| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೨. ಭಿಕ್ಖುವಗ್ಗೋ
2. Bhikkhuvaggo
೧. ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕರಾಹುಲೋವಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1. Ambalaṭṭhikarāhulovādasuttavaṇṇanā
೧೦೭. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕರಾಹುಲೋವಾದಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕಾಯಂ ವಿಹರತೀತಿ ವೇಳುವನವಿಹಾರಸ್ಸ ಪಚ್ಚನ್ತೇ ಪಧಾನಘರಸಙ್ಖೇಪೇ ವಿವೇಕಕಾಮಾನಂ ವಸನತ್ಥಾಯ ಕತೇ ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕಾತಿ ಏವಂನಾಮಕೇ ಪಾಸಾದೇ ಪವಿವೇಕಂ ಬ್ರೂಹಯನ್ತೋ ವಿಹರತಿ। ಕಣ್ಟಕೋ ನಾಮ ಜಾತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಿಖಿಣೋವ ಹೋತಿ, ಏವಮೇವಂ ಅಯಮ್ಪಿ ಆಯಸ್ಮಾ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕಸಾಮಣೇರಕಾಲೇಯೇವ ಪವಿವೇಕಂ ಬ್ರೂಹಯಮಾನೋ ತತ್ಥ ವಿಹಾಸಿ। ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋತಿ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಾಯ। ಆಸನನ್ತಿ ಪಕತಿಪಞ್ಞತ್ತಮೇವೇತ್ಥ ಆಸನಂ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಠಪೇಸಿ। ಉದಕಾಧಾನೇತಿ ಉದಕಭಾಜನೇ। ‘‘ಉದಕಟ್ಠಾನೇ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ।
107.Evaṃme sutanti ambalaṭṭhikarāhulovādasuttaṃ. Tattha ambalaṭṭhikāyaṃ viharatīti veḷuvanavihārassa paccante padhānagharasaṅkhepe vivekakāmānaṃ vasanatthāya kate ambalaṭṭhikāti evaṃnāmake pāsāde pavivekaṃ brūhayanto viharati. Kaṇṭako nāma jātakālato paṭṭhāya tikhiṇova hoti, evamevaṃ ayampi āyasmā sattavassikasāmaṇerakāleyeva pavivekaṃ brūhayamāno tattha vihāsi. Paṭisallānā vuṭṭhitoti phalasamāpattito vuṭṭhāya. Āsananti pakatipaññattamevettha āsanaṃ atthi, taṃ papphoṭetvā ṭhapesi. Udakādhāneti udakabhājane. ‘‘Udakaṭṭhāne’’tipi pāṭho.
ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ರಾಹುಲಂ ಆಮನ್ತೇಸೀತಿ ಓವಾದದಾನತ್ಥಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ। ಭಗವತಾ ಹಿ ರಾಹುಲತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ಕತಾ। ಸಾಮಣೇರಪಞ್ಹಂ ಥೇರಸ್ಸೇವ ವುತ್ತಂ। ತಥಾ ರಾಹುಲಸಂಯುತ್ತಂ ಮಹಾರಾಹುಲೋವಾದಸುತ್ತಂ ಚೂಳರಾಹುಲೋವಾದಸುತ್ತಮಿದಂ ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕರಾಹುಲೋವಾದಸುತ್ತನ್ತಿ।
Āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesīti ovādadānatthaṃ āmantesi. Bhagavatā hi rāhulattherassa sambahulā dhammadesanā katā. Sāmaṇerapañhaṃ therasseva vuttaṃ. Tathā rāhulasaṃyuttaṃ mahārāhulovādasuttaṃ cūḷarāhulovādasuttamidaṃ ambalaṭṭhikarāhulovādasuttanti.
