Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්ගුත්තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
8. අලබ්භනීයඨානසුත්තං
8. Alabbhanīyaṭhānasuttaṃ
48. ‘‘පඤ්චිමානි, භික්ඛවෙ, අලබ්භනීයානි ඨානානි සමණෙන වා බ්රාහ්මණෙන වා දෙවෙන වා මාරෙන වා බ්රහ්මුනා වා කෙනචි වා ලොකස්මිං. කතමානි පඤ්ච? ‘ජරාධම්මං මා ජීරී’ති අලබ්භනීයං ඨානං සමණෙන වා බ්රාහ්මණෙන වා දෙවෙන වා මාරෙන වා බ්රහ්මුනා වා කෙනචි වා ලොකස්මිං. ‘බ්යාධිධම්මං මා බ්යාධීයී’ති 1 …පෙ.… ‘මරණධම්මං මා මීයී’ති… ‘ඛයධම්මං මා ඛීයී’ති… ‘නස්සනධම්මං මා නස්සී’ති අලබ්භනීයං ඨානං සමණෙන වා බ්රාහ්මණෙන වා දෙවෙන වා මාරෙන වා බ්රහ්මුනා වා කෙනචි වා ලොකස්මිං.
48. ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, alabbhanīyāni ṭhānāni samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ. Katamāni pañca? ‘Jarādhammaṃ mā jīrī’ti alabbhanīyaṃ ṭhānaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ. ‘Byādhidhammaṃ mā byādhīyī’ti 2 …pe… ‘maraṇadhammaṃ mā mīyī’ti… ‘khayadhammaṃ mā khīyī’ti… ‘nassanadhammaṃ mā nassī’ti alabbhanīyaṃ ṭhānaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ.
‘‘අස්සුතවතො , භික්ඛවෙ, පුථුජ්ජනස්ස ජරාධම්මං ජීරති. සො ජරාධම්මෙ ජිණ්ණෙ න ඉති පටිසඤ්චික්ඛති – ‘න ඛො මය්හෙවෙකස්ස 3 ජරාධම්මං ජීරති, අථ ඛො යාවතා සත්තානං ආගති ගති චුති උපපත්ති සබ්බෙසං සත්තානං ජරාධම්මං ජීරති. අහඤ්චෙව 4 ඛො පන ජරාධම්මෙ ජිණ්ණෙ සොචෙය්යං කිලමෙය්යං පරිදෙවෙය්යං, උරත්තාළිං කන්දෙය්යං, සම්මොහං ආපජ්ජෙය්යං, භත්තම්පි මෙ නච්ඡාදෙය්ය, කායෙපි දුබ්බණ්ණියං ඔක්කමෙය්ය, කම්මන්තාපි නප්පවත්තෙය්යුං 5, අමිත්තාපි අත්තමනා අස්සු, මිත්තාපි දුම්මනා අස්සූ’ති. සො ජරාධම්මෙ ජිණ්ණෙ සොචති කිලමති පරිදෙවති, උරත්තාළිං කන්දති, සම්මොහං ආපජ්ජති. අයං වුච්චති, භික්ඛවෙ – ‘අස්සුතවා පුථුජ්ජනො විද්ධො සවිසෙන සොකසල්ලෙන අත්තානංයෙව පරිතාපෙති’’’.
‘‘Assutavato , bhikkhave, puthujjanassa jarādhammaṃ jīrati. So jarādhamme jiṇṇe na iti paṭisañcikkhati – ‘na kho mayhevekassa 6 jarādhammaṃ jīrati, atha kho yāvatā sattānaṃ āgati gati cuti upapatti sabbesaṃ sattānaṃ jarādhammaṃ jīrati. Ahañceva 7 kho pana jarādhamme jiṇṇe soceyyaṃ kilameyyaṃ parideveyyaṃ, urattāḷiṃ kandeyyaṃ, sammohaṃ āpajjeyyaṃ, bhattampi me nacchādeyya, kāyepi dubbaṇṇiyaṃ okkameyya, kammantāpi nappavatteyyuṃ 8, amittāpi attamanā assu, mittāpi dummanā assū’ti. So jarādhamme jiṇṇe socati kilamati paridevati, urattāḷiṃ kandati, sammohaṃ āpajjati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave – ‘assutavā puthujjano viddho savisena sokasallena attānaṃyeva paritāpeti’’’.
‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, අස්සුතවතො පුථුජ්ජනස්ස බ්යාධිධම්මං බ්යාධීයති…පෙ.… මරණධම්මං මීයති… ඛයධම්මං ඛීයති… නස්සනධම්මං නස්සති. සො නස්සනධම්මෙ නට්ඨෙ න ඉති පටිසඤ්චික්ඛති – ‘න ඛො මය්හෙවෙකස්ස නස්සනධම්මං නස්සති, අථ ඛො යාවතා සත්තානං ආගති ගති චුති උපපත්ති සබ්බෙසං සත්තානං නස්සනධම්මං නස්සති. අහඤ්චෙව ඛො පන නස්සනධම්මෙ නට්ඨෙ සොචෙය්යං කිලමෙය්යං පරිදෙවෙය්යං, උරත්තාළිං කන්දෙය්යං , සම්මොහං ආපජ්ජෙය්යං, භත්තම්පි මෙ නච්ඡාදෙය්ය, කායෙපි දුබ්බණ්ණියං ඔක්කමෙය්ය, කම්මන්තාපි නප්පවත්තෙය්යුං, අමිත්තාපි අත්තමනා අස්සු, මිත්තාපි දුම්මනා අස්සූ’ති. සො නස්සනධම්මෙ නට්ඨෙ සොචති කිලමති පරිදෙවති, උරත්තාළිං කන්දති, සම්මොහං ආපජ්ජති. අයං වුච්චති, භික්ඛවෙ – ‘අස්සුතවා පුථුජ්ජනො විද්ධො සවිසෙන සොකසල්ලෙන අත්තානංයෙව පරිතාපෙති’’’.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, assutavato puthujjanassa byādhidhammaṃ byādhīyati…pe… maraṇadhammaṃ mīyati… khayadhammaṃ khīyati… nassanadhammaṃ nassati. So nassanadhamme naṭṭhe na iti paṭisañcikkhati – ‘na kho mayhevekassa nassanadhammaṃ nassati, atha kho yāvatā sattānaṃ āgati gati cuti upapatti sabbesaṃ sattānaṃ nassanadhammaṃ nassati. Ahañceva kho pana nassanadhamme naṭṭhe soceyyaṃ kilameyyaṃ parideveyyaṃ, urattāḷiṃ kandeyyaṃ , sammohaṃ āpajjeyyaṃ, bhattampi me nacchādeyya, kāyepi dubbaṇṇiyaṃ okkameyya, kammantāpi nappavatteyyuṃ, amittāpi attamanā assu, mittāpi dummanā assū’ti. So nassanadhamme naṭṭhe socati kilamati paridevati, urattāḷiṃ kandati, sammohaṃ āpajjati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave – ‘assutavā puthujjano viddho savisena sokasallena attānaṃyeva paritāpeti’’’.
‘‘සුතවතො ච ඛො, භික්ඛවෙ, අරියසාවකස්ස ජරාධම්මං ජීරති. සො ජරාධම්මෙ ජිණ්ණෙ ඉති පටිසඤ්චික්ඛති – ‘න ඛො මය්හෙවෙකස්ස ජරාධම්මං ජීරති, අථ ඛො යාවතා සත්තානං ආගති ගති චුති උපපත්ති සබ්බෙසං සත්තානං ජරාධම්මං ජීරති. අහඤ්චෙව ඛො පන ජරාධම්මෙ ජිණ්ණෙ සොචෙය්යං කිලමෙය්යං පරිදෙවෙය්යං, උරත්තාළිං කන්දෙය්යං, සම්මොහං ආපජ්ජෙය්යං, භත්තම්පි මෙ නච්ඡාදෙය්ය, කායෙපි දුබ්බණ්ණියං ඔක්කමෙය්ය, කම්මන්තාපි නප්පවත්තෙය්යුං, අමිත්තාපි අත්තමනා අස්සු, මිත්තාපි දුම්මනා අස්සූ’ති. සො ජරාධම්මෙ ජිණ්ණෙ න සොචති න කිලමති න පරිදෙවති, න උරත්තාළිං කන්දති, න සම්මොහං ආපජ්ජති . අයං වුච්චති, භික්ඛවෙ – ‘සුතවා අරියසාවකො අබ්බුහි 9 සවිසං සොකසල්ලං, යෙන විද්ධො අස්සුතවා පුථුජ්ජනො අත්තානංයෙව පරිතාපෙති. අසොකො විසල්ලො අරියසාවකො අත්තානංයෙව පරිනිබ්බාපෙති’’’.
‘‘Sutavato ca kho, bhikkhave, ariyasāvakassa jarādhammaṃ jīrati. So jarādhamme jiṇṇe iti paṭisañcikkhati – ‘na kho mayhevekassa jarādhammaṃ jīrati, atha kho yāvatā sattānaṃ āgati gati cuti upapatti sabbesaṃ sattānaṃ jarādhammaṃ jīrati. Ahañceva kho pana jarādhamme jiṇṇe soceyyaṃ kilameyyaṃ parideveyyaṃ, urattāḷiṃ kandeyyaṃ, sammohaṃ āpajjeyyaṃ, bhattampi me nacchādeyya, kāyepi dubbaṇṇiyaṃ okkameyya, kammantāpi nappavatteyyuṃ, amittāpi attamanā assu, mittāpi dummanā assū’ti. So jarādhamme jiṇṇe na socati na kilamati na paridevati, na urattāḷiṃ kandati, na sammohaṃ āpajjati . Ayaṃ vuccati, bhikkhave – ‘sutavā ariyasāvako abbuhi 10 savisaṃ sokasallaṃ, yena viddho assutavā puthujjano attānaṃyeva paritāpeti. Asoko visallo ariyasāvako attānaṃyeva parinibbāpeti’’’.
‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, සුතවතො අරියසාවකස්ස බ්යාධිධම්මං බ්යාධීයති…පෙ.… මරණධම්මං මීයති… ඛයධම්මං ඛීයති… නස්සනධම්මං නස්සති. සො නස්සනධම්මෙ නට්ඨෙ ඉති පටිසඤ්චික්ඛති – ‘න ඛො මය්හෙවෙකස්ස නස්සනධම්මං නස්සති, අථ ඛො යාවතා සත්තානං ආගති ගති චුති උපපත්ති සබ්බෙසං සත්තානං නස්සනධම්මං නස්සති. අහඤ්චෙව ඛො පන නස්සනධම්මෙ නට්ඨෙ සොචෙය්යං කිලමෙය්යං පරිදෙවෙය්යං, උරත්තාළිං කන්දෙය්යං, සම්මොහං ආපජ්ජෙය්යං, භත්තම්පි මෙ නච්ඡාදෙය්ය, කායෙපි දුබ්බණ්ණියං ඔක්කමෙය්ය, කම්මන්තාපි නප්පවත්තෙය්යුං, අමිත්තාපි අත්තමනා අස්සු, මිත්තාපි දුම්මනා අස්සූ’ති. සො නස්සනධම්මෙ නට්ඨෙ න සොචති න කිලමති න පරිදෙවති, න උරත්තාළිං කන්දති, න සම්මොහං ආපජ්ජති. අයං වුච්චති, භික්ඛවෙ – ‘සුතවා අරියසාවකො අබ්බුහි සවිසං සොකසල්ලං, යෙන විද්ධො අස්සුතවා පුථුජ්ජනො අත්තානංයෙව පරිතාපෙති. අසොකො විසල්ලො අරියසාවකො අත්තානංයෙව පරිනිබ්බාපෙතී’’’ති.