| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๒. อโกฺกสสุตฺตวณฺณนา
2. Akkosasuttavaṇṇanā
๑๘๘. ทุติเย อโกฺกสกภารทฺวาโชติ ภารทฺวาโชว โส, ปญฺจมเตฺตหิ ปน คาถา สเตหิ ตถาคตํ อโกฺกสโนฺต อาคโตติฯ ‘‘อโกฺกสกภารทฺวาโช’’ติ ตสฺส สงฺคีติกาเรหิ นามํ คหิตํฯ กุปิโต อนตฺตมโนติ ‘‘สมเณน โคตเมน มยฺหํ เชฎฺฐกภาตรํ ปพฺพาเชเนฺตน ชานิ กตา, ปโกฺข ภิโนฺน’’ติ โกเธน กุปิโต โทมนเสฺสน จ อนตฺตมโน หุตฺวาติ อโตฺถฯ อโกฺกสตีติ ‘‘โจโรสิ, พาโลสิ, มูโฬฺหสิ, เถโนสิ, โอโฎฺฐสิ, เมโณฺฑสิ, โคโณสิ, คทฺรโภสิ, ติรจฺฉานคโตสิ, เนรยิโกสี’’ติ ทสหิ อโกฺกสวตฺถูหิ อโกฺกสติฯ ปริภาสตีติ ‘‘โหตุ มุณฺฑกสมณก, ‘อทโณฺฑ อห’นฺติ กโรสิ, อิทานิ เต ราชกุลํ คนฺตฺวา ทณฺฑํ อาโรเปสฺสามี’’ติอาทีนิ วทโนฺต ปริภาสติ นามฯ
188. Dutiye akkosakabhāradvājoti bhāradvājova so, pañcamattehi pana gāthā satehi tathāgataṃ akkosanto āgatoti. ‘‘Akkosakabhāradvājo’’ti tassa saṅgītikārehi nāmaṃ gahitaṃ. Kupito anattamanoti ‘‘samaṇena gotamena mayhaṃ jeṭṭhakabhātaraṃ pabbājentena jāni katā, pakkho bhinno’’ti kodhena kupito domanassena ca anattamano hutvāti attho. Akkosatīti ‘‘corosi, bālosi, mūḷhosi, thenosi, oṭṭhosi, meṇḍosi, goṇosi, gadrabhosi, tiracchānagatosi, nerayikosī’’ti dasahi akkosavatthūhi akkosati. Paribhāsatīti ‘‘hotu muṇḍakasamaṇaka, ‘adaṇḍo aha’nti karosi, idāni te rājakulaṃ gantvā daṇḍaṃ āropessāmī’’tiādīni vadanto paribhāsati nāma.
สมฺภุญฺชตีติ เอกโต ภุญฺชติฯ วีติหรตีติ กตสฺส ปฎิการํ กโรติฯ ภควนฺตํ โข, โคตมนฺติ กสฺมา เอวมาห? ‘‘ตเวเวตํ, พฺราหฺมณ, ตเวเวตํ, พฺราหฺมณา’’ติ กิรสฺส สุตฺวาฯ ‘‘อิสโย นาม กุปิตา สปนํ เทนฺติ กิสวจฺฉาทโย วิยา’’ติ อนุสฺสววเสน ‘‘สปติ มํ มเญฺญ สมโณ โคตโม’’ติ ภยํ อุปฺปชฺชิฯ ตสฺมา เอวมาหฯ
Sambhuñjatīti ekato bhuñjati. Vītiharatīti katassa paṭikāraṃ karoti. Bhagavantaṃ kho, gotamanti kasmā evamāha? ‘‘Tavevetaṃ, brāhmaṇa, tavevetaṃ, brāhmaṇā’’ti kirassa sutvā. ‘‘Isayo nāma kupitā sapanaṃ denti kisavacchādayo viyā’’ti anussavavasena ‘‘sapati maṃ maññe samaṇo gotamo’’ti bhayaṃ uppajji. Tasmā evamāha.
ทนฺตสฺสาติ นิพฺพิเสวนสฺสฯ ตาทิโนติ ตาทิลกฺขณํ ปตฺตสฺสฯ ตเสฺสว เตน ปาปิโยติ ตเสฺสว ปุคฺคลสฺส เตน โกเธน ปาปํ โหติฯ สโต อุปสมฺมตีติ สติยา สมนฺนาคโต หุตฺวา อธิวาเสติฯ อุภินฺนํ ติกิจฺฉนฺตานนฺติ อุภินฺนํ ติกิจฺฉนฺตํฯ อยเมว วา ปาโฐฯ โย ปุคฺคโล สโต อุปสมฺมติ, อุภินฺนมตฺถํ จรติ ติกิจฺฉติ สาเธติ, ตํ ปุคฺคลํ ชนา พาโลติ มญฺญนฺติฯ กีทิสา ชนา? เย ธมฺมสฺส อโกวิทาฯ ธมฺมสฺสาติ ปญฺจกฺขนฺธธมฺมสฺส วา จตุสจฺจธมฺมสฺส วาฯ อโกวิทาติ ตสฺมิํ ธเมฺม อกุสลา อนฺธพาลปุถุชฺชนาฯ ทุติยํฯ
Dantassāti nibbisevanassa. Tādinoti tādilakkhaṇaṃ pattassa. Tasseva tena pāpiyoti tasseva puggalassa tena kodhena pāpaṃ hoti. Sato upasammatīti satiyā samannāgato hutvā adhivāseti. Ubhinnaṃ tikicchantānanti ubhinnaṃ tikicchantaṃ. Ayameva vā pāṭho. Yo puggalo sato upasammati, ubhinnamatthaṃ carati tikicchati sādheti, taṃ puggalaṃ janā bāloti maññanti. Kīdisā janā? Ye dhammassa akovidā. Dhammassāti pañcakkhandhadhammassa vā catusaccadhammassa vā. Akovidāti tasmiṃ dhamme akusalā andhabālaputhujjanā. Dutiyaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๒. อโกฺกสสุตฺตํ • 2. Akkosasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๒. อโกฺกสสุตฺตวณฺณนา • 2. Akkosasuttavaṇṇanā