ಅಯಞ್ಹಿ ಆಯಸ್ಮಾ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕಕಾಲೇ ಭಗವನ್ತಂ ಚೀವರಕಣ್ಣೇ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ದಾಯಜ್ಜಂ ಮೇ ಸಮಣ ದೇಹೀ’’ತಿ ದಾಯಜ್ಜಂ ಯಾಚಮಾನೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ನಿಯ್ಯಾದೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜಿತೋ। ಅಥ ಭಗವಾ ದಹರಕುಮಾರಾ ನಾಮ ಯುತ್ತಾಯುತ್ತಂ ಕಥಂ ಕಥೇನ್ತಿ, ಓವಾದಮಸ್ಸ ದೇಮೀತಿ ರಾಹುಲಕುಮಾರಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಸಾಮಣೇರೇನ ನಾಮ, ರಾಹುಲ, ತಿರಚ್ಛಾನಕಥಂ ಕಥೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತ್ವಂ ಕಥಯಮಾನೋ ಏವರೂಪಂ ಕಥಂ ಕಥೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಸಬ್ಬಬುದ್ಧೇಹಿ ಅವಿಜಹಿತಂ ದಸಪುಚ್ಛಂ ಪಞ್ಚಪಣ್ಣಾಸವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ – ‘‘ಏಕೋ ಪಞ್ಹೋ ಏಕೋ ಉದ್ದೇಸೋ ಏಕಂ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಂ ದ್ವೇ ಪಞ್ಹಾ…ಪೇ॰… ದಸ ಪಞ್ಹಾ ದಸ ಉದ್ದೇಸಾ ದಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಾತಿ। ಏಕಂ ನಾಮ ಕಿಂ? ಸಬ್ಬೇ ಸತ್ತಾ ಆಹಾರಟ್ಠಿತಿಕಾ…ಪೇ॰… ದಸ ನಾಮ ಕಿಂ? ದಸಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅರಹಾತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ (ಖು॰ ಪಾ॰ ೪.೧೦) ಇಮಂ ಸಾಮಣೇರಪಞ್ಹಂ ಕಥೇಸಿ। ಪುನ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ದಹರಕುಮಾರಾ ನಾಮ ಪಿಯಮುಸಾವಾದಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅದಿಟ್ಠಮೇವ ದಿಟ್ಠಂ ಅಮ್ಹೇಹಿ, ದಿಟ್ಠಮೇವ ನ ದಿಟ್ಠಂ ಅಮ್ಹೇಹೀತಿ ವದನ್ತಿ ಓವಾದಮಸ್ಸ ದೇಮೀ’’ತಿ ಅಕ್ಖೀಹಿ ಓಲೋಕೇತ್ವಾಪಿ ಸುಖಸಞ್ಜಾನನತ್ಥಂ ಪಠಮಮೇವ ಚತಸ್ಸೋ ಉದಕಾಧಾನೂಪಮಾಯೋ , ತತೋ ದ್ವೇ ಹತ್ಥಿಉಪಮಾಯೋ ಏಕಂ ಆದಾಸೂಪಮಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇಮಂ ಸುತ್ತಂ ಕಥೇಸಿ। ಚತೂಸು ಪನ ಪಚ್ಚಯೇಸು ತಣ್ಹಾವಿವಟ್ಟನಂ ಪಞ್ಚಸು ಕಾಮಗುಣೇಸು ಛನ್ದರಾಗಪ್ಪಹಾನಂ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತುಪನಿಸ್ಸಯಸ್ಸ ಮಹನ್ತಭಾವಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ರಾಹುಲಸುತ್ತಂ (ಸು॰ ನಿ॰ ರಾಹುಲಸುತ್ತ) ಕಥೇಸಿ। ಆಗತಾಗತಟ್ಠಾನೇ ಭವೇಸು ಛನ್ದರಾಗೋ ನ ಕತ್ತಬ್ಬೋತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ರಾಹುಲಸಂಯುತ್ತಂ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೨.೧೮೮ ಆದಯೋ) ಕಥೇಸಿ। ‘‘ಅಹಂ ಸೋಭಾಮಿ, ಮಮ ವಣ್ಣಾಯತನಂ ಪಸನ್ನ’’ನ್ತಿ ಅತ್ತಭಾವಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಗೇಹಸ್ಸಿತಛನ್ದರಾಗೋ ನ ಕತ್ತಬ್ಬೋತಿ ಮಹಾರಾಹುಲೋವಾದಸುತ್ತಂ ಕಥೇಸಿ।
Ayañhi āyasmā sattavassikakāle bhagavantaṃ cīvarakaṇṇe gahetvā ‘‘dāyajjaṃ me samaṇa dehī’’ti dāyajjaṃ yācamāno bhagavatā dhammasenāpatisāriputtattherassa niyyādetvā pabbājito. Atha bhagavā daharakumārā nāma yuttāyuttaṃ kathaṃ kathenti, ovādamassa demīti rāhulakumāraṃ āmantetvā ‘‘sāmaṇerena nāma, rāhula, tiracchānakathaṃ kathetuṃ na vaṭṭati, tvaṃ kathayamāno evarūpaṃ kathaṃ katheyyāsī’’ti sabbabuddhehi avijahitaṃ dasapucchaṃ pañcapaṇṇāsavissajjanaṃ – ‘‘eko pañho eko uddeso