Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya

    ८. अलब्भनीयठानसुत्तं

    8. Alabbhanīyaṭhānasuttaṃ

    ४८. ‘‘पञ्‍चिमानि, भिक्खवे, अलब्भनीयानि ठानानि समणेन वा ब्राह्मणेन वा देवेन वा मारेन वा ब्रह्मुना वा केनचि वा लोकस्मिं। कतमानि पञ्‍च? ‘जराधम्मं मा जीरी’ति अलब्भनीयं ठानं समणेन वा ब्राह्मणेन वा देवेन वा मारेन वा ब्रह्मुना वा केनचि वा लोकस्मिं। ‘ब्याधिधम्मं मा ब्याधीयी’ति 1 …पे॰… ‘मरणधम्मं मा मीयी’ति… ‘खयधम्मं मा खीयी’ति… ‘नस्सनधम्मं मा नस्सी’ति अलब्भनीयं ठानं समणेन वा ब्राह्मणेन वा देवेन वा मारेन वा ब्रह्मुना वा केनचि वा लोकस्मिं।

    48. ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, alabbhanīyāni ṭhānāni samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ. Katamāni pañca? ‘Jarādhammaṃ mā jīrī’ti alabbhanīyaṃ ṭhānaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ. ‘Byādhidhammaṃ mā byādhīyī’ti 2 …pe… ‘maraṇadhammaṃ mā mīyī’ti… ‘khayadhammaṃ mā khīyī’ti… ‘nassanadhammaṃ mā nassī’ti alabbhanīyaṃ ṭhānaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ.

    ‘‘अस्सुतवतो , भिक्खवे, पुथुज्‍जनस्स जराधम्मं जीरति। सो जराधम्मे जिण्णे न इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘न खो मय्हेवेकस्स 3 जराधम्मं जीरति, अथ खो यावता सत्तानं आगति गति चुति उपपत्ति सब्बेसं सत्तानं जराधम्मं जीरति। अहञ्‍चेव 4 खो पन जराधम्मे जिण्णे सोचेय्यं किलमेय्यं परिदेवेय्यं, उरत्ताळिं कन्देय्यं, सम्मोहं आपज्‍जेय्यं, भत्तम्पि मे नच्छादेय्य, कायेपि दुब्बण्णियं ओक्‍कमेय्य, कम्मन्तापि नप्पवत्तेय्युं 5, अमित्तापि अत्तमना अस्सु, मित्तापि दुम्मना अस्सू’ति। सो जराधम्मे जिण्णे सोचति किलमति परिदेवति, उरत्ताळिं कन्दति, सम्मोहं आपज्‍जति। अयं वुच्‍चति, भिक्खवे – ‘अस्सुतवा पुथुज्‍जनो विद्धो सविसेन सोकसल्‍लेन अत्तानंयेव परितापेति’’’।

    ‘‘Assutavato , bhikkhave, puthujjanassa jarādhammaṃ jīrati. So jarādhamme jiṇṇe na iti paṭisañcikkhati – ‘na kho mayhevekassa 6 jarādhammaṃ jīrati, atha kho yāvatā sattānaṃ āgati gati cuti upapatti sabbesaṃ sattānaṃ jarādhammaṃ jīrati. Ahañceva 7 kho pana jarādhamme jiṇṇe soceyyaṃ kilameyyaṃ parideveyyaṃ, urattāḷiṃ kandeyyaṃ, sammohaṃ āpajjeyyaṃ, bhattampi me nacchādeyya, kāyepi dubbaṇṇiyaṃ okkameyya, kammantāpi nappavatteyyuṃ 8, amittāpi attamanā assu, mittāpi dummanā assū’ti. So jarādhamme jiṇṇe socati kilamati paridevati, urattāḷiṃ kandati, sammohaṃ āpajjati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave – ‘assutavā puthujjano viddho savisena sokasallena attānaṃyeva paritāpeti’’’.

    ‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, अस्सुतवतो पुथुज्‍जनस्स ब्याधिधम्मं ब्याधीयति…पे॰… मरणधम्मं मीयति… खयधम्मं खीयति… नस्सनधम्मं नस्सति। सो नस्सनधम्मे नट्ठे न इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘न खो मय्हेवेकस्स नस्सनधम्मं नस्सति, अथ खो यावता सत्तानं आगति गति चुति उपपत्ति सब्बेसं सत्तानं नस्सनधम्मं नस्सति। अहञ्‍चेव खो पन नस्सनधम्मे नट्ठे सोचेय्यं किलमेय्यं परिदेवेय्यं, उरत्ताळिं कन्देय्यं , सम्मोहं आपज्‍जेय्यं, भत्तम्पि मे नच्छादेय्य, कायेपि दुब्बण्णियं ओक्‍कमेय्य, कम्मन्तापि नप्पवत्तेय्युं, अमित्तापि अत्तमना अस्सु, मित्तापि दुम्मना अस्सू’ति। सो नस्सनधम्मे नट्ठे सोचति किलमति परिदेवति, उरत्ताळिं कन्दति, सम्मोहं आपज्‍जति। अयं वुच्‍चति, भिक्खवे – ‘अस्सुतवा पुथुज्‍जनो विद्धो सविसेन सोकसल्‍लेन अत्तानंयेव परितापेति’’’।

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, assutavato puthujjanassa byādhidhammaṃ byādhīyati…pe… maraṇadhammaṃ mīyati… khayadhammaṃ khīyati… nassanadhammaṃ nassati. So nassanadhamme naṭṭhe na iti paṭisañcikkhati – ‘na kho mayhevekassa nassanadhammaṃ nassati, atha kho yāvatā sattānaṃ āgati gati cuti upapatti sabbesaṃ sattānaṃ nassanadhammaṃ nassati. Ahañceva kho pana nassanadhamme naṭṭhe soceyyaṃ kilameyyaṃ parideveyyaṃ, urattāḷiṃ kandeyyaṃ , sammohaṃ āpajjeyyaṃ, bhattampi me nacchādeyya, kāyepi dubbaṇṇiyaṃ okkameyya, kammantāpi nappavatteyyuṃ, amittāpi attamanā assu, mittāpi dummanā assū’ti. So nassanadhamme naṭṭhe socati kilamati paridevati, urattāḷiṃ kandati, sammohaṃ āpajjati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave – ‘assutavā puthujjano viddho savisena sokasallena attānaṃyeva paritāpeti’’’.

    ‘‘सुतवतो च खो, भिक्खवे, अरियसावकस्स जराधम्मं जीरति। सो जराधम्मे जिण्णे इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘न खो मय्हेवेकस्स जराधम्मं जीरति, अथ खो यावता सत्तानं आगति गति चुति उपपत्ति सब्बेसं सत्तानं जराधम्मं जीरति। अहञ्‍चेव खो पन जराधम्मे जिण्णे सोचेय्यं किलमेय्यं परिदेवेय्यं, उरत्ताळिं कन्देय्यं, सम्मोहं आपज्‍जेय्यं, भत्तम्पि मे नच्छादेय्य, कायेपि दुब्बण्णियं ओक्‍कमेय्य, कम्मन्तापि नप्पवत्तेय्युं, अमित्तापि अत्तमना अस्सु, मित्तापि दुम्मना अस्सू’ति। सो जराधम्मे जिण्णे न सोचति न किलमति न परिदेवति, न उरत्ताळिं कन्दति, न सम्मोहं आपज्‍जति । अयं वुच्‍चति, भिक्खवे – ‘सुतवा अरियसावको अब्बुहि 9 सविसं सोकसल्‍लं, येन विद्धो अस्सुतवा पुथुज्‍जनो अत्तानंयेव परितापेति। असोको विसल्‍लो अरियसावको अत्तानंयेव परिनिब्बापेति’’’।

