| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya |
၂. ဘိက္ခုဝဂ္ဂော
2. Bhikkhuvaggo
၁. အမ္ဗလဋ္ဌိကရာဟုလောဝာဒသုတ္တံ
1. Ambalaṭṭhikarāhulovādasuttaṃ
၁၀၇. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝာပေ။ တေန ခော ပန သမယေန အာယသ္မာ ရာဟုလော အမ္ဗလဋ္ဌိကာယံ ဝိဟရတိ။ အထ ခော ဘဂဝာ သာယန္ဟသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန အမ္ဗလဋ္ဌိကာ ယေနာယသ္မာ ရာဟုလော တေနုပသင္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခော အာယသ္မာ ရာဟုလော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသ္ဝာန အာသနံ ပညာပေသိ, ဥဒကဉ္စ ပာဒာနံ။ နိသီဒိ ဘဂဝာ ပညတ္တေ အာသနေ။ နိသဇ္ဇ ပာဒေ ပက္ခာလေသိ။ အာယသ္မာပိ ခော ရာဟုလော ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။
107. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena āyasmā rāhulo ambalaṭṭhikāyaṃ viharati. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena ambalaṭṭhikā yenāyasmā rāhulo tenupasaṅkami. Addasā kho āyasmā rāhulo bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna āsanaṃ paññāpesi, udakañca pādānaṃ. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nisajja pāde pakkhālesi. Āyasmāpi kho rāhulo bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
၁၀၈. အထ ခော ဘဂဝာ ပရိတ္တံ ဥဒကာဝသေသံ ဥဒကာဓာနေ ဌပေတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ အာမန္တေသိ – ‘‘ပသ္သသိ နော တ္ဝံ, ရာဟုလ, ဣမံ ပရိတ္တံ ဥဒကာဝသေသံ ဥဒကာဓာနေ ဌပိတ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝံ ပရိတ္တကံ ခော, ရာဟုလ, တေသံ သာမညံ ယေသံ နတ္ထိ သမ္ပဇာနမုသာဝာဒေ လဇ္ဇာ’’တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ပရိတ္တံ ဥဒကာဝသေသံ ဆဍ္ဍေတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ အာမန္တေသိ – ‘‘ပသ္သသိ နော တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပရိတ္တံ ဥဒကာဝသေသံ ဆဍ္ဍိတ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝံ ဆဍ္ဍိတံ ခော, ရာဟုလ, တေသံ သာမညံ ယေသံ နတ္ထိ သမ္ပဇာနမုသာဝာဒေ လဇ္ဇာ’’တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ တံ ဥဒကာဓာနံ နိက္ကုဇ္ဇိတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ အာမန္တေသိ – ‘‘ပသ္သသိ နော တ္ဝံ, ရာဟုလ, ဣမံ ဥဒကာဓာနံ နိက္ကုဇ္ဇိတ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝံ နိက္ကုဇ္ဇိတံ ခော, ရာဟုလ, တေသံ သာမညံ ယေသံ နတ္ထိ သမ္ပဇာနမုသာဝာဒေ လဇ္ဇာ’’တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ တံ ဥဒကာဓာနံ ဥက္ကုဇ္ဇိတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ အာမန္တေသိ – ‘‘ပသ္သသိ နော တ္ဝံ, ရာဟုလ, ဣမံ ဥဒကာဓာနံ ရိတ္တံ တုစ္ဆ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝံ ရိတ္တံ တုစ္ဆံ ခော, ရာဟုလ, တေသံ သာမညံ ယေသံ နတ္ထိ သမ္ပဇာနမုသာဝာဒေ လဇ္ဇာတိ။ သေယ္ယထာပိ, ရာဟုလ, ရညော နာဂော ဤသာဒန္တော ဥရူဠ္ဟဝာ 1 အဘိဇာတော သင္ဂာမာဝစရော သင္ဂာမဂတော ပုရိမေဟိပိ ပာဒေဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, ပစ္ဆိမေဟိပိ ပာဒေဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, ပုရိမေနပိ ကာယေန ကမ္မံ ကရောတိ, ပစ္ဆိမေနပိ ကာယေန ကမ္မံ ကရောတိ, သီသေနပိ ကမ္မံ ကရောတိ, ကဏ္ဏေဟိပိ ကမ္မံ ကရောတိ, ဒန္တေဟိပိ ကမ္မံ ကရောတိ, နင္ဂုဋ္ဌေနပိ ကမ္မံ ကရောတိ; ရက္ခတေဝ သောဏ္ဍံ။ တတ္ထ ဟတ္ထာရောဟသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အယံ ခော ရညော နာဂော ဤသာဒန္တော ဥရူဠ္ဟဝာ အဘိဇာတော သင္ဂာမာဝစရော သင္ဂာမဂတော ပုရိမေဟိပိ ပာဒေဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, ပစ္ဆိမေဟိပိ ပာဒေဟိ ကမ္မံ ကရောတိ။ပေ.