ekaṃ veyyākaraṇaṃ dve pañhā…pe… dasa pañhā dasa uddesā dasa veyyākaraṇāti. Ekaṃ nāma kiṃ? Sabbe sattā āhāraṭṭhitikā…pe… dasa nāma kiṃ? Dasahaṅgehi samannāgato arahāti vuccatī’’ti (khu. pā. 4.10) imaṃ sāmaṇerapañhaṃ kathesi. Puna cintesi ‘‘daharakumārā nāma piyamusāvādā honti, adiṭṭhameva diṭṭhaṃ amhehi, diṭṭhameva na diṭṭhaṃ amhehīti vadanti ovādamassa demī’’ti akkhīhi oloketvāpi sukhasañjānanatthaṃ paṭhamameva catasso udakādhānūpamāyo , tato dve hatthiupamāyo ekaṃ ādāsūpamañca dassetvā imaṃ suttaṃ kathesi. Catūsu pana paccayesu taṇhāvivaṭṭanaṃ pañcasu kāmaguṇesu chandarāgappahānaṃ kalyāṇamittupanissayassa mahantabhāvañca dassetvā rāhulasuttaṃ (su. ni. rāhulasutta) kathesi. Āgatāgataṭṭhāne bhavesu chandarāgo na kattabboti dassetuṃ rāhulasaṃyuttaṃ (saṃ. ni. 2.188 ādayo) kathesi. ‘‘Ahaṃ sobhāmi, mama vaṇṇāyatanaṃ pasanna’’nti attabhāvaṃ nissāya gehassitachandarāgo na kattabboti mahārāhulovādasuttaṃ kathesi.
ತತ್ಥ ರಾಹುಲಸುತ್ತಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಕಾಲೇ ವುತ್ತನ್ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ತಞ್ಹಿ ಅಭಿಣ್ಹೋವಾದವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ರಾಹುಲಸಂಯುತ್ತಂ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಅವಸ್ಸಿಕಭಿಕ್ಖುಕಾಲಾ ವುತ್ತಂ। ಮಹಾರಾಹುಲೋವಾದಸುತ್ತಂ ಅಟ್ಠಾರಸ ವಸ್ಸಸಾಮಣೇರಕಾಲೇ ವುತ್ತಂ। ಚೂಳರಾಹುಲೋವಾದಸುತ್ತಂ ಅವಸ್ಸಿಕಭಿಕ್ಖುಕಾಲೇ ವುತ್ತಂ। ಕುಮಾರಕಪಞ್ಹಞ್ಚ ಇದಞ್ಚ ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕರಾಹುಲೋವಾದಸುತ್ತಂ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕಸಾಮಣೇರಕಾಲೇ ವುತ್ತಂ। ತೇಸು ರಾಹುಲಸುತ್ತಂ ಅಭಿಣ್ಹೋವಾದತ್ಥಂ, ರಾಹುಲಸಂಯುತ್ತಂ, ಥೇರಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸನಾಗಬ್ಭಗಹಣತ್ಥಂ, ಮಹಾರಾಹುಲೋವಾದಂ ಗೇಹಸ್ಸಿತಛನ್ದರಾಗವಿನೋದನತ್ಥಂ, ಚೂಳರಾಹುಲೋವಾದಂ ಥೇರಸ್ಸ ಪಞ್ಚದಸ-ವಿಮುತ್ತಿಪರಿಪಾಚನೀಯ-ಧಮ್ಮಪರಿಪಾಕಕಾಲೇ ಅರಹತ್ತಗಾಹಾಪನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಇದಞ್ಚ ಪನ ಸನ್ಧಾಯ ರಾಹುಲತ್ಥೇರೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಗುಣಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಇದಮಾಹ –
Tattha rāhulasuttaṃ imasmiṃ nāma kāle vuttanti na vattabbaṃ. Tañhi abhiṇhovādavasena vuttaṃ. Rāhulasaṃyuttaṃ sattavassikakālato paṭṭhāya yāva avassikabhikkhukālā vuttaṃ. Mahārāhulovādasuttaṃ aṭṭhārasa vassasāmaṇerakāle vuttaṃ. Cūḷarāhulovādasuttaṃ avassikabhikkhukāle vuttaṃ. Kumārakapañhañca idañca ambalaṭṭhikarāhulovādasuttaṃ sattavassikasāmaṇerakāle vuttaṃ. Tesu rāhulasuttaṃ abhiṇhovādatthaṃ, rāhulasaṃyuttaṃ, therassa vipassanāgabbhagahaṇatthaṃ, mahārāhulovādaṃ gehassitachandarāgavinodanatthaṃ, cūḷarāhulovādaṃ therassa pañcadasa-vimuttiparipācanīya-dhammaparipākakāle arahattagāhāpanatthaṃ vuttaṃ. Idañca pana sandhāya rāhulatthero bhikkhusaṅghamajjhe tathāgatassa guṇaṃ kathento idamāha –