    ‘‘Sutavato ca kho, bhikkhave, ariyasāvakassa jarādhammaṃ jīrati. So jarādhamme jiṇṇe iti paṭisañcikkhati – ‘na kho mayhevekassa jarādhammaṃ jīrati, atha kho yāvatā sattānaṃ āgati gati cuti upapatti sabbesaṃ sattānaṃ jarādhammaṃ jīrati. Ahañceva kho pana jarādhamme jiṇṇe soceyyaṃ kilameyyaṃ parideveyyaṃ, urattāḷiṃ kandeyyaṃ, sammohaṃ āpajjeyyaṃ, bhattampi me nacchādeyya, kāyepi dubbaṇṇiyaṃ okkameyya, kammantāpi nappavatteyyuṃ, amittāpi attamanā assu, mittāpi dummanā assū’ti. So jarādhamme jiṇṇe na socati na kilamati na paridevati, na urattāḷiṃ kandati, na sammohaṃ āpajjati . Ayaṃ vuccati, bhikkhave – ‘sutavā ariyasāvako abbuhi 10 savisaṃ sokasallaṃ, yena viddho assutavā puthujjano attānaṃyeva paritāpeti. Asoko visallo ariyasāvako attānaṃyeva parinibbāpeti’’’.

    ‘‘पुन चपरं, भिक्खवे, सुतवतो अरियसावकस्स ब्याधिधम्मं ब्याधीयति…पे॰… मरणधम्मं मीयति… खयधम्मं खीयति… नस्सनधम्मं नस्सति। सो नस्सनधम्मे नट्ठे इति पटिसञ्‍चिक्खति – ‘न खो मय्हेवेकस्स नस्सनधम्मं नस्सति, अथ खो यावता सत्तानं आगति गति चुति उपपत्ति सब्बेसं सत्तानं नस्सनधम्मं नस्सति। अहञ्‍चेव खो पन नस्सनधम्मे नट्ठे सोचेय्यं किलमेय्यं परिदेवेय्यं, उरत्ताळिं कन्देय्यं, सम्मोहं आपज्‍जेय्यं, भत्तम्पि मे नच्छादेय्य, कायेपि दुब्बण्णियं ओक्‍कमेय्य, कम्मन्तापि नप्पवत्तेय्युं, अमित्तापि अत्तमना अस्सु, मित्तापि दुम्मना अस्सू’ति। सो नस्सनधम्मे नट्ठे न सोचति न किलमति न परिदेवति, न उरत्ताळिं कन्दति, न सम्मोहं आपज्‍जति। अयं वुच्‍चति, भिक्खवे – ‘सुतवा अरियसावको अब्बुहि सविसं सोकसल्‍लं, येन विद्धो अस्सुतवा पुथुज्‍जनो अत्तानंयेव परितापेति। असोको विसल्‍लो अरियसावको अत्तानंयेव परिनिब्बापेती’’’ति।

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sutavato ariyasāvakassa byādhidhammaṃ byādhīyati…pe… maraṇadhammaṃ mīyati… khayadhammaṃ khīyati… nassanadhammaṃ nassati. So nassanadhamme naṭṭhe iti paṭisañcikkhati – ‘na kho mayhevekassa nassanadhammaṃ nassati, atha kho yāvatā sattānaṃ āgati gati cuti upapatti sabbesaṃ sattānaṃ nassanadhammaṃ nassati. Ahañceva kho pana nassanadhamme naṭṭhe soceyyaṃ kilameyyaṃ parideveyyaṃ, urattāḷiṃ kandeyyaṃ, sammohaṃ āpajjeyyaṃ, bhattampi me nacchādeyya, kāyepi dubbaṇṇiyaṃ okkameyya, kammantāpi nappavatteyyuṃ, amittāpi attamanā assu, mittāpi dummanā assū’ti. So nassanadhamme naṭṭhe na socati na kilamati na paridevati, na urattāḷiṃ kandati, na sammohaṃ āpajjati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave – ‘sutavā ariyasāvako abbuhi savisaṃ sokasallaṃ, yena viddho assutavā puthujjano attānaṃyeva paritāpeti. Asoko visallo ariyasāvako attānaṃyeva parinibbāpetī’’’ti.