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, sutavato ariyasāvakassa byādhidhammaṃ byādhīyati…pe… maraṇadhammaṃ mīyati… khayadhammaṃ khīyati… nassanadhammaṃ nassati. So nassanadhamme naṭṭhe iti paṭisañcikkhati – ‘na kho mayhevekassa nassanadhammaṃ nassati, atha kho yāvatā sattānaṃ āgati gati cuti upapatti sabbesaṃ sattānaṃ nassanadhammaṃ nassati. Ahañceva kho pana nassanadhamme naṭṭhe soceyyaṃ kilameyyaṃ parideveyyaṃ, urattāḷiṃ kandeyyaṃ, sammohaṃ āpajjeyyaṃ, bhattampi me nacchādeyya, kāyepi dubbaṇṇiyaṃ okkameyya, kammantāpi nappavatteyyuṃ, amittāpi attamanā assu, mittāpi dummanā assū’ti. So nassanadhamme naṭṭhe na socati na kilamati na paridevati, na urattāḷiṃ kandati, na sammohaṃ āpajjati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave – ‘sutavā ariyasāvako abbuhi savisaṃ sokasallaṃ, yena viddho assutavā puthujjano attānaṃyeva paritāpeti. Asoko visallo ariyasāvako attānaṃyeva parinibbāpetī’’’ti.
‘‘ඉමානි ඛො, භික්ඛවෙ, පඤ්ච අලබ්භනීයානි ඨානානි සමණෙන වා බ්රාහ්මණෙන වා දෙවෙන වා මාරෙන වා බ්රහ්මුනා වා කෙනචි වා ලොකස්මි’’න්ති.
‘‘Imāni kho, bhikkhave, pañca alabbhanīyāni ṭhānāni samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmi’’nti.
සොචන්තමෙනං දුඛිතං විදිත්වා,
Socantamenaṃ dukhitaṃ viditvā,
පච්චත්ථිකා අත්තමනා භවන්ති.
Paccatthikā attamanā bhavanti.
‘‘යතො ච ඛො පණ්ඩිතො ආපදාසු,
‘‘Yato ca kho paṇḍito āpadāsu,
න වෙධතී අත්ථවිනිච්ඡයඤ්ඤූ;
Na vedhatī atthavinicchayaññū;
පච්චත්ථිකාස්ස දුඛිතා භවන්ති,
Paccatthikāssa dukhitā bhavanti,
දිස්වා මුඛං අවිකාරං පුරාණං.
Disvā mukhaṃ avikāraṃ purāṇaṃ.
‘‘ජප්පෙන මන්තෙන සුභාසිතෙන,
‘‘Jappena mantena subhāsitena,
අනුප්පදානෙන පවෙණියා වා;
Anuppadānena paveṇiyā vā;
තථා තථා තත්ථ පරක්කමෙය්ය.
Tathā tathā tattha parakkameyya.
‘‘සචෙ පජානෙය්ය අලබ්භනෙය්යො,
‘‘Sace pajāneyya alabbhaneyyo,
අසොචමානො අධිවාසයෙය්ය,
Asocamāno adhivāsayeyya,
කම්මං දළ්හං කින්ති කරොමි දානී’’ති. අට්ඨමං;
Kammaṃ daḷhaṃ kinti karomi dānī’’ti. aṭṭhamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්ගුත්තරනිකාය (අට්ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 8. අලබ්භනීයඨානසුත්තවණ්ණනා • 8. Alabbhanīyaṭhānasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්ගුත්තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 7-8. ධනසුත්තාදිවණ්ණනා • 7-8. Dhanasuttādivaṇṇanā