| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
२. अक्कोससुत्तवण्णना
2. Akkosasuttavaṇṇanā
१८८. दुतिये अक्कोसकभारद्वाजोति भारद्वाजोव सो, पञ्चमत्तेहि पन गाथा सतेहि तथागतं अक्कोसन्तो आगतोति। ‘‘अक्कोसकभारद्वाजो’’ति तस्स सङ्गीतिकारेहि नामं गहितं। कुपितो अनत्तमनोति ‘‘समणेन गोतमेन मय्हं जेट्ठकभातरं पब्बाजेन्तेन जानि कता, पक्खो भिन्नो’’ति कोधेन कुपितो दोमनस्सेन च अनत्तमनो हुत्वाति अत्थो। अक्कोसतीति ‘‘चोरोसि, बालोसि, मूळ्होसि, थेनोसि, ओट्ठोसि, मेण्डोसि, गोणोसि, गद्रभोसि, तिरच्छानगतोसि, नेरयिकोसी’’ति दसहि अक्कोसवत्थूहि अक्कोसति। परिभासतीति ‘‘होतु मुण्डकसमणक, ‘अदण्डो अह’न्ति करोसि, इदानि ते राजकुलं गन्त्वा दण्डं आरोपेस्सामी’’तिआदीनि वदन्तो परिभासति नाम।
188. Dutiye akkosakabhāradvājoti bhāradvājova so, pañcamattehi pana gāthā satehi tathāgataṃ akkosanto āgatoti. ‘‘Akkosakabhāradvājo’’ti tassa saṅgītikārehi nāmaṃ gahitaṃ. Kupito anattamanoti ‘‘samaṇena gotamena mayhaṃ jeṭṭhakabhātaraṃ pabbājentena jāni katā, pakkho bhinno’’ti kodhena kupito domanassena ca anattamano hutvāti attho. Akkosatīti ‘‘corosi, bālosi, mūḷhosi, thenosi, oṭṭhosi, meṇḍosi, goṇosi, gadrabhosi, tiracchānagatosi, nerayikosī’’ti dasahi akkosavatthūhi akkosati. Paribhāsatīti ‘‘hotu muṇḍakasamaṇaka, ‘adaṇḍo aha’nti karosi, idāni te rājakulaṃ gantvā daṇḍaṃ āropessāmī’’tiādīni vadanto paribhāsati nāma.
सम्भुञ्जतीति एकतो भुञ्जति। वीतिहरतीति कतस्स पटिकारं करोति। भगवन्तं खो, गोतमन्ति कस्मा एवमाह? ‘‘तवेवेतं, ब्राह्मण, तवेवेतं, ब्राह्मणा’’ति किरस्स सुत्वा। ‘‘इसयो नाम कुपिता सपनं देन्ति किसवच्छादयो विया’’ति अनुस्सववसेन ‘‘सपति मं मञ्ञे समणो गोतमो’’ति भयं उप्पज्जि। तस्मा एवमाह।
Sambhuñjatīti ekato bhuñjati. Vītiharatīti katassa paṭikāraṃ karoti. Bhagavantaṃ kho, gotamanti kasmā evamāha? ‘‘Tavevetaṃ, brāhmaṇa, tavevetaṃ, brāhmaṇā’’ti kirassa sutvā. ‘‘Isayo nāma kupitā sapanaṃ denti kisavacchādayo viyā’’ti anussavavasena ‘‘sapati maṃ maññe samaṇo gotamo’’ti bhayaṃ uppajji. Tasmā evamāha.
दन्तस्साति निब्बिसेवनस्स। तादिनोति तादिलक्खणं पत्तस्स। तस्सेव तेन पापियोति तस्सेव पुग्गलस्स तेन कोधेन पापं होति। सतो उपसम्मतीति सतिया समन्नागतो हुत्वा अधिवासेति। उभिन्नं तिकिच्छन्तानन्ति उभिन्नं तिकिच्छन्तं। अयमेव वा पाठो। यो पुग्गलो सतो उपसम्मति, उभिन्नमत्थं चरति तिकिच्छति साधेति, तं पुग्गलं जना बालोति मञ्ञन्ति। कीदिसा जना? ये धम्मस्स अकोविदा। धम्मस्साति पञ्चक्खन्धधम्मस्स वा चतुसच्चधम्मस्स वा। अकोविदाति तस्मिं धम्मे अकुसला अन्धबालपुथुज्जना। दुतियं।
Dantassāti nibbisevanassa. Tādinoti tādilakkhaṇaṃ pattassa. Tasseva tena pāpiyoti tasseva puggalassa tena kodhena pāpaṃ hoti. Sato upasammatīti satiyā samannāgato hutvā adhivāseti. Ubhinnaṃ tikicchantānanti ubhinnaṃ tikicchantaṃ. Ayameva vā pāṭho. Yo puggalo sato upasammati, ubhinnamatthaṃ carati tikicchati sādheti, taṃ puggalaṃ janā bāloti maññanti. Kīdisā janā? Ye dhammassa akovidā. Dhammassāti pañcakkhandhadhammassa vā catusaccadhammassa vā. Akovidāti tasmiṃ dhamme akusalā andhabālaputhujjanā. Dutiyaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / २. अक्कोससुत्तं • 2. Akkosasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / २. अक्कोससुत्तवण्णना • 2. Akkosasuttavaṇṇanā