    ‘‘इमानि खो, भिक्खवे, पञ्‍च अलब्भनीयानि ठानानि समणेन वा ब्राह्मणेन वा देवेन वा मारेन वा ब्रह्मुना वा केनचि वा लोकस्मि’’न्ति।

    ‘‘Imāni kho, bhikkhave, pañca alabbhanīyāni ṭhānāni samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmi’’nti.

    11 ‘‘न सोचनाय परिदेवनाय,

    12 ‘‘Na socanāya paridevanāya,

    अत्थोध लब्भा 13 अपि अप्पकोपि।

    Atthodha labbhā 14 api appakopi;

    सोचन्तमेनं दुखितं विदित्वा,

    Socantamenaṃ dukhitaṃ viditvā,

    पच्‍चत्थिका अत्तमना भवन्ति॥

    Paccatthikā attamanā bhavanti.

    ‘‘यतो च खो पण्डितो आपदासु,

    ‘‘Yato ca kho paṇḍito āpadāsu,

    न वेधती अत्थविनिच्छयञ्‍ञू।

    Na vedhatī atthavinicchayaññū;

    पच्‍चत्थिकास्स दुखिता भवन्ति,

    Paccatthikāssa dukhitā bhavanti,

    दिस्वा मुखं अविकारं पुराणं॥

    Disvā mukhaṃ avikāraṃ purāṇaṃ.

    ‘‘जप्पेन मन्तेन सुभासितेन,

    ‘‘Jappena mantena subhāsitena,

    अनुप्पदानेन पवेणिया वा।

    Anuppadānena paveṇiyā vā;

    यथा यथा यत्थ 15 लभेथ अत्थं,

    Yathā yathā yattha 16 labhetha atthaṃ,

    तथा तथा तत्थ परक्‍कमेय्य॥

    Tathā tathā tattha parakkameyya.

    ‘‘सचे पजानेय्य अलब्भनेय्यो,

    ‘‘Sace pajāneyya alabbhaneyyo,

    मयाव 17 अञ्‍ञेन वा एस अत्थो।

    Mayāva 18 aññena vā esa attho;

    असोचमानो अधिवासयेय्य,

    Asocamāno adhivāsayeyya,

    कम्मं दळ्हं किन्ति करोमि दानी’’ति॥ अट्ठमं।

    Kammaṃ daḷhaṃ kinti karomi dānī’’ti. aṭṭhamaṃ;




    Next: ९. कोसलसुत्तं • 9. Kosalasuttaṃ




    Footnotes:
    1. व्याधिधम्मं ‘‘मा व्याधीयी’’ति (सी॰ पी॰)
    2. vyādhidhammaṃ ‘‘mā vyādhīyī’’ti (sī. pī.)
    3. मय्हमेवेकस्स (सी॰)
    4. अहञ्‍चे (?)
    5. कम्मन्तोपि नप्पवत्तेय्य (क॰)
    6. mayhamevekassa (sī.)
    7. ahañce (?)
    8. kammantopi nappavatteyya (ka.)
    9. अब्बहि (सी॰)
    10. abbahi (sī.)
    11. जा॰ १.५.९६ जातकेपि
    12. jā. 1.5.96 jātakepi
    13. अत्थो इध लब्भति (स्या॰), अत्थो इध लब्भा (पी॰)
    14. attho idha labbhati (syā.), attho idha labbhā (pī.)
    15. यथा यथा यत्थ यत्थ (क॰)
    16. yathā yathā yattha yattha (ka.)
    17. मया वा (स्या॰ कं॰ पी॰)
    18. mayā vā (syā. kaṃ. pī.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ८. अलब्भनीयठानसुत्तवण्णना • 8. Alabbhanīyaṭhānasuttavaṇṇanā

    टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ७-८. धनसुत्तादिवण्णना • 7-8. Dhanasuttādivaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact