| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมานวตฺถุ-อฎฺฐกถา • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
๔. อโลมวิมานวณฺณนา
4. Alomavimānavaṇṇanā
อภิกฺกเนฺตน วเณฺณนาติ อโลมวิมานํฯ ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควา พาราณสิยํ อิสิปตเน มิคทาเย วิหรโนฺต ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย พาราณสิํ ปิณฺฑาย ปาวิสิ ฯ ตเตฺถกา อโลมา นาม ทุคฺคติตฺถี ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนจิตฺตา อญฺญํ ทาตพฺพํ อปสฺสนฺตี ‘‘อีทิสมฺปิ ภควโต ทินฺนํ มยฺหํ มหปฺผลํ ภวิสฺสตี’’ติ จิเนฺตตฺวา ปริภินฺนวณฺณํ อโลณํ สุกฺขกุมฺมาสํ อุปเนสิ, ภควา ปฎิคฺคเหสิฯ สา ตํ ทานํ อารมฺมณํ กตฺวา โสมนสฺสํ ปเวเทสิ, สา อปรภาเค กาลํ กตฺวา ตาวติํเสสุ นิพฺพตฺติฯ ตํ อายสฺมา มหาโมคฺคลฺลาโน –
Abhikkantenavaṇṇenāti alomavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye viharanto pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya bārāṇasiṃ piṇḍāya pāvisi . Tatthekā alomā nāma duggatitthī bhagavantaṃ disvā pasannacittā aññaṃ dātabbaṃ apassantī ‘‘īdisampi bhagavato dinnaṃ mayhaṃ mahapphalaṃ bhavissatī’’ti cintetvā paribhinnavaṇṇaṃ aloṇaṃ sukkhakummāsaṃ upanesi, bhagavā paṭiggahesi. Sā taṃ dānaṃ ārammaṇaṃ katvā somanassaṃ pavedesi, sā aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsesu nibbatti. Taṃ āyasmā mahāmoggallāno –
๗๑๑.
711.
‘‘อภิกฺกเนฺตน วเณฺณน…เป.… วโณฺณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตี’’ติฯ –
‘‘Abhikkantena vaṇṇena…pe… vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti. –
ปุจฺฉิฯ สาปิ ตสฺส พฺยากาสิ, ตํ ทเสฺสตุํ –
Pucchi. Sāpi tassa byākāsi, taṃ dassetuṃ –
๗๑๔.
714.
‘‘สา เทวตา อตฺตมนา…เป.… ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผล’’นฺติฯ – วุตฺตํ;
‘‘Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phala’’nti. – vuttaṃ;
๗๑๕.
715.
‘‘อหญฺจ พาราณสิยํ, พุทฺธสฺสาทิจฺจพนฺธุโน;
‘‘Ahañca bārāṇasiyaṃ, buddhassādiccabandhuno;
อทาสิํ สุกฺขกุมฺมาสํ, ปสนฺนา เสหิ ปาณิภิฯ
Adāsiṃ sukkhakummāsaṃ, pasannā sehi pāṇibhi.
๗๑๖.
716.
‘‘สุกฺขาย อโลณิกาย จ, ปสฺส ผลํ กุมฺมาสปิณฺฑิยา;
‘‘Sukkhāya aloṇikāya ca, passa phalaṃ kummāsapiṇḍiyā;
อโลมํ สุขิตํ ทิสฺวา, โก ปุญฺญํ น กริสฺสติฯ
Alomaṃ sukhitaṃ disvā, ko puññaṃ na karissati.
๗๑๗.
717.
‘‘เตน เมตาทิโส วโณฺณ…เป.… วโณฺณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตี’’ติฯ
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
๗๑๖. ตตฺถ อโลมํ สุขิตํ ทิสฺวาติ อโลมมฺปิ นาม สุกฺขกุมฺมาสมตฺตํ ทตฺวา เอวํ ทิพฺพสุเขน สุขิตํ ทิสฺวาฯ โก ปุญฺญํ น กริสฺสตีติ โก นาม อตฺตโน หิตสุขํ อิจฺฉโนฺต ปุญฺญํ น กริสฺสตีติฯ เสสํ วุตฺตนยเมวฯ
716. Tattha alomaṃ sukhitaṃ disvāti alomampi nāma sukkhakummāsamattaṃ datvā evaṃ dibbasukhena sukhitaṃ disvā. Ko puññaṃ na karissatīti ko nāma attano hitasukhaṃ icchanto puññaṃ na karissatīti. Sesaṃ vuttanayameva.
อโลมวิมานวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Alomavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / วิมานวตฺถุปาฬิ • Vimānavatthupāḷi / ๔. อโลมวิมานวตฺถุ • 4. Alomavimānavatthu
