| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ធម្មសង្គណី-មូលដីកា • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
អកុសលកម្មបថកថាវណ្ណនា
Akusalakammapathakathāvaṇṇanā
សរសេនេវ ច បតនសភាវស្ស បាណស្ស អន្តរា ឯវ អតីវ បាតនំ អតិបាតោ, សណិកំ បតិតុំ អទត្វាវ សីឃំ បាតនន្តិ អត្ថោ។ អតិក្កម្ម វា សត្ថាទីហិ អភិភវិត្វា បាតនំ អតិបាតោ។ បយោគវត្ថុមហន្តតាទីហិ មហាសាវជ្ជតា តេហិ បច្ចយេហិ ឧប្បជ្ជមានាយ ចេតនាយ ពលវភាវតោ។ យថាវុត្តបច្ចយវិបរិយាយេបិ តំតំបច្ចយេហិ ឧប្បជ្ជមានាយ ចេតនាយ ពលវាពលវវសេនេវ អប្បសាវជ្ជមហាសាវជ្ជតា វេទិតព្ពា។ ឥទ្ធិមយោ កម្មវិបាកជិទ្ធិមយោ ទាឋាកោដិកាទីនំ វិយ។
Saraseneva ca patanasabhāvassa pāṇassa antarā eva atīva pātanaṃ atipāto, saṇikaṃ patituṃ adatvāva sīghaṃ pātananti attho. Atikkamma vā satthādīhi abhibhavitvā pātanaṃ atipāto. Payogavatthumahantatādīhi mahāsāvajjatā tehi paccayehi uppajjamānāya cetanāya balavabhāvato. Yathāvuttapaccayavipariyāyepi taṃtaṃpaccayehi uppajjamānāya cetanāya balavābalavavaseneva appasāvajjamahāsāvajjatā veditabbā. Iddhimayo kammavipākajiddhimayo dāṭhākoṭikādīnaṃ viya.
គោត្តរក្ខិតា សគោត្តេហិ រក្ខិតា។ ធម្មរក្ខិតា សហធម្មិកេហិ រក្ខិតា។ សសាមិកា សារក្ខា។ យស្សា គមនេ រញ្ញា ទណ្ឌោ ឋបិតោ, សា សបរិទណ្ឌា។ អត្ថភញ្ជកោតិ កម្មបថប្បត្តំ វុត្តំ។ កម្មបថកថា ហេសាតិ។ អត្តនោ សន្តកំ អទាតុកាមតាយាតិអាទិ មុសាវាទសាមញ្ញតោ វុត្តំ។ ហសាធិប្បាយេន វិសំវាទនបុរេក្ខារស្សេវ មុសាវាទោ។ សុញ្ញភាវន្តិ បីតិវិរហិតតាយ រិត្តតំ។ អត្ថវិបន្នតាយ ន ហទយង្គមា។ អគ្គណ្ហន្តេតិ អសទ្ទហន្តេ កម្មបថភេទោ ន ហោតិ។ យោ កោចិ បន សម្ផប្បលាបោ ទ្វីហិ សម្ភារេហិ សិជ្ឈតីតិ។ អត្តនោ បរិណាមនំ ចិត្តេនេវាតិ វេទិតព្ពំ។ មិច្ឆា បស្សតីតិ វិតថំ បស្សតិ។
Gottarakkhitā sagottehi rakkhitā. Dhammarakkhitā sahadhammikehi rakkhitā. Sasāmikā sārakkhā. Yassā gamane raññā daṇḍo ṭhapito, sā saparidaṇḍā. Atthabhañjakoti kammapathappattaṃ vuttaṃ. Kammapathakathā hesāti. Attano santakaṃ adātukāmatāyātiādi musāvādasāmaññato vuttaṃ. Hasādhippāyena visaṃvādanapurekkhārasseva musāvādo. Suññabhāvanti pītivirahitatāya rittataṃ. Atthavipannatāya na hadayaṅgamā. Aggaṇhanteti asaddahante kammapathabhedo na hoti. Yo koci pana samphappalāpo dvīhi sambhārehi sijjhatīti. Attano pariṇāmanaṃ cittenevāti veditabbaṃ. Micchā passatīti vitathaṃ passati.
កោដ្ឋាសតោតិ ផស្សបញ្ចមកាទីសុ ចិត្តង្គកោដ្ឋាសេសុ យេ កោដ្ឋាសា ហោន្តិ, តតោតិ អត្ថោ។ ននុ ច ចេតនា កម្មបថេសុ ន វុត្តាតិ បដិបាដិយា សត្តន្នំ កម្មបថភាវោ ន យុត្តោតិ? ន, អវចនស្ស អញ្ញហេតុត្តា។ ន ហិ ចេតនាយ អកម្មបថត្តា កម្មបថរាសិម្ហិ អវចនំ, កទាចិ បន កម្មបថោ ហោតិ, ន សព្ពទាតិ កម្មបថភាវស្ស អនិយតត្តា អវចនំ។ យទា បន កម្មបថោ ហោតិ, តទា កម្មបថរាសិសង្គហោ ន និវារិតោតិ។ ‘‘បញ្ច សិក្ខាបទា បរិត្តារម្មណា ឯវា’’តិ ឯតេន អទិន្នាទានាទីនំ សត្តារម្មណភាវវិរោធំ ‘‘សត្តសង្ខាតេ សង្ខារេ ឯវ អារព្ភ បវត្តិតោ’’តិ សយមេវ បរិហរិស្សតិ។ ‘‘នត្ថិ សត្តា ឱបបាតិកា’’តិ បវត្តមានា ទិដ្ឋិ តេភូមកធម្មវិសយាវាតិ សង្ខារារម្មណតា វុត្តា។ វិបាកនិស្សន្ទផលានិ យថាក្កមំ និរយាទិវិបាកទុគ្គតតាទីនិ។
Koṭṭhāsatoti phassapañcamakādīsu cittaṅgakoṭṭhāsesu ye koṭṭhāsā honti, tatoti attho. Nanu ca cetanā kammapathesu na vuttāti paṭipāṭiyā sattannaṃ kammapathabhāvo na yuttoti? Na, avacanassa aññahetuttā. Na hi cetanāya akammapathattā kammapatharāsimhi avacanaṃ, kadāci pana kammapatho hoti, na sabbadāti kammapathabhāvassa aniyatattā avacanaṃ. Yadā pana kammapatho hoti, tadā kammapatharāsisaṅgaho na nivāritoti. ‘‘Pañca sikkhāpadā parittārammaṇā evā’’ti etena adinnādānādīnaṃ sattārammaṇabhāvavirodhaṃ ‘‘sattasaṅkhāte saṅkhāre eva ārabbha pavattito’’ti sayameva pariharissati. ‘‘Natthi sattā opapātikā’’ti pavattamānā diṭṭhi tebhūmakadhammavisayāvāti saṅkhārārammaṇatā vuttā. Vipākanissandaphalāni yathākkamaṃ nirayādivipākaduggatatādīni.
អកុសលកម្មបថកថាវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Akusalakammapathakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ធម្មសង្គណី-អនុដីកា • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / អកុសលកម្មបថកថាវណ្ណនា • Akusalakammapathakathāvaṇṇanā