။ နင္ဂုဋ္ဌေနပိ ကမ္မံ ကရောတိ; ရက္ခတေဝ သောဏ္ဍံ ။ အပရိစ္စတ္တံ ခော ရညော နာဂသ္သ ဇီဝိတ’န္တိ။ ယတော ခော, ရာဟုလ, ရညော နာဂော ဤသာဒန္တော ဥရူဠ္ဟဝာ အဘိဇာတော သင္ဂာမာဝစရော သင္ဂာမဂတော ပုရိမေဟိပိ ပာဒေဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, ပစ္ဆိမေဟိပိ ပာဒေဟိ ကမ္မံ ကရောတိ။ပေ.။ နင္ဂုဋ္ဌေနပိ ကမ္မံ ကရောတိ, သောဏ္ဍာယပိ ကမ္မံ ကရောတိ, တတ္ထ ဟတ္ထာရောဟသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အယံ ခော ရညော နာဂော ဤသာဒန္တော ဥရူဠ္ဟဝာ အဘိဇာတော သင္ဂာမာဝစရော သင္ဂာမဂတော ပုရိမေဟိပိ ပာဒေဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, ပစ္ဆိမေဟိပိ ပာဒေဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, ပုရိမေနပိ ကာယေန ကမ္မံ ကရောတိ, ပစ္ဆိမေနပိ ကာယေန ကမ္မံ ကရောတိ, သီသေနပိ ကမ္မံ ကရောတိ, ကဏ္ဏေဟိပိ ကမ္မံ ကရောတိ, ဒန္တေဟိပိ ကမ္မံ ကရောတိ, နင္ဂုဋ္ဌေနပိ ကမ္မံ ကရောတိ, သောဏ္ဍာယပိ ကမ္မံ ကရောတိ။ ပရိစ္စတ္တံ ခော ရညော နာဂသ္သ ဇီဝိတံ။ နတ္ထိ ဒာနိ ကိဉ္စိ ရညော နာဂသ္သ အကရဏီယ’န္တိ။ ဧဝမေဝ ခော, ရာဟုလ, ယသ္သ ကသ္သစိ သမ္ပဇာနမုသာဝာဒေ နတ္ထိ လဇ္ဇာ, နာဟံ တသ္သ ကိဉ္စိ ပာပံ အကရဏီယန္တိ ဝဒာမိ။ တသ္မာတိဟ တေ, ရာဟုလ, ‘ဟသ္သာပိ န မုသာ ဘဏိသ္သာမီ’တိ – ဧဝဉ္ဟိ တေ, ရာဟုလ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။
108. Atha kho bhagavā parittaṃ udakāvasesaṃ udakādhāne ṭhapetvā āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘passasi no tvaṃ, rāhula, imaṃ parittaṃ udakāvasesaṃ udakādhāne ṭhapita’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Evaṃ parittakaṃ kho, rāhula, tesaṃ sāmaññaṃ yesaṃ natthi sampajānamusāvāde lajjā’’ti. Atha kho bhagavā parittaṃ udakāvasesaṃ chaḍḍetvā āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘passasi no tvaṃ, rāhula, parittaṃ udakāvasesaṃ chaḍḍita’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Evaṃ chaḍḍitaṃ kho, rāhula, tesaṃ sāmaññaṃ yesaṃ natthi sampajānamusāvāde lajjā’’ti. Atha kho bhagavā taṃ udakādhānaṃ nikkujjitvā āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘passasi no tvaṃ, rāhula, imaṃ udakādhānaṃ nikkujjita’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Evaṃ nikkujjitaṃ kho, rāhula, tesaṃ sāmaññaṃ yesaṃ natthi sampajānamusāvāde lajjā’’ti. Atha kho bhagavā taṃ udakādhānaṃ ukkujjitvā āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘passasi no tvaṃ, rāhula, imaṃ udakādhānaṃ rittaṃ tuccha’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Evaṃ rittaṃ tucchaṃ kho, rāhula, tesaṃ sāmaññaṃ yesaṃ natthi sampajānamusāvāde lajjāti. Seyyathāpi, rāhula, rañño nāgo īsādanto urūḷhavā 2 abhijāto saṅgāmāvacaro saṅgāmagato purimehipi pādehi kammaṃ karoti, pacchimehipi pādehi kammaṃ karoti, purimenapi kāyena kammaṃ karoti, pacchimenapi kāyena kammaṃ karoti, sīsenapi kammaṃ karoti, kaṇṇehipi kammaṃ karoti, dantehipi kammaṃ karoti, naṅguṭṭhenapi kammaṃ karoti; rakkhateva soṇḍaṃ. Tattha hatthārohassa evaṃ hoti – ‘ayaṃ kho rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro saṅgāmagato purimehipi pādehi kammaṃ karoti, pacchimehipi pādehi kammaṃ karoti…pe… naṅguṭṭhenapi kammaṃ karoti; rakkhateva soṇḍaṃ . Apariccattaṃ kho rañño nāgassa jīvita’nti. Yato kho, rāhula, rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro