Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ชาตกปาฬิ • Jātakapāḷi |
๕๒๓. อลมฺพุสาชาตกํ (๓)
523. Alambusājātakaṃ (3)
๙๕.
95.
‘‘อถ พฺรวิ พฺรหา อิโนฺท, วตฺรภู ชยตํ ปิตา;
‘‘Atha bravi brahā indo, vatrabhū jayataṃ pitā;
เทวกญฺญํ ปราเภตฺวา, สุธมฺมายํ อลมฺพุสํฯ
Devakaññaṃ parābhetvā, sudhammāyaṃ alambusaṃ.
๙๖.
96.
‘‘มิเสฺส เทวา ตํ ยาจนฺติ, ตาวติํสา สอินฺทกา;
‘‘Misse devā taṃ yācanti, tāvatiṃsā saindakā;
๙๗.
97.
๙๘.
98.
‘‘เทวราช กิเมว ตฺวํ, มเมว ตุวํ สิกฺขสิ;
‘‘Devarāja kimeva tvaṃ, mameva tuvaṃ sikkhasi;
๙๙.
99.
‘‘มาทิสิโย ปวรา เจว, อโสเก นนฺทเน วเน;
‘‘Mādisiyo pavarā ceva, asoke nandane vane;
๑๐๐.
100.
‘‘อทฺธา หิ สจฺจํ ภณสิ, สนฺติ อญฺญาปิ อจฺฉรา;
‘‘Addhā hi saccaṃ bhaṇasi, santi aññāpi accharā;
ตาทิสิโย ปวรา เจว, อโสเก นนฺทเน วเนฯ
Tādisiyo pavarā ceva, asoke nandane vane.
๑๐๑.
101.
‘‘น ตา เอวํ ปชานนฺติ, ปาริจริยํ ปุมํ คตา;
‘‘Na tā evaṃ pajānanti, pāricariyaṃ pumaṃ gatā;
ยาทิสํ ตฺวํ ปชานาสิ, นาริ สพฺพงฺคโสภเนฯ
Yādisaṃ tvaṃ pajānāsi, nāri sabbaṅgasobhane.
๑๐๒.
102.
‘‘ตฺวเมว คจฺฉ กลฺยาณิ, อิตฺถีนํ ปวรา จสิ;
‘‘Tvameva gaccha kalyāṇi, itthīnaṃ pavarā casi;
๑๐๓.
103.
‘‘น วาหํ น คมิสฺสามิ, เทวราเชน เปสิตา;
‘‘Na vāhaṃ na gamissāmi, devarājena pesitā;
วิเภมิ เจตํ อาสาทุํ, อุคฺคเตโช หิ พฺราหฺมโณฯ
Vibhemi cetaṃ āsāduṃ, uggatejo hi brāhmaṇo.
๑๐๔.
104.
‘‘อเนเก นิรยํ ปตฺตา, อิสิมาสาทิยา ชนา;
‘‘Aneke nirayaṃ pattā, isimāsādiyā janā;
อาปนฺนา โมหสํสารํ, ตสฺมา โลมานิ หํสเย’’ฯ
Āpannā mohasaṃsāraṃ, tasmā lomāni haṃsaye’’.
๑๐๕.
105.
‘‘อิทํ วตฺวาน ปกฺกามิ, อจฺฉรา กามวณฺณินี;
‘‘Idaṃ vatvāna pakkāmi, accharā kāmavaṇṇinī;
๑๐๖.
106.
‘‘สา จ ตํ วนโมคยฺห, อิสิสิเงฺคน รกฺขิตํ;
‘‘Sā ca taṃ vanamogayha, isisiṅgena rakkhitaṃ;
พิมฺพชาลกสญฺฉนฺนํ , สมนฺตา อฑฺฒโยชนํฯ
Bimbajālakasañchannaṃ , samantā aḍḍhayojanaṃ.
๑๐๗.
