| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
೯. ಅಕುಸಲಮೂಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
9. Akusalamūlasuttavaṇṇanā
೭೦. ನವಮೇ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನೀತಿ ಅಕುಸಲಾನಂ ಮೂಲಾನಿ, ಅಕುಸಲಾನಿ ಚ ತಾನಿ ಮೂಲಾನಿ ಚಾತಿ ವಾ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನಿ। ಯದಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಲೋಭೋತಿ ಯೋಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಲೋಭೋ। ತದಪಿ ಅಕುಸಲಮೂಲನ್ತಿ ಸೋಪಿ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ। ಅಕುಸಲಮೂಲಂ ವಾ ಸನ್ಧಾಯ ಇಧ ತಮ್ಪೀತಿ ಅತ್ಥೋ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ನಯೋ ನೇತಬ್ಬೋ। ಅಭಿಸಙ್ಖರೋತೀತಿ ಆಯೂಹತಿ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡೇತಿ ರಾಸಿಂ ಕರೋತಿ। ಅಸತಾ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಾದಯತೀತಿ ಅಭೂತೇನ ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ತಸ್ಸ ಅಭೂತಂ ದೋಸಂ ವತ್ವಾ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ। ವಧೇನ ವಾತಿಆದಿ ಯೇನಾಕಾರೇನ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಜಾನಿಯಾತಿ ಧನಜಾನಿಯಾ। ಪಬ್ಬಾಜನಾಯಾತಿ ಗಾಮತೋ ವಾ ರಟ್ಠತೋ ವಾ ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಕಮ್ಮೇನ । ಬಲವಮ್ಹೀತಿ ಅಹಮಸ್ಮಿ ಬಲವಾ। ಬಲತ್ಥೋ ಇತಿಪೀತಿ ಬಲೇನ ಮೇ ಅತ್ಥೋ ಇತಿಪಿ, ಬಲೇ ವಾ ಠಿತೋಮ್ಹೀತಿಪಿ ವದತಿ।
70. Navame akusalamūlānīti akusalānaṃ mūlāni, akusalāni ca tāni mūlāni cāti vā akusalamūlāni. Yadapi, bhikkhave, lobhoti yopi, bhikkhave, lobho. Tadapiakusalamūlanti sopi akusalamūlaṃ. Akusalamūlaṃ vā sandhāya idha tampīti attho vaṭṭatiyeva. Etenupāyena sabbattha nayo netabbo. Abhisaṅkharotīti āyūhati sampiṇḍeti rāsiṃ karoti. Asatā dukkhaṃ uppādayatīti abhūtena avijjamānena yaṃkiñci tassa abhūtaṃ dosaṃ vatvā dukkhaṃ uppādeti. Vadhena vātiādi yenākārena dukkhaṃ uppādeti, taṃ dassetuṃ vuttaṃ. Tattha jāniyāti dhanajāniyā. Pabbājanāyāti gāmato vā raṭṭhato vā pabbājanīyakammena . Balavamhīti ahamasmi balavā. Balattho itipīti balena me attho itipi, bale vā ṭhitomhītipi vadati.
ಅಕಾಲವಾದೀತಿ ಕಾಲಸ್ಮಿಂ ನ ವದತಿ, ಅಕಾಲಸ್ಮಿಂ ವದತಿ ನಾಮ। ಅಭೂತವಾದೀತಿ ಭೂತಂ ನ ವದತಿ , ಅಭೂತಂ ವದತಿ ನಾಮ। ಅನತ್ಥವಾದೀತಿ ಅತ್ಥಂ ನ ವದತಿ, ಅನತ್ಥಂ ವದತಿ ನಾಮ। ಅಧಮ್ಮವಾದೀತಿ ಧಮ್ಮಂ ನ ವದತಿ, ಅಧಮ್ಮಂ ವದತಿ ನಾಮ। ಅವಿನಯವಾದೀತಿ ವಿನಯಂ ನ ವದತಿ, ಅವಿನಯಂ ವದತಿ ನಾಮ।
Akālavādīti kālasmiṃ na vadati, akālasmiṃ vadati nāma. Abhūtavādīti bhūtaṃ na vadati , abhūtaṃ vadati nāma. Anatthavādīti atthaṃ na vadati, anatthaṃ vadati nāma. Adhammavādīti dhammaṃ na vadati, adhammaṃ vadati nāma. Avinayavādīti vinayaṃ na vadati, avinayaṃ vadati nāma.
ತಥಾ ಹಾಯನ್ತಿ ತಥಾ ಹಿ ಅಯಂ। ನ ಆತಪ್ಪಂ ಕರೋತಿ ತಸ್ಸ ನಿಬ್ಬೇಠನಾಯಾತಿ ತಸ್ಸ ಅಭೂತಸ್ಸ ನಿಬ್ಬೇಠನತ್ಥಾಯ ವೀರಿಯಂ ನ ಕರೋತಿ। ಇತಿಪೇತಂ ಅತಚ್ಛನ್ತಿ ಇಮಿನಾಪಿ ಕಾರಣೇನ ಏತಂ ಅತಚ್ಛಂ। ಇತರಂ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ।
Tathā hāyanti tathā hi ayaṃ. Na ātappaṃ karoti tassa nibbeṭhanāyāti tassa abhūtassa nibbeṭhanatthāya vīriyaṃ na karoti. Itipetaṃ atacchanti imināpi kāraṇena etaṃ atacchaṃ. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ.
ದುಗ್ಗತಿ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾತಿ ನಿರಯಾದಿಕಾ ದುಗ್ಗತಿ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ, ಸಾ ಅಸ್ಸ ಅವಸ್ಸಭಾವಿನೀ, ತತ್ಥಾನೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉದ್ಧಸ್ತೋತಿ ಉಪರಿ ಧಂಸಿತೋ। ಪರಿಯೋನದ್ಧೋತಿ ಸಮನ್ತಾ ಓನದ್ಧೋ। ಅನಯಂ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ಅವುಡ್ಢಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಬ್ಯಸನಂ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ವಿನಾಸಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಗಿಮ್ಹಕಾಲಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಮಾಲುವಾಸಿಪಾಟಿಕಾಯ ಫಲಿತಾಯ ಬೀಜಾನಿ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ವಟರುಕ್ಖಾದೀನಂ ಮೂಲೇ ಪತನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಯಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಮೂಲೇ ತೀಸು ದಿಸಾಸು ತೀಣಿ ಬೀಜಾನಿ ಪತಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖೇ ಪಾವುಸ್ಸಕೇನ ಮೇಘೇನ ಅಭಿವಟ್ಠೇ ತೀಹಿ ಬೀಜೇಹಿ ತಯೋ ಅಙ್ಕುರಾ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತಂ ರುಕ್ಖಂ ಅಲ್ಲೀಯನ್ತಿ। ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ರುಕ್ಖದೇವತಾಯೋ ಸಕಭಾವೇನ ಸಣ್ಠಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ। ತೇಪಿ ಅಙ್ಕುರಾ ವಡ್ಢಮಾನಾ ಲತಾಭಾವಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ತಂ ರುಕ್ಖಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬವಿಟಪಸಾಖಾಪಸಾಖಾ ಸಂಸಿಬ್ಬಿತ್ವಾ ತಂ ರುಕ್ಖಂ ಉಪರಿ ಪರಿಯೋನನ್ಧನ್ತಿ। ಸೋ ಮಾಲುವಾಲತಾಹಿ ಸಂಸಿಬ್ಬಿತೋ ಘನೇಹಿ ಮಹನ್ತೇಹಿ ಮಾಲುವಾಪತ್ತೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನೋ ದೇವೇ ವಾ ವಸ್ಸನ್ತೇ ವಾತೇ ವಾ ವಾಯನ್ತೇ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪಲುಜ್ಜಿತ್ವಾ ಖಾಣುಮತ್ತಮೇವ ಅವಸಿಸ್ಸತಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ।
Duggati pāṭikaṅkhāti nirayādikā duggati icchitabbā, sā assa avassabhāvinī, tatthānena nibbattitabbanti attho. Uddhastoti upari dhaṃsito. Pariyonaddhoti samantā onaddho. Anayaṃ āpajjatīti avuḍḍhiṃ āpajjati. Byasanaṃāpajjatīti vināsaṃ āpajjati. Gimhakālasmiñhi māluvāsipāṭikāya phalitāya bījāni uppatitvā vaṭarukkhādīnaṃ mūle patanti. Tattha yassa rukkhassa mūle tīsu disāsu tīṇi bījāni patitāni honti, tasmiṃ rukkhe pāvussakena meghena abhivaṭṭhe tīhi bījehi tayo aṅkurā uṭṭhahitvā taṃ rukkhaṃ allīyanti. Tato paṭṭhāya rukkhadevatāyo sakabhāvena saṇṭhātuṃ na sakkonti. Tepi aṅkurā vaḍḍhamānā latābhāvaṃ āpajjitvā taṃ rukkhaṃ abhiruhitvā sabbaviṭapasākhāpasākhā saṃsibbitvā taṃ rukkhaṃ upari pariyonandhanti. So māluvālatāhi saṃsibbito ghanehi mahantehi māluvāpattehi sañchanno deve vā vassante vāte vā vāyante tattha tattha palujjitvā khāṇumattameva avasissati. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
ಏವಮೇವ ಖೋತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಇದಂ ಓಪಮ್ಮಸಂಸನ್ದನಂ – ಸಾಲಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರರುಕ್ಖೋ ವಿಯ ಹಿ ಅಯಂ ಸತ್ತೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ, ತಿಸ್ಸೋ ಮಾಲುವಾಲತಾ ವಿಯ ತೀಣಿ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನಿ, ಯಾವ ರುಕ್ಖಸಾಖಾ ಅಸಮ್ಪತ್ತಾ, ತಾವ ತಾಸಂ ಲತಾನಂ ಉಜುಕಂ ರುಕ್ಖಾರೋಹನಂ ವಿಯ ಲೋಭಾದೀನಂ ದ್ವಾರಂ ಅಸಮ್ಪತ್ತಕಾಲೋ, ಸಾಖಾನುಸಾರೇನ ಗಮನಕಾಲೋ ವಿಯ ದ್ವಾರವಸೇನ ಗಮನಕಾಲೋ, ಪರಿಯೋನದ್ಧಕಾಲೋ ವಿಯ ಲೋಭಾದೀಹಿ ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಕಾಲೋ, ಖುದ್ದಕಸಾಖಾನಂ ಪಲುಜ್ಜನಕಾಲೋ ವಿಯ ದ್ವಾರಪ್ಪತ್ತಾನಂ ಕಿಲೇಸಾನಂ ವಸೇನ ಖುದ್ದಾನುಖುದ್ದಕಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪನ್ನಕಾಲೋ, ಮಹಾಸಾಖಾನಂ ಪಲುಜ್ಜನಕಾಲೋ ವಿಯ ಗರುಕಾಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನಕಾಲೋ, ಲತಾನುಸಾರೇನ ಓತಿಣ್ಣೇನ ಉದಕೇನ ಮೂಲೇಸು ತಿನ್ತೇಸು ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಭೂಮಿಯಂ ಪತನಕಾಲೋ ವಿಯ ಕಮೇನ ಚತ್ತಾರಿ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಚತೂಸು ಅಪಾಯೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತನಕಾಲೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।
Evameva khoti ettha pana idaṃ opammasaṃsandanaṃ – sālādīsu aññatararukkho viya hi ayaṃ satto daṭṭhabbo, tisso māluvālatā viya tīṇi akusalamūlāni, yāva rukkhasākhā asampattā, tāva tāsaṃ latānaṃ ujukaṃ rukkhārohanaṃ viya lobhādīnaṃ dvāraṃ asampattakālo, sākhānusārena gamanakālo viya dvāravasena gamanakālo, pariyonaddhakālo viya lobhādīhi pariyuṭṭhitakālo, khuddakasākhānaṃ palujjanakālo viya dvārappattānaṃ kilesānaṃ vasena khuddānukhuddakā āpattiyo āpannakālo, mahāsākhānaṃ palujjanakālo viya garukāpattiṃ āpannakālo, latānusārena otiṇṇena udakena mūlesu tintesu rukkhassa bhūmiyaṃ patanakālo viya kamena cattāri pārājikāni āpajjitvā catūsu apāyesu nibbattanakālo daṭṭhabbo.
ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೋ ವುತ್ತವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಏವಮೇವ ಖೋತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಇದಂ ಓಪಮ್ಮಸಂಸನ್ದನಂ – ಸಾಲಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರರುಕ್ಖೋ ವಿಯ ಅಯಂ ಸತ್ತೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ, ತಿಸ್ಸೋ ಮಾಲುವಾಲತಾ ವಿಯ ತೀಣಿ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನಿ, ತಾಸಂ ಅಪ್ಪವತ್ತಿಂ ಕಾತುಂ ಆಗತಪುರಿಸೋ ವಿಯ ಯೋಗಾವಚರೋ, ಕುದ್ದಾಲೋ ವಿಯ ಪಞ್ಞಾ, ಕುದ್ದಾಲಪಿಟಕಂ ವಿಯ ಸದ್ಧಾಪಿಟಕಂ, ಪಲಿಖನನಖಣಿತ್ತಿ ವಿಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾ, ಖಣಿತ್ತಿಯಾ ಮೂಲಚ್ಛೇದನಂ ವಿಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣೇನ ಅವಿಜ್ಜಾಮೂಲಸ್ಸ ಛಿನ್ದನಕಾಲೋ, ಖಣ್ಡಾಖಣ್ಡಿಕಂ ಛಿನ್ದನಕಾಲೋ ವಿಯ ಖನ್ಧವಸೇನ ದಿಟ್ಠಕಾಲೋ, ಫಾಲನಕಾಲೋ ವಿಯ ಮಗ್ಗಞಾಣೇನ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಸಮುಗ್ಘಾತಿತಕಾಲೋ, ಮಸಿಕರಣಕಾಲೋ ವಿಯ ಧರಮಾನಕಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಕಾಲೋ, ಮಹಾವಾತೇ ಓಪುಣಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪವತ್ತನಕಾಲೋ ವಿಯ ಉಪಾದಿನ್ನಕಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ಅಪ್ಪಟಿಸನ್ಧಿಕನಿರೋಧೇನ ನಿರುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಪುನಬ್ಭವೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಅಗ್ಗಹಣಕಾಲೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ವಟ್ಟವಿವಟ್ಟಂ ಕಥಿತಂ।
Sukkapakkho vuttavipallāsena veditabbo. Evameva khoti ettha pana idaṃ opammasaṃsandanaṃ – sālādīsu aññatararukkho viya ayaṃ satto daṭṭhabbo, tisso māluvālatā viya tīṇi akusalamūlāni, tāsaṃ appavattiṃ kātuṃ āgatapuriso viya yogāvacaro, kuddālo viya paññā, kuddālapiṭakaṃ viya saddhāpiṭakaṃ, palikhananakhaṇitti viya vipassanāpaññā, khaṇittiyā mūlacchedanaṃ viya vipassanāñāṇena avijjāmūlassa chindanakālo, khaṇḍākhaṇḍikaṃ chindanakālo viya khandhavasena diṭṭhakālo, phālanakālo viya maggañāṇena kilesānaṃ samugghātitakālo, masikaraṇakālo viya dharamānakapañcakkhandhakālo, mahāvāte opuṇitvā appavattanakālo viya upādinnakakkhandhānaṃ appaṭisandhikanirodhena nirujjhitvā punabbhave paṭisandhiaggahaṇakālo daṭṭhabboti. Imasmiṃ sutte vaṭṭavivaṭṭaṃ kathitaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೯. ಅಕುಸಲಮೂಲಸುತ್ತಂ • 9. Akusalamūlasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೯. ಅಕುಸಲಮೂಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 9. Akusalamūlasuttavaṇṇanā