‘‘ಕಿಕೀವ ಬೀಜಂ ರಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಚಾಮರೀ ವಾಲಮುತ್ತಮಂ।
‘‘Kikīva bījaṃ rakkheyya, cāmarī vālamuttamaṃ;
ನಿಪಕೋ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಮಮಂ ರಕ್ಖಿ ತಥಾಗತೋ’’ತಿ॥ (ಅಪ॰ ೧.೨.೮೩)।
Nipako sīlasampanno, mamaṃ rakkhi tathāgato’’ti. (apa. 1.2.83);
ಸಾಮಣೇರಪಞ್ಹಂ ಅಯುತ್ತವಚನಪಹಾನತ್ಥಂ, ಇದಂ ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕರಾಹುಲೋವಾದಸುತ್ತಂ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದಸ್ಸ ಅಕರಣತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ।
Sāmaṇerapañhaṃ ayuttavacanapahānatthaṃ, idaṃ ambalaṭṭhikarāhulovādasuttaṃ sampajānamusāvādassa akaraṇatthaṃ vuttaṃ.
ತತ್ಥ ಪಸ್ಸಸಿ ನೋತಿ ಪಸ್ಸಸಿ ನು। ಪರಿತ್ತನ್ತಿ ಥೋಕಂ। ಸಾಮಞ್ಞನ್ತಿ ಸಮಣಧಮ್ಮೋ। ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತ್ವಾತಿ ಅಧೋಮುಖಂ ಕತ್ವಾ। ಉಕ್ಕುಜ್ಜಿತ್ವಾತಿ ಉತ್ತಾನಂ ಕತ್ವಾ।
Tattha passasi noti passasi nu. Parittanti thokaṃ. Sāmaññanti samaṇadhammo. Nikkujjitvāti adhomukhaṃ katvā. Ukkujjitvāti uttānaṃ katvā.
೧೦೮. ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ರಾಹುಲ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋತಿ ಅಯಂ ಉಪಮಾ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದೇ ಸಂವರರಹಿತಸ್ಸ ಓಪಮ್ಮದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಾ। ತತ್ಥ ಈಸಾದನ್ತೋತಿ ರಥೀಸಾಸದಿಸದನ್ತೋ । ಉರುಳ್ಹವಾತಿ ಅಭಿವಡ್ಢಿತೋ ಆರೋಹಸಮ್ಪನ್ನೋ। ಅಭಿಜಾತೋತಿ ಸುಜಾತೋ ಜಾತಿಸಮ್ಪನ್ನೋ। ಸಙ್ಗಾಮಾವಚರೋತಿ ಸಙ್ಗಾಮಂ ಓತಿಣ್ಣಪುಬ್ಬೋ। ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತೀತಿ ಆಗತಾಗತೇ ಪವಟ್ಟೇನ್ತೋ ಘಾತೇತಿ। ಪುರತ್ಥಿಮಕಾಯಾದೀಸು ಪನ ಪುರತ್ಥಿಮಕಾಯೇನ ತಾವ ಪಟಿಸೇನಾಯ ಫಲಕಕೋಟ್ಠಕಮುಣ್ಡಪಾಕಾರಾದಯೋ ಪಾತೇತಿ, ತಥಾ ಪಚ್ಛಿಮಕಾಯೇನ। ಸೀಸೇನ ಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ಏತಂ ಪದೇಸಂ ಮದ್ದಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಓಲೋಕೇತಿ, ಏತ್ತಕೇನ ಸತಮ್ಪಿ ಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ದ್ವೇಧಾ ಭಿಜ್ಜತಿ। ಕಣ್ಣೇಹಿ ಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಆಗತಾಗತೇ ಸರೇ ಕಣ್ಣೇಹಿ ಪಹರಿತ್ವಾ ಪಾತನಂ। ದನ್ತೇಹಿ ಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಪಟಿಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಹತ್ಥಾರೋಹಅಸ್ಸಾರೋಹಪದಾದೀನಂ ವಿಜ್ಝನಂ। ನಙ್ಗುಟ್ಠೇನ ಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ನಙ್ಗುಟ್ಠೇ ಬನ್ಧಾಯ ದೀಘಾಸಿಲಟ್ಠಿಯಾ ವಾ ಅಯಮುಸಲೇನ ವಾ ಛೇದನಭೇದನಂ। ರಕ್ಖತೇವ ಸೋಣ್ಡನ್ತಿ ಸೋಣ್ಡಂ ಪನ ಮುಖೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ರಕ್ಖತಿ।
