| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
២. អក្កោសសុត្តវណ្ណនា
2. Akkosasuttavaṇṇanā
១៨៨. ភារទ្វាជោវ សោតិ ភារទ្វាជោ នាម ឯវ សោ ព្រាហ្មណោ។ គោត្តវសេន ហិ តយិទំ នាមំ, វិសេសេន បនេតំ ជាតន្តិ ទស្សេតុំ ‘‘បញ្ចមត្តេហី’’តិអាទិ វុត្តំ។ ជានិកតាតិ ញាតិវគ្គហានិកតា។ បក្ខោ ភិន្នោតិ តតោ ឯវ ញាតិបក្ខោ នដ្ឋោ។ យថា ទោមនស្សិតោ អនត្តមនោតិ វត្តព្ពំ លភតិ, ឯវំ កុបិតោតិ អាហ ‘‘ទោមនស្សេន ចា’’តិ។ ទសហីតិ អនវសេសបរិយាទានវសេន វុត្តំ បញ្ចហិ គាថាសតេហិ អក្កោសន្តោ តថា អក្កោសេយ្យាតិ កត្វា។ តត្ថ បន យេន កេនចិ អក្កោសន្តោបិ អក្កោសតិយេវ នាម។ ករោសិ មម ភាតិកស្ស បព្ពជ្ជំ។
188.Bhāradvājova soti bhāradvājo nāma eva so brāhmaṇo. Gottavasena hi tayidaṃ nāmaṃ, visesena panetaṃ jātanti dassetuṃ ‘‘pañcamattehī’’tiādi vuttaṃ. Jānikatāti ñātivaggahānikatā. Pakkho bhinnoti tato eva ñātipakkho naṭṭho. Yathā domanassito anattamanoti vattabbaṃ labhati, evaṃ kupitoti āha ‘‘domanassena cā’’ti. Dasahīti anavasesapariyādānavasena vuttaṃ pañcahi gāthāsatehi akkosanto tathā akkoseyyāti katvā. Tattha pana yena kenaci akkosantopi akkosatiyeva nāma. Karosi mama bhātikassa pabbajjaṃ.
សម្ភុញ្ជតីតិ សម្ភោគំ ករោតិ។ អក្កោសាទីហិ ឯកតោ ភុញ្ជតិ។ វីតិហរតីតិ ព្យតិហារំ ករោតិ, អក្កោសតោ បច្ចក្កោសនាទិនា វិនិមយំ ករោតីតិ អត្ថោ។ តេនាហ ‘‘កតស្ស បដិការំ ករោតី’’តិ។ អស្ស អនុស្សវវសេន សុត្វា ‘‘សបតិ ម’’ន្តិ សញ្ញិនោ ភយំ ឧប្បជ្ជីតិ យោជនា។ អស្សាតិ ព្រាហ្មណស្ស។ សុត្វាតិ បទំ ឧភយត្ថាបិ យោជេតព្ពំ ‘‘តវេវេតំ ព្រាហ្មណាតិ សុត្វា, អនុស្សវវសេន សុត្វា’’តិ ច។ កាមំ កិសវច្ឆាទយោ សបនំ នាទំសុ, ទេវតានំយេវ ហិ សោ អត្ថោ, សត្តានំ បន តថា សញ្ញា ឧប្បន្នា, សោបិ តថាសញ្ញី អហោសិ។ តេនាហ ‘‘អនុស្សវវសេនា’’តិ។
Sambhuñjatīti sambhogaṃ karoti. Akkosādīhi ekato bhuñjati. Vītiharatīti byatihāraṃ karoti, akkosato paccakkosanādinā vinimayaṃ karotīti attho. Tenāha ‘‘katassa paṭikāraṃ karotī’’ti. Assa anussavavasena sutvā ‘‘sapati ma’’nti saññino bhayaṃ uppajjīti yojanā. Assāti brāhmaṇassa. Sutvāti padaṃ ubhayatthāpi yojetabbaṃ ‘‘tavevetaṃ brāhmaṇāti sutvā, anussavavasena sutvā’’ti ca. Kāmaṃ kisavacchādayo sapanaṃ nādaṃsu, devatānaṃyeva hi so attho, sattānaṃ pana tathā saññā uppannā, sopi tathāsaññī ahosi. Tenāha ‘‘anussavavasenā’’ti.
ទន្តស្ស សព្ពសោ ទមថំ ឧបគតត្តា។ និព្ពិសេវនស្សាតិ រាគទោសាទិហេតុកវិប្ផន្ទនរហិតស្ស។ តស្សេវាតិ បដិកុជ្ឈន្តស្សេវ បុគ្គលស្ស តេន កោធេន បាបំ ហោតិ បាបស្ស សន្តានន្តរសង្កន្តិយា អភាវតោ។ កេចិ បន ‘‘តស្សេវាតិ តស្សេវ បដិកុជ្ឈន្តបុរិសស្ស តេន បដិកុជ្ឈនេន។ បាបិយោតិ បដិកុជ្ឈន្តបុគ្គលស្ស លាមកតរោ’’តិ ឯវមេត្ថ អត្ថំ វទន្តិ។ សតិយា សមន្នាគតោ ហុត្វា បដិសង្ខានេ ឋិតោ អធិវាសេតិ, ន សហោ មូឡ្ហោ ហុត្វាតិ អធិប្បាយោ។ ឧភិន្នំ តិកិច្ឆន្តន្តិ ឧភិន្នំ ឧប្បន្នកោធសង្ខាតំ កិលេសព្យាធិំ តិកិច្ឆន្តំ វូបសមេន្តំ តំ បុគ្គលំ។ យោ បុគ្គលោតិអាទិនា បុរិមាសុ គាថាសុ បវត្តិតានិ បទានិ សម្ពន្ធិត្វា ទស្សេតិ។ បញ្ចសុ ខន្ធេសុ យាថាវតោ វិនីតា អរិយធម្មស្ស កោវិទា នាម ហោន្តីតិ អាហ ‘‘ធម្មស្សាតិ បញ្ចក្ខន្ធធម្មស្សា’’តិ។ ឥទានិ តមត្ថំ បរិបុណ្ណំ កត្វា ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘ចតុសច្ចធម្មស្ស វា’’តិ។
Dantassa sabbaso damathaṃ upagatattā. Nibbisevanassāti rāgadosādihetukavipphandanarahitassa. Tassevāti paṭikujjhantasseva puggalassa tena kodhena pāpaṃ hoti pāpassa santānantarasaṅkantiyā abhāvato. Keci pana ‘‘tassevāti tasseva paṭikujjhantapurisassa tena paṭikujjhanena. Pāpiyoti paṭikujjhantapuggalassa lāmakataro’’ti evamettha atthaṃ vadanti. Satiyā samannāgato hutvā paṭisaṅkhāne ṭhito adhivāseti, na saho mūḷho hutvāti adhippāyo. Ubhinnaṃ tikicchantanti ubhinnaṃ uppannakodhasaṅkhātaṃ kilesabyādhiṃ tikicchantaṃ vūpasamentaṃ taṃ puggalaṃ. Yo puggalotiādinā purimāsu gāthāsu pavattitāni padāni sambandhitvā dasseti. Pañcasu khandhesu yāthāvato vinītā ariyadhammassa kovidā nāma hontīti āha ‘‘dhammassāti pañcakkhandhadhammassā’’ti. Idāni tamatthaṃ paripuṇṇaṃ katvā dassento āha ‘‘catusaccadhammassa vā’’ti.
អក្កោសសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Akkosasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ២. អក្កោសសុត្តំ • 2. Akkosasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ២. អក្កោសសុត្តវណ្ណនា • 2. Akkosasuttavaṇṇanā