107.
อคฺคิฎฺฐํ ปริมชฺชนฺตํ, อิสิสิงฺคํ อุปาคมิ’’ฯ
Aggiṭṭhaṃ parimajjantaṃ, isisiṅgaṃ upāgami’’.
๑๐๘.
108.
‘‘กา นุ วิชฺชุริวาภาสิ, โอสธี วิย ตารกา;
‘‘Kā nu vijjurivābhāsi, osadhī viya tārakā;
๑๐๙.
109.
‘‘อาทิจฺจวณฺณสงฺกาสา, เหมจนฺทนคนฺธินี;
‘‘Ādiccavaṇṇasaṅkāsā, hemacandanagandhinī;
สญฺญตูรู มหามายา, กุมารี จารุทสฺสนาฯ
Saññatūrū mahāmāyā, kumārī cārudassanā.
๑๑๐.
110.
‘‘วิลคฺคา 23 มุทุกา สุทฺธา, ปาทา เต สุปฺปติฎฺฐิตา;
‘‘Vilaggā 24 mudukā suddhā, pādā te suppatiṭṭhitā;
๑๑๑.
111.
‘‘อนุปุพฺพาว เต อูรู, นาคนาสสมูปมา;
‘‘Anupubbāva te ūrū, nāganāsasamūpamā;
วิมฎฺฐา ตุยฺหํ สุโสฺสณี, อกฺขสฺส ผลกํ ยถาฯ
Vimaṭṭhā tuyhaṃ sussoṇī, akkhassa phalakaṃ yathā.
๑๑๒.
112.
‘‘อุปฺปลเสฺสว กิญฺชกฺขา, นาภิ เต สาธุ สณฺฐิตา;
‘‘Uppalasseva kiñjakkhā, nābhi te sādhu saṇṭhitā;
ปูรา กณฺหญฺชนเสฺสว, ทูรโต ปฎิทิสฺสติฯ
Pūrā kaṇhañjanasseva, dūrato paṭidissati.
๑๑๓.
113.
‘‘ทุวิธา ชาตา อุรชา, อวณฺฎา สาธุ ปจฺจุทา;
‘‘Duvidhā jātā urajā, avaṇṭā sādhu paccudā;
๑๑๔.
114.
‘‘ทีฆา กมฺพุตลาภาสา, คีวา เอเณยฺยกา ยถา;
‘‘Dīghā kambutalābhāsā, gīvā eṇeyyakā yathā;
ปณฺฑราวรณา วคฺคุ, จตุตฺถมนสนฺนิภาฯ
Paṇḍarāvaraṇā vaggu, catutthamanasannibhā.
๑๑๕.
115.
‘‘อุทฺธคฺคา จ อธคฺคา จ, ทุมคฺคปริมชฺชิตา;
‘‘Uddhaggā ca adhaggā ca, dumaggaparimajjitā;
ทุวิชา เนลสมฺภูตา, ทนฺตา ตว สุทสฺสนาฯ
Duvijā nelasambhūtā, dantā tava sudassanā.
๑๑๖.
116.
อายตา จ วิสาลา จ, เนตฺตา ตว สุทสฺสนาฯ
Āyatā ca visālā ca, nettā tava sudassanā.
๑๑๗.
117.
อุตฺตมงฺครุหา ตุยฺหํ, เกสา จนฺทนคนฺธิกาฯ
Uttamaṅgaruhā tuyhaṃ, kesā candanagandhikā.
๑๑๘.
118.
อิสีนญฺจ ปรกฺกนฺตํ, สญฺญตานํ ตปสฺสินํฯ
Isīnañca parakkantaṃ, saññatānaṃ tapassinaṃ.
๑๑๙.
119.
โก วา ตฺวํ กสฺส วา ปุโตฺต, กถํ ชาเนมุ ตํ มยํ’’ฯ
Ko vā tvaṃ kassa vā putto, kathaṃ jānemu taṃ mayaṃ’’.