saṅgāmagato purimehipi pādehi kammaṃ karoti, pacchimehipi pādehi kammaṃ karoti…pe… naṅguṭṭhenapi kammaṃ karoti, soṇḍāyapi kammaṃ karoti, tattha hatthārohassa evaṃ hoti – ‘ayaṃ kho rañño nāgo īsādanto urūḷhavā abhijāto saṅgāmāvacaro saṅgāmagato purimehipi pādehi kammaṃ karoti, pacchimehipi pādehi kammaṃ karoti, purimenapi kāyena kammaṃ karoti, pacchimenapi kāyena kammaṃ karoti, sīsenapi kammaṃ karoti, kaṇṇehipi kammaṃ karoti, dantehipi kammaṃ karoti, naṅguṭṭhenapi kammaṃ karoti, soṇḍāyapi kammaṃ karoti. Pariccattaṃ kho rañño nāgassa jīvitaṃ. Natthi dāni kiñci rañño nāgassa akaraṇīya’nti. Evameva kho, rāhula, yassa kassaci sampajānamusāvāde natthi lajjā, nāhaṃ tassa kiñci pāpaṃ akaraṇīyanti vadāmi. Tasmātiha te, rāhula, ‘hassāpi na musā bhaṇissāmī’ti – evañhi te, rāhula, sikkhitabbaṃ.
၁၀၉. ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ရာဟုလ, ကိမတ္ထိယော အာဒာသော’’တိ? ‘‘ပစ္စဝေက္ခဏတ္ထော, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ကာယေန ကမ္မံ ကတ္တဗ္ဗံ, ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ဝာစာယ ကမ္မံ ကတ္တဗ္ဗံ, ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ မနသာ ကမ္မံ ကတ္တဗ္ဗံ။ ယဒေဝ တ္ဝံ, ရာဟုလ, ကာယေန ကမ္မံ ကတ္တုကာမော အဟောသိ, တဒေဝ တေ ကာယကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခော အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ – အကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ 3 ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ? သစေ တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ – အကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ, ဧဝရူပံ တေ, ရာဟုလ, ကာယေန ကမ္မံ သသက္ကံ န ကရဏီယံ 4။ သစေ ပန တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ နေဝတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ, န ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ, န ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ – ကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ သုခုဒ္ရယံ သုခဝိပာက’န္တိ, ဧဝရူပံ တေ, ရာဟုလ, ကာယေန ကမ္မံ ကရဏီယံ။
109. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, rāhula, kimatthiyo ādāso’’ti? ‘‘Paccavekkhaṇattho, bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, rāhula, paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyena kammaṃ kattabbaṃ, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vācāya kammaṃ kattabbaṃ, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manasā kammaṃ kattabbaṃ. Yadeva tvaṃ, rāhula, kāyena kammaṃ kattukāmo ahosi, tadeva te kāyakammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ kattukāmo idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ 5 dukkhavipāka’nti? Sace tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ kattukāmo idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, kāyena kammaṃ sasakkaṃ na karaṇīyaṃ 6. Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ kattukāmo idaṃ me kāyakammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvatteyya, na parabyābādhāyapi saṃvatteyya, na ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – kusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, kāyena kammaṃ karaṇīyaṃ.
‘‘ကရောန္တေနပိ တေ, ရာဟုလ, ကာယေန ကမ္မံ တဒေဝ တေ ကာယကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခော အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ? သစေ ပန တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ, ပဋိသံဟရေယ္ယာသိ တ္ဝံ, ရာဟုလ, ဧဝရူပံ ကာယကမ္မံ။ သစေ ပန တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ နေဝတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – ကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ သုခုဒ္ရယံ သုခဝိပာက’န္တိ, အနုပဒဇ္ဇေယ္ယာသိ တ္ဝံ, ရာဟုလ, ဧဝရူပံ ကာယကမ္မံ။
‘‘Karontenapi te, rāhula, kāyena kammaṃ tadeva te kāyakammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ karomi idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti? Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ karomi idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, paṭisaṃhareyyāsi tvaṃ, rāhula, evarūpaṃ kāyakammaṃ. Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ karomi idaṃ me kāyakammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, anupadajjeyyāsi tvaṃ, rāhula, evarūpaṃ kāyakammaṃ.
‘‘ကတ္ဝာပိ တေ, ရာဟုလ, ကာယေန ကမ္မံ တဒေဝ တေ ကာယကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခော အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ အကာသိံ ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ 7, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ? သစေ ခော တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ အကာသိံ, ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ, ဧဝရူပံ တေ, ရာဟုလ, ကာယကမ္မံ သတ္ထရိ ဝာ ဝိညူသု ဝာ သဗ္ရဟ္မစာရီသု ဒေသေတဗ္ဗံ, ဝိဝရိတဗ္ဗံ, ဥတ္တာနီကာတဗ္ဗံ; ဒေသေတ္ဝာ ဝိဝရိတ္ဝာ ဥတ္တာနီကတ္ဝာ အာယတိံ သံဝရံ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ ။ သစေ ပန တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ အကာသိံ ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ နေဝတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – ကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ သုခုဒ္ရယံ သုခဝိပာက’န္တိ, တေနေဝ တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပီတိပာမောဇ္ဇေန ဝိဟရေယ္ယာသိ အဟောရတ္တာနုသိက္ခီ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။
‘‘Katvāpi te, rāhula, kāyena kammaṃ tadeva te kāyakammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ akāsiṃ idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati 8, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti? Sace kho tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ akāsiṃ, idaṃ me kāyakammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, kāyakammaṃ satthari vā viññūsu vā sabrahmacārīsu desetabbaṃ, vivaritabbaṃ, uttānīkātabbaṃ; desetvā vivaritvā uttānīkatvā āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjitabbaṃ . Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ kāyena kammaṃ akāsiṃ idaṃ me kāyakammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ kāyakammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, teneva tvaṃ, rāhula, pītipāmojjena vihareyyāsi ahorattānusikkhī kusalesu dhammesu.
၁၁၀. ‘‘ယဒေဝ တ္ဝံ, ရာဟုလ, ဝာစာယ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော အဟောသိ, တဒေဝ တေ ဝစီကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခော အဟံ ဣဒံ ဝာစာယ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ ဝစီကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ – အကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ? သစေ တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ ဝာစာယ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ ဝစီကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ – အကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ, ဧဝရူပံ တေ, ရာဟုလ, ဝာစာယ ကမ္မံ သသက္ကံ န ကရဏီယံ။ သစေ ပန တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ ဝာစာယ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ ဝစီကမ္မံ နေဝတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ, န ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ – ကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ သုခုဒ္ရယံ သုခဝိပာက’န္တိ, ဧဝရူပံ တေ, ရာဟုလ, ဝာစာယ ကမ္မံ ကရဏီယံ။
110. ‘‘Yadeva tvaṃ, rāhula, vācāya kammaṃ kattukāmo ahosi, tadeva te vacīkammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ kattukāmo idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti? Sace tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ kattukāmo idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, vācāya kammaṃ sasakkaṃ na karaṇīyaṃ. Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ kattukāmo idaṃ me vacīkammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvatteyya, na parabyābādhāyapi saṃvatteyya – kusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, vācāya kammaṃ karaṇīyaṃ.