108.Seyyathāpi, rāhula, rañño nāgoti ayaṃ upamā sampajānamusāvāde saṃvararahitassa opammadassanatthaṃ vuttā. Tattha īsādantoti rathīsāsadisadanto . Uruḷhavāti abhivaḍḍhito ārohasampanno. Abhijātoti sujāto jātisampanno. Saṅgāmāvacaroti saṅgāmaṃ otiṇṇapubbo. Kammaṃ karotīti āgatāgate pavaṭṭento ghāteti. Puratthimakāyādīsu pana puratthimakāyena tāva paṭisenāya phalakakoṭṭhakamuṇḍapākārādayo pāteti, tathā pacchimakāyena. Sīsena kammaṃ nāma niyametvā etaṃ padesaṃ maddissāmīti nivattitvā oloketi, ettakena satampi sahassampi dvedhā bhijjati. Kaṇṇehi kammaṃ nāma āgatāgate sare kaṇṇehi paharitvā pātanaṃ. Dantehi kammaṃ nāma paṭihatthiassahatthārohaassārohapadādīnaṃ vijjhanaṃ. Naṅguṭṭhena kammaṃ nāma naṅguṭṭhe bandhāya dīghāsilaṭṭhiyā vā ayamusalena vā chedanabhedanaṃ. Rakkhateva soṇḍanti soṇḍaṃ pana mukhe pakkhipitvā rakkhati.
ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥಿನೋ ಕರಣೇ। ಅಪರಿಚ್ಚತ್ತನ್ತಿ ಅನಿಸ್ಸಟ್ಠಂ, ಪರೇಸಂ ಜಯಂ ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ಪರಾಜಯಂ ಪಸ್ಸೀತಿ ಮಞ್ಞತಿ। ಸೋಣ್ಡಾಯಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತೀತಿ ಅಯಮುಗ್ಗರಂ ವಾ ಖದಿರಮುಸಲಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಮನ್ತಾ ಅಟ್ಠಾರಸಹತ್ಥಟ್ಠಾನಂ ಮದ್ದತಿ। ಪರಿಚ್ಚತ್ತನ್ತಿ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಂ, ಇದಾನಿ ಹತ್ಥಿಯೋಧಾದೀಸು ನ ಕುತೋಚಿ ಭಾಯತಿ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಜಯಂ ಪರೇಸಞ್ಚ ಪರಾಜಯಂ ಪಸ್ಸೀತಿ ಮಞ್ಞತಿ। ನಾಹಂ ತಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಾಪನ್ತಿ ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಾದಿಆಪತ್ತಿವೀತಿಕ್ಕಮೇ ವಾ ಮಾತುಘಾತಕಾದಿಕಮ್ಮೇಸು ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಾಪಂ ಅಕತ್ತಬ್ಬಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ತಸ್ಮಾ ತಿಹ ತೇತಿ ಯಸ್ಮಾ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದಿನೋ ಅಕತ್ತಬ್ಬಂ ಪಾಪಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ತಯಾ ಹಸಾಯಪಿ ದವಕಮ್ಯತಾಯಪಿ ಮುಸಾ ನ ಭಣಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣತ್ಥೋತಿ ಓಲೋಕನತ್ಥೋ, ಯಂ ಮುಖೇ ವಜ್ಜಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ದಸ್ಸನತ್ಥೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾತಿ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ।
Tatthāti tasmiṃ tassa hatthino karaṇe. Apariccattanti anissaṭṭhaṃ, paresaṃ jayaṃ amhākañca parājayaṃ passīti maññati. Soṇḍāyapi kammaṃ karotīti ayamuggaraṃ vā khadiramusalaṃ vā gahetvā samantā aṭṭhārasahatthaṭṭhānaṃ maddati. Pariccattanti vissaṭṭhaṃ, idāni hatthiyodhādīsu na kutoci bhāyati, amhākaṃ jayaṃ paresañca parājayaṃ passīti maññati. Nāhaṃ tassa kiñci pāpanti tassa dukkaṭādiāpattivītikkame vā mātughātakādikammesu vā kiñci pāpaṃ akattabbaṃ nāma natthi. Tasmā tiha teti yasmā sampajānamusāvādino akattabbaṃ pāpaṃ nāma natthi, tasmā tayā hasāyapi davakamyatāyapi musā na bhaṇissāmīti sikkhitabbaṃ. Paccavekkhaṇatthoti olokanattho, yaṃ mukhe vajjaṃ hoti, tassa dassanatthoti vuttaṃ hoti. Paccavekkhitvā paccavekkhitvāti oloketvā oloketvā.