๑๒๐.
120.
‘‘น ปญฺหกาโล ภทฺทเนฺต, กสฺสเปวํ คเต สติ;
‘‘Na pañhakālo bhaddante, kassapevaṃ gate sati;
เอหิ สมฺม รมิสฺสาม, อุโภ อสฺมากมสฺสเม;
Ehi samma ramissāma, ubho asmākamassame;
๑๒๑.
121.
‘‘อิทํ วตฺวาน ปกฺกามิ, อจฺฉรา กามวณฺณินี;
‘‘Idaṃ vatvāna pakkāmi, accharā kāmavaṇṇinī;
มิสฺสา มิสฺสิตุมิจฺฉนฺตี, อิสิสิงฺคํ อลมฺพุสา’’ฯ
Missā missitumicchantī, isisiṅgaṃ alambusā’’.
๑๒๒.
122.
๑๒๓.
123.
๑๒๔.
124.
‘‘มนสา อคมา อินฺทํ, วสนฺตํ นนฺทเน วเน;
‘‘Manasā agamā indaṃ, vasantaṃ nandane vane;
ตสฺสา สงฺกปฺปมญฺญาย, มฆวา เทวกุญฺชโรฯ
Tassā saṅkappamaññāya, maghavā devakuñjaro.
๑๒๕.
125.
‘‘ปลฺลงฺกํ ปหิณี ขิปฺปํ, โสวณฺณํ โสปวาหนํ;
‘‘Pallaṅkaṃ pahiṇī khippaṃ, sovaṇṇaṃ sopavāhanaṃ;
๑๒๖.
126.
‘‘ตเมนํ ตตฺถ ธาเรสิ, อุเร กตฺวาน โสภนา;
‘‘Tamenaṃ tattha dhāresi, ure katvāna sobhanā;
ยถา เอกมุหุตฺตํว, ตีณิ วสฺสานิ ธารยิฯ
Yathā ekamuhuttaṃva, tīṇi vassāni dhārayi.
๑๒๗.
127.
‘‘วิมโท ตีหิ วเสฺสหิ, ปพุชฺฌิตฺวาน พฺราหฺมโณ;
‘‘Vimado tīhi vassehi, pabujjhitvāna brāhmaṇo;
๑๒๘.
128.
‘‘นวปตฺตวนํ ผุลฺลํ, โกกิลคฺคณโฆสิตํ;
‘‘Navapattavanaṃ phullaṃ, kokilaggaṇaghositaṃ;
สมนฺตา ปวิโลเกตฺวา, รุทํ อสฺสูนิ วตฺตยิฯ
Samantā paviloketvā, rudaṃ assūni vattayi.
๑๒๙.
129.
โก นุ เม ปาริจริยาย, ปุเพฺพ จิตฺตํ ปโลภยิฯ
Ko nu me pāricariyāya, pubbe cittaṃ palobhayi.
๑๓๐.
130.
นานารตฺนปริปูรํ, นาวํว คณฺหิ อณฺณเว’’ฯ
Nānāratnaparipūraṃ, nāvaṃva gaṇhi aṇṇave’’.
๑๓๑.
131.
‘‘อหํ เต ปาริจริยาย, เทวราเชน เปสิตา;
‘‘Ahaṃ te pāricariyāya, devarājena pesitā;
๑๓๒.
132.
‘‘อิมานิ กิร มํ ตาโต, กสฺสโป อนุสาสติ;
‘‘Imāni kira maṃ tāto, kassapo anusāsati;
๑๓๓.
133.
‘‘อุเร คณฺฑาโย พุเชฺฌสิ, ตาโย พุเชฺฌสิ มาณว;
‘‘Ure gaṇḍāyo bujjhesi, tāyo bujjhesi māṇava;
อิจฺจานุสาสิ มํ ตาโต, ยถา มํ อนุกมฺปโกฯ
Iccānusāsi maṃ tāto, yathā maṃ anukampako.