‘‘ကရောန္တေနပိ, ရာဟုလ, ဝာစာယ ကမ္မံ တဒေဝ တေ ဝစီကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခော အဟံ ဣဒံ ဝာစာယ ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ ဝစီကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ? သစေ ပန တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ ဝာစာယ ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ ဝစီကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ, ပဋိသံဟရေယ္ယာသိ တ္ဝံ, ရာဟုလ, ဧဝရူပံ ဝစီကမ္မံ။ သစေ ပန တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ ဝာစာယ ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ ဝစီကမ္မံ နေဝတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – ကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ သုခုဒ္ရယံ သုခဝိပာက’န္တိ, အနုပဒဇ္ဇေယ္ယာသိ, တ္ဝံ ရာဟုလ, ဧဝရူပံ ဝစီကမ္မံ။
‘‘Karontenapi, rāhula, vācāya kammaṃ tadeva te vacīkammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ karomi idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti? Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ karomi idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, paṭisaṃhareyyāsi tvaṃ, rāhula, evarūpaṃ vacīkammaṃ. Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ karomi idaṃ me vacīkammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, anupadajjeyyāsi, tvaṃ rāhula, evarūpaṃ vacīkammaṃ.
‘‘ကတ္ဝာပိ တေ, ရာဟုလ, ဝာစာယ ကမ္မံ တဒေဝ တေ ဝစီကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခော အဟံ ဣဒံ ဝာစာယ ကမ္မံ အကာသိံ ဣဒံ မေ ဝစီကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ 9, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ? သစေ ခော တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ ဝာစာယ ကမ္မံ အကာသိံ ဣဒံ မေ ဝစီကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ, ဧဝရူပံ တေ, ရာဟုလ, ဝစီကမ္မံ သတ္ထရိ ဝာ ဝိညူသု ဝာ သဗ္ရဟ္မစာရီသု ဒေသေတဗ္ဗံ, ဝိဝရိတဗ္ဗံ, ဥတ္တာနီကတ္တဗ္ဗံ ; ဒေသေတ္ဝာ ဝိဝရိတ္ဝာ ဥတ္တာနီကတ္ဝာ အာယတိံ သံဝရံ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ ဝာစာယ ကမ္မံ အကာသိံ ဣဒံ မေ ဝစီကမ္မံ နေဝတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – ကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ သုခုဒ္ရယံ သုခဝိပာက’န္တိ, တေနေဝ တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပီတိပာမောဇ္ဇေန ဝိဟရေယ္ယာသိ အဟောရတ္တာနုသိက္ခီ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။
‘‘Katvāpi te, rāhula, vācāya kammaṃ tadeva te vacīkammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ akāsiṃ idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati 10, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti? Sace kho tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ akāsiṃ idaṃ me vacīkammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, vacīkammaṃ satthari vā viññūsu vā sabrahmacārīsu desetabbaṃ, vivaritabbaṃ, uttānīkattabbaṃ ; desetvā vivaritvā uttānīkatvā āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjitabbaṃ. Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ vācāya kammaṃ akāsiṃ idaṃ me vacīkammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ vacīkammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, teneva tvaṃ, rāhula, pītipāmojjena vihareyyāsi ahorattānusikkhī kusalesu dhammesu.