೧೦೯. ಸಸಕ್ಕಂ ನ ಕರಣೀಯನ್ತಿ ಏಕಂಸೇನೇವ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಪಟಿಸಂಹರೇಯ್ಯಾಸೀತಿ ನಿವತ್ತೇಯ್ಯಾಸಿ ಮಾ ಕರೇಯ್ಯಾಸಿ। ಅನುಪದಜ್ಜೇಯ್ಯಾಸೀತಿ ಅನುಪದೇಯ್ಯಾಸಿ ಉಪತ್ಥಮ್ಭೇಯ್ಯಾಸಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸಿ। ಅಹೋರತ್ತಾನುಸಿಕ್ಖೀತಿ ರತ್ತಿಞ್ಚ ದಿವಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಮಾನೋ।
109.Sasakkaṃ na karaṇīyanti ekaṃseneva na kātabbaṃ. Paṭisaṃhareyyāsīti nivatteyyāsi mā kareyyāsi. Anupadajjeyyāsīti anupadeyyāsi upatthambheyyāsi punappunaṃ kareyyāsi. Ahorattānusikkhīti rattiñca divañca sikkhamāno.
೧೧೧. ಅಟ್ಟೀಯಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಟ್ಟೇನ ಪೀಳಿತೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ಹರಾಯಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಲಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಜಿಗುಚ್ಛಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಗೂಥಂ ದಿಸ್ವಾ ವಿಯ ಜಿಗುಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಾದೇತಬ್ಬಾ। ಮನೋಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪನ ಅದೇಸನಾವತ್ಥುಕತ್ತಾ ಇಧ ದೇಸೇತಬ್ಬನ್ತಿ ನ ವುತ್ತಂ। ಕಿತ್ತಕೇ ಪನ ಠಾನೇ ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಾನಿ ಸೋಧೇತಬ್ಬಾನಿ, ಕಿತ್ತಕೇ ಮನೋಕಮ್ಮನ್ತಿ। ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಾನಿ ತಾವ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪುರೇಭತ್ತೇಯೇವ ಸೋಧೇತಬ್ಬಾನಿ। ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ದಿವಾಟ್ಠಾನೇ ನಿಸಿನ್ನೇನ ಹಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಅರುಣುಗ್ಗಮನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ನಿಸಜ್ಜಾ ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಮೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತರೇ ಪರೇಸಂ ಅಪ್ಪಿಯಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ವಾ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ವಾ’’ತಿ। ಸಚೇ ಅತ್ಥೀತಿ ಜಾನಾತಿ, ದೇಸನಾಯುತ್ತಂ ದೇಸೇತಬ್ಬಂ, ಆವಿಕರಣಯುತ್ತಂ ಆವಿಕಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ನತ್ಥಿ, ತೇನೇವ ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜೇನ ವಿಹಾತಬ್ಬಂ। ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಪನ ಏತಸ್ಮಿಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪರಿಯೇಸನಟ್ಠಾನೇ ಸೋಧೇತಬ್ಬಂ। ಕಥಂ? ‘‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಮೇ ಅಜ್ಜ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪರಿಯೇಸನಟ್ಠಾನೇ ರೂಪಾದೀಸು ಛನ್ದೋ ವಾ ರಾಗೋ ವಾ ಪಟಿಘಂ ವಾ’’ತಿ? ಸಚೇ ಅತ್ಥಿ, ‘‘ಪುನ ನ ಏವಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತೇನೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ನತ್ಥಿ, ತೇನೇವ ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜೇನ ವಿಹಾತಬ್ಬಂ।
111.Aṭṭīyitabbanti aṭṭena pīḷitena bhavitabbaṃ. Harāyitabbanti lajjitabbaṃ. Jigucchitabbanti gūthaṃ disvā viya jigucchā uppādetabbā. Manokammassa pana adesanāvatthukattā idha desetabbanti na vuttaṃ. Kittake pana ṭhāne kāyakammavacīkammāni sodhetabbāni, kittake manokammanti. Kāyakammavacīkammāni tāva ekasmiṃ purebhatteyeva sodhetabbāni. Bhattakiccaṃ katvā divāṭṭhāne nisinnena hi paccavekkhitabbaṃ ‘‘aruṇuggamanato paṭṭhāya yāva imasmiṃ ṭhāne nisajjā atthi nu kho me imasmiṃ antare paresaṃ appiyaṃ kāyakammaṃ vā vacīkammaṃ vā’’ti. Sace atthīti jānāti, desanāyuttaṃ desetabbaṃ, āvikaraṇayuttaṃ āvikātabbaṃ. Sace natthi, teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ. Manokammaṃ pana etasmiṃ piṇḍapātapariyesanaṭṭhāne sodhetabbaṃ. Kathaṃ? ‘‘Atthi nu kho me ajja piṇḍapātapariyesanaṭṭhāne rūpādīsu chando vā rāgo vā paṭighaṃ vā’’ti? Sace atthi, ‘‘puna na evaṃ karissāmī’’ti citteneva adhiṭṭhātabbaṃ. Sace natthi, teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ.
೧೧೨. ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾತಿ ಬುದ್ಧಾ ವಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ವಾ ತಥಾಗತಸಾವಕಾ ವಾ। ತಸ್ಮಾತಿಹಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಅತೀತೇಪಿ ಏವಂ ಪರಿಸೋಧೇಸುಂ, ಅನಾಗತೇಪಿ ಪರಿಸೋಧೇಸ್ಸನ್ತಿ, ಏತರಹಿಪಿ ಪರಿಸೋಧೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತುಮ್ಹೇಹಿಪಿ ತೇಸಂ ಅನುಸಿಕ್ಖನ್ತೇಹಿ ಏವಂ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವ। ಇಮಂ ಪನ ದೇಸನಂ ಭಗವಾ ಯಾವ ಭವಗ್ಗಾ ಉಸ್ಸಿತಸ್ಸ ರತನರಾಸಿನೋ ಯೋಜನಿಯಮಣಿಕ್ಖನ್ಧೇನ ಕೂಟಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ವಿಯ ನೇಯ್ಯಪುಗ್ಗಲವಸೇನ ಪರಿನಿಟ್ಠಾಪೇಸೀತಿ।
112.Samaṇā vā brāhmaṇā vāti buddhā vā paccekabuddhā vā tathāgatasāvakā vā. Tasmātihāti yasmā atītepi evaṃ parisodhesuṃ, anāgatepi parisodhessanti, etarahipi parisodhenti, tasmā tumhehipi tesaṃ anusikkhantehi evaṃ sikkhitabbanti attho. Sesaṃ sabbattha uttānameva. Imaṃ pana desanaṃ bhagavā yāva bhavaggā ussitassa ratanarāsino yojaniyamaṇikkhandhena kūṭaṃ gaṇhanto viya neyyapuggalavasena pariniṭṭhāpesīti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕರಾಹುಲೋವಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Ambalaṭṭhikarāhulovādasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೧. ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕರಾಹುಲೋವಾದಸುತ್ತಂ • 1. Ambalaṭṭhikarāhulovādasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೧. ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕರಾಹುಲೋವಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Ambalaṭṭhikarāhulovādasuttavaṇṇanā
