุํ, เตสํ ตํ อฎฺฐคุณมฺปิ ทสคุณมฺปิ ภเวยฺยฯ อถ อิตโร ‘‘มม อโตฺถ อติกฺกโนฺต’’ติ อนุตเปยฺย, เอวํ โย อิธ ขณํ ลภิตฺวา อปฺปฎิปชฺชโนฺต สทฺธมฺมสฺส นิยามตํ วิราเธติ, โส อยํ วาณิโชว อตีตโตฺถ จิรํ อนุตปิสฺสติ โสจิสฺสติฯ กิญฺจ ภิโยฺย อวิชฺชานิวุโตติ ตถาฯ ปจฺจวิทุนฺติ ปฎิวิชฺฌิํสุฯ สํวราติ สีลสํวราฯ มารเธยฺยปรานุเคติ มารเธยฺยสงฺขาตํ สํสารํ อนุคเตฯ ปารงฺคตาติ นิพฺพานํ คตาฯ เย ปตฺตา อาสวกฺขยนฺติ เย อรหตฺตํ ปตฺตาฯ เอวมิธ คาถาสุ วฎฺฎวิวฎฺฎํ กถิตํฯ
Suppavediteti sukathite. Antarāyikāti antarāyakarā. Khaṇo ve mā upaccagāti ayaṃ laddho khaṇo mā atikkami. Idhaceva naṃ virādhetīti sace koci pamattacārī idha imaṃ khaṇaṃ labhitvāpi saddhammassa niyāmataṃ ariyamaggaṃ virādheti na sampādeti. Atītatthoti hāpitattho. Cirattaṃ anutapissatīti cirarattaṃ socissati. Yathā hi ‘‘asukaṭṭhāne bhaṇḍaṃ samuppanna’’nti sutvā eko vāṇijo na gaccheyya, aññe gantvā gaṇheyyuṃ, tesaṃ taṃ aṭṭhaguṇampi dasaguṇampi bhaveyya. Atha itaro ‘‘mama attho atikkanto’’ti anutapeyya, evaṃ yo idha khaṇaṃ labhitvā appaṭipajjanto saddhammassa niyāmataṃ virādheti, so ayaṃ vāṇijova atītattho ciraṃ anutapissati socissati. Kiñca bhiyyo avijjānivutoti tathā. Paccavidunti paṭivijjhiṃsu. Saṃvarāti sīlasaṃvarā. Māradheyyaparānugeti māradheyyasaṅkhātaṃ saṃsāraṃ anugate. Pāraṅgatāti nibbānaṃ gatā. Ye pattā āsavakkhayanti ye arahattaṃ pattā. Evamidha gāthāsu vaṭṭavivaṭṭaṃ kathitaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๙. อกฺขณสุตฺตํ • 9. Akkhaṇasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๙. อกฺขณสุตฺตวณฺณนา • 9. Akkhaṇasuttavaṇṇanā