၁၁၁. ‘‘ယဒေဝ တ္ဝံ, ရာဟုလ, မနသာ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော အဟောသိ, တဒေဝ တေ မနောကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခော အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ – အကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ? သစေ တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ – အကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ, ဧဝရူပံ တေ, ရာဟုလ, မနသာ ကမ္မံ သသက္ကံ န ကရဏီယံ။ သစေ ပန တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ နေဝတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ, န ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ, န ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယ္ယ – ကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ သုခုဒ္ရယံ သုခဝိပာက’န္တိ, ဧဝရူပံ တေ, ရာဟုလ, မနသာ ကမ္မံ ကရဏီယံ။
111. ‘‘Yadeva tvaṃ, rāhula, manasā kammaṃ kattukāmo ahosi, tadeva te manokammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ kattukāmo idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti? Sace tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ kattukāmo idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvatteyya, parabyābādhāyapi saṃvatteyya, ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, manasā kammaṃ sasakkaṃ na karaṇīyaṃ. Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ kattukāmo idaṃ me manokammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvatteyya, na parabyābādhāyapi saṃvatteyya, na ubhayabyābādhāyapi saṃvatteyya – kusalaṃ idaṃ manokammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, evarūpaṃ te, rāhula, manasā kammaṃ karaṇīyaṃ.
‘‘ကရောန္တေနပိ တေ, ရာဟုလ, မနသာ ကမ္မံ တဒေဝ တေ မနောကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခော အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ? သစေ ပန တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ, ပဋိသံဟရေယ္ယာသိ တ္ဝံ, ရာဟုလ, ဧဝရူပံ မနောကမ္မံ။ သစေ ပန တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ နေဝတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – ကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ သုခုဒ္ရယံ သုခဝိပာက’န္တိ, အနုပဒဇ္ဇေယ္ယာသိ တ္ဝံ, ရာဟုလ, ဧဝရူပံ မနောကမ္မံ။
‘‘Karontenapi te, rāhula, manasā kammaṃ tadeva te manokammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ karomi idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti? Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ karomi idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, paṭisaṃhareyyāsi tvaṃ, rāhula, evarūpaṃ manokammaṃ. Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ karomi idaṃ me manokammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ manokammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, anupadajjeyyāsi tvaṃ, rāhula, evarūpaṃ manokammaṃ.
‘‘ကတ္ဝာပိ တေ, ရာဟုလ, မနသာ ကမ္မံ တဒေဝ တေ မနောကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခော အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ အကာသိံ ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ 11, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ? သစေ ခော တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ အကာသိံ ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ အတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ ဒုက္ခုဒ္ရယံ ဒုက္ခဝိပာက’န္တိ, ဧဝရူပံ ပန 12 တေ, ရာဟုလ, မနောကမ္မံ 13 အဋ္ဋီယိတဗ္ဗံ ဟရာယိတဗ္ဗံ ဇိဂုစ္ဆိတဗ္ဗံ; အဋ္ဋီယိတ္ဝာ ဟရာယိတ္ဝာ ဇိဂုစ္ဆိတ္ဝာ အာယတိံ သံဝရံ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယ္ယာသိ – ‘ယံ ခော အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ အကာသိံ ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ နေဝတ္တဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ပရဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ဥဘယဗ္ယာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – ကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ သုခုဒ္ရယံ သုခဝိပာက’န္တိ, တေနေဝ တ္ဝံ, ရာဟုလ, ပီတိပာမောဇ္ဇေန ဝိဟရေယ္ယာသိ အဟောရတ္တာနုသိက္ခီ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။
‘‘Katvāpi te, rāhula, manasā kammaṃ tadeva te manokammaṃ paccavekkhitabbaṃ – ‘yaṃ nu kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ akāsiṃ idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati 14, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti? Sace kho tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ akāsiṃ idaṃ me manokammaṃ attabyābādhāyapi saṃvattati, parabyābādhāyapi saṃvattati, ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – akusalaṃ idaṃ manokammaṃ dukkhudrayaṃ dukkhavipāka’nti, evarūpaṃ pana 15 te, rāhula, manokammaṃ 16 aṭṭīyitabbaṃ harāyitabbaṃ jigucchitabbaṃ; aṭṭīyitvā harāyitvā jigucchitvā āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjitabbaṃ. Sace pana tvaṃ, rāhula, paccavekkhamāno evaṃ jāneyyāsi – ‘yaṃ kho ahaṃ idaṃ manasā kammaṃ akāsiṃ idaṃ me manokammaṃ nevattabyābādhāyapi saṃvattati, na parabyābādhāyapi saṃvattati, na ubhayabyābādhāyapi saṃvattati – kusalaṃ idaṃ manokammaṃ sukhudrayaṃ sukhavipāka’nti, teneva tvaṃ, rāhula, pītipāmojjena vihareyyāsi ahorattānusikkhī kusalesu dhammesu.
