| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
2. අක්‌කොසසුත්‌තවණ්‌ණනා
2. Akkosasuttavaṇṇanā
188. භාරද්‌වාජොව සොති භාරද්‌වාජො නාම එව සො බ්‍රාහ්‌මණො. ගොත්‌තවසෙන හි තයිදං නාමං, විසෙසෙන පනෙතං ජාතන්‌ති දස්‌සෙතුං ‘‘පඤ්‌චමත්‌තෙහී’’තිආදි වුත්‌තං. ජානිකතාති ඤාතිවග්‌ගහානිකතා. පක්‌ඛො භින්‌නොති තතො එව ඤාතිපක්‌ඛො නට්‌ඨො. යථා දොමනස්‌සිතො අනත්‌තමනොති වත්‌තබ්‌බං ලභති, එවං කුපිතොති ආහ ‘‘දොමනස්‌සෙන චා’’ති. දසහීති අනවසෙසපරියාදානවසෙන වුත්‌තං පඤ්‌චහි ගාථාසතෙහි අක්‌කොසන්‌තො තථා අක්‌කොසෙය්‍යාති කත්‌වා. තත්‌ථ පන යෙන කෙනචි අක්‌කොසන්‌තොපි අක්‌කොසතියෙව නාම. කරොසි මම භාතිකස්‌ස පබ්‌බජ්‌ජං.
188.Bhāradvājova soti bhāradvājo nāma eva so brāhmaṇo. Gottavasena hi tayidaṃ nāmaṃ, visesena panetaṃ jātanti dassetuṃ ‘‘pañcamattehī’’tiādi vuttaṃ. Jānikatāti ñātivaggahānikatā. Pakkho bhinnoti tato eva ñātipakkho naṭṭho. Yathā domanassito anattamanoti vattabbaṃ labhati, evaṃ kupitoti āha ‘‘domanassena cā’’ti. Dasahīti anavasesapariyādānavasena vuttaṃ pañcahi gāthāsatehi akkosanto tathā akkoseyyāti katvā. Tattha pana yena kenaci akkosantopi akkosatiyeva nāma. Karosi mama bhātikassa pabbajjaṃ.
සම්‌භුඤ්‌ජතීති සම්‌භොගං කරොති. අක්‌කොසාදීහි එකතො භුඤ්‌ජති. වීතිහරතීති බ්‍යතිහාරං කරොති, අක්‌කොසතො පච්‌චක්‌කොසනාදිනා විනිමයං කරොතීති අත්‌ථො. තෙනාහ ‘‘කතස්‌ස පටිකාරං කරොතී’’ති. අස්‌ස අනුස්‌සවවසෙන සුත්‌වා ‘‘සපති ම’’න්‌ති සඤ්‌ඤිනො භයං උප්‌පජ්‌ජීති යොජනා. අස්‌සාති බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස. සුත්‌වාති පදං උභයත්‌ථාපි යොජෙතබ්‌බං ‘‘තවෙවෙතං බ්‍රාහ්‌මණාති සුත්‌වා, අනුස්‌සවවසෙන සුත්‌වා’’ති ච. කාමං කිසවච්‌ඡාදයො සපනං නාදංසු, දෙවතානංයෙව හි සො අත්‌ථො, සත්‌තානං පන තථා සඤ්‌ඤා උප්‌පන්‌නා, සොපි තථාසඤ්‌ඤී අහොසි. තෙනාහ ‘‘අනුස්‌සවවසෙනා’’ති.
Sambhuñjatīti sambhogaṃ karoti. Akkosādīhi ekato bhuñjati. Vītiharatīti byatihāraṃ karoti, akkosato paccakkosanādinā vinimayaṃ karotīti attho. Tenāha ‘‘katassa paṭikāraṃ karotī’’ti. Assa anussavavasena sutvā ‘‘sapati ma’’nti saññino bhayaṃ uppajjīti yojanā. Assāti brāhmaṇassa. Sutvāti padaṃ ubhayatthāpi yojetabbaṃ ‘‘tavevetaṃ brāhmaṇāti sutvā, anussavavasena sutvā’’ti ca. Kāmaṃ kisavacchādayo sapanaṃ nādaṃsu, devatānaṃyeva hi so attho, sattānaṃ pana tathā saññā uppannā, sopi tathāsaññī ahosi. Tenāha ‘‘anussavavasenā’’ti.