๑๓๔.
134.
‘‘ตสฺสาหํ วจนํ นากํ, ปิตุ วุทฺธสฺส สาสนํ;
‘‘Tassāhaṃ vacanaṃ nākaṃ, pitu vuddhassa sāsanaṃ;
๑๓๕.
135.
‘‘โสหํ ตถา กริสฺสามิ, ธิรตฺถุ ชีวิเตน เม;
‘‘Sohaṃ tathā karissāmi, dhiratthu jīvitena me;
ปุน วา ตาทิโส เหสฺสํ, มรณํ เม ภวิสฺสติ’’ฯ
Puna vā tādiso hessaṃ, maraṇaṃ me bhavissati’’.
๑๓๖.
136.
สิรสา อคฺคหี ปาเท, อิสิสิงฺคํ อลมฺพุสาฯ
Sirasā aggahī pāde, isisiṅgaṃ alambusā.
๑๓๗.
137.
มหา อโตฺถ มยา จิโณฺณ, ติทสานํ ยสสฺสินํ;
Mahā attho mayā ciṇṇo, tidasānaṃ yasassinaṃ;
ตยา สํกมฺปิตํ อาสิ, สพฺพํ เทวปุรํ ตทา’’ฯ
Tayā saṃkampitaṃ āsi, sabbaṃ devapuraṃ tadā’’.
๑๓๘.
138.
‘‘ตาวติํสา จ เย เทวา, ติทสานญฺจ วาสโว;
‘‘Tāvatiṃsā ca ye devā, tidasānañca vāsavo;
ตฺวญฺจ ภเทฺท สุขี โหหิ, คจฺฉ กเญฺญ ยถาสุขํ’’ฯ
Tvañca bhadde sukhī hohi, gaccha kaññe yathāsukhaṃ’’.
๑๓๙.
139.
‘‘ตสฺส ปาเท คเหตฺวาน, กตฺวา จ นํ ปทกฺขิณํ;
‘‘Tassa pāde gahetvāna, katvā ca naṃ padakkhiṇaṃ;
อญฺชลิํ ปคฺคเหตฺวาน, ตมฺหา ฐานา อปกฺกมิฯ
Añjaliṃ paggahetvāna, tamhā ṭhānā apakkami.
๑๔๐.
140.
‘‘โย จ ตสฺสาสิ ปลฺลโงฺก, โสวโณฺณ โสปวาหโน;
‘‘Yo ca tassāsi pallaṅko, sovaṇṇo sopavāhano;
สอุตฺตรจฺฉทปญฺญาโส, สหสฺสปฎิยตฺถโต;
Sauttaracchadapaññāso, sahassapaṭiyatthato;
ตเมว ปลฺลงฺกมารุยฺห, อคา เทวาน สนฺติเกฯ
Tameva pallaṅkamāruyha, agā devāna santike.
๑๔๑.
141.
‘‘ตโมกฺกมิว อายนฺติํ, ชลนฺติํ วิชฺชุตํ ยถา;
‘‘Tamokkamiva āyantiṃ, jalantiṃ vijjutaṃ yathā;
ปตีโต สุมโน วิโตฺต, เทวิโนฺท อททา วรํ’’ฯ
Patīto sumano vitto, devindo adadā varaṃ’’.
๑๔๒.
142.
‘‘วรเญฺจ เม อโท สกฺก, สพฺพภูตานมิสฺสร;
‘‘Varañce me ado sakka, sabbabhūtānamissara;
อลมฺพุสาชาตกํ ตติยํฯ
Alambusājātakaṃ tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ชาตก-อฎฺฐกถา • Jātaka-aṭṭhakathā / [๕๒๓] ๓. อลมฺพุสาชาตกวณฺณนา • [523] 3. Alambusājātakavaṇṇanā