၁၁၂. ‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ရာဟုလ, အတီတမဒ္ဓာနံ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ကာယကမ္မံ ပရိသောဓေသုံ, ဝစီကမ္မံ ပရိသောဓေသုံ, မနောကမ္မံ ပရိသောဓေသုံ, သဗ္ဗေ တေ ဧဝမေဝံ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ကာယကမ္မံ ပရိသောဓေသုံ, ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ဝစီကမ္မံ ပရိသောဓေသုံ, ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ မနောကမ္မံ ပရိသောဓေသုံ။ ယေပိ ဟိ ကေစိ, ရာဟုလ, အနာဂတမဒ္ဓာနံ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ကာယကမ္မံ ပရိသောဓေသ္သန္တိ, ဝစီကမ္မံ ပရိသောဓေသ္သန္တိ, မနောကမ္မံ ပရိသောဓေသ္သန္တိ, သဗ္ဗေ တေ ဧဝမေဝံ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ကာယကမ္မံ ပရိသောဓေသ္သန္တိ, ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ဝစီကမ္မံ ပရိသောဓေသ္သန္တိ , ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ မနောကမ္မံ ပရိသောဓေသ္သန္တိ။ ယေပိ ဟိ ကေစိ, ရာဟုလ, ဧတရဟိ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ကာယကမ္မံ ပရိသောဓေန္တိ, ဝစီကမ္မံ ပရိသောဓေန္တိ, မနောကမ္မံ ပရိသောဓေန္တိ, သဗ္ဗေ တေ ဧဝမေဝံ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ကာယကမ္မံ ပရိသောဓေန္တိ, ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ဝစီကမ္မံ ပရိသောဓေန္တိ, ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ မနောကမ္မံ ပရိသောဓေန္တိ။ တသ္မာတိဟ, ရာဟုလ, ‘ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ကာယကမ္မံ ပရိသောဓေသ္သာမိ, ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ဝစီကမ္မံ ပရိသောဓေသ္သာမိ, ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ မနောကမ္မံ ပရိသောဓေသ္သာမီ’တိ – ဧဝဉ္ဟိ တေ, ရာဟုလ, သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။
112. ‘‘Ye hi keci, rāhula, atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyakammaṃ parisodhesuṃ, vacīkammaṃ parisodhesuṃ, manokammaṃ parisodhesuṃ, sabbe te evamevaṃ paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyakammaṃ parisodhesuṃ, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vacīkammaṃ parisodhesuṃ, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manokammaṃ parisodhesuṃ. Yepi hi keci, rāhula, anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyakammaṃ parisodhessanti, vacīkammaṃ parisodhessanti, manokammaṃ parisodhessanti, sabbe te evamevaṃ paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyakammaṃ parisodhessanti, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vacīkammaṃ parisodhessanti , paccavekkhitvā paccavekkhitvā manokammaṃ parisodhessanti. Yepi hi keci, rāhula, etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyakammaṃ parisodhenti, vacīkammaṃ parisodhenti, manokammaṃ parisodhenti, sabbe te evamevaṃ paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyakammaṃ parisodhenti, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vacīkammaṃ parisodhenti, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manokammaṃ parisodhenti. Tasmātiha, rāhula, ‘paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyakammaṃ parisodhessāmi, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vacīkammaṃ parisodhessāmi, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manokammaṃ parisodhessāmī’ti – evañhi te, rāhula, sikkhitabba’’nti.
ဣဒမဝောစ ဘဂဝာ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ ရာဟုလော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā rāhulo bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
အမ္ဗလဋ္ဌိကရာဟုလောဝာဒသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။
Ambalaṭṭhikarāhulovādasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၁. အမ္ဗလဋ္ဌိကရာဟုလောဝာဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 1. Ambalaṭṭhikarāhulovādasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၁. အမ္ဗလဋ္ဌိကရာဟုလောဝာဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 1. Ambalaṭṭhikarāhulovādasuttavaṇṇanā