දන්‌තස්‌ස සබ්‌බසො දමථං උපගතත්‌තා. නිබ්‌බිසෙවනස්‌සාති රාගදොසාදිහෙතුකවිප්‌ඵන්‌දනරහිතස්‌ස. තස්‌සෙවාති පටිකුජ්‌ඣන්‌තස්‌සෙව පුග්‌ගලස්‌ස තෙන කොධෙන පාපං හොති පාපස්‌ස සන්‌තානන්‌තරසඞ්‌කන්‌තියා අභාවතො. කෙචි පන ‘‘තස්‌සෙවාති තස්‌සෙව පටිකුජ්‌ඣන්‌තපුරිසස්‌ස තෙන පටිකුජ්‌ඣනෙන. පාපියොති පටිකුජ්‌ඣන්‌තපුග්‌ගලස්‌ස ලාමකතරො’’ති එවමෙත්‌ථ අත්‌ථං වදන්‌ති. සතියා සමන්‌නාගතො හුත්‌වා පටිසඞ්‌ඛානෙ ඨිතො අධිවාසෙති, න සහො මූළ්‌හො හුත්‌වාති අධිප්‌පායො. උභින්‌නං තිකිච්‌ඡන්‌තන්‌ති උභින්‌නං උප්‌පන්‌නකොධසඞ්‌ඛාතං කිලෙසබ්‍යාධිං තිකිච්‌ඡන්‌තං වූපසමෙන්‌තං තං පුග්‌ගලං. යො පුග්‌ගලොතිආදිනා පුරිමාසු ගාථාසු පවත්‌තිතානි පදානි සම්‌බන්‌ධිත්‌වා දස්‌සෙති. පඤ්‌චසු ඛන්‌ධෙසු යාථාවතො විනීතා අරියධම්‌මස්‌ස කොවිදා නාම හොන්‌තීති ආහ ‘‘ධම්‌මස්‌සාති පඤ්‌චක්‌ඛන්‌ධධම්‌මස්‌සා’’ති. ඉදානි තමත්‌ථං පරිපුණ්‌ණං කත්‌වා දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘චතුසච්‌චධම්‌මස්‌ස වා’’ති.
Dantassa sabbaso damathaṃ upagatattā. Nibbisevanassāti rāgadosādihetukavipphandanarahitassa. Tassevāti paṭikujjhantasseva puggalassa tena kodhena pāpaṃ hoti pāpassa santānantarasaṅkantiyā abhāvato. Keci pana ‘‘tassevāti tasseva paṭikujjhantapurisassa tena paṭikujjhanena. Pāpiyoti paṭikujjhantapuggalassa lāmakataro’’ti evamettha atthaṃ vadanti. Satiyā samannāgato hutvā paṭisaṅkhāne ṭhito adhivāseti, na saho mūḷho hutvāti adhippāyo. Ubhinnaṃ tikicchantanti ubhinnaṃ uppannakodhasaṅkhātaṃ kilesabyādhiṃ tikicchantaṃ vūpasamentaṃ taṃ puggalaṃ. Yo puggalotiādinā purimāsu gāthāsu pavattitāni padāni sambandhitvā dasseti. Pañcasu khandhesu yāthāvato vinītā ariyadhammassa kovidā nāma hontīti āha ‘‘dhammassāti pañcakkhandhadhammassā’’ti. Idāni tamatthaṃ paripuṇṇaṃ katvā dassento āha ‘‘catusaccadhammassa vā’’ti.
අක්‌කොසසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Akkosasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 2. අක්‌කොසසුත්‌තං • 2. Akkosasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 2. අක්‌කොසසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Akkosasuttavaṇṇanā
